Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'Πάνος Γιακουμίδης' | 21 Δεκεμβρίου 2010, 01:36

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Κείμενο-Πρόταση Διαβούλευσης της Εθνικής Στρατηγικής για την Ανώτατη Εκπαίδευση Προ λίγων ημερών τέθηκε από το Υπουργείο Παιδείας σε διαβούλευση το κείμενο-προσχέδιο νόμου πλαισίου για την Ανώτατη Εκπαίδευση.Πρώτα απ’όλα, θέλω να πω πως χρόνια τώρα ακούμε φωνές,γκρίνιες για την κατάσταση στην Δημόσια Παιδεία.Αυτές οι γκρίνιες μάλιστα εντείνονται ακόμη περισσότερο στον χώρο της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης και είναι εν τέλει λογικό διότι η Ανώτατη Εκπαίδευση είναι αυτή που ταλανίζεται περισσότερο σήμερα από την πολυδιάστατη κρίση που μαστίζει την κοινωνία.Η αντίφαση στην Ανώτατη Εκπαίδευση είναι ότι σε αυτήν συναντάμε και τις περισσότερες αντιδράσεις αλλά και την περισσότερη έλλειψη προτάσεων από μέρους της ακαδημαϊκής κοινότητας.Για να το εξειδικεύσουμε λιγάκι η έλλειψη προτάσεων παρατηρείται κυρίως από την φοιτητική κοινότητα, όπως αυτή υπάρχει με τον οργανωμένο τρόπο που όλοι ξέρουμε.Για αυτό λοιπόν και επειδή το παρών κείμενο αφορά κυρίως τους Νέους οι οποίοι θα πρέπει να είναι οι ΠρωτΑγωνιστές στις μεγάλες αλλαγές που διαδραματίζονται στην Παιδεία,θα ήθελα προσωπικά να κινητοποιήσω τους Νέους να λάβουν μαζικά μέρος σε αυτήν την δημόσια διαβούλευση ώστε να ακουστούν όσο το δυνατόν περισσότερες απόψεις.Επίσης παραθέτω παρακάτω τις προσωπικές μου απόψεις και προτάσεις σχετικά με κάθε μέρος της διαβούλευσης. Ο θεσμός του Συμβουλίου του Ιδρύματος Κατά την άποψη μου, όλα τα μέλη της ακαδημαϊκής και μη κοινότητας του Ιδρύματος θα πρέπει να έχουν ατομικά ίσο και άμεσο λόγο στην εκλογή των οργάνων διοίκησης των Πανεπιστημίων και των ΤΕΙ.Άμεση κατάργηση των ποσοστώσεων που υπάρχουν σήμερα(του 10% του λοιπού προσωπικού,40% των φοιτητών και του 50% των μελών ΔΕΠ) το οποίο δημιουργούσε μέλη μιας κοινότητας δύο ταχυτήτων.Καθολική εκλογή των οργάνων διοίκησης από όλα τα μέλη(ακαδημαϊκά και μη) του Πανεπιστημίου/ΤΕΙ, όπου η ψήφος του κάθε μέλους έχει την ίδια ισχύ προς τις ψήφους όλων των άλλων μελών του ΙδρύματοςΕδώ κάποιος θα μπορούσε να πει ότι στην ουσία θα ψηφίζουν μόνο οι φοιτητές αφού στην πραγματικότητα είναι οι περισσότεροι. Εγώ θα πω με την σειρά μου ότι αυτό δεν είναι εξ’ ορισμού κακό αφού οι φοιτητές αποτελούν το πιο ζωτικό κομμάτι της Πανεπιστημιακής κοινότητας.Επίσης η παραπάνω πρόταση προάγει την λεγόμενη φυσική ποσόστωση αφού το εκλεκτορικό Σώμα θα έχει φυσική σύνθεση.