• Όπως άλλωστε γνωρίζετε: Α. Η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία (εφεξής Σύμβαση), που συνιστά πλέον εθνική νομοθεσία, λόγω της επικύρωσής της μαζί με το Προαιρετικό Πρωτόκολλο που τη συνοδεύει από την Ελληνική Βουλή μέσω του ν.4074/2012, επιβάλλει, μεταξύ άλλων, και την προώθηση των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία ως εργαζόμενων και ως καταναλωτών. Πιο συγκεκριμένα: -σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 4 «Γενικές Υποχρεώσεις», τα Συμβαλλόμενα Κράτη αναλαμβάνουν: « […] ε. Να λάβουν όλα τα κατάλληλα μέτρα προκειμένου να εξαλειφθούν οι διακρίσεις βάσει της αναπηρίας, από οποιοδήποτε πρόσωπο, οργανισμό ή ιδιωτική επιχείρηση, […]». -σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 9 «Προσβασιμότητα», τα Συμβαλλόμενα Κράτη λαμβάνουν κατάλληλα μέτρα προκειμένου: «[…] β. να διασφαλίζουν ότι οι ιδιωτικοί φορείς, οι οποίοι προσφέρουν εγκαταστάσεις και υπηρεσίες που είναι ανοικτές ή παρέχονται στο κοινό, λαμβάνουν υπόψη τους όλες τις μορφές της προσβασιμότητας για τα άτομα με αναπηρίες […]». Επιπρόσθετα, σύμφωνα με τη Σύμβαση, τα Συμβαλλόμενα Κράτη αναλαμβάνουν: « […] β. Να λάβουν όλα τα κατάλληλα μέτρα, συμπεριλαμβανομένων και των νομοθετικών, προκειμένου να τροποποιήσουν ή να καταργήσουν τους ισχύοντες νόμους, κανονισμούς, έθιμα και πρακτικές που συνιστούν διακρίσεις κατά των ατόμων με αναπηρίες, γ. Να λάβουν υπόψη την προστασία και την προαγωγή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρίες, σε όλες τις πολιτικές και τα προγράμματά τους, […]» (βλ. άρθρο 4, παρ. 1). Β.Ο νόμος 4443/2016 (Αρ. ΦΕΚ 232 Α’/9-12-2016) απαγορεύει τις «άμεσες» και «έμμεσες» διακρίσεις σε βάρος των εργαζομένων με αναπηρία και επιβάλλει την εφαρμογή «εύλογων προσαρμογών». Όπως αναφέρεται στον νόμο, η μη εφαρμογή «εύλογων προσαρμογών» συνιστά διάκριση. Γ.Η εφαρμογή των 17 στόχων που περιλαμβάνονται στην «Ατζέντα 2030» για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη - η οποία υιοθετήθηκε τον Σεπτέμβριο του 2015 από τα 193 κράτη-μέλη του ΟΗΕ, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται και η Ελλάδα- φιλοδοξούν να συμβάλλουν στην αλλαγή του μοντέλου ανάπτυξης. Στην «Ατζέντα 2030» η οικονομική ανάπτυξη δεν θεωρείται αυτοσκοπός και δεν προσεγγίζεται με καθαρά οικονομικούς όρους, όπως συνέβαινε στο παραδοσιακό μοντέλο, αλλά ως το μέσο για την καταπολέμηση της πείνας και τη δημιουργία περισσότερο ειρηνικών, δίκαιων και συμπεριληπτικών κοινωνιών. Από τη μια μεριά η δικαιωματική προσέγγιση της αναπηρίας, όπως αυτή κατοχυρώνεται από τη Σύμβαση των ΗΕ για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία, η οποία εστιάζει στην άρση των κοινωνικών και περιβαλλοντικών εμποδίων και από την άλλη το νέο μοντέλο ανάπτυξης, που προωθείται μέσω της «Ατζέντας 2030», με επίκεντρο τον άνθρωπο, τα δικαιώματά του και το περιβάλλον πρέπει να αποτελέσουν τη βάση πάνω στην οποία η ελληνική Πολιτεία και οι παραγωγικοί φορείς του τόπου οφείλουν να στηρίξουν τον νέο αναπτυξιακό σχεδιασμό τους. Η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη αποτελεί ίσως το σημαντικότερο όχημα για την προώθηση αυτού του νέου ανθρωποκεντρικού μοντέλου ανάπτυξης. Δ.