• ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ ΕΠΙ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΝΟΜΟΥ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ Η προτεινόμενη αλλαγή στην αναδιάρθρωση της ΥΠΑ πρέπει να συναντήσει, τόσο το γενικό πνεύμα της Ευρωπαϊκής Νομοθεσίας, όσο και τις ειδικές προβλέψεις που απαιτούνται για την εναρμόνιση της χώρας μας με την διαδικασία ενοποίησης του Ευρωπαϊκού Ουρανού. Στο υπό διαβούλευση Νομοσχέδιο του Υπουργείου Επικοινωνιών Υποδομών και Δικτύων και συγκεκριμένα στα δύο πρώτα άρθρα, τα ζητούμενα είναι τέσσερα (4) 1. η ενίσχυση της ασφάλειας των πτήσεων, 2. η διάρθρωση του Παρόχου Υπηρεσιών Αεροναυτιλίας της ΥΠΑ σύμφωνα με τα Διεθνή και Κοινοτικά Πρότυπα, 3. η αποτελεσματική διαχείριση της Εναέριας Κυκλοφορίας και 4. ο καθορισμός του συστήματος χρέωσης των Αεροναυτικών Υπηρεσιών. Τα ανωτέρω ζητούμενα που αναφέρονται στα θέματα αρμοδιοτήτων, οργάνωσης και ανεξαρτησίας των Υπηρεσιών Αεροναυτιλίας περιγράφονται στους ακόλουθους Ευρωπαϊκούς Κανονισμούς : • Ε.Κ. 549/2004 όπως αυτός τροποποιήθηκε με τον 1070/2009 • Ε.Κ. 550/2004 όπως αυτός τροποποιήθηκε με τον 1070/2009 • Ε.Κ. 2096/2005 • Ε.Κ. 1794/2006 • Ε. Οδηγία 24/2006 Οι υπηρεσίες αεροναυτιλίας που παρέχουν τα Κράτη Μέλη εντός της κοινότητος, έχουν τη δομή που προβλέπουν οι Ευρωπαϊκοί Κανονισμοί και οργανώνονται σε τέσσερις επί μέρους παρόχους υπηρεσιών απόλυτα διακριτές μεταξύ τους. Οι υπηρεσίες αυτές είναι οι ακόλουθες : Α. Πάροχος Υπηρεσιών Εναέριας Κυκλοφορίας (air traffic service provider ATS) B. Πάροχος Υπηρεσιών Επικοινωνιών, Πλοήγησης και Επιτήρησης (CNS) Γ. Πάροχος Αεροναυτικών Πληροφοριών (AIS) Δ. Πάροχος Μετεωρολογίας (MET) 1. Ο Ευρωπαϊκός Κανονισμός 549/2004- Κανονισμός πλαίσιο- όπως αυτός τροποποιήθηκε με τον 1070/2009, στο εισαγωγικό σημείο 10, αφήνει περιθώρια ευελιξίας στα κράτη μέλη, όσον αφορά στη νομική μορφή της οργάνωσης των Παρόχων Υπηρεσιών Αεροναυτιλίας. 2. O Ευρωπαϊκός Κανονισμός 550/2005, όπως αυτός τροποποιήθηκε από τον ΕΚ 1070/2009, στο άρθρο 8 αναφέρει ΡΗΤΑ ότι το Κράτος Μέλος υποχρεούται να πιστοποιήσει και να ορίσει (DESIGNATE) τον Πάροχο Υπηρεσιών Εναερίου Κυκλοφορίας (ATSP) και μόνον αυτόν, ο οποίος πρέπει να κατέχει έγκυρο πιστοποιητικό εντός της Κοινότητας. Article 8 «Member– States shall ensure the provision of air traffic services on an exclusive basis in respect of the airspace under their responsibility. For this purpose Member – States shall designate an air traffic service provider, holding a valid certificate in the Community». Αυτό, διότι απαιτείται ο συγκεκριμένος και μόνον πάροχος, δηλαδή ο πάροχος Εναέριας Κυκλοφορίας (ATS) ,να έχει την εγγύηση της κρατικής σφραγίδας, να είναι διακριτός και να είναι προστατευμένος από ιδιωτικοοικονομικά συμφέροντα, σε αντίθεση με τους υπόλοιπους παρόχους υπηρεσιών Αεροναυτιλίας (CNS – AIS - MET ) που μπορεί να είναι προϊόντα που υπόκεινται στον ελεύθερο ανταγωνισμό. 