Αρχική Σύσταση και οργάνωση νομικών προσώπων δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων της χώραςΆρθρο 01 – Διαχείριση των στερεών αποβλήτων στους δήμους της ηπειρωτικής χώραςΣχόλιο του χρήστη Χαράλαμπος Τσοκανής, Συντονιστής Δικτύου Φο.Δ.Σ.Α, Γ.Δ Περιφερειακού Φο.Δ.Σ.Α Στερεάς Ελλάδας | 18 Μαΐου 2016, 09:15
  • Σχόλιο του χρήστη 'Χαράλαμπος Τσοκανής, Συντονιστής Δικτύου Φο.Δ.Σ.Α, Γ.Δ Περιφερειακού Φο.Δ.Σ.Α Στερεάς Ελλάδας' | 18 Μαΐου 2016, 09:15

    Παρέμβαση στη διαβούλευση για το Σχέδιο Νόμου του Υπουργείου Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης “Σύσταση και οργάνωση νομικών προσώπων δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων της χώρας” ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ Η διαχείριση των απορριμμάτων αποτελεί σήμερα ένα από τα πλέον σύνθετα, δύσκολα και δυσεπίλυτα ζητήματα της σύγχρονης κοινωνίας. Το ζήτημα αυτό απασχολεί έντονα και την χώρα μας τα τελευταία 12 χρόνια, μετά την πρώτη καταδίκη της, από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο (2005). Είναι ένα ζήτημα το οποίο βρίσκεται πολλά χρόνια τώρα στο επίκεντρο συζητήσεων , αντιπαραθέσεων , προτάσεων και πολιτικών περιβάλλοντος , αφού συνδέεται άμεσα με την συνεχή αστικοποίηση του πληθυσμού , το επίπεδο ανάπτυξης και τα σύγχρονα καταναλωτικά πρότυπα. Αυτά σε θεωρητικό επίπεδο, αφού υποτίθεται στην χώρα μας κλείνουμε τις χωματερές αλλά σε πολλές περιοχές τα απορρίμματα σωρεύονται στους δρόμους για μεγάλο διάστημα και αναζητούμε εναγωνίως λύσεις για την προσωρινή μεταφορά τους. Γιατί όμως συμβαίνει αυτό ; Γιατί αντιδρούν οι τοπικές κοινωνίες σε ένα τόσο αυτονόητο ζήτημα, δηλαδή να πάψουν να λειτουργούν τις χωματερές και να χωροθετηθούν σύγχρονες εγκαταστάσεις διαχείρισης αστικών στερεών αποβλήτων, κάτι που γίνεται σε όλη την Ευρώπη ; Μήπως μας έλειψαν οι πόροι για την δημιουργία των απαιτούμενων υποδομών ; Μήπως μας έλειψε η τεχνογνωσία ; Τίποτα από όλα αυτά. Γιατί απλούστατα κανείς δεν πιστεύει ότι αυτές οι σύγχρονες εγκαταστάσεις θα λειτουργήσουν με ορθό περιβαλλοντικά τρόπο. Γιατί τα τελευταία 20 χρόνια μέσα από 3 πακέτα στήριξης (Β΄ & Γ΄ Κοινοτικό πλαίσιο στήριξης & ΕΣΠΑ) επενδύθηκαν εκατοντάδες εκατομμύρια σε έργα περιβάλλοντος και ιδιαίτερα στην κατασκευή ΧΥΤΑ, τα οποία εγκαταλείψαμε και σε πολλές περιπτώσεις τα λειτουργούμε ως ΧΑΔΑ πολυτελείας. Παράλληλα πολλοί πόροι χάθηκαν και δεκάδες έργα απεντάχθηκαν, αφού στάθηκε αδύνατο να χωροθετηθούν έργα διαχείρισης απορριμμάτων, λόγω των αντιδράσεων των τοπικών κοινωνιών. Η Ελλάδα σήμερα είναι μια χώρα πολλών ταχυτήτων στη διαχείριση των αστικών στερεών αποβλήτων αφού υπάρχουν περιοχές όπου έχουν επιλύσει το πρόβλημα της ορθής διαχείρισης, άλλες που το έχουν δρομολογήσει αλλά και περιοχές που βρίσκονται στα πρώτα βήματα και με προβλήματα ακόμη και ασφαλούς διάθεσης. Αυτά είναι δεδομένα και όποιος θέλει να παρέμβει για να επιλύσει το πρόβλημα της διαχείρισης των αστικών στερεών αποβλήτων θα πρέπει να λάβει σοβαρά υπόψη του τόσο την υπάρχουσα κατάσταση και τις ιδιαιτερότητες όσο και τις απαιτήσεις που διαμορφώνονται με το νέο ΕΣΔΑ. Αυτό προκύπτει ως εμπειρία πολλών ετών, για ένα περίπλοκο, δύσκολο κοινωνικά και περιβαλλοντικά ζήτημα, το οποίο θα πρέπει να προσεγγίσουμε με πολύ προσοχή, προκειμένου να μην υπάρξει συνολική εμπλοκή και καταστραφούν και οι ήδη υπάρχουσες καλές πρακτικές. Στη διαχείριση των αστικών στερεών αποβλήτων εμπλέκονται πολλά συναρμόδια Υπουργεία & οι Ο.Τ.Α Α΄ και Β΄ Βαθμού. - Το Υπουργείο Εσωτερικών & Διοικητικής Ανασυγκρότησης, είναι αρμόδιο για το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας των Ο.Τ.Α & των νομικών τους προσώπων - Το Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, είναι αρμόδιο για την λειτουργία των έργων & εγκαταστάσεων διαχείρισης στερεών αποβλήτων και το καθ’ ύλη αρμόδιο Υπουργείο για την τομεακή πολιτική στα στερεά απόβλητα, αυτό που συνέταξε το νέο ΕΣΔΑ. - Το Υπουργείο Οικονομίας, Ανάπτυξης & Τουρισμού, είναι αρμόδιο για τις χρηματοδοτήσεις των έργων διαχείρισης στερεών αποβλήτων - Οι Περιφέρειες, είναι αρμόδιες για έγκριση των ΠΕ.Σ.Δ.Α, την χρηματοδότηση έργων & δράσεων διαχείρισης στερεών αποβλήτων μέσω των ΠΕΠ & των εκχωρούμενων πόρων, των αδειοδοτήσεων αλλά και ελέγχου των έργων & εγκαταστάσεων - Οι Δήμοι & οι Φο.Δ.Σ.