Δηλαδή, για παράδειγμα σε μία εκλογή θα έχουν ψηφίσει 1000 μέλη ενός Ιδρύματος από τα οποία τα 500 θα είναι οι φοιτητές.Λογικό αφού αυτοί είναι οι περισσότεροι μέσα σε κάθε Ίδρυμα και αυτούς αφορά κυρίως η Ανώτατη Παιδεία,γιατί να αποκόπτουμε την ισχύ της μάζας τους και του συνόλου τους; Η σύνθεση του Συμβουλίου Η σύνθεση του Συμβουλίου,κατά την γνώμη μου θα πρέπει να απαρτίζεται από 1)εκλεγμένα μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας που θα εκλέγονται καθολικά και ισόποσα με την μορφή σχήματος όπως είπαμε παραπάνω και 2)εξωτερικά μέλη όπως ακριβώς αναφέρει το κείμενο διαβούλευσης.Τα εκλεγμένα μέλη θα πρέπει να είναι αποκλειστικά και μόνο ακαδημαϊκά και πιο συγκεκριμένα μέλη ΔΕΠ διότι η συμμετοχή των φοιτητών και του λοιπού μη ακαδημαϊκού προσωπικού στην διοίκηση των Ιδρυμάτων είναι για μένα άσκοπη αφού σε αυτά τα μέλη δεν συσσωρεύονται οι απαραίτητες γνώσεις, ικανότητες και εμπειρίες που απαιτούνται για αυτές τις σημαντικές διοικητικές θέσεις.Επιπλέον φοιτητικές εκπροσωπήσεις σε τέτοιες θέσεις έχουν δείξει στο παρελθόν ότι σχεδόν μόνο πελατειακές νοοτροπίες μπορούν να δημιουργήσουν αφού το φοιτητικό κίνημα ακόμα δεν είναι δυστυχώς έτοιμο να αναλάβει τις μεγάλες ευθύνες που του αναλογούν. Άλλωστε η θέση των φοιτητών ενισχύεται στις διαδικασίες εκλογής των αιρετών διοικητικών οργάνων του Ιδρύματος αφού όπως αναφέρθηκε παραπάνω καταργούνται οι ποσοστώσεις των 50,40 και 10 τις εκατό που ισχύουν σήμερα.Το Συμβούλιο θα είναι οκταμελές και θα απαρτίζεται από τέσσερα άμεσα εκλεγμένα μέλη(τον Πρύτανη και τους τρείς αντιπρυτάνεις/Πρόεδρο κλπ αντίστοιχα για τα ΤΕΙ) υπό την μορφή σχήματος όπως ακριβώς δηλαδή ισχύει σήμερα και από τέσσερα εξωτερικά μέλη τα οποία θα είναι, όπως λέει το κείμενο διαβούλευσης, σημαντικές προσωπικότητες της επιστήμης.Είναι καιρός πλέον να αξιοποιηθούν τυχόν αναγνωρισμένες προσωπικότητες των τεχνών και των γραμμάτων για έναν ιερό σκοπό,αυτόν της Ανωτάτης Παιδείας.Οι προσωπικότητες αυτές θα επιλέγονται ως εξής:Θα πραγματοποιείται πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος και εν συνεχεία θα απαιτείται και η γνώμη του ακαδημαϊκού προσωπικού η οποία θα εκφράζεται με καθολική ψηφοφορία μεταξύ των μελών του. Η λειτουργία του Συμβουλίου Όπως παρατηρείται,λοιπόν, παραπάνω το Συμβούλιο δεν μπορεί να αυθαιρετήσει και να πάρει μονομερείς αποφάσεις αλλά υποχρεούται να πάρει ομόφωνες ή τουλάχιστον πλειοψηφικές αποφάσεις.