Μετανάστευσης και Ασύλου

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'SolidarityNow' | 29 Ιουλίου 2025, 15:52

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Το υπό διαβούλευση σχέδιο νόμου επιχειρεί να αναμορφώσει το ισχύον νομικό πλαίσιο που διέπει τις διαδικασίες επιστροφής πολιτών τρίτων χωρών, ενσωματώνοντας ορισμένες προβλέψεις της Οδηγίας 2008/115/ΕΚ (Οδηγία για τις Επιστροφές), αλλά και εισάγοντας σημαντικές παρεκκλίσεις από αυτή. H παρούσα νομοθετική πρωτοβουλία χαρακτηρίζεται από υπέρμετρη αυστηροποίηση των διοικητικών και ποινικών συνεπειών της παράτυπης διαμονής και της παράτυπης εισόδου και εξόδου, περιορισμό θεμελιωδών εγγυήσεων και αποδυνάμωση των δικαιωμάτων των ενδιαφερομένων. Οι διατάξεις του νομοσχεδίου εγείρουν σοβαρά ζητήματα συμμόρφωσης προς το ενωσιακό δίκαιο και τον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και προς το διεθνές δίκαιο προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Το σχέδιο νόμου υιοθετεί μια λογική αυστηροποίησης μεταφέροντας το βάρος της διαδικασίας επιστροφής αποκλειστικά στους ώμους των ίδιων των ενδιαφερομένων, χωρίς να λαμβάνει επαρκώς υπόψη τα πραγματικά ή νομικά εμπόδια που συχνά καθιστούν ανέφικτη την απομάκρυνσή τους. Παράλληλα, διαφαίνεται ένα πνεύμα διοικητικής δυσπιστίας απέναντι στους πολίτες τρίτων χωρών, ακόμη και σε εκείνους που ζουν επί σειρά ετών στη χώρα, έχουν αναπτύξει κοινωνικούς δεσμούς ή βρίσκονται σε κατάσταση ευαλωτότητας. Αντί να ενισχύεται η δυνατότητα νομικής ασφάλειας και πρόσβασης σε διαδικαστικές εγγυήσεις, εντείνεται ο αποκλεισμός μέσω περιορισμένων προθεσμιών, οικονομικών επιβαρύνσεων και απουσίας ουσιαστικών ενδίκων βοηθημάτων. Με κατάργηση της παρ. 5 του άρθρου 134 του Κώδικα Μετανάστευσης (ν. 5038/2023, Α’ 81), περί αδειών διαμονής για ανθρωπιστικούς και εξαιρετικούς λόγους, πολίτες που μένουν χρόνια στην Ελλάδα και έχουν συνάψει οικογενειακούς και άλλους δεσμούς στη χώρα θα βρίσκονται σε κίνδυνο φυλάκισης, αν εκπέσουν από τη νομιμότητα για κάποιον τεχνικό λόγο, που αφορά στα νομιμοποιητικά τους έγγραφα. Αντίστοιχα και τα τέκνα τους που εξαρτούν από αυτούς την άδεια διαμονής τους, ως μέλη οικογένειας πολίτη τρίτης χώρας, κινδυνεύουν να μη μπορούν να επανέλθουν στη νομιμότητα σε περίπτωση αδυναμίας των γονιών να ανανεώσουν τα νομιμοποιητικά τους έγγραφα. Η απουσία οποιασδήποτε δυνατότητας νομιμοποίησης, αφήνει ανθρώπους εκτεθειμένους σε νομική αβεβαιότητα, κοινωνικό αποκλεισμό και κίνδυνο ποινικοποίησης, παρά το γεγονός ότι έχουν ισχυρούς δεσμούς με τη χώρα και πραγματική κοινωνική ένταξη. Η αντιμετώπιση παιδιών, οικογενειών και μακροχρόνια διαμενόντων μέσα από τον ίδιο κατασταλτικό και άκαμπτο μηχανισμό επιστροφής εντείνει τις ανησυχίες για την εναρμόνιση του νομοθετήματος με τη Διεθνή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού, τον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ και τις συνταγματικές υποχρεώσεις της χώρας. Στο πλαίσιο αυτό, καταθέτουμε τις παρακάτω παρατηρήσεις και προτάσεις με στόχο τη βελτίωση των διατάξεων, ώστε να διασφαλιστεί η αναλογικότητα των μέτρων, η προστασία των δικαιωμάτων των πολιτών τρίτων χωρών, η συμμόρφωση με τις δεσμεύσεις της χώρας και η διατήρηση της κοινωνικής συνοχής.