Α, είναι αρμόδιοι για την υλοποίηση δράσεων και λειτουργίας των έργων & εγκαταστάσεων διαχείρισης στερεών αποβλήτων. Η όποια επομένως παρέμβαση στην αλλαγή, συμπλήρωση ή βελτίωση του συστήματος διαχείρισης των αστικών στερεών αποβλήτων θα έπρεπε να έχει την συμμετοχή των προαναφερόμενων εμπλεκομένων φορέων. Δυστυχώς το σχέδιο νόμου δεν έλαβε υπόψη τους περισσότερους από τους άμεσα εμπλεκομένους και ειδικότερα αυτούς που θα κληθούν να υλοποιήσουν την όποια θεσμική αλλαγή, δηλαδή την Αυτοδιοίκηση Α΄ Βαθμού. Δεν έλαβε υπόψη ούτε καν το αρμόδιο Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, το οποίο έχει την τομεακή πολιτική για τα στερεά απόβλητα. Επί του σχεδίου νόμου Η αιτιολογική έκθεση αναφέρει « …Εκτός όμως από τα ανωτέρω, δεν πρέπει να παραγκωνίζεται διόλου το γεγονός ότι για την υλοποίηση της στρατηγικής και των δράσεων του νέου μοντέλου διαχείρισης των αποβλήτων πρέπει να γίνει αναδιοργάνωση των φορέων που θα το επωμισθούν…… καθίσταται προφανές ότι πέραν των αλλαγών σε επίπεδο πολιτικής προσέγγισης του ευαίσθητου θέματος της διαχείρισης των αποβλήτων, πρέπει να υιοθετηθεί και ένας νέος τρόπος οργάνωσης των φορέων που θα ασχολούνται με τη διαχείριση αυτή. Ο νέος αυτός τρόπος δεν μπορεί σε καμμία περίπτωση να θεσπιστεί οριζόντια για όλη τη χώρα, όπως μέχρι σήμερα παγίως οριζόταν από τις πολιτικές του παρελθόντος. Αποτέλεσμα αυτής της “οριζόντιας νοοτροπίας” είναι όχι μόνο η πανσπερμία φορέων και ο κατακερματισμός δράσεων που υπάρχουν σήμερα, όσο η αδυναμία τους εν τέλει να ανταποκριθούν με ρεαλισμό και προς όφελος του δημοσίου συμφέροντος» Στην συγκεκριμένη περίπτωση το σχέδιο νόμου φιλοδοξεί, σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση, να βάλλει μια τάξη στη διαχείριση των αστικών στερεών αποβλήτων και των Φο.Δ.Σ.Α, να λυθούν χρόνια προβλήματα (χωροθέτηση εγκαταστάσεων), έναρξη μιας νέας φιλοσοφίας της κοινωνίας με έμφαση την διαλογή στη πηγή, σύμφωνα με τις κατευθύνσεις του νέου ΕΣΔΑ και άλλα. Παρατήρηση 1η Σύμφωνα με το νέο ΕΣΔΑ αλλά και το θεσμικό πλαίσιο τόσο το υπάρχον όσο και το προτεινόμενο, μέσω του σχεδίου νόμου, οι Φο.Δ.Σ.Α ή ΔΙΣΑ έχουν την αρμοδιότητα να εξειδικεύουν και υλοποιούν τους στόχους και τις δράσεις του ΠΕΣΔΑ, που έχει κυρωθεί κατά τη διαδικασία που προβλέπεται στην κείμενη νομοθεσία, για την προσωρινή αποθήκευση, μεταφόρτωση, επεξεργασία, αξιοποίηση και διάθεση των στερεών αποβλήτων, χωρίς να μπορούν να τροποποιήσουν τα προβλεπόμενα σε αυτό. (παράγραφος β του άρθρου 3 του σχεδίου νόμου) Οι αρμοδιότητες λοιπόν των Φο.Δ.Σ.Α ή ΔΙΣΑ είναι δεδομένες και συγκεκριμένες, είναι αρμοδιότητες που αφορούν την προσωρινή αποθήκευση, μεταφόρτωση, επεξεργασία, αξιοποίηση και διάθεση των στερεών αποβλήτων. Η κύρια λοιπόν και ουσιαστική αρμοδιότητα, αυτή της διαλογής στην πηγή, της ανακύκλωσης κ.λ.π είναι των Δήμων, στους οποίους εστιάζει και το νέο ΕΣΔΑ. Παρατήρηση 2η Αναφέρει η αιτιολογική έκθεση «Σήμερα οι αρμόδιοι φορείς της πρωτοβάθμιας αυτοδιοίκησης για την εξειδίκευση και την υλοποίηση των περιφερειακών σχεδίων διαχείρισης των αποβλήτων είναι οι ΦΟΔΣΑ (Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων), οι οποίοι ανέρχονται σε τριάντα πέντε σε όλη τη χώρα, διέπονται δε από διάφορα νομικά πλαίσια με βάση τις ιδρυτικές τους διατάξεις. Λειτουργούν έτσι τόσο νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου με τη μορφή του συνδέσμου, όσο και ανώνυμες εταιρίες με βάση τις διατάξεις του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων. Προς διευθέτηση αυτής της ακαταστασίας επιχειρήθηκε κατά βάση με το ν. 4071/2012, αλλά και με μεταγενέστερες τροποποιήσεις του, να επιβληθεί υποχρεωτικά στους δήμους η αναγκαστική συμμετοχή τους σε ένα συγκεκριμένο φορέα που θα έχει τη μορφή του νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου, με τη δυνατότητα της περαιτέρω μετεξέλιξής του –τηρουμένων συγκεκριμένων προϋποθέσεων- σε ανώνυμη εταιρία, πλην όμως και αυτή η προσπάθεια μέχρι σήμερα δεν έχει αποδώσει τα αναμενόμενα, αντιθέτως μάλιστα έχει οδηγήσει σε μία χαοτική κατάσταση» Σύμφωνα λοιπόν με την αιτιολογική έκθεση επιχειρείται να μπει τάξη σε αυτήν την χαοτική κατάσταση, η οποία είναι αποτέλεσμα των προηγούμενων νομοθεσιών. Ας δούμε όμως την νομοθεσία και τον αριθμό των Φο.Δ.Σ.Α διαχρονικά ανά την Ελλάδα: ΙΣΤΟΡΙΚΟ δημιουργίας Φο.Δ.Σ.Α 1η Περίοδος Μέχρι το 2007 την διαχείριση των αστικών στερεών αποβλήτων είχε η τοπική αυτοδιοίκηση Α΄ βαθμού με διάφορες μορφές (Διαδημοτικές επιχειρήσεις, Ανώνυμες Εταιρείες των Ο.Τ.Α, Σύνδεσμοι, ΔΕΥΑ, Αναπτυξιακές εταιρείες κ.α). Με το άρθρο 30 του Ν. 3536/2007, σε εφαρμογή των ΠΕ.Σ.Δ.Α γίνεται η 1η και ουσιαστική νομοθετική παρέμβαση και δημιουργούνται Φο.Δ.Σ.Α σε όλη την χώρα, με μοναδικό αντικείμενο την διαχείριση των αστικών στερεών αποβλήτων της Διαχειριστικής τους Ενότητας (Δ.Ε) ως εξής : - Διατηρούνται οι υπάρχοντες Σύνδεσμοι (ΝΠΔΔ) - Διατηρούνται οι Ανώνυμες Εταιρείες των Ο.Τ.Α (ΝΠΙΔ) - Οι υπάρχουσες Διαδημοτικές Επιχειρήσεις (ΝΠΙΔ), του Π.Δ 410/1995, μετατρέπονται υποχρεωτικά σε Ανώνυμες Εταιρείες των Ο.Τ.Α (ΝΠΙΔ) - Σε όσες Διαχειριστικές Ενότητες (Δ.Ε) δεν υπάρχει τίποτα δημιουργούνται υποχρεωτικά Σύνδεσμοι (ΝΠΔΔ) Έτσι δημιουργούνται 110 Φο.Δ.Σ.Α διαφορετικών νομικών μορφών, οι οποίοι καλύπτουν όλες τις Δ.Ε σε όλη την χώρα, σύμφωνα με τα εγκεκριμένα ΠΕ.Σ.Δ.Α. Το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας των Φο.