Αρχική Αναμόρφωση πλαισίου και διαδικασιών επιστροφών πολιτών τρίτων χωρών – Λοιπές ρυθμίσεις του Υπουργείου Μετανάστευσης και ΑσύλουΆρθρο 14 Ένδικα βοηθήματα (Άρθρο 13 της Οδηγίας)Σχόλιο του χρήστη Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο (RSA) | 29 Ιουλίου 2025, 18:53
  • Σχόλιο του χρήστη 'Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο (RSA)' | 29 Ιουλίου 2025, 18:53

    Η παρ. 1 δεν μεταφέρει ορθώς το άρθρο 13 παρ. 1 της Οδηγίας 2008/115/ΕΚ, εφόσον η ενδικοφανής προσφυγή ενώπιον της Ελληνικής Αστυνομίας δεν πληροί την απαραίτητη προϋπόθεση του «αποτελεσματικού» ένδικου βοηθήματος κατά απόφασης επιστροφής, πόσο μάλλον «τις κατευθύνσεις της πρότασης του νέου κανονισμού επιστροφών [COM (2025) 101 final]» ως μνημονεύονται ρητώς στο άρθρο 2 περ. β΄ του Σχεδίου Νόμου, ιδίως, δε, τη ρύθμιση του άρθρου 26 παρ. 1 και του άρθρου 27 παρ. 1 της πρότασης κανονισμού περί προσφυγής «ενώπιον αρμόδιας δικαστικής αρχής». Εκφράζουμε πάγιες και σοβαρές ανησυχίες για την αποτελεσματικότητα της υφιστάμενης δυνατότητας άσκησης ενδικοφανούς προσφυγής ενώπιον της Ελληνικής Αστυνομίας ως μέσου πραγματικού ελέγχου της νομιμότητας των αποφάσεων επιστροφής, οι οποίες επιβεβαιώνονται από τα επίσημα στατιστικά στοιχεία του κράτους: το ποσοστό των προσφυγών που έγιναν δεκτές από την Αστυνομία ήταν μόλις 3,2% το 2024, 6% το 2023 και 2,6% το 2022 (https://rsaegean.org/el/stathera-proskommata-ston-elegcho-tis-dioikitikis-kratisis/). Η παρ. 2 περιορίζεται σε μία γενικόλογη, ασαφή και αντίθετη προς τις αρχές καλής νομοθέτησης των άρθρων 58 παρ. 1 περ. ζ΄ και 59 παρ. 3 εδάφιο β΄ Ν 4622/2019 (Α΄ 133) αναφορά στην ισχύ του Κώδικα «Νομοθεσίας για την υποδοχή, τη διεθνή προστασία πολιτών τρίτων χωρών και ανιθαγενών και την προσωρινή προστασία σε περίπτωση μαζικής εισροής εκτοπισθέντων αλλοδαπών (ν. 4939/2022, Α’ 111» για τις περιπτώσεις των αιτούντων διεθνή προστασία. Εσφαλμένως, δε, αναφέρεται στην «απόρριψη της προσφυγής του αιτούντος διεθνή προστασία», εφόσον η παρ. 2 φαίνεται να ρυθμίζει τη διοικητική διαδικασία της προσφυγής κατά πρωτοβάθμιας απόφασης επιστροφής, εν προκειμένω εκδοθησόμενης από την Υπηρεσία Ασύλου κατ’ άρθρο 87 παρ. 8 Ν 4939/2022 (Α΄ 111). Η διάταξη πρέπει να αναφέρεται συγκεκριμένα στο άρθρο 97 Ν 4939/2022 για την ενδικοφανή προσφυγή ενώπιον της Αρχής Προσφυγών κατά αποφάσεων της Υπηρεσίας Ασύλου. Το εδάφιο β΄ της παρ. 3 αναφέρεται σε προσωρινή δικαστική προστασία κατά το στάδιο της αίτησης ακύρωσης κατά απόφασης του οργάνου που αποφαίνεται επί της προσφυγής της παρ. 1 του παρόντος άρθρου του Σχεδίου Νόμου. Η δε αναφορά στις διατάξεις των Ν 3900/2010 (Α΄ 213) και του ΠΔ 18/1989 (Α΄ 8) είναι όχι μόνο αόριστη, αλλά και παρωχημένη, εφόσον οι ακυρωτικές διαφορές που αφορούν τις διαδικασίες απέλασης και επιστροφής ρυθμίζονται στο άρθρο 15 Ν 3068/2002 (Α΄ 274), όπως ήδη γίνεται δεκτό στην παρ. 6 του παρόντος άρθρου του Σχεδίου Νόμου. Οι ειδικότερες ρυθμίσεις για την προσωρινή δικαστική προστασία στις εν λόγω