Υπουργείο Δικαιοσύνης

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'Έλλη Μέλλιου, δικηγόρος Θεσσαλονίκης, πρώην μέλος ΔΣ ΔΣΘ' | 10 Ιουλίου 2025, 12:37

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  - Γενική κριτική: Με το προωθούμενο σ/ν επιχειρούνται για άλλη μια φορά δραστικές αλλαγές σε ένα θεσμικό νομοθέτημα, τον οδικό χάρτη των πολιτικών δικών, με fast-track διαδικασίες, χωρίς ουσιαστική διαβούλευση, με προχειρότητα και επικοινωνιακή τακτική, και πλήρη απαξίωση του νομικού κόσμου και των δικηγορικών συλλόγων, δηλαδή όσων θα κληθούν να εφαρμόσουν τις διατάξεις που η κυβέρνηση παρουσιάζει. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Υπ. Δικαιοσύνης έκανε πρώτη φορά λόγο για "μεταφορά της αρμοδιότητας έκδοσης διαταγών πληρωμής από τους δικαστές στους δικηγόρους" κατά το Συνέδριο της Ολομέλειας των Δικηγορικών Συλλόγων τον Σεπτέμβριο 2023, συναντώντας οξεία κριτική από τις ηγεσίες των Δικ. Συλλόγων λόγω επιφυλάξεων περί συνταγματικότητας της μεταρρύθμισης, ασυμβιβάστου - σύγκρουσης συμφερόντων (ενδεικτικά: η περίπτωση έκδοσης Δ.Π. από δικηγόρους που εκπροσωπούν συστηματικά συγκεκριμένα συμφέροντα όπως funds και εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων), και έλλειψης εχεγγύων προσωπικής και λειτουργικής ανεξαρτησίας στο πρόσωπο των δικηγόρων. Εάν η κυβέρνηση επιθυμεί να συνδράμει στην βελτίωση των συνθηκών άσκησης της δικηγορίας, μπορεί να το πράξει με πλείονες άλλους τρόπους που δε δημιουργούν ανασφάλεια δικαίου, και όχι να το κάνει μέσω αλλαγών στη δικονομία που θίγουν το δικαίωμα των πολιτών στη δίκαιη δίκη, καθώς και την ήδη επιβαρυμένη "τσέπη" των νοικοκυριών, επιφέροντας μάλιστα και τα αντίθετα αποτελέσματα από την σκοπούμενη "επιτάχυνση της Δικαιοσύνης" - καθώς είναι βέβαιο ότι η μεταφορά της αρμοδιότητας έκδοσης Δ.Π. στον δικηγορικό κόσμο θα πολλαπλασιάσει την ύλη και τους λόγους ανακοπών κατά της διαταγής πληρωμής και της εκτέλεσης. Οι δικηγόροι καλούμαστε ουσιαστικά να μάθουμε μια εντελώς καινούρια δικονομία, ιδίως σε όλες τις διαδικασίες που αλλάζουν άρδην (τακτική, ειδικές διαδικασίες, μικροδιαφορές, αναγκαστική εκτέλεση), καλούμενοι να εργαστούμε σε ασφυκτικά πλαίσια (προγραμματίζεται η εφαρμογή των διατάξεων αμέσως μετά τις δικαστικές διακοπές, δηλαδή στις 16.09.2025, κατά παρέκκλιση από τη συνήθη πρακτική να εφαρμόζονται σημαντικές τροποποιήσεις σε θεσμικά νομοθετήματα από 1/1 της νέας χρονιάς) - και όταν μάλιστα το σχέδιο νόμου βρίθει ασαφειών ή άτεχνων διατάξεων που προκαλούν ανασφάλεια δικαίου (έχουν ήδη αναφερθεί τεκμηριωμένα τέτοιες αβλεψίες σε άλλα σχόλια στο πλαίσιο της παρούσας δημόσιας διαβούλευσης). Εξάλλου, οι νέες προτεινόμενες αλλαγές έρχονται χωρίς συγκεκριμένα στοιχεία για τη δικαστηριακή πραγματικότητα και χωρίς να έχει υπάρξει κανένας απολογισμός των προηγούμενων «μεταρρυθμίσεων» στην πολιτική δίκη, ώστε να μάθουμε τί «επιτάχυνση» επιτεύχθηκε με την «υποχρεωτική διαμεσολάβηση» (ΥΑΣ) ή και τη «νέα τακτική» που υποτίθεται θα «αντιμετώπιζαν τις καθυστερήσεις». - Ειδικότερα