Η αναπηρία πέραν της κοινωνικής εμπεριέχει και μια αναπτυξιακή διάσταση. Τα άτομα με αναπηρίες αποτελούν περίπου το 15% των καταναλωτών, μια αγορά υποτιμημένη μέχρι σήμερα από τις επιχειρήσεις. Αν μάλιστα σε αυτό το ποσοστό προστεθούν οι οικογένειες των ατόμων με αναπηρίες και άλλες ομάδες με παρόμοιες ανάγκες, όπως τα άτομα τρίτης ηλικίας, το ποσοστό αυτό αποκτά τεράστια δυναμική. Νεότερες μελέτες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έχουν αναδείξει τη σημασία αυτών των αγορών, υποστηρίζοντας ότι μόνο στον τουριστικό τομέα 4,2 εκ θέσεις εργασίας στην ΕΕ συντηρούνται από τον τουρισμό αυτών των ομάδων. Γεγονός που οδηγεί στην ανάγκη συμπερίληψης δράσεων για την ικανοποίηση των αναγκών των καταναλωτών με αναπηρία και με παρόμοιες ανάγκες μεταξύ των δράσεων της «Εθνικής Στρατηγικής για την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη και την Υπεύθυνη Επιχειρηματικότητα», με τη βεβαιότητα ότι αυτό αντίστοιχα θα οδηγήσει τις επιχειρήσεις στην προσέλκυση νέων αγορών, αύξηση του τζίρου, εξωστρέφεια και οικονομική άνθηση. Λαμβάνοντας υπόψη τα προαναφερθέντα, η Ε.Σ.Α.μεΑ. προτείνει ανά ενότητα τα ακόλουθα: 1.Η ενότητα «2. Ορισμός Ε.Κ.Ε.» να συμπληρωθεί ως ακολούθως: «Η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη (Ε.Κ.Ε.) είναι μία έννοια δυναμική, η οποία βρίσκεται σε συνάρτηση με τις εκάστοτε περιστάσεις. Η ΕΚΕ, επίσης, είναι μία έννοια που συνδέεται άρρηκτα με τις έννοιες της Βιώσιμης και Αειφόρου Ανάπτυξης που αναφέρονται στην οικονομική ανάπτυξη που όμως επιτυγχάνεται μέσα από ένα αίσθημα διαγενεαλογικής ευθύνης απέναντι στο περιβάλλον και την κοινωνία. Σκοπός λοιπόν των εννοιών αυτών, όπως και της ΕΚΕ – αν και υπάρχουν διακριτές διαφορές αυτών – είναι να εξασφαλιστεί ένα πλαίσιο βιώσιμης ανάπτυξης της επιχειρηματικής δραστηριότητας, όπου οι επιχειρήσεις θα δρουν με σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα, στο περιβάλλον και την κοινωνία εν γένει, λαμβάνοντας υπόψη την ποικιλομορφία της, το οποίο θα αποβαίνει ωφέλιμο όχι μόνο για τις ίδιες τις επιχειρήσεις, αλλά και για το σύνολο της κοινωνίας.[…]». 2.Η ενότητα «3. Όραμα» να συμπληρωθεί ως ακολούθως: «Ένα βιώσιμο και υπεύθυνο παραγωγικό περιβάλλον είναι το όραμα που πρέπει να υπηρετηθεί μέσω της ΕΚΕ στη χώρα μας. Αν μη τι άλλο, το «υπεύθυνο επιχειρείν» αποτελεί επένδυση με πολλαπλά οφέλη για όλους: Οι κοινωνικά υπεύθυνες επιχειρήσεις είναι επιχειρήσεις βιώσιμες, αφού σε όλα τα στάδια παραγωγής τους καθίστανται πιο ανταγωνιστικές, ενσωματώνουν καινοτομίες, μπορούν να διαθέτουν προϊόντα και υπηρεσίες υψηλής ποιότητας σε ανταγωνιστικές τιμές που να ικανοποιούν τις ανάγκες του μεγαλύτερου δυνατού φάσματος καταναλωτών. Ακόμη, βάσει της διάρθρωσής τους, μπορούν να προσελκύουν προσωπικό υψηλών δεξιοτήτων και παράλληλα να γίνονται αποδεκτές από τους καταναλωτές χτίζοντας την επιχειρηματική τους φήμη, αλλά και μια ουσιαστική σχέση εμπιστοσύνης μαζί τους. [….] Παράλληλα, οι επιχειρήσεις που εφαρμόζουν δράσεις Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης σημαίνει ότι ασκούν υπεύθυνα τις δραστηριότητές τους σε όλα τα στάδια παραγωγής και διακίνησης των προϊόντων τους και για όλα τα συναλλασσόμενα μέρη και επομένως, αναπτύσσονται με γνώμονα τη διαγενεαλογική ευθύνη και το σεβασμό της ανθρώπινης ποικιλομορφίας απέναντι την κοινωνία, το περιβάλλον, τους εργαζόμενούς τους, τους πολίτες των χωρών όπου δραστηριοποιούνται και τους καταναλωτές τους. […]». 