Δ.Σ.Α συμπληρώνεται με την αναλυτική ΚΥΑ 2527/2009, όπου περιγράφεται πλήρως ο τρόπος οργάνωσης και λειτουργίας των Φο.Δ.Σ.Α καθώς και μια σειρά άλλων σημαντικών παραμέτρων για τα έργα όπως το επενδυτικό πρόγραμμα και η δημιουργία αποθεματικών αποκατάστασης & μεταφροντίδας των έργων διαχείρισης αστικών στερεών αποβλήτων (ΧΥΤΑ), μετά τον κορεσμό τους. 2η Περίοδος Το 2010 με το άρθρο 104 του Ν. 3852/2010 (Καλλικράτης) επιχειρείται η δημιουργία 12 Περιφερειακών Φο.Δ.Σ.Α & του Διαβαθμιδικού Συνδέσμου Αττικής (όσες και οι Περιφέρειες) με την νομική μορφή του Συνδέσμου (ΝΠΔΔ) και οι λεπτομέρειες του νόμου παραπέμπονται στην έκδοση Π.Δ για την εφαρμογή του μέχρι τις 30 Ιουνίου 2011. Το Π.Δ δεν εκδόθηκε ποτέ και οι Φο.Δ.Σ.Α συνέχισαν να λειτουργούν με το θεσμικό πλαίσιο του 2007 (άρθρο 30 του Ν. 3536). 3η Περίοδος Με τα άρθρα 13 έως 17 του Ν. 4071/2012 προβλέπεται η δημιουργία 12 Περιφερειακών Φο.Δ.Σ.Α & του Διαβαθμιδικού Συνδέσμου Αττικής (όσες και οι Περιφέρειες) με την νομική μορφή του Συνδέσμου (ΝΠΔΔ). Ο νόμος έδινε την δυνατότητα σε υπάρχοντες Περιφερειακούς Φο.Δ.Σ.Α με διαφορετική νομική μορφή (Ανώνυμη Εταιρεία των Ο.Τ.Α) να την διατηρήσουν, εφόσον το αποφασίσουν οι Δήμοι που συμμετέχουν σε αυτόν καθώς και την μετατροπή του Περιφερειακού Φο.Δ.Σ.Α Συνδέσμου (ΝΠΔΔ) σε Ανώνυμη Εταιρεία των Ο.Τ.Α (ΝΠΙΔ), εφόσον το αποφασίσουν οι Δήμοι που παράγουν άνω του 60% του συνόλου των απορριμμάτων της Περιφέρειας. Για τις 3 Περιφέρειες της νησιωτικής χώρας (Βόρειο Αιγαίο, Νότιο Αιγαίο & Ιόνια νησιά) προβλέπει διαφορετικό καθεστώς, αφού συστήνει Περιφερειακό Φο.Δ.Σ.Α στον οποίο συμμετέχει και η ΠΕΔ και έχει την αρμοδιότητα του σχεδιασμού (ΠΕ.Σ.Δ.Α) ενώ διατηρεί κάθε νησί ως Φο.Δ.Σ.Α κάθε νομικής μορφής. • Το θεσμικό πλαίσιο για τους Φο.Δ.Σ.Α ολοκληρώνεται με την ψήφιση του Ν. 4042/2012, όπου στο άρθρο 35 προβλέπεται ότι την αρμοδιότητα του σχεδιασμού την έχει ο Περιφερειακός Φο.Δ.Σ.Α. Υφιστάμενη κατάσταση - Σε εφαρμογή του Ν. 4071/2012 συστάθηκαν 12 Περιφερειακοί Φο.Δ.Σ.Α (1 σε κάθε Περιφέρεια) & επιακαιροποιήθηκε η ύπαρξη του Διαβαθμιδικού Συνδέσμου Αττικής. - Σε εφαρμογή του Ν. 4071/2012, οι τοπικοί Φο.Δ.Σ.Α της Περιφέρειας Πελοποννήσου συγχωνεύθηκαν στον Περιφερειακό Σύνδεσμο (ΝΠΔΔ) Φο.Δ.Σ.Α Πελοποννήσου - Σε εφαρμογή του Ν. 4071/2012, οι τοπικοί Φο.Δ.Σ.Α της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας συγχωνεύθηκαν στον Περιφερειακό Σύνδεσμο (ΝΠΔΔ) Φο.Δ.Σ.Α Κεντρικής Μακεδονίας. - Σε εφαρμογή της παραγράφου 6 του άρθρου 16 του Ν. 4071/2012 ο Περιφερειακός Σύνδεσμος (ΝΠΔΔ) Στερεάς Ελλάδας μετατράπηκε με αποφάσεις των Δημοτικών Συμβουλίων της Περιφέρειας σε Ανώνυμη Εταιρεία των Ο.Τ.Α (Ν.Π.Ι.Δ). - Σε εφαρμογή του Ν. 4071/2012 6 από τους 11 τοπικούς Φο.Δ.Σ.Α της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας (77%), συγχωνεύθηκαν στον Περιφερειακό Φο.Δ.Σ.Α Στερεάς Ελλάδας Α.Ε. Σήμερα υπάρχουν στην χώρα μας 84 Φο.Δ.Σ.Α, {34 με την μορφή του Συνδέσμου (ΝΠΔΔ), 13 με την μορφή της Ανώνυμης Εταιρείας των Ο.Τ.Α (ΝΠΙΔ) & 37 Φο.Δ.Σ.Α - Δήμοι (ΝΠΔΔ)} 4η Περίοδος Το κατατεθειμένο σχέδιο νόμου, προβλέπει 5 διαφορετικές νομικές μορφές - ΔΙΣΑ (ΝΠΔΔ) - ΔΙΣΑ (ΝΠΙΔ) - Ανώνυμες Εταιρείες των Ο.ΤΑ, που συστάθηκαν πριν το 2010 - Διαβαθμιδικό Σύνδεσμο για την Αττική - Δήμους Συνολικά προβλέπει 74 διαφορετικά νομικά πρόσωπα (Έως 19 ΝΠΔΔ, 6 ΝΠΙΔ & 49 Δήμους) ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΡΙΘΜΟΥ Φο.Δ.Σ.Α ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΙΣ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΕΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΕΣ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ & ΤΟ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ Α/Α ΝΟΜΟΙ (ΝΠΔΔ ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ)(ΝΠΙΔ ΑΝΩΝΥΜΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ) (ΔΗΜΟΙ) (ΣΥΝΟΛΟ) 1 3536/2007 51 19 40 110 2 3852/2010* 13 - - 13 3 4071/2012 17 6 35 58 4 ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ** 34 13 37 84 5 ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ Έως 19 6 49 74 * Ο Ν. 3852/2010 δεν εφαρμόστηκε ποτέ & αντικαταστάθηκε από τον Ν. 4071/2012 ** Εν μέρει εφαρμογή του Ν. 4071/2012 ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ Ν. 4071/2012 - ΥΠΑΡΧΟΥΣΑΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ & ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΝΟΜΟΥ ΑΝΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ Α/Α ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΕΣ ΝΠΔΔ ΝΠΙΔ ΔΗΜΟΙ (Ν.4071)(Υ.Κ)(Σ.Ν) (Ν.4071)(Υ.Κ)(Σ.Ν) (Ν.4071)(Υ.Κ)(Σ.