Να σημειωθεί εδώ ότι η ψήφος κάθε μέλους του Συμβουλίου είναι ισότιμη προς τις ψήφους των υπολοίπων μελών του Συμβουλίου. Τι γίνεται όμως στην περίπτωση που δεν μπορεί να ληφθεί μια απόφαση, όταν ισοψηφούν δύο διαφορετικές απόψεις μέσα στο Συμβούλιο;Τότε το θέμα θα υπόκειται σε καθολική ψηφοφορία μεταξύ των μελών ΔΕΠ κι αν τότε υπάρχει ξανά ισοψηφία τότε το θέμα θα ανατίθεται στην έκφραση της κοινότητας του Ιδρύματος(ανάλογα ποιους αφορά βέβαια) μέσω καθολικής ξανά ψηφοφορίας.Αυτό βέβαια δεν θα μπορεί να γίνεται επ’αορίστον για κάθε θέμα.Μετά από έναν συγκεκριμένο αριθμό(π.χ 4) αδυναμιών του Συμβουλίου να πάρει αποφάσεις το Υπουργείο Παιδείας θα έχει το δικαίωμα να παύει την λειτουργία του υπάρχοντος Συμβουλίου με αποτέλεσμα να διεξάγονται εκ νέου εκλογές για την ανάδειξη νέου Συμβουλίου στο οποίο δεν θα έχουν δικαίωμα επανεκλογής τα προηγούμενα μέλη του Συμβουλίου.Μια τέτοια τυχούσα ρύθμιση θα αναπτύξει την ωριμότητα.την συνεννόηση και την συναίνεση που πρέπει να υπάρξει σήμερα μεταξύ των μελών της ακαδημαϊκής κοινότητας εν’όψει των μεγάλων προκλήσεων που καλείται η Δημόσια Παιδεία μας να αντιμετωπίσει.Επίσης με το άνοιγμα των διαδικασιών και των κέντρων λήψης των αποφάσεων, θα κινητοποιηθεί επιτέλους σοβαρά η ακαδημαϊκή αλλά και η φοιτητική κοινότητα οι οποίες έχουν πέσει η καθεμία στον δικό της λήθαργο. Επιπλέον θα μετατρέψει τα εσωτερικά μέλη του Συμβουλίου(Πρύτανης-αντιπρυτάνεις,Πρόεδρος κλπ αντίστοιχα για τα ΤΕΙ) σε ουσιαστικούς αρωγούς αλλαγών μέσα στα Ιδρύματα αφού ο καθένας με την αρμοδιότητα που θα επωμιστεί (ακαδημαϊκά,θέματα προσωπικού κλπ) θα κρίνεται συνεχώς για το έργο το οποίο επιτελεί μέσα στο Ίδρυμα και δεν θα κατέχει μόνο έναν διακοσμητικό τίτλο.Τέλος για ενισχυθεί περαιτέρω αυτό το κλίμα συνεννόησης που αναφέραμε παραπάνω,το κάθε εσωτερικό μέλος του Συμβουλίου θα έχει το δικαίωμα να ορίσει ως σύμβουλο του(στον τομέα του) ένα από τα εξωτερικά μέλη του Συμβουλίου, έτσι ώστε το κάθε μέλος του Συμβουλίου να έχει αρμοδιότητα.Το Συμβούλιο θα έχει τετραετή θητεία και θα έχει την εξής μορφή: Πρύτανης/Πρόεδρος-Αναλαμβάνει τα διοικητικά θέματα του Ιδρύματος και έναν ρόλο συντονιστή του Συμβουλίου.Ο ρόλος δεν υποβαθμίζεται με τις αναφερόμενες τυχούσες αλλαγές αλλά ενισχύεται αφού και είναι άμεσα αιρετός από το φυσικό και καθολικό εκλογικό σώμα του Ιδρύματος και δεν θα του καταλογίζεται αυθαιρεσία στις αποφάσεις του αφού θα πρέπει να τις λαμβάνει με ομόφωνες ή τουλάχιστον πλειοψηφικές γνώμες ενός οκταμελούς Συμβουλίου το οποίο θα συμπεριλαμβάνει εξωτερικές προσωπικότητες των τεχνών και των γραμμάτων.