• Σχόλιο του χρήστη 'Βασίλης Σωτηρόπουλος' | 13 Νοεμβρίου 2015, 18:56

    Εδώ, με την διαδικασία της εξώδικης δήλωσης, ο νομοθέτης θα επιχειρήσει να προσθέσει λοιπόν μια υποχρεωτική εξωδικαστική απόπειρα επίλυσης των διαφορών από προσβολή προσωπικότητας, η οποία συνιστά μάλιστα όρο του παραδεκτού της αγωγής. Η προηγούμενη εμπειρία όμως, από την υποχρεωτική απόπειρα εξωδικαστικής επίλυσης διαφοράς (προϊσχύον άρθρο 214Α ΚΠολΔ) σε υποθέσεις ενώπιον του Πολυμελούς Πρωτοδικείου έδειξε ότι γρήγορα μετατράπηκε σε μια απλή τυπική διαδικασία που ξεπεράστηκε από την πράξη και, τελικά, καταργήθηκε και νομοθετικά. Στην προκειμένη περίπτωση, προφανώς πρόκειται μόνο για προσβολή από γραπτό κείμενο σε εφημερίδα (βλ. και διατύπωση) και όχι άλλες προσβολές, όπως π.χ. η παράνομη διάδοση προσωπικών δεδομένων δια του Τύπου. Έπειτα, η δημοσίευση του προς δημοσίευση άρθρου "θεωρείται ότι επιφέρει" την αποκατάσταση του θιγόμενου, άρα από την διατύπωση και μόνο προκύπτει ότι επιχειρεί να θεσπίσει ένα τεκμήριο, το οποίο βεβαίως και είναι μαχιτό, γιατί η αποκατάσταση μπορεί να θεωρείται ότι επήλθε, αλλά στην πραγματικότητα να μην επήλθε καθόλου. Επομένως, ο θιγόμενος σε αυτή την περίπτωση θα μπορεί παρόλο που έχει δημοσιευθεί το κείμενό του να ζητήσει και περαιτέρω αστική αξίωση, γιατί η διαφορετική απόλυτη ρύθμιση που ορίζει ότι "εάν λάβει χώρα η δημοσίευση .... δεν μπορεί να υπάρξει αστική αξίωση κατά την παράγραφο 2", απλά αντίκειται στο άρθρο 20 παρ. 1 του Συντάγματος. Διότι δεν μπορεί να έχουμε πολυσέλιδη προσβολή προσωπικότητας, ο νόμος να λέει ότι θεωρεί πλήρη αποκατάσταση το "σύντομο επεξηγηματικό κείμενο" και ταυτόχρονα να έχουμε ανάκληση σε "έκταση ανάλογη" (πώς θα γίνει αυτό; Με 20άρα γραμματοσειρά του "σύντομου επεξηγηματικού κειμένου";) και ως αποτέλεσμα να αποκλειεται και πλήρως η δικαστική προστασία, αλλά και η κατάργηση της έννοιας της χρηματικής ικανοποίησης ηθικής βλάβης, αντίθετη στο Πρώτο Πρόσθετο Πρωτόκολλο της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Αυτό θα καταπέσει πολύ σύντομα στα Δικαστήρια, αν περάσει έτσι. Αφήστε τα δικαστήρια να κρίνουν αν είναι επαρκής ή όχι η αποκατάσταση: ο νομοθέτης δεν μπορείνα προβλέψει τις ιδιαιτερότητες της κάθε επιμέρους υπόθεσης! Ως προς την σκοπιμότητα της διάταξης αυτής, θα έλεγε κανείς ότι στοχεύει στην αποφόρτιση των δικαστηρίων από εκδίκαση υποθέσεων που αφορούν προσβολές της προσωπικότητας. Ωστόσο, αυτές οι αγωγές είναι μια αμελητέα ποσότητα ως κατηγορία εκκρεμών αγωγών στα πρωτοδικεία της χώρας: είναι ελάχιστες. Αρκεί να συμβουλευθεί κανείς το πινάκιο της Πέμπτης στο Πολυμελές Πρωτοδικείο της Ευελπίδων (κτίριο 4 αίθουσα 1) για να διαπιστώσει ότι δεν είναι εγεγραμμένες πάνω από 20 υποθέσεις την εβδομάδα, στο μεγαλύτερο πρωτοδικείο της χώρας. Επομένως, η σκοπιμότητα δεν είναι αυτή, αλλά η ελάφρυνση των εκδοτών - ιδιοκτητών ΜΜΕ, εις βάρος των δικαιωμάτων των θιγόμενων πολιτών. Έπειτα στην επαναριθμούμενη προτεινόμενη παράγραφο 8 του νόμου εμφανίζεται η εξής διάταξη: «Περισσότερες εγκλήσεις και αγωγές, που υποβάλλονται από τον αδικηθέντα κατά του ιδίου προσώπου, και συνδέονται με περισσότερους χαρακτηρισμούς που περιλαμβάνονται σε ένα κείμενο, άρθρο ή βιβλίο, ή σε μια εκπομπή, καθώς και σε αρθρογραφία ή εκπομπές που αφορούν το ίδιο θέμα, συνεκδικάζονται υποχρεωτικά, και εφαρμόζονται οι διατάξεις των άρθρων 94επ. ΠΚ, 128, 129 ΚΠΔ και 246 ΚΠολΔ.». Εδώ ο νομοθέτης εισάγει μια ιδιότυπη αναγκαστική ομοδικία, η οποία είναι κατανοητή όταν αφορά την συνένωση αγωγών απο τον αδικηθέντα κατά του ίδιου προσώπου, όχι ομως