Ν) 1 Ανατολικής Μακεδονίας 1 1 1 1 1 1 2 Κεντρικής Μακεδονίας 1 1 1 3 Δυτικής Μακεδονίας 1 1 1 4 Ηπείρου 1 5 1 5 Θεσσαλίας 1 3 3 1 1 3 6 Στερεάς Ελλάδας 1 1 Έως3 3 2 1 7 Δυτικής Ελλάδας 1 10 Έως3 8 Πελοποννήσου 1 1 1 9 Αττικής 1 1 1 10 Κρήτης 1 3 Έως2 3 1 11 Βορείου Αιγαίου 2 2 1 3 3 1 2 2 6 12 Νοτίου Αιγαίου 2 2 1 33 33 34 13 Ιονίων νήσων 4 4 1 1 1 1 5 ΣΥΝΟΛΟ 17 34 Έως19 6 13 6 35 37 49 ΕΠΕΞΗΓΗΣΕΙΣ ΝΠΔΔ = Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου ΝΠΙΔ = Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου (Ανώνυμες Εταιρείες των Ο.Τ.Α) Ν. 4071 = Υπάρχον Νόμος 4071/2012 για τους Φο.Δ.Σ.Α Υ.Κ = Υφιστάμενη κατάσταση (εν μέρει εφαρμογή του Ν. 4071/2012, λόγω παράτασης πλήρους εφαρμογής του) Σ.Ν = Νέο σχέδιο νόμου ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ & Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΤΟΠΙΚΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΩΝ Αναφέρει η αιτιολογική έκθεση «Το σχέδιο νόμου που εισάγεται προς ψήφιση αναβαθμίζει το ρόλο των τοπικών κοινωνιών, αφού τους παρέχει το αποκλειστικό προνόμιο να σχεδιάσουν και να συστήσουν οι ίδιες τους φορείς που θα διαχειρίζονται τα απόβλητά τους. Θέτει τις βάσεις για το σχεδιασμό αυτό, ώστε να βοηθηθούν στην επιλογή της βέλτιστης κατά περίπτωση λύσης» Τι δυνατότητα όμως δίνει το νέο σχέδιο νόμου στην προαναφερόμενη κατεύθυνση ; Ας δούμε μια – μια τις Περιφέρειες της χώρας. Την Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας την εξαιρεί ως Ανώνυμη που συστάθηκε πριν το 2010 και συνεχίζει ως Περιφερειακός Φο.Δ.Σ.Α Α.Ε. Ο τοπικός Σύνδεσμος της Ξάνθης μετατρέπεται ως ΔΙΣΑ και συνεχίζει την λειτουργία του. Την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας (κάνουμε την παραδοχή ότι η αναφορά στο σχέδιο νόμου, ότι «εξαιρείται ο Νομός Θεσσαλονίκης», αφορά την εξαίρεση της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας), η οποία συγχωνεύθηκε σε εφαρμογή του Ν. 4071/2012, την εξαιρεί και συνεχίζει ως Περιφερειακός Φο.Δ.Σ.Α Σύνδεσμος . Την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας την εξαιρεί ως Ανώνυμη που συστάθηκε πριν το 2010 και συνεχίζει ως Περιφερειακός Φο.Δ.Σ.Α Α.Ε. Την Περιφέρεια Αττικής την εξαιρεί και συνεχίζει ως έχει, δηλαδή ως διαβαθμιδικός Φο.Δ.Σ.Α Σύνδεσμος. Την Περιφέρεια Πελοποννήσου, η οποία έχει έναν Περιφερειακό Φο.Δ.Σ.Α Σύνδεσμο, την μετατρέπει σε έναν ΔΙΣΑ και συνεχίζει ως Περιφερειακός ΔΙΣΑ. Την Περιφέρεια Ηπείρου την αναγκάζει να είναι ένας Περιφερειακός ΔΙΣΑ, αφού μέχρι 400.000 κατοίκους προβλέπει υποχρεωτικά έναν φορέα. Αυτές οι Περιφέρειες αντιπροσωπεύουν ένα πολύ μεγάλο ποσοστό της χώρας και είναι προφανές ότι δεν αποτελούν με το νέο σχέδιο νόμου το μοντέλο του αποκεντρωμένου συστήματος διαχείρισης και την δυνατότητα έκφρασης των τοπικών κοινωνιών, όπως αναφέρει η εισηγητική έκθεση. Ας συνεχίζουμε όμως και με τις υπόλοιπες Περιφέρειες. Στην Περιφέρεια Θεσσαλίας εξαιρεί τους Νομούς Τρικάλων – Καρδίτσας, αφού ήδη αποτελούν έναν Φο.Δ.Σ.Α με την μορφή της Ανώνυμης Εταιρείας που συστάθηκε πριν το 2010. Εναπομένουν οι Νομοί Λαρίσης & Μαγνησίας που αποτελούν ήδη από έναν Σύνδεσμο Φο.Δ.Σ.Α. Επίσης ο Περιφερειακός Σύνδεσμος ΦοΔΣΑ της Περιφέρειας Θεσσαλίας μετατρέπεται ως Περιφερειακός ΔΙΣΑ. Σύνολο δηλαδή 4 φορείς (1 Ανώνυμη Εταιρεία, 2 ΔΙΣΑ και 1 ΔΙΣΑ ως Περιφερειακός) Στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας, η οποία σήμερα έχει 10 Φο.Δ.Σ.Α, θα πρέπει να δημιουργηθούν μέχρι 3 ΔΙΣΑ εκ των οποίων ο ένας Περιφερειακός. Στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, η οποία σήμερα έχει 6 Φο.Δ.Σ.Α (1 Ανώνυμη Εταιρεία των Ο.Τ.Α στην οποία έχουν συγχωνευθεί 6 τοπικοί Φο.Δ.Σ.Α & άλλους 5 Φο.Δ.Σ.Α) προβλέπει την διάλυση της Ανώνυμης, λόγω του ότι συστάθηκε μετά το 2010 Εταιρείας (την μόνη Πανελλαδικά)και προβλέπει την δημιουργία μέχρι 3 ΔΙΣΑ, εκ των οποίων ο ένας Περιφερειακός. Στην Περιφέρεια Κρήτης εξαιρεί τον Νομό Χανίων, λόγω της σύστασης του Φο.Δ.Σ.Α με την μορφή της Ανώνυμης Εταιρείας των Ο.Τ.Α πριν το 2010 και συνεχίζει ως Φο.Δ.Σ.Α Α.Ε. Εναπομένουν 4 ΦοΔΣΑ και ένας Περιφερειακός Σύνδεσμος ΦοΔΣΑ οι οποίοι θα πρέπει να διαλυθούν και να δημιουργηθούν μέχρι 2 ΔΙΣΑ Σύνολο δηλαδή 3 φορείς (1 Ανώνυμη Εταιρεία & 2 ΔΙΣΑ, εκ των οποίων ο ένας Περιφερειακός). Στην Περιφέρεια των Ιονίων νήσων διατηρείται ο Φο.Δ.Σ.Α Κεφαλλονιάς με την μορφή της Ανώνυμης Εταιρείας των Ο.Τ.Α και καταργούνται οι Φο.Δ.Σ.Α των νήσων Κερκύρας, Παξών, Λευκάδας, Μεγανησίου & Ζακύνθου. Την διαχείριση σε αυτά τα νησιά αναλαμβάνουν οι Δήμοι. Ο υπάρχον Περιφερειακός Φο.Δ.Σ.Α Σύνδεσμος μετατρέπεται σε ΔΙΣΑ. Στην Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου διατηρείται ο Φο.Δ.Σ.Α Χίου με την μορφή της Ανώνυμης Εταιρείας των Ο.Τ.Α και καταργούνται οι Φο.Δ.Σ.Α των νήσων Σάμου, Λήμνου, Λέσβου, Ικαρίας & Φούρνων. Την διαχείριση σε αυτά τα νησιά αναλαμβάνουν οι Δήμοι. Ο υπάρχον Περιφερειακός Φο.Δ.Σ.Α Σύνδεσμος μετατρέπεται σε ΔΙΣΑ. Στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου καταργείται ο Φο.Δ.Σ.