Συνεπώς ο καθένας μπορεί να φανταστεί το κύρος αυτού και των αποφάσεων του. Αντιπρύτανης/Αντιπρόεδρος ακαδημαϊκών-φοιτητικών υποθέσεων και προσωπικού, ο οποίος θα αναλαμβάνει να διαχειριστεί ότι θέμα έχει σχέση με την ακαδημαϊκή-φοιτητική κοινότητα και το προσωπικό του Ιδρύματος. Αντιπρύτανης/Αντιπρόεδρος Οικονομικού Προγραμματισμού, Ανάπτυξης και Επενδύσεων, ο οποίος θα αναλαμβάνει την διαχείριση των οικονομικών υποθέσεων του Ιδρύματος καθώς την κατάρτιση και υλοποίηση αναπτυξιακών-επενδυτικών σχεδίων του Ιδρύματος. Αντιπρύτανης/Αντιπρόεδρος Στρατηγικού Σχεδιασμού,Έρευνας,Εθελοντισμού και Καινοτομίας, ο οποίος θα αναλαμβάνει την στρατηγική πολιτική του Ιδρύματος με στόχο την προβολή του στο εσωτερικό αλλά και στο εξωτερικό.Επίσης θα προωθεί σχέδια,δράσεις και πρωτοβουλίες διεξαγωγής έρευνας καθώς θα αναλάβει και την ευθύνη να έχει το Ίδρυμα ισχυρή παρουσία σε δράσεις εθελοντισμού και καινοτομίας σε τοπικό αλλά και εθνικό επίπεδο. Ο Πρύτανης/Πρόεδρος ΤΕΙ Ο Πρύτανης/Πρόεδρος του ΤΕΙ θα πρέπει να είναι ακαδημαϊκός με υψηλά προσόντα,καθηγητής του ιδίου Πανεπιστημίου ή ΤΕΙ.Μόνο ένας καθηγητής του ιδίου Ιδρύματος γνωρίζει τα πραγματικά προβλήματα που βιώνει το Ίδρυμα του και αυτό δεν αναπληρώνεται με κανέναν άλλον τρόπο.Επιπλέον δεν επιλέγεται από το Συμβούλιο του Ιδρύματος αλλά εκλέγεται άμεσα από την κοινότητα του Ιδρύματος και αποτελεί μέλος του Συμβουλίου. Πρύτανης/Πρόεδρος-Σύγκλητος/Συνέλευση Την ευθύνη της ακαδημαϊκής διοίκησης την έχουν ο Πρύτανης/Πρόεδρος του ΤΕΙ και η Σύγκλητος/Συνέλευση(με τις σημερινές τους μορφές,οι οποίες θα πρέπει κάποια στιγμή να εξεταστούν ως προς την διαφάνεια,αποτελεσματικότητα και δημοκρατικότητα τους).Οι αποφάσεις όλων των οργάνων του Ιδρύματος δημοσιοποιούνται στο Διαδίκτυο. Ακαδημαϊκή Δεοντολογία Πιστεύω ότι και οι δύο προτάσεις (Ακαδημαϊκού Συνηγόρου ή Ανεξάρτητου Συμβουλίου Ακαδημαϊκής και Ερευνητικής Δεοντολογίας)θα φανούν αποδοτικές δικαιοσύνης στις ενδοακαδημαϊκές συγκρούσεις και διαφορές.Θα πρότεινα όμως την θεσμοθέτηση του ΣΑΕΔ διότι πιστεύω ότι το Συμβούλιο θα είναι πιο αποτελεσματικό, εφόσον τα μέλη του αναλάβουν διακριτούς τομείς εργασίας και υπάρχει πλήρης συντονισμός και έλεγχος του Συμβουλίου από το κράτος. Προϋποθέσεις εκλογής Οι μόνιμοι καθηγητές να υπόκεινται σε περιοδική αξιολόγηση για το ερευνητικό τους έργο από επιτροπές διεθνούς αλλά παράλληλα και εγχώριας σύνθεσης. Ασαφής είναι η παρούσα παράγραφος του κειμένου διαβούλευσης του Υπουργείου για την Αναστολή των καθηκόντων και διαφωνώ πλήρως όταν λέγοντας «σε φορείς εκτός του Ιδρύματος» εννοεί τυχόν ιδιωτικά ιδρύματα.