ως προς το άρθρο 72 του σ/ν: Η σχεδιαζόμενη τροποποίηση του ΚΠολΔ ως προς το άρθρο 637, που περιλαμβάνει πρόβλεψη για έκδοση διαταγής απόδοσης χρήσης μισθίου (fast-track έξωση) και μετά την παρέλευση του ορισμένου χρόνου διάρκειας (τη λήξη) της εκάστοτε μίσθωσης είναι κοινωνικά άδικη και φέρνει τους ενοικιαστές και τις ενοικιάστριες σε ακόμη δυσμενέστερη θέση από αυτή στην οποία βρίσκονταν ήδη, ως "το αδύναμο μέρος της σύμβασης", με βάση το μέχρι σήμερα υφιστάμενο νομικό καθεστώς, στο οποίο καλούνται να υπερασπιστούν την κατοικία τους μόνο με αμυδρά έως ανύπαρκτα αμυντικά νομικά μέσα και υπέρμετρη οικονομική επιβάρυνση. Εάν η ρύθμιση ψηφιστεί και εφαρμοστεί, αρχής γενομένης από το φθινόπωρο του 2025, νοικοκυριά θα πετιούνται κυριολεκτικά στον δρόμο με συνοπτικές διαδικασίες, χωρίς να έχουν το δικαίωμα να προσφύγουν στο δικαστήριο για να αιτηθούν παράταση. Όταν δεν καταφέρνουν να βρουν άλλη στέγη στο διάστημα 1-2 μηνών, οι οικογένειες θα μένουν άστεγες. Σε μια εποχή έκρηξης των ενοικίων και ανεπάρκειας προσιτών κατοικιών, η fast-track έξωση στη λήξη της μίσθωσης θα πλήξει δυσανάλογα τους πιο ευάλωτους πληθυσμούς, που ήδη υποφέρουν από τη στεγαστική κρίση, και θα σπρώξει τους νέους και τους οικονομικά αδύναμους στη φτωχοποίηση, την αστεγία και τη μετανάστευση. Είναι δε κατακριτέο το γεγονός ότι η συγκεκριμένη αντικοινωνική ρύθμιση εισάγεται υπό τον μανδύα (ακόμη) μιας τροποποίησης του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας χάριν "επιτάχυνσης της δικαιοσύνης" (χωρίς να έχει υπάρξει μέχρι σήμερα κανενός είδους έκθεση προόδου και ελέγχου αποτελεσματικότητας των αμέσως προηγούμενων αλλαγών στη δικονομία), ενώ από την ίδια την Αιτιολογική Έκθεση, η κυβέρνηση παραδέχεται στυγνά ότι «στόχος της (συγκεκριμένης) αξιολογούμενης ρύθμισης είναι η διευκόλυνση των πολιτών στη διαχείριση και αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας τους, μέσω της άρσης των εμποδίων». Με απλά λόγια, η κυβέρνηση χαρακτηρίζει την ανάγκη των ανθρώπων για στέγαση ως «εμπόδιο». Η διατύπωση αυτή φανερώνει μια ανάλγητη αντικοινωνική μεροληψία: η κυβέρνηση επιλέγει να προστατεύσει τα συμφέροντα των εκμισθωτών, επενδυτών και μεσιτών που θησαυρίζουν από την κρίση, αντί για το δικαίωμα της κοινωνικής πλειοψηφίας για ασφαλή κατοικία. Η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα της ΕΕ που διαθέτει μηδενικό απόθεμα κοινωνικής κατοικίας, και μια από τις ελάχιστες που δεν εφαρμόζουν κανέναν έλεγχο στις αυξήσεις των ενοικίων. Το δικαίωμα στη στέγη αποτελεί θεμελιώδες κοινωνικό δικαίωμα, κατοχυρωμένο στο Σύνταγμα της Ελλάδας (άρ. 21 παρ. 4) όσο και σε διεθνείς συμβάσεις που έχουν κυρωθεί από τη χώρα μας, πλην όμως δεν παρέχει στους πολίτες καμία αγώγιμη αξίωση κατά του Κράτους, το οποίο οφείλει, ωστόσο, να λαμβάνει θετικά μέτρα για την εξασφάλιση αξιοπρεπούς στέγης για όλους. Σήμερα, με την σχεδιαζόμενη μεταρρύθμιση, η κυβέρνηση όχι μόνο δεν λαμβάνει κανένα ουσιαστικό θετικό μέτρο προς αυτό τον σκοπό, αλλά πλήττει έτι περαιτέρω το δικαίωμα στη στέγη.