Α της Σύρου και την διαχείριση την αναλαμβάνει ο Δήμος. Στα υπόλοιπα νησιά (Ρόδου, Χάλκης, Σύμης, Τήλου, Μεγίστης, Κώς, Νισήρου, Πάτμου, Καλυμνίων, Λέρου, Αστυπάλαιας, Λειψών, Αγαθονησίου, Καρπάθου, Κάσου, Μυκόνου, Πάρου, Αντίπαρου, Τήνου, Νάξου, Αμοργού, Άνδρου, Κέας, Κύθνου, Μήλου, Σερίφου, Σίφνου, Κιμώλου, Θήρας, Ιητών, Σικίνου, Φολέγανδρου, Ανάφης) η διαχείριση συνεχίζεται να γίνεται από τους Δήμους. Ο υπάρχον Περιφερειακός Φο.Δ.Σ.Α Σύνδεσμος μετατρέπεται σε ΔΙΣΑ. Εν κατακλείδι με το νέο σχέδιο νόμου εξαιρείται το 74% της χώρας, όσον αφορά το μέγεθος, το οποίο διατηρείται ως έχει ή εξαναγκάζεται σε συγχώνευση και επιχειρείται παρέμβαση στο 26%. Άρα στο 74% των τοπικών κοινωνιών της χώρας, δεν παρέχεται το αποκλειστικό προνόμιο να σχεδιάσουν και να συστήσουν οι ίδιες τους φορείς που θα διαχειρίζονται τα απόβλητά τους. Ερωτήματα – Αντιφάσεις του σχεδίου νόμου Παραθέτουμε ενδεικτικά. Ι. Σύμφωνα με τον Ν. 4071/2012 συστάθηκαν 12 Περιφερειακοί Φο.Δ.Σ.Α σε όλη την χώρα + 1 διαβαθμιδικός της Περιφέρειας Αττικής. Παράλληλα υπήρχαν οι επιμέρους τοπικοί Φο.Δ.Σ.Α, του οποίους το σχέδιο νόμου είτε διατηρεί είτε διαλύει. Το σχέδιο νόμου στην παράγραφο 1 του άρθρου 16 αναφέρει «Από την έναρξη ισχύος του παρόντος φορείς διαχείρισης στερεών αποβλήτων (ΦΟΔΣΑ) που έχουν συσταθεί και λειτουργούν ως νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου δυνάμει της κείμενης νομοθεσίας σε περιφέρειες της χώρας, πλην της Περιφέρειας Αττικής και του νομού Θεσσαλονίκης, μετατρέπονται σε ΔΙΣΑ με τη νομική μορφή που έχουν, εφόσον πληρούν τις προϋποθέσεις του άρθρου 1». Επίσης στην παράγραφο 3 του άρθρου 16 αναφέρει «Από την έναρξη ισχύος του παρόντος κάθε άλλο νομικό πρόσωπο πέραν των αναφερομένων στις παρ. 1 και 2 που λειτουργεί ως ΦΟΔΣΑ σε οποιαδήποτε περιφέρεια, πλην της Περιφέρειας Αττικής και του νομού Θεσσαλονίκης, λύεται και τίθεται σε εκκαθάριση. Το ερώτημα είναι εάν οι ήδη υπάρχοντες Περιφερειακοί Φο.Δ.Σ.Α (ΝΠΔΔ) που συστάθηκαν σε εφαρμογή του Ν. 4071/2012 μετατρέπονται σε ΔΙΣΑ και μετρούν ως ένας Φο.Δ.Σ.Α στην συγκεκριμένη Περιφέρεια, σύμφωνα με τα κριτήρια του άρθρου 1. ΙΙ. Σύμφωνα με το άρθρο 35 του Ν. 4042/2012 «Το ΠΕ.Σ.Δ.Α εκπονείται και υλοποιείται από τον οικείο Περιφερειακό Φορέα Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (Φο.Δ.Σ.Α), κατά την έννοια της παραγράφου 4 του άρθρου 104 και του άρθρου 211 του ν. 3852/2010 (Α΄ 87). Αν δεν υφίσταται ή δεν λειτουργεί περιφερειακός Φο.Δ.Σ.Α, το ΠΕ.Σ.Δ.Α εκπονείται και υλοποιείται από την οικεία περιφέρεια. Ο Γενικός Γραμματέας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης εκδίδει σχετική διαπιστωτική πράξη.» Με δεδομένο ότι το σχέδιο νόμου δεν αναφέρει ποιος θα έχει την αρμοδιότητα του σχεδιασμού, το ερώτημα είναι εάν θα ισχύσει το άρθρο 35 του Ν. 4042/2012. III. Σύμφωνα με το άρθρο 24 του Ν. 3613/2008, όπως τροποποίησε το άρθρο 240 του Ν. 3463/2006 «Οι Φο.Δ.Σ.Α μπορούν να εκτελούν και τη συλλογή και μεταφορά των στερεών αποβλήτων, εφόσον γίνει σχετική ανάθεση από ΟΤΑ της Διαχειριστικής του Ενότητας» Σε εφαρμογή αυτού του άρθρου πολλοί Φο.Δ.Σ.Α εκτελούν την αποκομιδή απορριμμάτων (σύμμεικτων, ανακυκλώσιμων κ.α). Με δεδομένο ότι σύμφωνα με το σχέδιο νόμου (άρθρο 3 Αρμοδιότητες ΔΙΣΑ & το άρθρο 16 παράγραφος 2α) όπου όλα τα νομικά πρόσωπα ΔΙΣΑ ή διατηρούμενοι Φο.Δ.Σ.Α οφείλουν να προσαρμόσουν το καταστατικό σύμφωνα με το άρθρο 3, τι θα γίνει με την συνέχιση της παρεχόμενης υπηρεσίας ; Τι θα γίνει με το προσωπικό που απασχολείται σε αυτούς τους Φο.Δ.Σ.Α, ειδικά με την μορφή της Ανώνυμης Εταιρείας των Ο.Τ.Α ; IV. Στην παράγραφο 2γ του άρθρου 1 αναφέρει «Να υπάρχει σε λειτουργία μονάδα επεξεργασίας αποβλήτων (ΜΕΑ) ή σε αντίθετη περίπτωση να προκύπτει από το περιφερειακό σχέδιο διαχείρισης αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ) ότι με άλλα έργα και δράσεις, επιτρεπόμενα από το εθνικό σχέδιο διαχείρισης αποβλήτων (ΕΣΔΑ), θα τηρηθούν οι στόχοι του ΕΣΔΑ». Με δεδομένο ότι δεν υπάρχει κανένα εγκεκριμένο (κυρωμένο) ΠΕ.Σ.Δ.Α, προκειμένου να τηρηθεί η μια από τις 3 σωρευτικές προϋποθέσεις, να υπάρχει δηλαδή μονάδα επεξεργασίας ή να προβλέπεται ανάλογη διαχείριση στο ΠΕ.Σ.Δ.Α, το ερώτημα είναι εάν θα λαμβάνεται υπόψη η περιγραφή τέτοιων δράσεων στο ΠΕ.Σ.Δ.Α και όχι η κύρωσή του. V. Στο άρθρο 1 παράγραφος 2α αναφέρεται ως σωρευτική προϋπόθεση για την δημιουργία διακριτού νομικού προσώπου ο ελάχιστος αριθμός των 80.000 κατοίκων. Το ερώτημα είναι, από ποια μελέτη προκύπτει ότι το ο βέλτιστος αριθμός είναι οι 80.000 κάτοικοι και εάν είναι τυχαίο ότι σε όλη την χώρα υπάρχει μόνο μια κατατεθειμένη πρόταση (λεγόμενο υπερτοπικό σχέδιο 5 Δήμων) σε μια μόνο Περιφέρεια όπου αναφέρει ακριβώς αυτόν τον αριθμό κατοίκων. VI. Στην παράγραφο 4β του άρθρου 1 αναφέρει «Εάν δήμος διαθέτει ΧΥΤ, ο οποίος βρίσκεται σε απόσταση μέχρι 30 χλμ. από την έδρα όμορου δήμου, τότε ο όμορος δήμος μετέχει υποχρεωτικά στο νομικό πρόσωπο που λειτουργεί τον ΧΥΤ.» Το ερώτημα είναι, από ποια μελέτη προκύπτει ότι το ο βέλτιστος αριθμός (οικονομικότερη εκδοχή) είναι τα 30 χιλιόμετρα, πως αυτά μετρώνται και εάν είναι τυχαίο ότι σε όλη την χώρα υπάρχει μόνο ένας Δήμος σε μια μόνο Περιφέρεια, ο οποίος εμπίπτει σε αυτήν την παράγραφο. VII. Στο άρθρο 5, 1α προσδιορίζεται ο αριθμός των μελών του Δ.