Αρχική Μεταρρυθμίσεις αναφορικά με τις σχέσεις γονέων και τέκνων και άλλα ζητήματα οικογενειακού δικαίουΆρθρο 5 Συμφέρον τέκνου – Τροποποίηση άρθρου 1511 ΑΚΣχόλιο του χρήστη Δ. Λιακόπουλος | 24 Μαρτίου 2021, 00:04
  • Σχόλιο του χρήστη 'Δ. Λιακόπουλος' | 24 Μαρτίου 2021, 00:04

    Συνεπιμέλεια σε συνθήκες ενδοοικογενειακής βίας Αυτό το οποίο η κυβέρνηση εσκεμμένως παραβλέπει είναι οι εκατοντάδες καθημερινές ιστορίες έμφυλης βίας και παιδικής κακοποίησης και ειδικά σε αυτήν την παρατεταμένη περίοδο της καραντίνας. Αγνοεί, προκλητικά, η κυβέρνηση ότι: Η ενδοοικογενειακή βία έχει έμφυλο πρόσημο. Πόσες περιπτώσεις δεν γνωρίζουμε που ο σύζυγος κακοποιεί επανειλημμένα μητέρα και παιδιά και κανείς δε κάνει τίποτα, μέχρι να αντικρίσουν το πτώμα οι γείτονες και να πουν ότι «κατά τα άλλα ήταν καλό παιδί...» ; Σύμφωνα με τη Σύμβαση της Κων/πολης, απαγορεύεται η επικοινωνία του τέκνου με τον γονέα που δρα κακοποιητικά άμεσα ή έμμεσα προς αυτό, κάνοντάς το θεατή κακοποιητικών συμπεριφορών. Σύμφωνα με την έκθεση «Η βία κατά των γυναικών και η προσχώρηση της Ε.Ε. στη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης», που δημοσιοποίησε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις 15 Νοεμβρίου 2017, η έμφυλη βία και συγκεκριμένα η ενδοοικογενειακή βία έχει καταστεί για τις Ευρωπαίες μεταξύ 15 και 44 χρόνων η πρώτη αιτία αναπηρίας και θανάτου, αφήνοντας πίσω ακόμη και τα αυτοκινητικά δυστυχήματα ή τον καρκίνο. Οι αριθμοί είναι τρομακτικοί, καθώς ,όπως καταγράφεται, 50 γυναίκες στην Ε.Ε. δολοφονούνται κάθε εβδομάδα από νυν ή πρώην σύντροφό τους. Από αυτές το 1/3 μαχαιρώνεται, το 1/3 φονεύεται με πυροβόλο όπλο, το 20% στραγγαλίζεται και το 10% ξυλοκοπείται μέχρι θανάτου. Και πριν από την πιο πάνω συνθήκη, σύμφωνα με τον νόμο 3500/06, αναγνωρίζεται ότι η ενδοοικογενειακή βία δεν είναι ιδιωτική υπόθεση, αλλά σοβαρή κοινωνική παθογένεια, που παραβιάζει ατομικές ελευθερίες, κυρίως των γυναικών, οι οποίες και πλήττονται σε μεγάλο βαθμό από το φαινόμενο. Επεκτάθηκε, επίσης, το αξιόποινο παραδοσιακών εγκλημάτων και σε συμπεριφορές, οι οποίες μέχρι πρότινος υπάγονταν στην έννοια των βασανιστηρίων. Με τον τρόπο αυτό δηλώθηκε η πρόθεση του νομοθέτη να αποτρέψει φαινόμενα μετατροπής της οικογένειας σε τόπο ατιμώρητης καταπάτησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Σημαντική -και εν πολλοίς πρωτοποριακή - στον νόμο ήταν η αντιμετώπιση των ανηλίκων ως θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας, ακόμα κι αν οι πράξεις αυτές δεν στρέφονται άμεσα εναντίον τους, αλλά απλώς τελούνται ενώπιον τους. Εν προκειμένω , ελήφθησαν υπόψη επιστημονικά δεδομένα, σύμφωνα με τα οποία οι πράξεις Ε.β επιδρούν αρνητικά στην ψυχοκοινωνική εξέλιξη των ανηλίκων, με κίνδυνο το φαινόμενο να διαιωνίζεται. ΓΙΑ ΤΟ ΛΟΓΟ ΑΥΤΟ ΘΕΩΡΕΙΤΑΙ ΔΙΑΚΕΚΡΙΜΕΝΗ ΠΑΡΑΛΛΑΓΗ ΤΟΥ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ Ε.