Σχέδιο Δράσης OGP OGP

  • Σχόλια για τη διαβούλευση περί περιορισμού της γραφειοκρατίας μέσω του νομοθετικού έργου. 1. Η ποιότητα των μηχανισμών διακυβέρνησης βελτιώνει την ικανότητα επίλυσης προβλημάτων πολλαπλής στόχευσης σε ένα πολυπαραγοντικό οικονομικό περιβάλλον, όπως αυτό που έχει διαμορφωθεί σήμερα. Οι κυβερνητικοί μηχανισμοί των πλούσιων χωρών θα πρέπει να βελτιώνουν διαρκώς την ικανότητα να εντοπίζουν πιο γρήγορα τα μέτρα που οδήγησαν σε αδιέξοδες πολιτικές, να εκτιμούν τους παράγοντες που επέφεραν τη σχετική αστοχία και να αποφασίζουν γρήγορα τις επόμενες νομοθετικές παρεμβάσεις. Η ικανότητα ανάλυσης του περιβάλλοντος μέσα στο οποίο θα πρέπει να κινηθούν, ο στρατηγικός σχεδιασμός και η αποτελεσματικότητα της Δημόσιας Διοίκησης που εξασφαλίζει πιστότερη και ταχύτερη εφαρμογή των ειλημμένων αποφάσεων, προσφέρουν το αναγκαίο συγκριτικό πλεονέκτημα στον οικονομικό ανταγωνισμό με τις χώρες χαμηλότερου εργατικού κόστους. Κατά συνέπεια, η «Κυβερνησιμότητα» είναι ένας ακόμη παραγωγικός συντελεστής στις σύγχρονες διεθνοποιημένες οικονομίες που επηρεάζει αποφασιστικά το επίπεδο της ανταγωνιστικότητας των οικονομικών μονάδων μίας χώρας. Πρόκειται για ένα συντελεστή παραγωγής που τα χαρακτηριστικά του προσιδιάζουν με αυτά της επιχειρηματικότητας. Γι’ αυτό είναι σημαντικό να επενδύουν τα σύγχρονα κράτη στη διαρκή βελτίωση των μηχανισμών διακυβέρνησης. 2. Ακόμα και στη σημερινή εποχή του διαδικτύου, οι πολίτες όλου του κόσμου αντιλαμβάνονται τις διασυνοριακές οικονομικές ανταλλαγές ως ανταγωνιστικές. Κατά συνέπεια, ο πολίτης θεωρεί τις κρατικές αρχές της χώρας του ως βασικό του στήριγμα στις σχέσεις του με τους αλλοεθνείς ανταγωνιστές. Περιμένει δηλαδή να τον στηρίξουν στην αρένα των διεθνών ανταγωνιστικών αγορών. Τα σύγχρονα κράτη δυτικού τύπου οφείλουν να αντιληφθούν ότι αυτή είναι η βασική αποστολή της δημόσιας διοίκησης στο χώρο της οικονομίας. Ενδεικτικά αναφέρεται μία ενδιαφέρουσα παρατήρηση που κάνει ο Stiglitz σχετικά με την ανακατανομή της διεθνούς οικονομικής ισχύος μέσω του εμπορίου. Οι δασμοί που επιβάλλονται διεθνώς στα προϊόντα εντάσεως εργασίας και χαμηλής τεχνογνωσίας είναι τουλάχιστον τέσσερεις φορές υψηλότεροι από τους δασμούς που επιβάλλονται στα προϊόντα που χαρακτηρίζονται ως υψηλής τεχνογνωσίας. Μάλιστα, τα περισσότερα κεφαλαιουχικά αγαθά που ενσωματώνουν υψηλή τεχνολογία εισάγονται σε τρίτες χώρες χωρίς δασμούς, ενώ η χώρα εξαγωγής επιστρέφει στην κατασκευάστρια εταιρία το σύνολο του ΦΠΑ που επιβάρυνε το συγκεκριμένο προϊόν. Είναι προφανές ότι μέσα από τη συγκεκριμένη διαδικασία επιβαρύνεται φορολογικά η εργασία των λιγότερο παραγωγικών εργαζομένων, ενώ παραμένει στο απυρόβλητο το προϊόν που παράγουν οι εργαζόμενοι με την υψηλότερη εξειδίκευση. Πρόκειται για μία πραγματικότητα που αντανακλά την επιθυμία των πλούσιων δημοκρατιών να προστατεύσουν αποτελεσματικά τις θέσεις ανειδίκευτης εργασίας στο χώρο άσκησης της κρατικής τους κυριαρχίας. Από τη φύση του ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού κατατάσσεται αναγκαστικά στη συγκεκριμένη κατηγορία, ανεξάρτητα από το μέγεθος των προσπαθειών που καταβάλλει μία κυβέρνηση χρηματοδοτώντας το εκπαιδευτικό σύστημα και προωθώντας τη δια βίου κατάρτιση. Το πιο χρηστικό εργαλείο των πλούσιων χωρών στην προσπάθειά τους να διαφυλάξουν τις θέσεις ανειδίκευτης εργασίας, είναι ο μηχανισμός της