3. Ο Ευρωπαϊκός Κανονισμός 1794 του 2006 στο κεφάλαιο Ι, άρθρο 1, παρ.2 και στο κεφάλαιο ΙΙ, Άρθρο 5, παρ 1,που ορίζει το σύστημα χρέωσης των Αεροναυτικών υπηρεσιών, αναφέρει ξεκάθαρα ότι οι Υπηρεσίες Εναέριας Κυκλοφορίας καθορίζουν το συνολικό κόστος των Υπηρεσιών της Αεροναυτιλίας. Chapter I General Provisions Article 1 1. ……………. 2. «This Regulation shall apply to air navigation services provided by air traffic service providers designated in accordance with article 8 of E.C Regulation No 550/2004…..» Chapter II The costs of air navigation service provision Article 5 1. «Air navigation service providers referred to in article 1 par.2 shall establish the costs incurred in the provision of air navigation services…». 4. O Ευρωπαϊκός Κανονισμός 2096/2005 στο Παράρτημα Ι, Γενικές απαιτήσεις για την παροχή υπηρεσιών Αεροναυτιλίας, προβλέπει ότι όλοι οι πάροχοι αεροναυτιλίας, θα πρέπει να φροντίζουν για τη διαχείριση: • της ασφάλειας των υπηρεσιών τους (Safety Management Ann.I παρ.3.1) • του συστήματος ποιότητας των παρεχομένων υπηρεσιών (Quality M. S. Ann. I παρ.3.2) • του συστήματος προστασίας τους (Security M. S. Ann.I παρ. 4). Εν συνεχεία, και στο εισαγωγικό σημείο 13 αναφέρει ότι η Διαχείριση του Συστήματος της Ασφάλειας (SMS) αποτελεί, στο πλαίσιο του Παρόχου Υπηρεσιών Εναέριας Κυκλοφορίας, πρωταρχικό στόχο και κυρίαρχη αρμοδιότητα. Η λειτουργία αυτή εγγυάται την επίσημη και συστηματική προσέγγιση της διαχείρισης της ασφάλειας, αφού έχει εντοπίσει, αξιολογήσει και μειώσει όλους τους κινδύνους, μεγιστοποιώντας έτσι τα οφέλη προς τους χρήστες κατά τρόπο ορατό και αναγνωρίσιμο. Όσον αφορά στο Σύστημα Διαχείρισης της Ασφάλειας(SMS) των υπηρεσιών αεροναυτιλίας, στο Παράρτημα ΙΙ, παράγραφος 3, του ιδίου Kανονισμού και συγκεκριμένα στις ειδικές απαιτήσεις, για την παροχή υπηρεσιών εναέριας κυκλοφορίας, αναφέρεται ότι το Σύστημα Διαχείρισης της Ασφάλειας που εξασφαλίζει τα ποιοτικά και ποσοτικά επίπεδα ασφάλειας: α. του προσωπικού β. των μηχανημάτων και γ. των διαδικασιών δ. όλων των υποστηρικτικών για τη παροχή του έργου του, υπηρεσιών τίθεται σε λειτουργία και εφαρμογή από τον Φορέα Παροχής Υπηρεσιών Εναέριας Κυκλοφορίας. Τέλος, στο παράρτημα V αναφέρεται ότι ο πάροχος υπηρεσιών Επικοινωνίας, Πλοήγησης και Επιτήρησης (CNS) συμμορφώνεται με τις απαιτήσεις του Συστήματος Διαχείρισης της Ασφάλειας του παρόχου Υπηρεσιών Εναέριας Κυκλοφορίας. Ο Πάροχος Υπηρεσιών Εναέριας Κυκλοφορίας (ATS) εξασφαλίζει την ύπαρξη μιας διακριτής λειτουργίας στη διαχείριση της ασφάλειας και η οντότητα (point of responsibility), που είναι επιφορτισμένη με την αρμοδιότητα αυτή, είναι ανεξάρτητη από την διοικητική ιεραρχία και άμεσα υπόλογη σε ανώτατο οργανωτικό επίπεδο. Annex II 3. 