Σ του νομικού προσώπου. Σε περίπτωση που ο αριθμός ξεπερνά τους 50, εφαρμόζει το άρθρο 1β προκειμένου να τους περιορίσει. Εάν κάνει κάποιος αυτήν την εφαρμογή (τον αλγόριθμο δηλαδή του 1β) θα διαπιστώσει ότι όχι μόνο δεν μειώνεται ο αριθμός των μελών του Δ.Σ κάτω των 50 αλλά σε μερικές περιπτώσεις ξεπερνά και τον αρχικό υπολογισμό της παραγράφου 1α. VIII. Στο άρθρο 12 δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη για στελέχωση των νομικών προσώπων διαχείρισης αστικών στερεών αποβλήτων, παρά μόνο η απόσπαση υπαλλήλων των Δήμων, όταν είναι σε όλους γνωστές οι ελλείψεις των Δήμων σε προσωπικό. Σήμερα σε όλη την χώρα, εκτός του ΕΔΣΝΑ, απασχολούνται συνολικά 535 άτομα σε περίπου 80 έργα & εγκαταστάσεις διαχείρισης απορριμμάτων αλλά και σε παρεμφερείς δράσεις (αποκομιδή σύμμεικτων απορριμμάτων & ανακύκλωσης) ενώ οι ανάγκες σε προσωπικό είναι πολλαπλάσιες. Το ερώτημα είναι, εάν μας ενδιαφέρει η ορθή λειτουργία των έργων & εγκαταστάσεων διαχείρισης στερεών αποβλήτων, γιατί δεν αποδεσμεύουμε τις προσλήψεις σε προσωπικό με δεδομένο ότι αυτές οι δαπάνες δεν βαρύνουν τον Κρατικό προϋπολογισμό αλλά τα ανταποδοτικά τέλη των πολιτών ; IX. Στο άρθρο 13 Πόροι, παράγραφο 2 προβλέπεται ότι «Με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης καθορίζονται το ύψος και η συχνότητα καταβολής της ετήσιας εισφοράς των ΟΤΑ, καθώς και η αναλογική σχέση μεταξύ εισφοράς κάθε δήμου και παραγόμενης ποσότητας απρριμμάτων κατ΄ έτος.» Δηλαδή θα καθορίζει ο Υπουργός Εσωτερικών τα τέλη και τις εισφορές προς τον φορέα και όχι ο ίδιος ο φορέας ; Από πού προκύπτει ότι η καθορισμένη εισφορά θα καλύπτει τις ανάγκες λειτουργίας των έργων ; Μήπως θα ήταν προτιμότερο να αναλάβει η Πολιτεία όλη την λειτουργία των έργων και να καθορίζει η ίδια τόσο την εισφορά όσο και το κόστος λειτουργίας ; Στην παράγραφο 5 προβλέπεται ότι «Σε περίπτωση μη καταβολής των εισφορών της παραγράφου 2 από τους δήμους- μέλη του ΔΙΣΑ ως το τέλος του οικείου οικονομικού έτους, αυτές μπορεί να παρακρατηθούν εντός του επόμενου έτους από τους Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους και να αποδοθούν απ΄ ευθείας στο νομικό πρόσωπο με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης που εκδίδεται έπειτα από πρόταση του ΔΙΣΑ» Δηλαδή οι ΔΙΣΑ θα λειτουργούν τα έργα, θα πραγματοποιούν δαπάνες για ένα περίπου χρόνο με πίστωση, εφόσον κάποιοι Δήμοι δεν θα πληρώνουν, προκειμένου να τους παρακρατηθούν οι εισφορές τον επόμενο χρόνο. X. Στην παράγραφο 3 του άρθρου 13 αναφέρει «Η ετήσια εισφορά του δήμου προς το ΔΙΣΑ μπορεί να συνίσταται σε μετρητά ή σε είδος, όπως μηχανήματα, οχήματα, εξοπλισμός κλπ..Η εισφορά σε είδος πρέπει να είναι συναφής προς τους σκοπούς του νομικού προσώπου και η αξία της αποτιμάται από την επιτροπή του άρθρου 9 του ν. 2190/1920, όπως ισχύει. Για τη συνάφεια αποφασίζει η εκτελεστική επιτροπή του νομικού προσώπου.» Είναι γνωστό ότι στην χώρα η συντριπτική πλειοψηφία των έργων & εγκαταστάσεων διαχείρισης στερεών αποβλήτων κατασκευάσθηκαν από πρώην Νομαρχίες, Περιφέρειες & Δήμους, οι οποίοι λειτουργούσαν ως δικαιούχοι και φορείς υλοποίησης των ενταγμένων έργων. Με δεδομένο ότι ως δικαιούχοι εμφανίζονται οι προαναφερόμενοι, το ερώτημα είναι ότι αυτοί θα «εισφέρουν» σε είδος τα περιουσιακά στοιχεία, τα οποία εμφανίζονται στο όνομά τους ; XI. Η ΚΥΑ 2527/2009 είναι ένα πλήρες κείμενο, το οποίο προβλέπει το σύνολο των ενεργειών για την σωστή οργάνωση και λειτουργία τόσο των Φο.Δ.Σ.Α όσο και των έργων & εγκαταστάσεων διαχείρισης στερεών αποβλήτων. Ειδικότερα για την ορθή λειτουργία των έργων προβλέπει ότι, μετά την ολοκλήρωση του χρόνου ζωής τους θα αποκαθίσταντο και θα υπήρχε επιμέλεια για την μεταφροντίδα τους. Για αυτόν τον σκοπό προβλέπει την δημιουργία αποθεματικού αποκατάστασης και μεταφροντίδας όπως και το επενδυτικό κατασκευαστικό κόστος του Φο.Δ.Σ.Α. Επειδή σύμφωνα με το σχέδιο νόμου, άρθρο 17, παράγραφος 2 «Από την έναρξη ισχύος του παρόντος κάθε γενική ή ειδική διάταξη, η οποία είναι αντίθετη με τις ρυθμίσεις του, καταργείται.» το ερώτημα είναι εάν παύουν πλέον τα νομικά πρόσωπα που διαχειρίζονται έργα στερεών αποβλήτων, να έχουν την υποχρέωση να δημιουργούν τα παραπάνω αποθεματικά και τι θα γίνει για την αποκατάσταση & την μεταφροντίδα των κορεσμένων έργων. XII. Στις 28/04/2016 αναρτήθηκε πρόσκληση από το Υπουργείο Οικονομίας, Ανάπτυξης & Τουρισμού για την υποβολή προτάσεων από Δήμους & Φο.Δ.Σ.