Yπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'WWF Ελλάς' | 28 Φεβρουαρίου 2023, 00:19

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Άρθρο 111 Παροχή διευκολύνσεων στις Περιοχές Ολοκληρωμένης Τουριστικής Ανάπτυξης – Προσθήκη παρ. 13 στο άρθρο 29 του ν. 2545/1997 Με τη συγκεκριμένη διάταξη, και εκτός των λοιπών μεταβολών, καταργείται η ισχύουσα απαγόρευση δημιουργίας τουριστικής λιμενικής εγκατάστασης εντός προστατευόμενων περιοχών (άρθ. 14Α παρ. 1 του ν. 3986/2011) και προτείνεται να επιτρέπεται η δημιουργία μιας τέτοιας εγκατάστασης “εφόσον προβλέπεται στο οικείο προεδρικό διάταγμα χαρακτηρισμού και προστασίας και την Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη κάθε περιοχής, σύμφωνα με τους προβλεπόμενους όρους, μέτρα και περιορισμούς”. Λαμβάνοντας υπόψη το σύνολο των χρήσεων που δυνητικά επιτρέπονται εντός των προστατευόμενων περιοχών, και βέβαια το ότι ο ειδικότερος καθορισμός τους ή και ο προσδιορισμός ειδικότερων όρων και περιορισμών γίνεται από την ΕΠΜ με βάση τις οικολογικές απαιτήσεις των προστατευτέων αντικειμένων, δεν είναι αθέμιτη η προτεινόμενη εδώ τροποποίηση. Ωστόσο, υφίσταται ένα σοβαρό ζήτημα εφαρμογής: Κρίνοντας από τις μέχρι σήμερα δημοσιοποιημένες ΕΠΜ, δεν είναι διόλου σαφές κατά πόσο αυτές έχουν προβεί σε καθορισμό χρήσεων, αλλά και ειδικότερων όρων και περιορισμών, έχοντας εξετάσει με συστηματικό και ουσιαστικό τρόπο τη συμβατότητα ανάμεσα στους επιδιωκόμενους σκοπούς προστασίας και άλλα σχέδια ή έργα, υφιστάμενα ή προτεινόμενα. Κατ’ αυτήν την έννοια, είναι πιθανό με την προτεινόμενη εδώ διάταξη να δημιουργείται ένα «παράθυρο» στο νομικό πλαίσιο που θα επιτρέψει την ανάπτυξη χρήσεων και δραστηριοτήτων, χωρίς τον αναγκαίο έλεγχο της συμβατότητάς τους με τους σκοπούς προστασίας σε κάθε περιοχή. Άρθρο 117 Ελάχιστες αναγκαίες αποστάσεις των τουριστικών επιπλωμένων κατοικιών των μικτών τουριστικών καταλυμάτων μικρής κλίμακας από τον αιγιαλό – Τροποποίηση παρ. 3 άρθρου 5 ν. 4179/2013 Σε καιρό κλιματικής κρίσης, κάθε διευκόλυνση της δόμησης σε ζώνη μικρότερη των 100 μ. από τη γραμμή αιγιαλού έχει ως αποτέλεσμα την αποδυνάμωση των φυσικών συστημάτων προστασίας από ακραία καιρικά φαινόμενα και κλιματικές καταστροφές. Εντείνει επίσης τους κινδύνους για ζημιές σε υποδομές, υλικές περιουσίες και απώλεια ανθρώπινων ζωών. Άρθρο 120 Προσδιορισμός κοινόχρηστης οδού μέσω Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων Τροποποίηση παρ. γ) παρ. 1 άρθρου 8 ν. 4447/2016 Με την προτεινόμενη διάταξη επαυξάνονται οι δυνατότητες παρεμβάσεων για τα Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια (ΕΠΣ), και συγκεκριμένα τίθενται ορισμένες διαδικαστικές και ουσιαστικές προϋποθέσεις για τον προσδιορισμό κοινόχρηστης οδού μέσω των ΕΠΣ και ιδίως η δυνατότητα αναγκαστικής απαλλοτρίωσης για τη διάνοιξη νέας ή τη βελτίωση υφιστάμενης οδού. Γίνεται έτσι προφανής η γενικότερη επιδίωξη του νομοθέτη που είναι η περαιτέρω ενίσχυση του πολεοδομικού εργαλείου των ΕΠΣ, σκοπιμότητα η οποία ωστόσο είναι κάθε άλλο παρά θεμιτή. Σύμφωνα με τα σχόλια που είχαμε υποβάλλει τόσο κατά τη διαβούλευση των σχετικών ν. 4269/2014 και ν. 4447/2016, όσο και του πιο πρόσφατου ν. 4759/2020, πρόκειται για ad hoc “ιδιωτικό” πολεοδομικό σχεδιασμό με χαριστικές ρυθμίσεις υπέρ συγκεκριμένων εγχειρημάτων και φορέων, ο οποίος μάλιστα περιορίζει σημαντικά τη σκοπιμότητα και το εύρος εφαρμογής του βασικού, ολοκληρωμένου και δημόσιου χαρακτήρα πολεοδομικού εργαλείου των Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων. Επομένως οποιαδήποτε περαιτέρω ενίσχυση των ΕΠΣ πρέπει άμεσα να παύσει, αλλά και το ίδιο το εργαλείο των ΕΠΣ θα πρέπει να αποσυρθεί από το σύστημα χωρικού σχεδιασμού ή να αναθεωρηθεί δραστικά. Επίσης, δεν μπορεί κανείς παρά να υποθέσει βάσιμα ότι τέτοιου είδους αποσπασματικές αλλαγές του νομικού πλαισίου έχουν “φωτογραφικό” χαρακτήρα, εξυπηρετώντας συγκεκριμένα ίσως εγχειρήματα. Συγχρόνως, οι διαδοχικές τροποποιήσεις του νομικού πλαισίου, που όπως φαίνεται είναι “αναγκαίες” -έστω και “κατά παραγγελία”- σε επίπεδο εφαρμογής, φανερώνουν την αδυναμία της διοίκησης να διαμορφώσει ένα λειτουργικό πολεοδομικό εργαλείο ή ένα αποτελεσματικό σύστημα χωρικού σχεδιασμού. Από αυτήν την αναποτελεσματική πολεοδομική πολυνομία είναι βέβαιο ότι δεν εξυπηρετούνται ούτε τα αναπτυξιακά εγχειρήματα, και σίγουρα ούτε και το δημόσιο συμφέρον. Άρθρο 136 Μεταβατικές διατάξεις Σύμφωνα με την παρ. 1, οι διορθώσεις σφαλμάτων ορίων οικισμών προτείνεται να γίνονται με υπουργική απόφαση υπό ορισμένες διαδικαστικές προϋποθέσεις (εισήγηση του ΓΓ Χωρικού Σχεδιασμού και γνωμοδότηση ΚΕΣΥΠΟΘΑ). Με την προτεινόμενη αυτή διάταξη εισάγεται ακόμα μια “προσωρινή” παρέκκλιση από τις προβλέψεις του ισχύοντος νομικού πλαισίου σχετικά με την οριοθέτηση οικισμών αλλά και σχετικά με ένα ειδικότερο επίμαχο ζήτημα, τη διόρθωση σφαλμάτων σε υφιστάμενες οριοθετήσεις. Σύμφωνα με τον ν. 4759/2020 (άρθ. 12), η οριοθέτηση οικισμών γίνεται μόνο με π.δ., είτε αυτοτελώς είτε στο πλαίσιο ΤΠΣ ή ΕΠΣ. Η θέσπιση με π.δ. αποτελεί ουσιώδες χαρακτηριστικό της διαδικασίας οριοθέτησης οικισμών, το οποίο έχει αναδείξει σε σειρά αποφάσεών του και το ΣτΕ (πρβλ. ΣΤΕ Ε’ Τμ. 1268/2019). Επίσης, παρά τον προβληματικό χαρακτήρα των ειδικών προβλέψεων του νόμου σχετικά με την αλλαγή των ορίων σε ήδη οριοθετημένους οικισμούς (άρθ. 12, παρ. 2 ν. 4759/2020, διάταξη με την οποία δίνεται η δυνατότητα για επαναοριοθέτηση με νέα πράξη για λόγους νομιμότητας της αρχικής οριοθέτησης όπως “η πλάνη περί τα πράγματα” - ουσιαστικά πρόκειται για μια ασαφή και δυσχερή στην εφαρμογή της διάταξη που «ανοίγει παράθυρο» για επεκτάσεις οικισμών), τεκμαίρεται ότι, ακόμα και σε αυτήν την περίπτωση, η τροποποίηση της οριοθέτησης οικισμών δεν μπορεί παρά επίσης να γίνεται μέσω του νομικού εργαλείου του π.δ. Επομένως είναι προφανές ότι η προτεινόμενη εδώ διόρθωση σφαλμάτων σε υφιστάμενες οριοθετήσεις οικισμών μέσω υ.α. δυσχεραίνει τις ήδη προβληματικές προβλέψεις του υφιστάμενου νομικού πλαισίου και αγνοεί την πάγια νομολογία του ΣΤΕ. Συγχρόνως, δεν υφίσταται κανένας επείγων ή άλλος λόγος για τη θέσπισή της, εκτός από την “πάγια”, “φωτογραφική” και πελατειακού χαρακτήρα διαχείριση τέτοιου είδους ζητημάτων, π.χ. για εξυπηρέτηση της τουριστικής και οικιστικής ανάπτυξης σε πολλές περιοχές της χώρας ή ακόμα και εκ των υστέρων «νομιμοποίηση» συγκεκριμένων περιπτώσεων πολεοδομικών παραβάσεων, και μάλιστα σε περιοχές ιδιαίτερης περιβαλλοντικής, πολιτισμικής, ιστορικής ή άλλης αξίας. Εάν η διάταξη αυτή γίνει δεκτή, είναι βέβαιο ότι θα προκληθεί νέος κύκλος προσφυγών κατά πράξεων της διοίκησης και άρα δεν θα δοθεί λύση ούτε στο γενικότερο πρόβλημα της οριοθέτησης οικισμών αλλά ούτε και σε μεμονωμένες περιπτώσεις, όπως φαίνεται να είναι η επιδίωξη του ΥΠΕΝ, τη στιγμή μάλιστα που η μόνη ορθή και συστηματική διέξοδος, η ενεργοποίηση των πολεοδομικών εργαλείων, συνεχίζει να καθυστερεί υπέρμετρα και αδικαιολόγητα. Για τους λόγους αυτούς, η προτεινόμενη διάταξη πρέπει να αποσυρθεί.