2. 1 “… ensure that a safety management function is identified with organizational responsibility for development and maintenance of the safety management system: ensure that this point of responsibility is independent of line management and accountable directly to the highest organizational level.” ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Στο προτεινόμενο Σχέδιο Νόμου οι Υπηρεσίες CNS και AIS «κρύβονται» μέσα στον Πάροχο Υπηρεσιών Εναέριας Κυκλοφορίας, όπως ακριβώς συμβαίνει και σήμερα, παραβιάζοντας τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό τόσο στο γράμμα όσο και στο πνεύμα. Έναν Ευρωπαϊκό Κανονισμό που θέλει σαφή την διάκριση των επί μέρους παρόχων της Αεροναυτιλίας και θέτει διαφορετικές απαιτήσεις (Εισαγωγικό σημείο 6 του Ε.Κ 2096/2005) . Οι υπηρεσίες Εναέριας κυκλοφορίας πρέπει να αποτελούν μια διακριτή οντότητα, η οποία να εμπεριέχει όλες τις διευθύνσεις του άρθρου 3 που αφορούν στην εναέρια κυκλοφορία προκειμένου να μπορέσει να πιστοποιηθεί και να οριστεί αυτόνομα για τις υπηρεσίες που παρέχει, ώστε να μπορεί να: - εκπληρώνει τις γενικές και ειδικές απαιτήσεις για την ασφάλεια των υπηρεσιών αεροναυτιλίας. - ορίζει και να ελέγχει το κόστος παροχής των υπηρεσιών αεροναυτιλίας, όπως προβλέπουν οι Ευρωπαϊκοί Κανονισμοί. Με την παρούσα πρόταση νόμου του Υπουργείου δεν επιτυγχάνεται κανένας ορατός διαχωρισμός, και καθίσταται προβληματικός ο ορισμός (designation) του παρόχου υπηρεσιών Εναέριας Κυκλοφορίας. Ο Ευρωπαϊκοί Kανονισμοί ορίζουν ρητά το διαχωρισμό των παρόχων υπηρεσιών αεροναυτιλίας με γνώμονα την κατανομή αρμοδιοτήτων και ευθυνών, ώστε να αποφεύγονται οι συγκρούσεις συμφερόντων που παρατηρούνται εντός των παρόχων. Το υπό συζήτηση νομοσχέδιο δεν απαντά σε καμία από τις απαιτήσεις, που διά των Kανονισμών, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έθεσε, για την ομαλή, ταχεία ασφαλή και οικονομική διακίνηση προσώπων και αγαθών. Αυτές οι απαιτήσεις μπορούν να ικανοποιηθούν μόνον με την δημιουργία ενός διακριτού Παρόχου Υπηρεσιών Εναέριας Κυκλοφορίας και την διοικητική του οργάνωση μέσα σε μία χωριστή Γενική Διεύθυνση Υπηρεσιών Εναέριας Κυκλοφορίας. ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΑ ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α ΑΡΘΡΟ 1 ΣΚΟΠΟΣ Σκοπός του παρόντος νόμου είναι η αναβάθμιση και αναδιάρθρωση της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας (Υ.