Δημόσιας Διοίκησης. Η γραφειοκρατία θα μπορούσε να παρεμποδίζει την είσοδο αλλοδαπών ανταγωνιστών στην εσωτερική αγορά με μια σειρά από προσχηματικές απαγορεύσεις που σχετίζονται με την ασφάλεια του καταναλωτή, τη δημόσια υγεία, την προστασία του περιβάλλοντος κλπ. Στο βαθμό που η δημόσια διοίκηση έχει τεθεί στην υπηρεσία των παραγωγικών επιχειρήσεων ή τις απαλλάσσει από το κόστος προστασίας και αποκατάστασης της αειφορίας των παραγωγικών συντελεστών, δεν επιβαρύνει την ανταγωνιστικότητα της εθνικής οικονομίας. Εάν η δημόσια διοίκηση θέσει λανθασμένους στόχους και υιοθετήσει μια αστυνομική λογική που καταπιέζει αντί να στηρίζει τον παραγωγικό ιστό της χώρας, είναι εύκολο να μετατραπεί σε βαρίδι της αναπτυξιακής διαδικασίας. Εάν δε μπορούν να στηθούν μηχανισμοί που θα υποβοηθήσουν το έργο όσων επιχειρούν παραγωγικά σε αυτή τη χώρα, θα πρέπει η δημόσια παρέμβαση να περιορίζεται σταδιακά σε τομείς που έχουν να κάνουν με την παροχή στήριξης προς τα αδύναμα μέλη της κοινωνίας, με τη φύλαξη και ανάδειξη περιβαλλοντικά ή πολιτιστικά ευαίσθητων χώρων και με την προστασία της δημόσιας ασφάλειας και υγείας. 3. Η έννοια της γραφειοκρατίας είναι συνυφασμένη με την άσκηση κρατικής εξουσίας μέσα από τους γραφειακούς χώρους που στεγάζουν τη Δημόσια Διοίκηση. Στο μέλλον θα πρέπει να καταβληθεί προσπάθεια με τη θέσπιση κατάλληλης κινητροδότησης, οι δημόσιοι υπάλληλοι να προσέρχονται συχνότερα για ελέγχους φυσικού αντικειμένου στους χώρους λειτουργίας των επιχειρήσεων ή στις οικίες ατόμων που χρειάζονται βοήθεια. Η αίσθηση που αποκομίζει ο πολίτης όταν βλέπει τους δημόσιους λειτουργούς κοντά στους χώρους που παράγεται ο εθνικός πλούτος ή δημιουργούνται τα προβλήματα, είναι θετική. Η επαναπροσέγγιση αρχών και πολιτών μπορεί να επιτευχθεί με επισκέψεις αρμοδίων που να έχουν ως σκοπό να παρέχουν υποστήριξη συμβουλευτικού χαρακτήρα. Η εξατομικευμένη συμβουλευτική μπορεί να είναι χρήσιμο εργαλείο στην προσπάθεια που οφείλει να καταβάλλει η πολιτεία για να αποκαταστήσει την ψυχική επαφή με τους πολίτες. 4. Ο δημόσιος λειτουργός δε μπορεί να βρίσκεται την κατάλληλη στιγμή στην κατάλληλη θέση, ώστε να προλάβει την εκδήλωση ενός προβλήματος ή μιας επιχειρηματικής συμπεριφοράς που ενδέχεται να προξενήσει ζημιά στη φήμη του τουριστικού προϊόντος ενός προορισμού. Συνήθως, οι εποπτικές αρχές δρουν διαπιστωτικά και επιβάλλουν διοικητικές ποινές μετά την εκδήλωση του προβλήματος. Πρέπει να εμπιστευτούμε ως κοινωνία και την Πολιτεία περισσότερο τους μηχανισμούς αυτοαστυνόμευσης των αγορών, αν θέλουμε να περιορίσουμε την αντιπαραγωγική διάσταση της γραφειοκρατίας. Όμως, μια τέτοια μεταστροφή στον τρόπο λειτουργίας των δημοσίων επιχειρήσεων δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση. Για παράδειγμα, αρκετές φορές στο παρελθόν επιχειρήθηκε να αποκτήσει ο ΕΟΤ ένα διαφορετικό ρόλο. Να περιορίσει δηλαδή τις αρμοδιότητες του στο στρατηγικό σχεδιασμό της τουριστικής ανάπτυξης στη συλλογή αξιόπιστων στατιστικών δεδομένων και την προβολή και διαφήμιση των ελληνικών προορισμών στις διεθνείς τουριστικές αγορές. Στάθηκε όμως πρακτικά αδύνατο να επιτελέσει το υφιστάμενο προσωπικό με στοιχειώδη επάρκεια τα νέα του καθήκοντα. Ένας μηχανισμός που στήθηκε για να εποπτεύει, δε μπορεί να μετεξελιχθεί εύκολα σε ένα φορέα παραγωγής άυλων αγαθών ικανών να σταθούν στη διεθνή αγορά της προβολής και διαφήμισης.