3.Η ενότητα «4. Αποστολή και Σκοπός ΕΚΕ» να συμπληρωθεί ως ακολούθως: « Η ΕΚΕ για να πετύχει το όραμά της, θέτει την αποστολή της και τον βασικό σκοπό της: Αποστολή της ΕΚΕ είναι η δημιουργία […] την ανάπτυξη και εξωστρέφεια της τοπικής παραγωγής και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, τη δημιουργία υγιούς περιβάλλοντος εργασίας για όλους τους εργαζόμενους και την ενίσχυση των δικαιωμάτων όλων των καταναλωτών, δίχως διακρίσεις και αποκλεισμούς […] Στη βάση των προαναφερόμενων, επιδιώκεται: Να εντάξουν όλο […]. Η ΕΚΕ συμβάλει στην εμπορική επιτυχία των επιχειρήσεων στο εσωτερικό της χώρας, αλλά και στο εξωτερικό, ακριβώς γιατί οι εταιρείες που εντάσσουν πρακτικές ΕΚΕ δημιουργούν ένα θετικό περιβάλλον, προσελκύουν και διατηρούν στο στελεχιακό τους δυναμικό ταλαντούχους εργαζόμενους και παράλληλα, μειώνεται το «brain drain», αποκτούν καλή φήμη και γίνονται ανταγωνιστικές προς τις ομοειδείς επιχειρήσεις των άλλων χωρών, μπορούν να απευθυνθούν σε νέες αγορές καταναλωτών. Η ΕΚΕ συμβάλλει, επιπλέον, στη διατήρηση ενός βιώσιμου συστήματος διαχείρισης της εφοδιαστικής αλυσίδας. Η επιχείρηση γίνεται καινοτόμα, παράγει βιώσιμα προϊόντα και «κερδίζει» καταναλωτές και από ομάδες δυναμικών καταναλωτών (άτομα με αναπηρία, άτομα τρίτης ηλικίας κ.λπ.) των οποίων οι ανάγκες αγνοούνται στο σχεδιασμό ακόμη και σήμερα. Επίσης, δημιουργείται ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στην εφοδιαστική αλυσίδα – η θετική επίδραση του οποίου δύναται να «πείσει» και άλλες επιχειρήσεις να εντάξουν δράσεις ΕΚΕ. […] Το μοντέλο της βιώσιμης ανάπτυξης προωθεί μια ανταγωνιστική οικονομία που αξιοποιεί αποτελεσματικά τους πόρους που διαθέτει με σεβασμό στην ανθρώπινη ποικιλομορφία και περιορίζει τις επιπτώσεις στο περιβάλλον, ώστε οι μελλοντικές γενεές να έχουν τις ίδιες ευκαιρίες και τα ίδια δικαιώματα, ενώ ταυτόχρονα, προάγεται μια οικονομία υψηλής απασχόλησης που οδηγεί σταδιακά και στην κοινωνική συνοχή.[…]». 4.Η ενότητα «6. Οφέλη για τις επιχειρήσεις και για την αγορά από την ενσωμάτωση δράσεων ΕΚΕ» να συμπληρωθεί ως ακολούθως: «Οι επιχειρήσεις είναι οντότητες που συνδέονται άμεσα με το κοινωνικό σύνολο μέσα στο οποίο δρουν και παράλληλα επηρεάζουν και επηρεάζονται από αυτό. […] - Στήριξη των τοπικών κοινωνιών και των τοπικών προμηθευτών - Ενίσχυση της απασχόλησης - Προσέλκυση καταναλωτών, συμπεριλαμβανομένων καταναλωτών από ευπαθείς ομάδες (άτομα με αναπηρία, άτομα τρίτης ηλικίας κ.α.) - Αντοχή στην κλιματική αλλαγή και περιβαλλοντική αειφορία - Δημιουργία επενδυτικού περιβάλλοντος συμβατού με τις ανάγκες της κοινωνίας». 5.