Tο άρθρο 5 του ν. 5006/2022 (Α’ 239), περί της έννοιας της κοινωνικής αντιπαροχής, αντικαθίσταται ως εξής:
«Άρθρο 5
Έννοια κοινωνικής αντιπαροχής
- Κοινωνική αντιπαροχή είναι η σύμβαση που συνάπτεται μεταξύ του Υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας ή Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.) α’ και β’ βαθμού, με την ιδιότητα της αναθέτουσας αρχής, με ιδιώτη ανάδοχο, με σκοπό την ενίσχυση του οικιστικού αποθέματος και τη δημιουργία κοινωνικών κατοικιώντης αξιοποίησης της ακίνητης ιδιωτικής περιουσίας των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης, όπως αυτή ορίζεται στην περ. β’ της παρ. 1 του άρθρου 14 του ν. 4270/2014 (Α’ 143) σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην παρ. 2 του παρόντος.
- Με τη σύμβαση κοινωνικής αντιπαροχής ο ανάδοχος αναλαμβάνει, σύμφωνα με τις τεχνικές και λειτουργικές απαιτήσεις της αναθέτουσας αρχής και με δικές του δαπάνες, μέσα και ευθύνη: α) την ανέγερση πολυώροφης οικοδομής, που διέπεται από τους κανόνες της οριζόντιας ιδιοκτησίας [άρθρα 1002 και 1117 του Αστικού Κώδικα (π.δ. 456/1984, Α’ 164) και ν. 3741/1929 (Α’ 4)], ή περισσότερων αυτοτελών οικοδομών, που διέπονται από τους κανόνες της κάθετης ιδιοκτησίας [ν.δ. 1024/1971 (Α’ 232)] ή της οριζόντιας ιδιοκτησίας, επί αδόμητου ακινήτου, ή β) την ανακαίνιση ή επισκευή δομημένου ακινήτου, τα οποία έχουν περιέλθει στην αποκλειστική διαχείριση της αναθέτουσας αρχής ή ανήκουν σε αυτή κατά κυριότητα.
- Το αντάλλαγμα του αναδόχου στη σύμβαση κοινωνικής αντιπαροχής δύναται να συνίσταται, διαζευκτικά ή σωρευτικά: α) στη μεταβίβαση και παράδοση στον ανάδοχο, κατά πλήρη κυριότητα, νομή και κατοχή, του συμβατικά καθορισμένου μέρους των ιδιοκτησιών που έχουν ανεγερθεί ή ανακαινισθεί ή επισκευασθεί, μετά του εξ αδιαιρέτου ποσοστού τους επί του οικοπέδου, ή/και στην είσπραξη από τον ανάδοχο του τιμήματος μεταβίβασης των ιδιοκτησιών σε τρίτους, που ο ανάδοχος υποδεικνύει στην αναθέτουσα αρχή, εφόσον έχει προηγηθεί η προσήκουσα αποπεράτωση των εργασιών ανέγερσης ή ανακαίνισης ή επισκευής των κατοικιών, καθώς και των εργασιών διαμόρφωσης των κοινόχρηστων εσωτερικών και εξωτερικών χώρων αυτών και έχει διενεργηθεί η παράδοση και παραλαβή των κατοικιών και των κοινόχρηστων εσωτερικών και εξωτερικών χώρων έτοιμων προς χρήση, β) στο δικαίωμα της εν όλω ή εν μέρει εκμετάλλευσης, για ορισμένο χρονικό διάστημα, των οριζοντίων ή καθέτων ιδιοκτησιών που έχουν ανεγερθεί ή ανακαινισθεί ή επισκευασθεί και έχουν ανατεθεί προς διαχείριση στον ανάδοχο, ή σε αμοιβή για τη διαχείρισή τους, γ) στην είσπραξη του χρηματικού ποσού που συμφωνείται ως αντίτιμο για τη μίσθωση με δικαίωμα προαίρεσης για την εξαγορά, σύμφωνα με την παρ. 4 του άρθρου 5A, των κοινωνικών κατοικιών που παραμένουν στην κυριότητα του Δημοσίου ή των Ο.Τ.Α. α΄ και β΄ βαθμού, καθ’ υπέρβαση του ποσοστού της παρ. 2 του άρθρου 6.
- Ανεξάρτητα από το αν η σύμβαση κοινωνικής αντιπαροχής αφορά δομημένο ή αδόμητο ακίνητο που έχει περιέλθει στην αποκλειστική διαχείριση της αναθέτουσας αρχής ή ανήκει σε αυτή κατά κυριότητα, στο αντικείμενο της σύμβασης δύναται να περιλαμβάνεται η ανάθεση στον ανάδοχο της εν γένει διαχείρισης όλων ή μερικών εκ των ιδιοκτησιών για λογαριασμό της αναθέτουσας αρχής και σύμφωνα με τις οδηγίες αυτής. Στην έννοια της διαχείρισης, όπως αυτή προσδιορίζεται με την απόφαση της παρ. 2 του άρθρου 45 και εξειδικεύεται περαιτέρω με τη σχετική διακήρυξη, περιλαμβάνονται, ιδίως:
α) η εκμίσθωση των κοινωνικών κατοικιών για λογαριασμό της αναθέτουσας αρχής σε δικαιούχους μισθωτές του άρθρου 5A έναντι του μισθώματος που καθορίζεται σύμφωνα με την απόφαση της παρ. 3Α του άρθρου 45,
β) η είσπραξη και απόδοση των μισθωμάτων και των κοινόχρηστων δαπανών και η παρακολούθηση των σχετικών πληρωμών, καθώς και
γ) οι υπηρεσίες συντήρησης και επισκευής που συναρτώνται με τη χρήση των κατοικιών στο σύνολο των οριζοντίων ή καθέτων ιδιοκτησιών που έχουν περιέλθει στην αποκλειστική διαχείριση της αναθέτουσας αρχής ή ανήκουν σε αυτή κατά κυριότητα.
