Αρχική Διαδικασία άρσης του απορρήτου των επικοινωνιών, κυβερνοασφάλεια και προστασία προσωπικών δεδομένων πολιτώνΆρθρο 39 Συγκατάθεση του υποκειμένου – Αντικατάσταση άρθρου 49 ν. 4624/2019Σχόλιο του χρήστη Homo Digitalis | 22 Νοεμβρίου 2022, 12:16
  • Σχόλιο του χρήστη 'Homo Digitalis' | 22 Νοεμβρίου 2022, 12:16

    Οι διατάξεις του άρθρου 49 του ν.4624/2019 αναφορικά με τη συγκατάθεση του υποκειμένου αποτελούν ένα από τα κύρια σημεία της καταγγελίας της Homo Digitalis ενώπιον της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η Homo Digitalis προτείνει τη διαγραφή του άρθρου 49 ή την αποσαφήνιση των εννοιών “οικειοθελής συμφωνία” και “συγκατάθεση”. Συγκεκριμένα, όπως αναφέρεται ρητά στην αιτιολογική σκέψη 35 της Οδηγίας 2016/680 «η συγκατάθεση του υποκειμένου των δεδομένων όπως ορίζεται στον κανονισμό (ΕΕ) 2016/679 δεν θα πρέπει να παρέχει νομική βάση για την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα από τις αρμόδιες αρχές. Όταν το υποκείμενο των δεδομένων υποχρεούται να συμμορφωθεί προς νομική υποχρέωση, δεν έχει ουσιαστική και ελεύθερη επιλογή και, κατά συνέπεια, η αντίδρασή του υποκειμένου των δεδομένων δεν μπορεί να θεωρηθεί ως ελεύθερη δήλωση της βούλησής του». Φυσικά, όπως υπογραμμίζει το κείμενο της αιτιολογικής σκέψης, τα κράτη μέλη μπορούν «να προβλέπουν με νόμο ότι το υποκείμενο των δεδομένων μπορεί να συμφωνήσει με την επεξεργασία των δικών του δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα για τους σκοπούς της Οδηγίας 2016/680, όπως πχ εξέταση DNA στις ποινικές έρευνες ή την επιτήρηση της θέσης στην οποία αυτός ή αυτή βρίσκεται με ηλεκτρονικές ετικέτες με σκοπό την εκτέλεση ποινικών κυρώσεων». Η εν λόγω συμφωνία δεν ορίζεται ως “συγκατάθεση” αλλά ώς “οικειοθελής συμφωνία” για να αποφεύγεται νομική σύγχυση (βλέπετε Ομάδα Εργασίας του Άρθρου 29 για την Προστασία Δεδομένων, ελληνικής μετάφρασης της Γνώμης σχετικά με ορισμένα βασικά ζητήματα της οδηγίας 2016/680) . Επομένως, τόσο το ισχύον άρθρο 49 όσο και η προτεινόμενη αναθεώρηση του στο παρόν άρθρο του Σχ.Νόμου βρίσκονται σε άμεση αντίθεση με τις διατάξεις της Οδηγίας 2016/680, καθώς αναφέρονται σε συγκατάθεση και όχι σε οικειοθελής συμφωνία, νομικές έννοιες εντελώς διαφορετικές μεταξύ τους. Επιπροσθέτως, όπως ρητά αναφέρει η Ομάδα Εργασίας του Άρθρου 29 για την Προστασία Δεδομένων (πλέον Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Προστασίας Δεδομένων) στη σελ. 10 της ελληνικής μετάφρασης της Γνώμης σχετικά με ορισμένα βασικά ζητήματα της οδηγίας (ΕΕ) 2016/680 για την επιβολή του νόμου (Νοέμβριος 2017) «η συγκατάθεση του υποκειμένου των δεδομένων δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να συνιστά αφ’ εαυτής νόμιμο λόγο για την επεξεργασία ειδικών κατηγοριών δεδομένων στο πλαίσιο της Οδηγίας 2016/680». Ωστόσο, η προτεινόμενη αναθεώρηση του άρθρου 49 αναφέρει στην παράγραφο 6 ότι η συγκατάθεση μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για την επεξεργασία ειδικών κατηγοριών προσωπικών δεδομένων, και επομένως βρίσκεται σε άμεση ρήξη τόσο με την Οδηγία 2016/680 (αιτιολογική σκέψη 35) όσο και με την ερμηνεία των διατάξεων της Οδηγίας του ΕΣΠΔ. Αντιθέτως, εάν ο Έλληνας νομοθέτης επιδιώκει με το άρθρο 49 να εισαγάγει την έννοια της «οικειοθελής συμφωνίας» που είναι διαφορετική από εκείνη της «συγκατάθεσης», θα πρέπει να το πράξει με σχετική προσθήκη στη πρόταση αναθεώρησης που βρίσκεται στο άρθρο 37 παρ.2 του παρόντος Σχ.Νόμου (και αφορά το άρθρο 46 του ν.4624.2019), καθώς η «οικειοθελής συμφωνία», όπως ρητά αναφέρει στην σελίδα 10 της Γνώμης του ΕΣΠΔ που αναφέρουμε ως άνω μπορεί να θεωρείται ως «πρόσθετη διασφάλιση» της επεξεργασίας ειδικών κατηγοριών δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα μόνο σε περιπτώσεις στις οποίες ο νόμος προβλέπει επεξεργασία η οποία είναι ιδιαιτέρως παρεμβατικού χαρακτήρα για το υποκείμενο των δεδομένων. Καταληκτικά, όπως αναφέρεται ρητά στη Γνώμη του ΕΣΠΔ σχετικά με ορισμένα βασικά ζητήματα της οδηγίας (ΕΕ) 2016/680 (σελ.11) «εναπόκειται στον εθνικό νομοθέτη να αποφασίσει αν και σε ποιον βαθμό θα επιτρέψει την επεξεργασία των δεδομένων υπό την προϋπόθεση της οικειοθελούς συμφωνίας του υποκειμένου των δεδομένων και αν θα περιλαμβάνονται ειδικές κατηγορίες δεδομένων σε αυτή». Άρα είναι απολύτως κατανοητό ότι η έννοια της «οικειοθελούς συμφωνίας» δεν θα πρέπει να συγχέεται με την έννοια της “συγκατάθεσης”, όπως συμβαίνει στο ισχύον άρθρο 49 και στην παρούσα πρόταση αναθεώρησης αυτού, καθώς όπως ορίζει ρητά η Οδηγία 2016/680 στην αιτιολογική σκέψη 35 η συγκατάθεση του υποκειμένου «δεν θα πρέπει να παρέχει νομική βάση για την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα από τις αρμόδιες αρχές». Εάν η διαγραφή του άρθρου 49 ή έστω η αποσαφήνιση των διατάξεων αυτού σχετικά με τις έννοιες «οικειοθελής συμφωνία» και «συγκατάθεσης» δεν υιοθετηθούν, το άρθρο 49 του ν.4624/2019 θα εξακολουθεί να μη βρίσκεται σε συμφωνία με τις διατάξεις της Οδηγίας 2016/680 και το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.