Και σε καμία περίπτωση αναστολή των καθηκόντων και μάλιστα έως πέντε χρόνια.Οι αναφερόμενοι καθηγητές είναι εκεί για να διδάσκουν σε Δημόσιο Ίδρυμα,για αυτόν τον λόγο πληρώνονται και το Δημόσιο Ίδρυμα πρέπει να υπηρετούν. Θεσμοί χρηματοδότησης Υπό την προϋπόθεση η νέα αυτή υπηρεσία να οργανώνεται, να ελέγχεται και να επιτελείται από την πολιτεία, θεωρώ πως η καλύτερη πρόταση προς υλοποίηση είναι η πρόταση 1 δηλαδή η θεσμοθέτηση μιας νέας ανεξάρτητης αρχής της οποίας η αρμοδιότητα θα είναι η κατάλληλη και ορθή χρηματοδότηση της Ανώτατης Παιδείας.Οι λόγοι που προτείνω συγκεκριμένα αυτήν είναι δύο και πηγάζουν από τις άλλες δύο προτάσεις. Η δεύτερη πρόταση θεωρώ πως δεν θα λειτουργήσει εάν προχωρήσει σε υλοποίηση διότι η μετονομασία της Ανεξάρτητης Αρχής Διασφάλισης της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση(Α.ΔΙ.Π.) σε Ανεξάρτητη Αρχή Αξιολόγησης, Πιστοποίησης και Χρηματοδότησης θα είναι μια «τρύπα στο νερό» αφού όλοι ξέρουμε την δυσλειτουργία της συγκεκριμένης υπηρεσίας. Οπότε η αλλαγή και μόνο ονόματος, δεν θα επιφέρει κάποιο αξιοσημείωτο αποτέλεσμα. Επιπλέον η πρόταση 3 δεν θα είναι και αυτή τόσο αποτελεσματική διότι εάν η διαχείριση της χρηματοδότησης γίνεται από ειδική υπηρεσία του Υπουργείου, θα επιτελείται στενά από το Υπουργείο με συνέπεια να επιβαρύνει το πλήθος των εργασιών και των διαδικασιών που απαιτούνται για την εξαγωγή της χρηματοδότησης, αφού θα είναι ακόμη μια υπηρεσία του Υπουργείου που εμπλέκεται γραφειοκρατικά και αυξάνει τις αρμοδιότητες του πράγμα αντίθετο στην γενική αποκέντρωση του κράτους που επιχειρείται σε όλους σχεδόν τους τομείς. Για αυτό χρειάζεται μία νέα ανεξάρτητη αρχή η οποία θα οργανώνεται σωστά και θα αποτελεί υπόδειγμα διαφάνειας, πράγμα σημαντικό για να διαχειρίζεται ορθά η χρηματοδότηση. Περιφερειακή στρατηγική και τοπική ανάπτυξη Μέσα στο κείμενο διαβούλευσης του Υπουργείου αναφέρεται στην παράγραφο με το παραπάνω όνομα η θεσμοθέτηση Περιφερειακών Συμβουλίων που θα έχουν συμβουλευτικό ρόλο στην ανάπτυξη της στρατηγικής των Ιδρυμάτων τα οποία θα συμπεριλαμβάνουν επιστημονική και κοινωνική συμμετοχή. Η ιδέα της όλης παραγράφου ακούγεται ωραία και ενδιαφέρουσα αλλά θεωρώ πως είναι ασαφής θα έλεγα πως χρήζει επιμέρους ειδικές επεξηγήσεις.