Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'Ελληνικό Δίκτυο για το Δικαίωμα στη Στέγη και την Κατοικία' | 20 Αυγούστου 2025, 15:21

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Κρίνουμε θετικό ότι οι Δήμοι μπορούν να συμμετάσχουν στην διαδικασία. Αποτελεί αρνητικό παράγοντα ότι κάτι τέτοιο μπορεί να γίνει μόνο σε συνεργασία με ιδιώτη ανάδοχο, καθώς επίσης πως δεν υπάρχει κάποια σύνδεση με φορείς της Κοινωνίας των Πολιτών ή η αξιοποίηση της εμπειρίας δεκαετιών σε στεγαστικά Έργα Θεωρούμε πως η κοινωνική ή προσιτή κατοικία (με βάση την συνήθη ορολογία), απαιτεί ένα δημοτικά ελεγχόμενο στεγαστικό απόθεμα, το οποίο να αξιοποιείται τόσο από τους Δήμους όσο και από την Κοινωνία των Πολιτών και με ποικίλες μορφές στεγαστικής υποστήριξης. Η άποψη αυτή είναι επίσης άποψη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής, του Housing Europe, της FEANTSA και γενικά όλων των θεσμικών φορέων του πεδίου . Παρόμοια είναι και η πρακτική όλων των μεγάλων ευρωπαϊκών πόλεων που υλοποιούν προγράμματα στεγαστικής στήριξης. Εκτιμάμε πως το νομοσχέδιο, που το αναμέναμε δυο χρόνια, με την διαδικασία που εισάγει, δεν ικανοποιεί το αίτημα αυτό. Κύριο στόχο ενός παρόμοιου νομοσχεδίου εκτιμάμε πως πρέπει να αποτελεί η αναζήτηση και προαγωγή νέων χρηματοδοτικών εργαλείων, που να απευθύνονται μεν σε ιδιώτες, αλλά παράλληλα, να συμβάλλουν σε χρηματοδοτικό ρόλο Δήμων και Περιφερειών. Η παραχώρηση του 70% των οικιών προς εκμετάλλευση υπό μορφή αντιπαροχής σε ιδιώτες, επί της ουσίας σχεδόν εξαλείφει την κοινωνική διάσταση και προσέγγιση του θέματος. Ζητούμενα πρέπει να είναι ο συνδυασμός και η συνεργασία με βάση σύγχρονα εργαλεία Κράτους, Δήμων, Περιφερειών, Κοινωνίας Πολιτών και νέων φορέων χρηματοδότησης, ενώ η συμμετοχή των ιδιωτών πρέπει να αναδεικνύεται ως υποστηρικτική προσθήκη και όχι η αποκλειστική σχεδόν λύση. Με βάση την εμπειρία μας, το μοντέλο προώθησης της κοινωνικής κατοικίας μέσω της αντιπαροχής εκτάσεων του δημοσίου είναι σε μεγάλο βαθμό ξένο με την σύγχρονη ευρωπαϊκή πρακτική, η οποία αποκεντρώνει την ανάπτυξη του θεσμού τόσο σε ημικρατικούς μη κερδοσκοπικούς φορείς (που συνήθως κτίζουν νέες κατοικίες ή ανακαινίζουν μεγάλα οικιστικά συγκροτήματα ή παλιές εργατικές κατοικίες) όσο και σε Δήμους ή μη κερδοσκοπικές οργανώσεις, που διαθέτουν κοινωνικές υποστηρικτικές υπηρεσίες (και συνήθως ανακαινίζουν μικρές οικιστικές μονάδες, διαμερίσματα, μονοκατοικίες, χρονίζουσες αναξιοποίητες περιουσίες σε συνεργασία και με παραχώρηση από τους ιδιοκτήτες ή διαχειριστές των ακινήτων αυτών). Η δεύτερη επιλογή χρειάζεται κατάλληλο νομικό πλαίσιο και κίνητρα στους ιδιοκτήτες (ιδιώτες, ιδρύματα, εκκλησία, κληροδοτήματα κ.α.) ώστε να μπορούν να παραχωρούν επ' ωφελεία τους (με φοροαπαλαγές, εξασφαλισμένη χαμηλή - συμβολική μίσθωση) στους οικείους δήμους ή και σε μη κερδοσκοπικές οργανώσεις τη μακροχρόνια χρήση ακινήτων τους, για τα οποία δεν διαθέτουν τους πόρους ή δεν μπορούν για οποιονδήποτε οικονομικό, νομικό, τεχνικό ή άλλο λόγο να επιδιορθώσουν/αναβαθμίσουν ενεργειακά και ποιοτικά και να αξιοποιήσουν εμπορικά ή για ενοικίαση. Χρειάζεται επίσης κατάλληλο νομικό πλαίσιο για την κατοχύρωση των φορέων που θα αναβαθμίσουν και θα αξιοποιήσουν για κοινωνική στέγαση τα σχετικά ακίνητα. Οι παραχωρήσεις θα πρέπει να καλύπτονται για τον χρόνο και τους όρους της παραχώρησης με εγγυήσεις που υπερτερούν των όρων απλών ιδιωτικών συμφωνητικών και διμερών παραχωρητηρίων και οι φορείς θα έχουν παράλληλες υποχρεώσεις για τη συντήρηση, την κατάλληλη και ελεγχόμενη χρήση των ακινήτων για κοινωνική στέγαση και την καταβολή του συμφωνηθέντος ενοικίου. Το μοντέλο αυτό δεν χρειάζεται κατασκευή άλλων έργων υποδομής και οι κοινωνικά αξιοποιούμενες κατοικίες απλώς συνδέονται με τα υφιστάμενα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας, ύδρευσης και αποχέτευσης. Επίσης χρειάζεται περιορισμένο χρόνο για να αποδώσει κοινωνικά, διότι οι εργασίες αναβάθμισης μικρών ακινήτων είτε γίνουν με εποπτεία των τεχνικών υπηρεσιών των δήμων είτε από συνεργαζόμενους ιδιώτες εργολάβους έχουν περιορισμένη διάρκεια και κόστος. Στο προτεινόμενο μοντέλο κοινωνικής αντιπαροχής δεν ορίζεται ποιος θα αναλάβει τα νέα δίκτυα κοινής ωφέλειας στις περιοχές όπου οι ιδιώτες κατασκευαστές θα οικοδομήσουν νέες κατοικίες. Εάν αναληφθούν από το δημόσιο η επιβάρυνση του δημοσίου σε υποδομές θα είναι τεράστια και ο χρόνος υλοποίησης των έργων θα είναι μεγάλος. Θα γίνουν ιδιωτικά πολεοδομικά σχέδια, θα αλλάξουν τα σχέδια πόλης, οι οικείοι Δήμοι θα συναινέσουν και με ποιες διαδικασίες θα μπορούν να αρχίσουν εργασίες; Η όλη διαδικασία είναι τόσο χρονοβόρα που υπάρχει κίνδυνος να αργήσει να υπάρξει οποιαδήποτε στεγαστική ωφέλεια σε ευάλωτες ομάδες-νοικοκυριά.