Αρχική Αναμόρφωση πλαισίου και διαδικασιών επιστροφών πολιτών τρίτων χωρών – Λοιπές ρυθμίσεις του Υπουργείου Μετανάστευσης και ΑσύλουΆρθρο 27 Ποινικές κυρώσεις παράνομης εισόδου, εξόδου και παραμονής στη Χώρα – Αντικατάσταση άρθρου 83 ν. 3386/2005Σχόλιο του χρήστη Mobile Info Team | 4 Αυγούστου 2025, 18:07
Το Άρθρο 27, το οποίο αντικαθιστά το Άρθρο 83 του Νόμου 3386/2005 (Α’212), δεν αυξάνει απλώς τις ποινές για (απόπειρα) «παράνομης» εισόδου ή εξόδου· δημιουργεί ένα αυτόνομο ποινικό αδίκημα «παράνομης παραμονής», εδραιώνοντας περαιτέρω ένα εχθρικό περιβάλλον «crimmigration», στο οποίο τα άτομα θα αντιμετωπίζουν σοβαρά εμπόδια στην άσκηση των δικαιωμάτων τους υπό τη συνεχή απειλή ποινικής δίωξης. Επιπλέον, οποιοσδήποτε είχε κάποτε νόμιμη βάση παραμονής — είτε εισήλθε νόμιμα και στη συνέχεια έχασε το νομικό του καθεστώς, είτε δεν είχε ποτέ καθεστώς — θα υπόκειται σε αυτόματη σύλληψη, με όλες τις συνακόλουθες επιπτώσεις στη ζωή της οικογένειας, στην προσωπική σταθερότητα και στις εργασιακές σχέσεις (συμπεριλαμβανομένων των αρνητικών συνεπειών για τους εργοδότες και τους κλάδους που εξαρτώνται από την εργατική μετανάστευση). Οι προτεινόμενες κυρώσεις είναι σαφώς δυσανάλογες. Καθώς η συντριπτική πλειονότητα των υπηκόων τρίτων χωρών που φθάνουν στην Ελλάδα ζητούν άσυλο, έρχεται σε σύγκρουση με το Άρθρο 31 της Σύμβασης της Γενεύης του 1951 και την Οδηγία για τις διαδικασίες ασύλου της ΕΕ, που απαγορεύουν την επιβολή ποινών σε αιτούντες άσυλο για παράνομη είσοδο ή παραμονή. Σύμφωνα με την Οδηγία Επιστροφής του 2008, οι υπήκοοι τρίτων χωρών που τα κράτη μέλη δεν μπορούν να απελάσουν πρέπει να απελευθερώνονται και όχι να ποινικοποιούνται για περιστάσεις πέραν του ελέγχου τους. Το ΔΕΕ έχει καταστήσει σαφές ότι ποινικές κυρώσεις που υπονομεύουν την αποτελεσματικότητα της Οδηγίας — όπως αυτές που προβλέπονται εδώ — είναι παράνομες (βλ. ΔΕΕ, C-61/11 PPU, El Dridi). Επιπλέον, η ποινική δίωξη για υπέρβαση παραμονής δημιουργεί ακόμα ένα εμπόδιο στη νόμιμη απομάκρυνση. Περαιτέρω, η παράγραφος 5 του άρθρου αυτού κινδυνεύει να εξαναγκάσει υπηκόους τρίτων χωρών να «συμφωνήσουν» σε οικειοθελή επιστροφή, χρησιμοποιώντας ως μοχλό την ποινική δίωξη και τα πρόστιμα. Αυτό εισάγει ένα απαράδεκτο και τιμωρητικό εργαλείο στις διαδικασίες επιστροφής. Η Οδηγία Επιστροφής δεν επιτρέπει τη χρήση ποινικών ή χρηματικών κυρώσεων για την υποχρεωτική επιστροφή. Τέτοια μέτρα είναι όχι μόνο δυσανάλογα, αλλά θα επιβαρύνουν υπερβολικά και το ελληνικό δικαστικό σύστημα. Για όλους αυτούς τους λόγους, συνιστούμε έντονα τη διαγραφή του Άρθρου 27, καθώς και κάθε άλλης διάταξης που προωθεί την ποινικοποίηση των υπηκόων τρίτων χωρών που που στερούνται νομιμοποιητικών εγγράφων.