Ποιοι θα αποτελούν το Συμβούλιο,τι αρμοδιότητες θα έχει,αν θα είναι έμμισθο,θα εκλέγονται ή θα διορίζονται τα μέλη του,ποια θα είναι η λειτουργία του; Νέες αρχές ακαδημαϊκής οργάνωσης Όλες οι προτάσεις του κειμένου διαβούλευσης του ΥΠΔΒΜΘ για τις νέες αρχές ακαδημαϊκής οργάνωσης μόνο επίκαιρες και αναγκαίες μπορούν να χαρακτηριστούν.Το να γίνει η Ανώτατη Εκπαίδευση σύγχρονη,διεθνώς αναγνωρισμένη και ουσιώδης ώστε να αποφεύγονται φαινόμενα αποστήθισης και ανούσιας διδασκαλίας αποτελεί υπέρτατη ανάγκη.Υπάρχει όμως μία προϋπόθεση για όλα αυτά.Πρέπει να προχωρήσουν με τόλμη και αποφασιστικότητα χωρίς πισωγυρίσματα επειδή κάποιοι «δήθεν» αντιδρώντες δεν θέλουν να αλλάξει τίποτα στην Παιδεία.Αυτοί στην ουσία είναι οι συντηρητικοί. Δεν πρέπει τα παραπάνω, σε καμία περίπτωση, να μείνουν στα χαρτιά. Όσο για τις προτάσεις που βρίσκονται στο τέλος του κειμένου αποτελούν απαραίτητες προϋποθέσεις για να αναβαθμιστεί η Ανώτατη Παιδεία.Είναι προτάσεις ορθές που θα ενισχύσουν τον διεθνή χαρακτήρα των σπουδών στην Ελλάδα, κάτι που είναι αναγκαίο, εάν θέλουμε όλοι η Τριτοβάθμια Εκπαίδευση να λέγεται Ανώτατη Εκπαίδευση.Αλλά ξανατονίζω.Δεν πρέπει να μείνουν στα χαρτιά για κανένα λόγο.Πρέπει όλοι να δείξουμε υπευθυνότητα που πρέπει για να αναβαθμίσουμε την Παιδεία.Δεν μπορούμε με «δήθεν» αντιδραστικές αρνήσεις και χωρίς καμία εναλλακτική πρόταση να αφήνουμε την Ανώτατη Εκπαίδευση να μαραζώνει και να απαξιώνεται συνεχώς. Γενικές Παρατηρήσεις Τέλος, θα ήθελα να υπογραμμίσω πως το «διεθνές γίγνεσθαι» δεν πρέπει να είναι δόγμα. Δηλαδή η λογική του ότι γίνεται στο εξωτερικό πρέπει να γίνει απόλυτα και χωρίς προμελέτη και στην Ελλάδα ποτέ δεν βοηθάει.Δίοτι καταλήγουμε σε αταίριαστες και ανώριμες εφαρμογές που εν τέλει δεν βοηθούν και δεν έχουν κανένα αποτέλεσμα στις δομές της δικιάς μας χώρας.Δίοτι σαν χώρα έχουμε τον δικό μας πολιτισμό, τις δικές μας αρετές σαν λαός, τις δικιές μας δεξιότητες που πολλές φορές δεν ταιριάζουν με τους άλλους λαούς.Αρετές όπως η Δημοκρατία που εμείς σαν λαός εφαρμόσαμε πρώτοι, χωρίς αυτό να απαξιώνει άλλους πολιτισμούς, δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να τσεκουρωθούν π.χ στους θεσμούς συνδιοίκησης των Ιδρυμάτων.Διότι η τα γεγονότα έχουν δείξει πως την Δημοκρατία δεν πρέπει να την φοβόμαστε.Απο την άλλη σίγουρα το καλύτερο και αυτό που αποτελεί πρότυπο, πρέπει να το συμβουλεύεσαι και να το αφουγκράζεσαι χωρίς όμως να το ακολουθείς υποδειγματικά και δογματικά.Πρέπει απλά να το προσαρμόζεις στις δικές σου ανάγκες και στην δική σου προσωπικότητα.Έτσι πιστεύω πετυχαίνεις τα αποτελέσματα που επιθυμείς με την δική σου πάντα πινελιά….