Μετανάστευσης και Ασύλου

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'Mobile Info Team' | 4 Αυγούστου 2025, 17:22

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Άρθρα 8(1) και (2): Περίοδος οικειοθελούς αναχώρησης Η προτεινόμενη μείωση της περιόδου οικειοθελούς αναχώρησης από 25 σε ένα σταθερό εύρος 7 έως 14 ημερών, καθώς και ο περιορισμός της δυνατότητας παράτασης σε μέγιστο διάστημα 60 ημερών μόνο σε «εξαιρετικές περιπτώσεις», εγείρουν σοβαρούς προβληματισμούς ως προς τη συμβατότητα με τα άρθρα 7(1) και 7(2) της Οδηγίας Επιστροφής (2008/115/ΕΚ). Σύμφωνα με το άρθρο 7(1) της Οδηγίας Επιστροφής, η περίοδος οικειοθελούς αναχώρησης πρέπει να είναι «κατάλληλη» και να καθορίζεται κατά περίπτωση, εντός ενός ευρύτερου εύρους 7 έως 30 ημερών, ανάλογα με τις προσωπικές συνθήκες κάθε περίπτωσης. Το προτεινόμενο περιορισμένο χρονικό διάστημα (7–14 ημέρες) αφαιρεί αυτή την αναγκαία ευελιξία και υπονομεύει την απαίτηση της Οδηγίας για εξατομικευμένη εκτίμηση. Αυτό είναι ιδιαιτέρως προβληματικό για άτομα που μπορεί να χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να προετοιμαστούν για την επιστροφή — όπως οικογένειες, άτομα με προβλήματα υγείας ή πρόσωπα που αντιμετωπίζουν διοικητικές καθυστερήσεις στην έκδοση ταξιδιωτικών εγγράφων. Ομοίως, το άρθρο 7(2) της Οδηγίας απαιτεί από τα κράτη μέλη να παρατείνουν την περίοδο οικειοθελούς αναχώρησης «εφόσον απαιτείται», λαμβάνοντας υπόψη ειδικές προσωπικές συνθήκες, όπως οικογενειακούς δεσμούς, τη διάρκεια παραμονής ή τη φοίτηση σε σχολείο. Αντιθέτως, το σχέδιο νόμου περιορίζει τις παρατάσεις μόνο σε «εξαιρετικές» περιπτώσεις. Αυτό όχι μόνο περιορίζει τη δυνατότητα παράτασης, αλλά και έρχεται σε αντίθεση με το πρότυπο της Οδηγίας, που βασίζεται στην αναγκαιότητα και όχι στην εξαίρεση. Τέτοιες άκαμπτες διατάξεις ενδέχεται να υπονομεύσουν την αρχή της αναλογικότητας, να ενθαρρύνουν βεβιασμένες ή ανεπαρκώς προετοιμασμένες επιστροφές και να αυξήσουν την πιθανότητα κράτησης ή εξαναγκαστικών μέτρων, με πιθανή παραβίαση του δικαίου της ΕΕ. Συνιστούμε, επομένως, την επαναφορά της περιόδου οικειοθελούς αναχώρησης σε 7 έως 30 ημέρες, με δυνατότητα παράτασης έως και 120 ημέρες, όπως προβλεπόταν στον νόμο του 2011. Αυτό θα διατηρούσε την αναγκαία ευελιξία, θα διασφάλιζε τη συμμόρφωση με την Οδηγία Επιστροφής και θα προστάτευε από αυθαίρετα ή δυσανάλογα μέτρα επιβολής. Άρθρο 8(3): Χρήση ηλεκτρονικής επιτήρησης Η εισαγωγή της ηλεκτρονικής επιτήρησης ως εναλλακτικού μέτρου αντί της κράτησης, με σκοπό τη διαχείριση του κινδύνου διαφυγής, εγείρει σοβαρά ερωτήματα ως προς την αναλογικότητα, την αναγκαιότητα και τη συμβατότητα με τα θεμελιώδη δικαιώματα. Ενώ η Οδηγία Επιστροφής του 2008 επιτρέπει στα κράτη μέλη να επιβάλλουν ορισμένες υποχρεώσεις στα πρόσωπα κατά την περίοδο εθελοντικής αναχώρησης, αυτές πρέπει να είναι μη καταναγκαστικές, αναλογικές και σχεδιασμένες για να διευκολύνουν την επιστροφή – όχι να τιμωρούν. Η ηλεκτρονική επιτήρηση, από τη φύση της, είναι παρεμβατική, μπορεί να επηρεάσει την ιδιωτική και οικογενειακή ζωή του προσώπου και να προκαλέσει ψυχολογική επιβάρυνση. Συνεπώς, δεν ενδείκνυται να αντιμετωπίζεται ως σύνηθες διοικητικό μέτρο, ιδίως χωρίς αυστηρές νομικές εγγυήσεις. Επιπλέον, η πρόβλεψη για ηλεκτρονική επιτήρηση φαίνεται να προεξοφλεί την υιοθέτηση του προτεινόμενου Κανονισμού Επιστροφών, ο οποίος δεν έχει ακόμη θεσπιστεί και παραμένει υπό διαπραγμάτευση. Εφόσον εγκριθεί, ο Κανονισμός θα απαιτεί από τα κράτη μέλη τη θέσπιση συγκεκριμένων εγγυήσεων, περιλαμβανομένης της δικαστικής εποπτείας και της ατομικής αξιολόγησης — στοιχεία που δεν περιλαμβάνονται στο παρόν σχέδιο νόμου. Επιπροσθέτως, οι κατευθυντήριες γραμμές της EUAA για εναλλακτικά της κράτησης μέτρα επισημαίνουν ρητά ότι «η εθνική νομοθεσία πρέπει να προβλέπει θεμελιώδεις εγγυήσεις για τη ρύθμιση της χρήσης τέτοιων συσκευών, διασφαλίζοντας, μεταξύ άλλων, ότι δεν παραβιάζουν αδικαιολόγητα την προσωπική ελευθερία και δεν ενέχουν κινδύνους για την υγεία του προσώπου». Καμία τέτοια εγγύηση δεν προβλέπεται στο σχέδιο νόμου. Ως εκ τούτου, συνιστούμε έντονα την αφαίρεση της ηλεκτρονικής επιτήρησης από τον κατάλογο των μέτρων στο άρθρο 8(3). Εάν διατηρηθεί, η χρήση της θα πρέπει να υπόκειται σε αυστηρές εγγυήσεις, όπως: – Εξάντληση λιγότερο παρεμβατικών εναλλακτικών λύσεων, – Δικαστική έγκριση και επανεξέταση, – Χρονικοί περιορισμοί, – Ατομική αξιολόγηση της αναγκαιότητας και της αναλογικότητας.