Α για έργα & δράσεις διαχείρισης αστικών στερεών αποβλήτων. Το Σύμφωνο Εταιρικής Σχέσης (ΣΕΣ) 2014-2020, το οποίο ξεκινά ήδη με καθυστέρηση θα αξιολογηθεί τον επόμενο χρόνο (2017) για την επίτευξη των στόχων. Παράλληλα οι στόχοι που έχουν τεθεί και που πρέπει η χώρα μας να επιτύχει από το νέο ΕΣΔΑ αφορούν την τρέχουσα περίοδο, μέχρι το 2020. Το ερώτημα είναι απλό, Θα επιτύχουμε τους στόχους δημιουργώντας ένα νέο θεσμικό πλαίσιο διαλύοντας τους Φο.Δ.Σ.Α με την δημιουργία νέων νομικών προσώπων ; ή αξιοποιώντας την υπάρχουσα εμπειρία, τις καλές πρακτικές, την ομαλή υποβολή προτάσεων για ένταξη νέων έργων και την συνεργασία των Δήμων ; ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Έχοντας πρωτογενή άποψη από την περιφέρειά μου, στην οποία δραστηριοποιούμε θα ήθελα να σας την μεταφέρω. Η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας στις αρχές του 2015 διέθετε 8 ενεργούς ΧΑΔΑ, κατατασσόμενη ως η 2η χειρότερη Περιφέρεια της χώρας. Παράλληλα λειτουργούσαν 7 ΧΥΤΑ. Οι 2 από τους οποίους είχαν κορεστεί σε 2 μεγάλες γεωγραφικά περιοχές (Χαλκίδας & Λαμίας) Από τους 11 Φο.Δ.Σ.Α (11 Διαχειριστικές Ενότητες) μόνο ένας ήταν οργανωμένος και στελεχωμένος. Οι νέες Δημοτικές Αρχές, με την ανάληψη των καθηκόντων τους, διαπιστώνοντας αυτό το μείζον περιβαλλοντικό πρόβλημα προχώρησαν σε μια σειρά ενεργειών και με αποφάσεις των Δημοτικών τους Συμβουλίων, σε εφαρμογή του Ν. 4071/2012, μετέτρεψαν με συντριπτικές αποφάσεις (άνω του 70%) την νομική μορφή του Περιφερειακού Φο.Δ.Σ.Α από Σύνδεσμο (ΝΠΔΔ) σε Ανώνυμη Εταιρεία των Ο.Τ.Α (ΝΠΙΔ). Στον Περιφερειακό Φο.Δ.Σ.Α Στερεάς Ελλάδας Α.Ε συμμετέχουν 23 από τους 25 Δήμους της Περιφέρειας. (92,78%) Στην συνέχεια, σε εφαρμογή του Ν. 4071/2012, προχώρησαν στην συγχώνευση 6 τοπικών Φο.Δ.Σ.Α (77%) από τους 11. Σήμερα ο Περιφερειακός Φο.Δ.Σ.Α Στερεάς Ελλάδας, μέσα από τους 4 ΧΥΤΑ αρμοδιότητάς του, εξυπηρετεί 18 Δήμους (83,50% της Περιφέρειας) Μέσα από πνεύμα συνεργασίας και περιφερειακής συνείδησης έκλεισαν οι 7 από τους 8 ενεργούς ΧΑΔΑ (το αμέσως επόμενο διάστημα κλείνει και ο 8ος) μεταφέροντας τα απορρίμματα στους ΧΥΤΑ αρμοδιότητάς του. Παράλληλα εκπονήθηκε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης, σύμφωνα με το νέο ΕΣΔΑ όπου περιγράφεται το σύνολο των απαιτούμενων έργων & εγκαταστάσεων. Ο Περιφερειακός Φο.Δ.Σ.Α Στερεάς Ελλάδας ήδη κατασκευάζει το νέο ΧΥΤΥ & την μονάδα κομποστοποίησης στην Φωκίδα προϋπολογισμού 14.000.000 ευρώ ενώ έχει ολοκληρωθεί ο διεθνής διαγωνισμός και είναι προς υπογραφή η σύμβαση για την μονάδα επεξεργασίας απορριμμάτων Θήβας προϋπολογισμού 21.500.000 ευρώ. Και τα 2 έργα συνολικού προϋπολογισμού 34.500.000 ευρώ είναι με δημόσια συγχρηματοδότηση. Παράλληλα προχωρά την επέκταση του κυττάρου του ΧΥΤΑ Χαλκίδας και ολοκληρώνει τον διαγωνισμό για την επέκταση του ΧΥΤΑ Λαμίας. Επιπλέον λειτουργεί 10 σταθμούς μεταφόρτωσης απορριμμάτων και έχει ενταγμένα 2 έργα κομποστοποίησης. Με το σχέδιο νόμου προβλέπεται η διάλυση όσων Φο.Δ.Σ.Α έχουν την μορφή της Ανώνυμης Εταιρείας των Ο.Τ.Α και συστάθηκαν μετά το 2010. Να σημειωθεί ότι ο μοναδικός Φο.Δ.Σ.Α που συστάθηκε με την μορφή της Ανώνυμης Εταιρείας των Ο.Τ.Α, είναι ο Περιφερειακός Φο.Δ.Σ.Α Στερεάς Ελλάδας. Έτσι με αυτήν την φωτογραφική διάταξη εξαιρείτε ένας και μοναδικός Φο.Δ.Σ.Α σε όλη την χώρα και κινδυνεύει η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας να ξαναζήσει σκηνές του παρελθόντος με το άνοιγμα των ΧΑΔΑ και τον κίνδυνο να χαθούν τα μοναδικά 2 έργα στην χώρα μας με δημόσια χρηματοδότηση, αυτά της Φωκίδας και Θήβας αλλά και πολύτιμοι πόροι για την ανάπτυξη της περιοχής και την επίτευξη των στόχων που θέτει το νέο ΕΣΔΑ. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ Το προτεινόμενο σχέδιο-νόμου δεν είναι δυστυχώς ούτε ολοκληρωμένο ούτε αποτελεσματικό. Αντιθέτως, διακρίνεται από κακοτεχνίες και προχειρότητα τόσο στην νομική όσο και την τεχνική του διάσταση. Με δεδομένο ότι όλοι οι υφιστάμενοι Φορείς Διαχείρισης Αποβλήτων αφ’ ενός θα υποστούν κάποια μορφής παρέμβασης (από διάλυση, μέχρι αλλαγή νομικής μορφής και περιορισμό αρμοδιοτήτων) και με δεδομένο ότι επί της ουσίας το σχέδιο νόμου δέχεται το 74% υφιστάμενων Φο.Δ.Σ.Α από πλευράς μεγέθους ως έχει ή σε αναγκαστική συγχώνευση, επαναφέρουμε την πρόταση του Δικτύου των Φο.Δ.Σ.Α, η οποία αποτελεί και πρόταση της ΚΕΔΕ, δηλαδή του συνόλου της Τοπικής Αυτοδιοίκησης της χώρας και η οποία αφορά την τροποποίηση του Ν. 4071/2012 & 4042/2012, η οποία έχει ως εξής : Α. ΠΡΟΤΑΣΗ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 35 ΤΟΥ Ν. 4042/2012 Η παράγραφος 2β του άρθρου 35 του ν. 4042/2012 τροποποιείται ως εξής: Το ΠΕΣΔΑ εκπονείται και υλοποιείται από τον οικείο περιφερειακό Φορέα Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (Φο.Δ.Σ.Α.), κατά την έννοια της παραγράφου 1 του άρθρου 13 του ν. 4071/2012 και του άρθρου 211 του ν. 3852/2010 (Α' 87). Αν δεν υφίσταται ή δεν λειτουργεί περιφερειακός Φο.