και την υποχρεωτική ομοδικία αρθρογραφίας ή εκπομπών που αφορούν "το ίδιο θέμα", διότι στην δεύτερη περίπτωση οι εναγόμενοι κατά πάσα πιθανότητα θα είναι διαφορετικά άτομα και είναι απόλυτα δικαιολογημένο το δικαίωμα ενός θιγόμενου να θέλει να αντιμετωπίσει έναν, κάθε φορά, αντίδικό του και όχι όλους μαζί ταυτόχρονα, διότι σκεφτείτε έναν πολίτη που έχει κάνει αγωγές σε 5 μεγάλα μέσα ενημέρωσης τί θα πρέπει να αντιμετωπίσει εάν όλες οι δίκες γίνουν μία και οι αντίδικοί του συνεννοούνται μεταξύ τους για να αμυνθούν: θα χρειαστεί να τα βάλει με τα νομικά τμήματα όλων των ιδιοκτητών μέσων ενημέρωσης που τον προσέβαλαν, ταυτόχρονα! Είναι λάθος και επίσης παραβιάζει το δικαίωμα της δίκαιης δίκης και της ισότητας των όπλων (άρθρο 6 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου). Τέλος, με την παρ. 4, το προτεινόμενο νομοσχέδιο αναφέρει ότι "καταργούνται το τέταρτο και το πέμπτο εδάφιο της παραγράφου 10 του άρθρου 4 του νόμου 2328/1995 (Α΄ 159)." Τα καταργούμενα εδάφια έχουν ως εξής: "Το κατά την παράγραφο 2 του άρθρου μόνου του ν. 1178/1981, όπως ισχύει, ελάχιστο ποσό χρηματικής ικανοποίησης προκειμένου για τηλεοπτικούς σταθμούς καθορίζεται σε εκατό εκατομμύρια (100.000.000) δραχμές προκειμένου για σταθμούς εθνικής εμβέλειας και τριάντα εκατομμύρια (30.000.000) δραχμές προκειμένου για σταθμούς τοπικής ή περιφερειακής εμβέλειας. Τα ποσά αυτά, προκειμένου για ραδιοφωνικούς σταθμούς με δικτύωση σε περισσότερους νομούς, καθορίζονται σε πενήντα εκατομμύρια(50.000.000) δραχμές και προκειμένου για ραδιοφωνικούς σταθμούς που δεν διαθέτουν δικτύωση σε είκοσι εκατομμύρια (20.000.000) δραχμές." Πρόκειται για τον λεγόμενο "τυποκτόνο νόμο" (που θεσπίστηκε επί Υπουργού Τύπου Ευάγγελου Βενιζέλου), με τον οποίο ορίστηκαν τα ελάχιστα των χρηματικών ικανοποιήσεων λόγω ηθικής βλάβης. Κακώς όμως ο νόμος χαρακτηρίστηκε "τυποκτόνος", αφού κανένα μεγάλο μέσο ενημέρωσης δεν βλάφθηκε υπαρξιακά από την επιδίκαση μιας μεγάλης αποζημίωσης κι αφού σύντομα τα Δικαστήρια θεώρησαν "ενδεικτικές" τις διατάξεις του ως προς το ύψος του ποσού, το οποίο καθορίζουν τα ίδια, κατ' ελεύθερη εκτίμηση σύμφωνα όμως πάντα με την αρχή της αναλογικότητας. Ο καθορισμός ελάχιστων ποσών για τις αποζημιώσεις θεσπίστηκε στην εποχή της πρώτης λειτουργίας της ιδιωτικής ραδιοφωνίας και τηλεόρασης, όταν ήδη οι παραβιάσεις ήταν πολύ σοβαρές κι έπρεπε να ενθαρρυνθεί και η Δικαιοσύνη να επιδικάσει υψηλές χρηματικές αποζημιώσεις. Οι χρηματικές αποζημιώσεις πρέπει να εξακολουθήσουν να είναι υψηλές πάντως και για τον λόγο ότι ο πολίτης όταν θίγεται από ένα μέσο ενημέρωσης εκ των πραγμάτων είναι σε αδύναμη θέση, ακόμη και αποδεικτικά: πώς να αποδείξει π.χ. πόσοι διάβασαν ένα πρωτοσέλιδο (χωρίς να αγοράσουν την εφημερίδα) ή πόσοι είδαν όντως μια εκπομπή πανελλήνιας εμβέλειας τηλεοπτικού ή ραδιοφωνικού σταθμού που τον προσέβαλε; Αυτή η εξ ορισμού δυσχερής δικονομική σχέση του ενάγοντος πολίτη που διεκδικεί την αποζημίωσή του - δεδομένης και της δυσχέρειας για τον υπολογισμό των εσόδων από διαφήμιση που αποκομίζουν τα ΜΜΕ πουλώντας πολλές φορές την τιμή και την υπόληψη ανυπεράσπιστων πολιτών- δικαιολογεί την θέσπιση κατώτατων ορίων χρηματικής ικανοποίησης. Άλλωστε ο Άρειος Πάγος έχει επίσης κρίνει ότι το κατώτατο ποσό των 6.000 ευρώ στον Ν.2472/1997 για την προστασία προσωπικών δεδομένων είναι σύμφωνο με το Σύνταγμα. Επομένως, η κατάργηση του δήθεν "τυποκτόνου" νόμου είναι μάλλον μια χάρη προς τους ιδιοκτήτες των ΜΜΕ και όχι τόσο πραγματική εναρμόνιση προς την νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.