Β, ΟΤΑΝ ΔΙΑΠΡΑΤΤΟΝΤΑΙ ΟΙ ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ ΕΝΩΠΙΟΝ ΑΝΗΛΙΚΟΥ ΜΕΛΟΥΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ (άρθρο 6). Ας αναλογιστούμε, όμως, πόσες τέτοιες υποθέσεις δεν φτάνουν ποτέ στα δικαστήρια, πόσες γυναίκες σιωπούν κάτω από το βάρος των συνεχών απειλών και του φόβου, πόσες φορές η αστυνομία τις στέλνει πίσω στον κακοποιητή τους. Κι όταν φθάσουν, μας πετάει προκλητικά στο πρόσωπο το επερχόμενο νομοσχέδιο την πιο επαίσχυντη διάταξη που θα μπορούσε να σκαρφιστεί, απευθυνόμενο, όπως φαντάζονται, σε μικρόνοες και αδαείς. Ότι δηλ. η άσκηση της επιμέλειας δεν θα αφαιρείται με την τυχόν ΕΓΚΛΗΣΗ της μητέρας, θα αφαιρείται μετά την ΤΕΛΕΣΙΔΙΚΗ απόφαση της δικαιοσύνης. (Δεν εκπλησσόμαστε, το έχουμε ξαναπεί, η πολιτική αυτή είναι απολύτως ενταγμένη στα πλαίσια της συντηρητικοποίησης, φτωχοποίησης και καταπάτησης κάθε κεκτημένου δικαιώματος). Εμείς οι νομικοί της πράξης γελάμε, πολύ πικρά όμως, που χρησιμοποιούν, ως πειστικό επιχείρημα,την πιο αργή δικαιοσύνη της Ε.Ε, όπως την κατάντησαν (έχει καταδικασθεί πλειστάκις η χώρα μας από το ΕΔΔΑ)για να μας πείσουν ότι έλαβαν υπόψη τους την ενδοοικογενειακή βία. Ξέρουμε άραγε για πόσα χρόνια μιλάμε για να εκδοθεί τελεσίδικη απόφαση; 8 έτη κατά το μάλλον ή ήττον (πέντε έτη από τη πράξη για να φθάσει στο ακροατήριο και άλλα 3 έτη που αναστέλλεται κατά τη κύρια διαδικασία), ώστε να εκδοθεί τελεσίδικη απόφαση ή να παραγραφεί και να μπεί στα συρτάρια της εισαγγελίας. Δηλαδή, θα έχουμε το δυσοίωνο σενάριο, ενώ θα εκκρεμεί η ποινική διαδικασία, ο θύτης να αποφασίζει με το θύμα του και να συνδιαλέγεται μαζί του και το παιδί, αν είναι το θύμα, να διαμένει μαζί του μέχρι την ενηλικίωση. Ας σκεφτούμε πόσα θύματα ενδοοικογενειακής βίας και, ειδικά, ανήλικα παιδιά, αυτή την στιγμή τρέμουν ακόμα και στη θέα του θύτη τους. Πολλώ δε μάλλον, όταν ξέρουν, a priori, ότι ο δρόμος της δικαίωσης θα είναι μακρύς, αν αυτή έλθει ποτέ. Κι αν η κακοποιήτρια είναι γυναίκα, φυσικά, και πρέπει να ισχύουν τα ίδια, αλλά δυστυχώς τα νούμερα είναι αμείλικτα, γιατί η έμφυλη βία είναι πρωταρχικό συστατικό της πατριαρχίας και απότοκο αποτέλεσμά της. Κι ας πάρουμε, ως υπόθεση εργασίας, ότι ο θύτης καταδικάζεται μετά από 5 - 8 χρόνια τελεσίδικα. Η έννομη τάξη μας αντέχει το γεγονός ότι, καθόλη αυτή τη διάρκεια, το θύμα, το παιδί, ζούσε κι ενηλικιώθηκε με τον κακοποιητή του και υποβάλλαμε και τη γυναίκα στη βάσανο να συνδιαλέγεται και να υποκύπτει, προφανώς, σε ένα επίσης κακοποιητή πρώην σύζυγο; Τα παιδιά, όμως, δεν είναι αντικείμενο ή εμπόρευμα που αν συμβεί κάποια βλάβη ή ζημιά σε αυτά κατά τη διάρκεια της συνεπιμέλειας, μετά θα αλλάξεις τη ρύθμιση, γιατί αποδείχτηκε ότι είναι επιβλαβής για το παιδί. Η Δικαιοσύνη έχει καθήκον να προστατεύσει τα παιδιά απο το ρίσκο του κινδύνου και να υπολογίσει τον κίνδυνο εκ των προτέρων. Μιλάμε για ανθρώπους με ίσα δικαιώματα, όπως αναγνωρίζονται στη Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και, επιπρόσθετα, στη Σύμβαση Δικαιωμάτων του παιδιού. Ακόμα πιο εξοργιστική