Η ενότητα «7.1 Επιχειρησιακοί Στόχοι ΕΚΕ» να συμπληρωθεί ως ακολούθως : «Στρατηγικός Στόχος ΙΙΙ Ε.Σ.: Ποιότητα ζωής εργαζομένων Δράσεις: 1. Ευχάριστοι χώροι εργασίας, προσβάσιμοι σε όλους, 2. Δομές εντός του χώρου εργασίας για εργαζόμενες μητέρες, 3. Μετάβαση από ιεραρχικό μοντέλο λήψης αποφάσεων σε σύγχρονα μοντέλα διοίκησης, 4. Παροχή ειδικών αδειών (ανατροφής τέκνου, ασθένειας συζύγου κ.ά.) χωρίς μείωση αποδοχών, 5. Λήψη σημαντικών αποφάσεων με διαδικασίες συναπόφασης μεταξύ εργοδοτών και εργαζομένων, 6. Ανοιχτός διάλογος με ενώσεις εργαζομένων, 7. Μείωση και πρόληψη εργατικών ατυχημάτων, 8. Άδειες για εκπαίδευση εργαζομένων , εντός ή και εκτός του καθ΄εαυτού εργασιακού τους αντικειμένου, 9. Αύξηση ποσοστού εξωδικαστικής επίλυσης διαφορών εργοδοτών - εργαζομένων, 10. Εύλογες προσαρμογές υποδομών, υπηρεσιών και διαδικασιών προς όφελος των εργαζομένων με αναπηρία […]» Ε.Σ.: Ίσες ευκαιρίες για όλους Δράσεις: 1. Πολυδιάστατη σύνθεση διοικητικών οργάνων, ως προς το φύλο, την ηλικία, τη θρησκεία, την καταγωγή, την αναπηρία κ.ά., 2. Πολυδιάστατη σύνθεση εργατικού δυναμικού, 3. Πολυδιάστατη εκπροσώπηση επιχείρησης […] Ε.Σ.: Μέτρα ενίσχυσης δικαιωμάτων συνόλου πολιτών και καταναλωτών. Δράσεις: 1. Ανοιχτός διάλογος με καταναλωτικές οργανώσεις, 2. Διαφάνεια, Ανοιχτά δεδομένα, 3. Αύξηση επενδύσεων που εμπεριέχουν ρήτρες προστασίας ανθρωπίνων δικαιωμάτων, 4. Συμμόρφωση με εθελοντικούς κανονισμούς και πρότυπα σχετικά με την υγεία και την ασφάλεια, καθώς και την προσβασιμότητα στα άτομα με αναπηρία, των προϊόντων και των υπηρεσιών κατά τη διάρκεια του κύκλου ζωής τους, […]». 6.Η ενότητα «9. Αναφορά αποτελεσμάτων - Γνωστοποίηση δράσεων» να συμπληρωθεί/τροποποιηθεί ως ακολούθως: «[…] β) Με εργασιακά θέματα όπως: •Πολιτική διαφοροποίησης και ίσων ευκαιριών (ανεξαρτήτως φύλλου, θρησκείας, αναπηρίας, μειονεκτικότητας ή και άλλων πτυχών αιτιών διάκρισης) •Σεβασμός των δικαιωμάτων των εργαζομένων και συνδικαλιστική ελευθερία. •Υγιεινή και ασφάλεια στην εργασία, συστήματα εκπαίδευσης, παρεμβάσεις προσβασιμότητας και εφαρμογή εύλογων προσαρμογών για άτομα με αναπηρία, τρόπος προσλήψεων, προαγωγών κτλ. 2) Μη χρηματοοικονομική κατάσταση […] •Το ανθρώπινο δυναμικό των επιχειρήσεων και των οργανισμών (συνεχής και εξειδικευμένη εκπαίδευση προσωπικού με αναφορά στον αριθμό εκπαίδευσης των εργαζομένων ανά έτος, αυξημένη ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, ασφάλεια, εξισορρόπηση εργασιακής και προσωπικής ζωής, αριθμός αδειών ( γονικών, ασθενείας, κ.τ.λ.), αριθμός ατυχημάτων εργαζομένων και αριθμός αυτών που απασχολούνται σε δραστηριότητες υψηλού κινδύνου, αριθμό εργαζομένων που εργάζονται με συμβάσεις προσωρινής απασχόλησης σε σχέση με το σύνολο του δυναμικού της οντότητας, αριθμός εργαζομένων με αναπηρία και χρόνια πάθηση ή γονέων/κηδεμόνων ατόμων με αναπηρία, μέτρα εξισορρόπησης της εργασιακής και προσωπικής ζωής αυτών .) • Την ηγεσία της επιχείρησης και του οργανισμού (καλλιέργεια και ενίσχυση επιχειρησιακής κουλτούρας ΕΚΕ, ανάπτυξη σχέσεων εμπιστοσύνης, διαφάνειας και συνεργασίας μεταξύ των εμπλεκόμενων μερών, ορθή διαχείριση και υποστήριξη του ανθρώπινου δυναμικού αναφορικά με τη σταδιοδρομία, την εκπαίδευση, το σύστημα αμοιβών και προαγωγών. ) • Την αγορά (ανάπτυξη προϊόντων και υπηρεσιών που ενσωματώνουν αρχές ΕΚΕ. Μέριμνα για την ικανοποίηση των καταναλωτών χωρίς διακρίσεις και αποκλεισμούς, παροχή ουσιαστικής πληροφόρησης σε μορφές κατανοητές και προσβάσιμες από όλους τους καταναλωτές (π.