διαφορές θεσπίζονται στο άρθρο 15 παρ. 6 Ν 3068/2002, με την επιφύλαξη των ειδικότερων διατάξεων του άρθρου 15 παρ. 7 Ν 3068/2002 για τις διαφορές που σχετίζονται με την απόρριψη αίτησης διεθνούς προστασίας. Για νομοτεχνικούς λόγους, συνδεόμενους με την ασφάλεια δικαίου, προτείνεται η απαλοιφή του εδαφίου β΄ της παρ. 3 και η αναδιατύπωση της παρ. 6 ως ακολούθως: «Αίτηση ακύρωσης κατά των αποφάσεων επιστροφής των παρ. 1 και 2 ασκείται σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 15 του ν. 3068/2002 (Α’ 274). Προσωρινή δικαστική προστασία παρέχεται κατά τις διατάξεις των παρ. 6 και 7 του άρθρου 15 του ν. 3068/2002 αντιστοίχως.» Τέλος, η παρ. 5 δεν μεταφέρει επαρκώς τη διάταξη του άρθρου 13 παρ. 4 της Οδηγίας 2008/115/ΕΚ, εφόσον δεν προκύπτει σαφώς από το γράμμα της η παροχή δωρεάν νομικής συνδρομής και εκπροσώπησης κατά το στάδιο της ενδικοφανούς προσφυγής της παρ. 1 του άρθρου του Σχεδίου Νόμου. Είναι, δε, απολύτως επιτακτική η προσήκουσα ρύθμιση και άμεση υλοποίηση της υποχρέωσης αυτής, ενόψει της απουσίας οιουδήποτε δομικού μέτρου για τη θέσπιση συστήματος παροχής δωρεάν νομικής συνδρομής και εκπροσώπησης και την «ανάγκη άμεσης δράσης από τις ελληνικές αρχές για την αντιμετώπιση των σοβαρών πλημμελειών», όπως επισημαίνονται επανειλημμένως από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης την τελευταία δεκαετία (Report of the 2024 Revisit of Greece related to the serious deficiencies identified in 2021 in the field of return, C(2025) 4342 final, 03-07-2025, Annex, σελ. 6 και 8). Ενόψει των ανωτέρω ελλείψεων, η πρόσβαση στο ένδικο βοήθημα της ενδικοφανούς προσφυγής παραμένει σχεδόν ανέφικτη: το ποσοστό των αποφάσεων επιστροφής και απέλασης που προσβλήθηκαν με προσφυγή δεν υπερέβη το 0,97% το 2024, το 1,2% το 2023 και το 1,3% το 2022 (https://rsaegean.org/el/stathera-proskommata-ston-elegcho-tis-dioikitikis-kratisis/). Προτείνεται η αναδιατύπωση της παρ. 5 με διάταξη ανάλογη της ισχύουσας ρύθμισης του άρθρου 76 παρ. 3 Ν 4939/2022 αναφορικά με την παροχή δωρεάν νομικής συνδρομής σε αιτούντες διεθνή προστασία μέσω του Μητρώου Δικηγόρων της Υπηρεσίας Ασύλου, την οποία έχει ήδη επισημάνει η κυβέρνηση ως σημείο αναφοράς για τη διαμόρφωση του συστήματος δωρεάν νομικής συνδρομής στις διαδικασίες επιστροφής (Report of the 2024 Revisit of Greece related to the serious deficiencies identified in 2021 in the field of return, C(2025) 4342 final, 03-07-2025, Annex, σελ. 8). Η παρ. 5 πρέπει να αναδιατυπωθεί ως ακολούθως: «Στους πολίτες τρίτων χωρών παρέχεται, κατόπιν αιτήματος τους, δωρεάν νομική συνδρομή και εκπροσώπησης στις διαδικασίες της παρ. 1 του παρόντος άρθρου με τους όρους και τις προϋποθέσεις της υπουργικής απόφασης της παρ. 5 του άρθρου 39. Σε περίπτωση αίτησης ακύρωσης ενώπιον Δικαστηρίου σύμφωνα με την παρ. 6 του παρόντος άρθρου, οι πολίτες τρίτων χωρών είναι δυνατόν να λαμβάνουν δωρεάν νομική βοήθεια, υπό τους όρους και τις προϋποθέσεις του ν. 3226/2004 (Α’ 24), ο οποίος εφαρμόζεται αναλόγως.»