Δ.Σ.Α., ή αν εγγράφως ο περιφερειακός ΦοΔΣΑ διατυπώσει αιτιολογημένα την αντικειμενική αδυναμία του να εκπονήσει το ΠΕΣΔΑ, αυτό εκπονείται και υλοποιείται από την οικεία Περιφέρεια. Ο Γενικός Γραμματέας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης εκδίδει σχετική διαπιστωτική πράξη. Αιτιολόγηση: με την προσθήκη του εδαφίου περί αδυναμίας εκπόνησης του ΠΕΣΔΑ, μπορούμε να αποφύγουμε τους κινδύνους νομιμότητας της λειτουργίας των έργων, αφού δεν χρειάζεται να διαπιστωθεί ότι ένας Περιφ. ΦοΔΣΑ «δεν λειτουργεί», αλλά αρκεί να «αδυνατεί αντικειμενικά» να εκπονήσει τον ΠΕΣΔΑ. Β. ΠΡΟΤΑΣΗ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΩΝ ΑΡΘΡΩΝ 13-17 ΤΟΥ Ν. 4071/2012 1. Η παράγραφος 1 του άρθρου 13 του ν. 4071/2012 τροποποιείται ως εξής: 1. Εντός των διοικητικών ορίων κάθε περιφέρειας πλην της Αττικής και υπό την επιφύλαξη της παραγράφου 2 του παρόντος και του επόμενου άρθρου, με απόφαση του Γενικού Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, συνιστάται περιφερειακός σύνδεσμος ΦΟΔΣΑ, ως Ν.Π.Δ.Δ., στον οποίο μετέχουν υποχρεωτικά όλοι οι δήμοι των διαχειριστικών ενοτήτων της περιφέρειας. Στο σύνδεσμο που δημιουργείται δύνανται να συγχωνεύονται, κατά τη διαδικασία των διατάξεων του άρθρου 16 του παρόντος, οι σύνδεσμοι που έχουν συσταθεί ως ΦΟΔΣΑ ή ανώνυμες εταιρείες ή άλλες επιχειρήσεις και νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου των Ο.Τ.Α. κατά κλάδο ή τομέα που ασκούν αρμοδιότητες ΦΟΔΣΑ. Με την ίδια διαδικασία, του άρθρου 16 του παρόντος στον ανωτέρω σύνδεσμο δύναται να περιέρχεται η διαχείριση των εγκαταστάσεων προσωρινής αποθήκευσης, μεταφόρτωσης, επεξεργασίας και διάθεσης στερεών αποβλήτων δήμων που ασκούν αρμοδιότητες ΦΟΔΣΑ. Αιτιολόγηση: Καταργείται η υποχρεωτική συγχώνευση των ΦοΔΣΑ στον περιφερειακό ΦοΔΣΑ. Δίνεται η δυνατότητα συγχώνευσης, σε όσους ΦοΔΣΑ το επιθυμούν. 2. Στην παράγραφο 3 του άρθρου 15 του ν. 4071/2012 προστίθεται έβδομο εδάφιο: 7) έχει την ευθύνη εκπόνησης, υλοποίησης και παρακολούθησης της υλοποίησης του ΠΕΣΔΑ, κατά την έννοια της παραγράφου 1 του άρθρου 13 του παρόντος νόμου και του άρθρου 211 του ν. 3852/2010 (Α` 87), όπως αυτή προβλέπεται στο άρθρο 35 παρ.2 εδ. β’ του ν.4042/2012. Αιτιολόγηση: Ως προς τους Συνδέσμους, η νομοθεσία καθορίζει περιοριστικά τις αρμοδιότητες του διοικητικού τους συμβουλίου. Οι μη ρητά αναφερόμενες, αποτελούν αρμοδιότητες της εκτελεστικής τους επιτροπής. Η μείζονος σημασίας αρμοδιότητα της ευθύνης εκπόνησης και υλοποίησης του ΠΕΣΔΑ, πρέπει να προβλεφθεί ρητά ότι ανήκει στην αρμοδιότητα του διοικητικού συμβουλίου, δηλαδή του διευρυμένου οργάνου διοίκησης των συνδέσμων. Για το λόγο αυτό προστίθεται το έβδομο εδάφιο. 3. Στο άρθρο 15 του ν. 4071/2012, προστίθεται παράγραφος 5: Οι αρμοδιότητες των οργάνων διοίκησης των ΦΟΔΣΑ με την μορφή Ανωνύμων Εταιρειών καθορίζονται από τις διατάξεις των παραγράφων 2 και 3 του άρθρου 3 της ΚΥΑ 2527/2009 (ΦΕΚ Β΄ 83/23.01.2009), σε συνδυασμό με τις διατάξεις του άρθρου 265 του ν. 3463/2006 και τις διατάξεις του ν. 2190/1920 «Περί Ανωνύμων Εταιρειών». Αιτιολόγηση: Στις ανωτέρω διατάξεις του ν. 4071/2012 δεν είναι σαφής η διάκριση των αρμοδιοτήτων των οργάνων διοίκησης των ΦοΔΣΑ με τη μορφή των ανωνύμων εταιρειών. Κρίνεται σκόπιμη η παραπομπή στην ΚΥΑ2527/2009, που ρυθμίζει το θέμα, προς αποφυγή εσφαλμένων ερμηνειών των διατάξεων του ν. 4071/2012. 4. Στο άρθρο 15 του ν. 4071/2012, προστίθεται παράγραφος 6: Στην εκτελεστική επιτροπή του Περιφερειακού ΦοΔΣΑ υπό μορφή Συνδέσμου, και στο διοικητικό Συμβούλιο του Περιφερειακού ΦοΔΣΑ υπό μορφή ανώνυμης εταιρείας του άρθρου 265 του ν. 3463/2006, δεν δύνανται να μετέχουν εκπρόσωποι Δήμων που συμμετέχουν σε ΦοΔΣΑ ο οποίος δεν έχει συγχωνευθεί στον Περιφερειακό ΦοΔΣΑ, ή Δήμων που δεν έχουν μεταβιβάσει τις αρμοδιότητες διαχείρισης των απορριμμάτων τους στον Περιφερειακό ΦοΔΣΑ, κατ’ άρθρο 16 παρ. 1α του παρόντος νόμου. Αιτιολόγηση: Η εκτελεστική επιτροπή του Περιφερειακού ΦοΔΣΑ υπό μορφή Συνδέσμου, και το διοικητικό Συμβούλιο του Περιφερειακού ΦοΔΣΑ υπό μορφή ανώνυμης εταιρείας, έχουν ουσιαστικά τις αρμοδιότητες της λειτουργίας των έργων διαχείρισης των απορριμμάτων. Αν υφίστανται διακριτοί ΦοΔΣΑ ή Δήμοι που ασκούν αυτές τις αρμοδιότητες, χωρίς να έχουν συγχωνευθεί στον Περιφερειακό ΦοΔΣΑ, δεν μπορεί να έχουν το δικαίωμα να καθορίζουν τις πολιτικές διαχείρισης των έργων στα οποία δεν συμμετέχουν. Αντιθέτως, συμμετέχουν στα όργανα διοίκησης (διοικητικό συμβούλιο του Συνδέσμου, και Γενική Συνέλευση της ανώνυμης εταιρείας), που ασκούν τις αρμοδιότητες εκπόνησης και υλοποίησης του ΠΕΣΔΑ, κατ’ άρθρο 35 του ν. 4042/2012. 5. Η παράγραφος 1α του άρθρου 16 του ν. 4071/2012 τροποποιείται ως εξής: 1.α. Σύνδεσμοι ή ανώνυμες εταιρείες του άρθρου 265 του ν. 3463/2006, που έχουν συσταθεί ως ΦΟΔΣΑ, και δεν έχουν συγχω