είναι η πρόβλεψη που κυκλοφόρησε στο πρώτο προσχέδιο (ώσπου να καταλήξουν, σφιγμομετρώντας τις αντιδράσεις) για αφαίρεση επιμέλειας μόνο σε περίπτωση που ο γονέας είναι κακοποιητικός προς το παιδί, όπως ορίζεται στο προτεινόμενο και επίμαχο άρθρο 1532. Οι μητέρες- θύματα έμφυλης βίας θα εγκλωβίζονται για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα σε κακοποιητικούς γάμους ή σχέσεις με τον φόβο της απώλειας της επιμέλειας ή μετά το διαζύγιο θα έρχονται σε συστηματική επαφή με τον κακοποιητή τους. Στην περίπτωση μάλιστα που μια μητέρα πάρει το παιδί της σε άλλη πόλη για να το προστατεύσει ή να προστατευτεί η ίδια από την κακοποίηση, ο έτερος γονέας θα μπορεί να κάνει μήνυση για παραβίαση της δικαστικής απόφασης και η μητέρα θα κινδυνεύει με σύλληψη και αυτόφωρο μέχρι να επιστρέψει το παιδί στον μόνιμο τόπο κατοικίας. Και τούτο, καθώς καμία πρόβλεψη δεν έχει λάβει χώρα για τα αναρίθμητα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας, που συμβαίνουν πίσω απο τις κλειστές πόρτες, με θεατές ανήλικα παιδιά και μοναδικό αποτέλεσμα τον εσαεί τραυματισμό του ψυχικού τους κόσμου. Παιδιά που πλέον δεν θα ακούγονται στις δικαστικές αίθουσες, που καμία ψυχιατρική πραγματογνωμοσύνη δεν θα λαμβάνεται υπόψιν και καμία γυναίκα δεν θα βρίσκει το δίκιο της, μένοντας τελικά μόνη και αβοήθητη σε έναν κόσμο βαθειάς πατριαρχίας και μισογυνισμού. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι εκκρεμούν δικαστήρια εναντίον κάποιων ενεργών μπαμπάδων για κακοποίηση (ανάμεσά τους αυτός που κακοποίησε την πρώην σύζυγό του στο προαύλιο του σχολείου των παιδιών του, μπροστά στα μάτια γονιών, παιδιών και δασκάλων στην Κέρκυρα). Η Πλατφόρμα των ανεξάρτητων μηχανισμών και εμπειρογνωμόνων σχετικά με τις διακρίσεις και τη βία κατά των γυναικών (EDVAW Platform), που συστάθηκε από τον ΟΗΕ για την αποτελεσματικότερη συνεργασία των μηχανισμών του διεθούς δικαίου, εξέδωσε τον Μάιο του 2019 ανακοίνωση επισημαίνοντας την ανάγκη οι υποθέσεις επιμέλειας και επικοινωνίας των γονέων με τα τέκνα να κρίνονται με γνώμονα την αρχή του βέλτιστου συμφέροντος του παιδιού και τα ανθρώπινα δικαιώματα των γυναικών και των παιδιών στη ζωή και τη σωματική, σεξουαλική και ψυχολογική ακεραιότητα. Στην ανακοίνωσή τους τα μέλη της Πλατφόρμας επεσήμαναν πως «οι κακοποιητικές σχέσεις μεταξύ των γονέων επηρεάζουν κυρίως τις γυναίκες και έχουν άμεσες επιπτώσεις στη ζωή των παιδιών. Παρόλα αυτά η βία κατά των γυναικών σπάνια αντιμετωπίζεται από τις εθνικές αρχές ως σχετικός παράγοντας στις αποφάσεις επιμέλειας». Το γεγονός ότι το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο δεν έχει αξιοποιηθεί δεν είναι λόγος για μεταβολές προς ικανοποίηση συγκεκριμένων ομάδων. Τα παιδιά δεν είναι κινητά ή αποκτήματα για να τίθενται τεκμήρια. Ουσιαστικότερη κρίση και αιτιολογημένη ανάλυση των κριτηρίων που οδηγούν στην δικαστική απόφαση, αρκεί. Το Follow up είναι μια εξαιρετική δικλείδα ασφαλείας και επιτέλους, ας τεθεί το θέμα για