χ. καταναλωτές με αναπηρία) σχετικά με τα προϊόντα και τις πιθανές επιπτώσεις στην υγεία και την ασφάλεια των καταναλωτών. Εφαρμογή αρχών ΕΚΕ στην εφοδιαστική αλυσίδα: Προμηθευτές που λειτουργούν βάσει κριτηρίων τα οποία είναι σε συνάρτηση με το ισχύον νομοθετικό και κανονιστικό πλαίσιο, παρακολούθηση των προμηθευτών που θεωρούνται ότι εκτίθενται σε υψηλό κίνδυνο εμφάνισης περιστατικών παιδικής ή καταναγκαστικής εργασίας ή αποκλεισμού από την εργασία ατόμων με αναπηρία και λοιπών ευπαθών ομάδων, προμηθευτές που συνεργάζονται με Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις, Κοινωνικούς Συνεταιρισμούς Περιορισμένης Ευθύνης κ.α.) •Το κοινωνικό περιβάλλον (συνεργασία με τοπικές κοινότητες και ευπαθείς πληθυσμιακές ομάδες, αλληλοσεβασμός επιχείρησης – κοινότητας, υποστήριξη κοινωνικών ομάδων με γνώμονα τις ιδιαίτερες τοπικές ανάγκες) […]». 7.Η ενότητα «10. 1 Αύξηση της αξιοπιστίας και προβολή της ΕΚΕ» να συμπληρωθεί ως ακολούθως: «[…] Στη Γενική Γραμματεία Εμπορίου και Προστασίας Καταναλωτή, σχεδιάζουμε να δημιουργήσουμε μία κεντρική πύλη, προσβάσιμη σε όλους στη βάση των προδιαγραφών που θέτει η ΥΑΠ/Φ.40.4/1/989/ΦΕΚ 1301 Β’/ 12.04.2012-Κύρωση Πλαισίου Παροχής Υπηρεσιών Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, για παροχή πληροφοριών σχετικά με την ΕΚΕ, όπου θα συγκεντρώνονται οι σχετικές πληροφορίες που θα συλλέγονται από το καθ΄ ύλην αρμόδιο υπουργείο, το υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης, αλλά και των συναρμόδιων υπουργείων με σκοπό την ενημέρωση των ήδη δραστηριοποιούμενων κοινωνικά υπεύθυνων επιχειρήσεων, αλλά και όσων θέλουν να αναπτύξουν δράσεις ΕΚΕ.[…]». 8.Η ενότητα «10.3.2. Δράσεις Κοινωνικής Ευθύνης που υλοποιούνται από Δημόσιους Φορείς» να συμπληρωθεί ως ακολούθως: «Οι δράσεις Κοινωνικής Ευθύνης που υλοποιούν οι δημόσιοι φορείς απευθύνονται στο εσωτερικό και εξωτερικό τους περιβάλλον. Δράσεις που απευθύνονται στο εσωτερικό περιβάλλον του οργανισμού περιλαμβάνουν δράσεις για την εκπαίδευση του προσωπικού, τη βελτίωση του εργασιακού περιβάλλοντός τους (ευχάριστοι και προσβάσιμοι χώροι εργασίας κ.ά.), […]. Οι δράσεις που αφορούν στο εξωτερικό περιβάλλον του οργανισμού, περιλαμβάνουν δράσεις με αποτελέσματα εμφανή στο ευρύ κοινό, στην κοινωνία, το περιβάλλον και την οικονομία. Σε αυτές περιλαμβάνονται δράσεις για την ταχύτερη και καλύτερη εξυπηρέτηση των πολιτών χωρίς αποκλεισμούς και διακρίσεις, την ταχύτερη επίλυση διαφορών που προκύπτουν, τη μείωση της καταναλισκόμενης ενέργειας μέσω χρήσης ΑΠΕ και οικολογικών συσκευών, την ορθολογική χρήση ενέργειας και πόρων, τη στέγαση των υπηρεσιών σε βιοκλιματικά κτίρια προσβάσιμα σε όλους κ.ά.». Ελπίζοντας ότι θα ανταποκριθείτε θετικά στις προαναφερθείσες προτάσεις μας.