Π.Α.) σύμφωνα με τα διεθνή και κοινοτικά πρότυπα. ΑΡΘΡΟ 2 ΦΟΡΕΑΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΑΕΡΟΝΑΥΤΙΛΙΑΣ O Φορέας Υπηρεσιών Αεροναυτιλίας, υπό τον Υποδιοικητή Αεροναυτιλίας, υποχρεούται να λειτουργεί σύμφωνα με τα εκάστοτε ισχύοντα διεθνή και κοινοτικά πρότυπα ασφάλειας, με σκοπό την ασφάλεια των πτήσεων και την ασφαλή και αποτελεσματική διαχείριση της Εναέριας Κυκλοφορίας. Η σημερινή Γενική Διεύθυνση Αεροναυτιλίας της ΥΠΑ πρέπει να χωριστεί σε δύο (2) Γενικές Διευθύνσεις. Α. Γενική διεύθυνση Εναέριας Κυκλοφορίας. (ATS/AIS), η οποία παρέχει υπηρεσίες διαχείρισης της Εναέριας Κυκλοφορίας (ATM) δηλαδή : 1. υπηρεσίες εναέριας κυκλοφορίας, 2. υπηρεσίες διαχείρισης του εναερίου χώρου, 3. υπηρεσίες διαχείριση ροής εναέριας κυκλοφορίας, 4. υπηρεσία αεροναυτικών υπηρεσιών, 5. προσδιορισμό κόστους όλων των υπηρεσιών της αεροναυτιλίας 6.εφαρμογή Συστήματος Διαχείρισης της Ασφάλειας του παρόχου υπηρεσιών εναέριας κυκλοφορίας. Β. Γενική διεύθυνση Παρόχου υπηρεσιών Επικοινωνιών, Πλοήγησης και Επιτήρησης (CNS) Οι παρεχόμενες υπηρεσίες είναι : 1. η παροχή υπηρεσιών επικοινωνίας 2. η παροχή υπηρεσιών πλοήγησης 3. η παροχή υπηρεσιών επιτήρησης. ΑΡΘΡΟ 3 ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗΣ ΠΑΡΟΧΟΥ ΕΝΑΕΡΙΑΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ. Η Γενική Διεύθυνση Παρόχου Εναέριας Κυκλοφορίας διαρθρώνεται ως ακολούθως : Α. Διεύθυνση Φορέα Υπηρεσιών Εναέριας Κυκλοφορίας. Β. Διεύθυνση Διευθέτησης Ροής Εναέριας Κυκλοφορίας και Διαχείρισης Εναερίου Χώρου. Γ. Διεύθυνση Κέντρων Ελέγχου Περιοχής Αθηνών-Μακεδονίας. Δ. Διεύθυνση Υπηρεσιών Εναέριας Κυκλοφορίας Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών (ΔΑΑ) «Ελευθέριος Βενιζέλος». Ε. Διεύθυνση Υπηρεσιών Εναέριας Κυκλοφορίας Τερματικής Περιοχής Αθηνών (Νέα Διεύθυνση) ΣΤ. Διεύθυνση Υπηρεσιών Εναέριας Κυκλοφορίας Περιφερειακών Αερολιμένων. Ζ. Διεύθυνση Υπηρεσιών Αεροναυτικών Πληροφοριών. Η. Διεύθυνση Διαχείρισης και Ανάπτυξης της Αεροναυτιλίας. Θ. Διεύθυνση Διαχείρισης της Ασφάλειας, Ποιότητας και Προστασίας των Υπηρεσιών της Αεροναυτιλίας. (Νέα Διεύθυνση). Αναφορικά με την διεύθυνση Κανονιστικής Λειτουργίας των Υπηρεσιών Αεροναυτιλίας, που σύμφωνα με το προτεινόμενο σχέδιο Νόμου του Υπουργείου υπάγεται στην Γενική Διεύθυνση Αερομεταφορών, η πρότασή μας είναι να δημιουργηθεί : -Διεύθυνση Κανονιστικής Λειτουργίας Υπηρεσιών Αεροναυτιλίας, τοποθετούμενη υπό τον Διοικητή της Υ.Π.Α. Υ. Γ. Παρατηρήσεις τόσο στο σύνολο του Νομοσχεδίου, όσο και κατ’ άρθρο, έχουν περιληφθεί σε χωριστό κείμενο το οποίο σχολιάζει συνολικά το Σχέδιο Νόμου.