τα οικογενειακά δικαστήρια. Δεν πρέπει να μας υποψιάσει ότι έρχεται ένα νομοσχέδιο σε αυτήν την δυστοπική συνθήκη; Η πρώτη καραντίνα στον τόπο μας, τον Μάρτιο του 2020, «άνοιξε» με μία διπλή γυναικοκτονία (σε διάσταση οι σύζυγοι) και η δεύτερη με μία ακόμη στη Μάνη ενώπιον του ανηλίκου παιδιού τους. Έπειτα από έναν σχεδόν ολόκληρο χρόνο εγκλεισμού, με τα επίσημα στοιχεία να είναι αμείλικτα σε σχέση με την αύξηση της έμφυλης βίας κατά το «μένουμε σπίτι» και την πλήρη φτωχοποίηση μεγάλης μερίδας της κοινωνίας, το νομοσχέδιο για την υποχρεωτική συνεπιμέλεια αποτελεί κόκκινο πανί για κάθε μητέρα, κάθε γυναίκα, κάθε προοδευτικό άνθρωπο, κάθε συλλογικότητα υπεράσπισης της ισότητας των φύλων και των δικαιωμάτων του παιδιού. Ο ΟΗΕ προειδοποίησε ότι η κρίση ενδέχεται να οδηγήσει σε αύξηση κατά 20% της ενδοοικογενειακής βίας, χαρακτηρίζοντάς την «κρυμμένη πανδημία». Σοκαρισμένος από την αύξηση της ενδοοικογενειακής βίας ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες ζήτησε να υπάρξει «εκεχειρία στο σπίτι». Σε κάποιες χώρες και στη δική μας, οι τηλεφωνικές γραμμές βοήθειας κατέγραψαν πενταπλάσιο αριθμό τηλεφωνημάτων, όμως το lockdown κατέστησε πιο δύσκολο για τα θύματα να αναζητήσουν βοήθεια. Κάποιες χώρες μετέτρεψαν ξενοδοχεία σε καταφύγια για γυναίκες θύματα ενδοοικογενειακής βίας και δημιούργησαν πρωτοβουλίες ,ώστε να τις ενθαρρύνουν να αναζητήσουν βοήθεια κατά τις επισκέψεις τους σε φαρμακεία ή σούπερ μάρκετ. Εμείς φέρνουμε την υποχρεωτική συνεπιμέλεια! Και η κακοποίηση δεν είναι μόνο φυσική, είναι λεκτική, οικονομική κι ενδύεται τόσες άλλες φόρμες. Και η παρούσα συνθήκη ευνοεί περαιτέρω. Στην Ευρωπαϊκή Ενωση, το ποσοστό απώλειας θέσεων εργασίας για τις γυναίκες εργαζόμενες είναι 1,8 φορές μεγαλύτερο από το αντίστοιχο των ανδρών, σχεδόν διπλάσιο - οι γυναίκες υπερτερούν εξάλλου μεταξύ εκείνων που εργάζονται άτυπα και σε ευάλωτους τομείς. Διεθνή media κύρους, όπως οι New Υork Times, εμφανίζονται να ανησυχούν ιδιαίτερα, ισχυριζόμενα ότι ενδεχομένως ένας χρόνος «Covid-19» μπορεί να ξεκάνει δεκαετίες κοινωνικών αγώνων, πολύτιμα κεκτημένα στο πεδίο της ισότητας των φύλων. Όπως λέει το πιο πάνω έντυπο , η γυναίκα με μειωμένους μισθούς, ενίοτε όρους ημι-απασχόλησης, χωρίς κοινωνικά/οικογενειακά στηρίγματα, δίχως back up (ναι, οι μαμάδες είναι το ύστατο και ανεξάντλητο back up), με πολλαπλάσιες υποχρεώσεις και βάρη οικονομικά, με πίεση για απόδοση σε παράδοξη εποχή, οδεύει προς σε ένα ψυχολογικό αφανισμό, στα καθ´ημάς και προς την υποχρεωτική συνεπιμέλεια. Σε ποιο περιβάλλον ισότητας θα αναπτυχθεί και θα στεριώσει η υποχρεωτική συνεπιμέλεια; Ειδικοί του ΟΗΕ εκτιμούν ότι το χάσμα της φτώχειας μεταξύ ανδρών και γυναικών θα μεγαλώσει το 2021 λόγω της οικονομικής ύφεσης. Η θηλυκοποίηση της φροντίδας έχει εγκατασταθεί μονίμως. Ακόμη και πριν την πανδημία του κοροναϊού, οι γυναίκες έκαναν τρεις φορές περισσότερη μη αμειβόμενη εργασία στο σπίτι ή φροντίζοντας παιδιά και ηλικιωμένους, σε σχέση με τους άνδρες, σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ, όμως αυτό επιδεινώθηκε το 2020 καθώς οι γυναίκες ανέλαβαν το μεγαλύτερο βάρος της φροντίδας των μελών της οικογένειας που αρρώσταιναν ή των παιδιών που πλέον δεν πήγαιναν σχολείο. Έρευνα μεταξύ γονέων σε πέντε πλούσιες χώρες κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η μη αμειβόμενη εργασία των μητέρων στο σπίτι σχεδόν διπλασιάστηκε και έφτασε τις 65 ώρες την εβδομάδα, περίπου κατά ένα τρίτο περισσότερο σε σχέση με αυτή των ανδρών. Μια ομάδα υπέρ της ισότητας των δύο φύλων στη Βρετανία επεσήμανε ότι «υπάρχουν στοιχεία επιστροφής στη δεκαετία του ’50» σε ό,τι αφορά τον καταμερισμό των εργασιών. Όταν, λοιπόν, παίρνουν οι πατεράδες την επιμέλεια των παιδιών καταλαβαίνουν, πολύ γρήγορα, πόσο σκληρή δουλειά είναι αυτή και αναγκάζονται να χρησιμοποιήσουν πληρωμένη φροντίδα και τότε καταλαβαίνουν τι σημαίνει απλήρωτη οικιακή εργασία, η οποία, όμως, τους απελευθερώνει τον χρόνο, ώστε να μπορούν να βγάλουν λεφτά στην αγορά εργασίας. Ή Παντρεύονται πάλι... Βασικό συστατικό της πατριαρχίας στον καπιταλισμό είναι η απλήρωτη οικιακή εργασία των γυναικών, που έχουν μέχρι σήμερα την ευθύνη όχι μόνο του νοικοκυριού και της ανατροφής των παιδιών αλλά και της φροντίδας των γηραιότερων. Όλα αυτά φυσικά και είναι εργασία, αφού απαιτεί χρόνο, κόπο και εξειδικευμένες γνώσεις κι εδώ έρχεται η ιδεολογία περί "μητρότητας" να επισκιάσει ακριβώς ότι πρόκειται περί εργασίας και να το παρουσιάσει ως κάτι που η γυναίκα οφείλει να κάνει απλά από αγάπη για τα παιδιά και την οικογένεια, χωρίς αντάλλαγμα. Τα στοιχεία που καταγράφονται για την ενδοοικογενειακή βία στην Ελλάδα είναι ιδιαιτέρως ανησυχητικά, με τα ποσοστά να έχουν εκτοξευθεί κατά τις περιόδους της καραντίνας την άνοιξη, αλλά και το φθινόπωρο/χειμώνα του 2020. Και πρόκειται μόνο για τα στοιχεία εκείνα που έχουν δημοσιοποιηθεί, χωρίς να μπορεί να υπολογιστεί η βυθισμένη πλευρά του παγόβουνου της βίας, που μένει αθέατη κάτω από το νερό, για όσα περιστατικά δεν έχουν καταγγελθεί. Τα δικαστήρια θα αυξηθούν κατακόρυφα, με μόνους ζημιωμένους το παιδί και τον γονέα με τον λιγότερο χρόνο και οικονομική δυνατότητα, δηλαδή συνήθως τη μητέρα. Επίσης, πολλοί πατεράδες θα εκμεταλλευτούν τη νέα κατάσταση για να μειώσουν ή να σταματήσουν να πληρώνουν διατροφή. Και το κερασάκι στην τούρτα: Δυστυχώς, στο νομοσχέδιο αναφέρεται: «Τέλος, παρέχεται η δυνατότητα μεταρρύθμισης ή ανάκλησης έγγραφων συμφωνιών και δικαστικών αποφάσεων που αφορούν ζητήματα τα οποία ρυθμίζονται από την πρόταση της επιτροπής, μέσα σε διάστημα δύο ετών, εφόσον γίνουν νόμος του κράτους». Καταλαβαίνετε το γαϊτανάκι δικών που θα ανοίξουν και την επιβεβαίωση του τίτλου του άρθρου μας σχετικά με έναν ακόμη βρόχο στον λαιμό της Ελληνίδας μητέρας. Όλες δηλαδή οι υφιστάμενες αποφάσεις μπορεί να βρεθούν στον αέρα. Ήδη πολλοί απειλούν τις μητέρες των παιδιών τους πως θα τους πάρουν το παιδί πριν ακόμα ψηφιστεί το νομοσχέδιο.