Αν το αντάλλαγμα συνίσταται στο δικαίωμα της εν όλω ή εν μέρει εκμετάλλευσης των υπό διαχείριση ιδιοκτησιών, μετά από τη λήξη της διαχείρισης, ο ανάδοχος παραδίδει το ακίνητο στην αναθέτουσα αρχή σύμφωνα με τους όρους της σύμβασης. Αν κατά τον χρόνο απόδοσης του ακινήτου υφίστανται ενεργές συμβάσεις μίσθωσης, στη θέση του εκμισθωτή υπεισέρχεται η αναθέτουσα αρχή.
- Αν η σύμβαση κοινωνικής αντιπαροχής αφορά σε δομημένο ακίνητο, στο αντικείμενο της σύμβασης δύνανται να περιλαμβάνονται η αλλαγή χρήσης του ακινήτου, η ανέγερση ή προσθήκη κτισμάτων, καθώς και η κατεδάφιση κτισμάτων ή τμημάτων αυτών. Στην περίπτωση αυτή καταρτίζονται από την αναθέτουσα αρχή πράξη κατάργησης ή τροποποίησης σύστασης και κανονισμού συνιδιοκτησίας, που καταχωρίζονται ατελώς στο οικείο Κτηματολογικό Γραφείο. Αν η σύμβαση κοινωνικής αντιπαροχής αφορά σε ανέγερση κτίσματος επί αδόμητου ακινήτου, καταρτίζονται πράξη σύστασης οριζοντίων και καθέτων ιδιοκτησιών και κανονισμός συνιδιοκτησίας, που καταχωρίζονται ατελώς στο οικείο Κτηματολογικό Γραφείο.
- Στις περ. α) και γ) της παρ. 3 η αναθέτουσα αρχή μεταβιβάζει εμπράγματα δικαιώματα επί του ακινήτου με συμβολαιογραφική πράξη που καταχωρίζεται στο οικείο Κτηματολογικό Γραφείο, σύμφωνα με τις διατάξεις του Αστικού Κώδικα.».
Κριτική για το υπό διαβούλευση νομοσχέδιο του Υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογενείας περί νέας στεγαστικής πολιτικής
Το μέγεθος της κρίσης στέγασης στην Ελλάδα απαιτεί την μελέτη και υλοποίηση μιας νέας ολοκληρωμένης στεγαστικής πολιτικής που θα εξασφαλίζει τα νοικοκυριά από την καταβολή υπέρογκων δαπανών.
Το υπό διαβούλευση νομοσχέδιο έχει ως στόχο την δημιουργία ενός αποθέματος κοινωνικών κατοικιών χωρίς την επιβάρυνση του Κρατικού Προϋπολογισμού.
Με το προτεινόμενο σχέδιο Νόμου παρότι γίνεται ένα πρώτο βήμα για νέα στεγαστικά προγράμματα εντούτοις είναι αποσπασματικό, ελλιπές και αμφιβόλου αποτελεσματικότητας.
Η θεσμοθέτηση του ελάχιστου ποσοστού επί της οικοδομήσιμης επιφάνειας 30% για κοινωνική κατοικία όχι μόνο δεν θα επιλύσει το πρόβλημα αλλά θα δημιουργήσει πρόσθετη αύξηση των ενοικίων και των τιμών κατοικιών αφού στην ουσία η μεγαλύτερη οικοδομήσιμη επιφάνεια που θα διατίθενται από τους εργολάβους προφανώς και θα είναι σε τιμές αγοράς που ήδη είναι υψηλές τροφοδοτώντας στην ουσία το οικιστικό απόθεμα με επτά κατοικίες με υψηλές τιμές και μόλις τρεις με χαμηλότερες.
Ενώ καθιερώνεται την κοινωνική μίσθωση και ανοίγει το δρόμο για ιδιοκτησία (rent-to-own) δεν εξασφαλίζεται η ουσιαστική προσιτότητα και η κοινωνική ανταποδοτικότητα διότι απαιτούνται συγκεκριμένα ποσοτικά στοιχεία όπως η πρόβλεψη για τις ελάχιστες ενεργειακές προδιαγραφές, η χωρική ανάμιξη και το εργολαβικό αντάλλαγμα.
Θα πρέπει να οριστεί ρητά η έννοια του «ουσιωδώς χαμηλότερου» κοινωνικού ενοικίου αφού αποτελεί μια εντελώς απροσδιόριστη έννοια π.χ.
ως: μικρότερο
α) κατά 60–70% του τρέχοντος μέσου εμπορικού μισθώματος ανά ζώνη, και
β) κατά 25–30% του ισοδύναμου καθαρού εισοδήματος του νοικοκυριού (με ανώτατο όριο) με παράλληλη ενσωμάτωση αυτόματης αναπροσαρμογής με δείκτη ενοικίων και εισοδήματος.
Προκειμένου να επιτευχθεί η μεγαλύτερη δυνατή μείωση του ενοικίου και η αύξηση του αριθμού των κοινωνικών κατοικιών θα πρέπει να ενσωματωθεί στην χρηματοδότηση των υπό κατασκευή/επισκευή/ανακαίνιση κατοικιών η Ευρωπαϊκή/Κρατική επιχορήγηση η υλοποίηση των προγραμμάτων από ένα νέο Δημόσιο Οργανισμό Κρατικής Στέγασης, στα πρότυπα λειτουργίας του ΟΕΚ.
Παρότι είναι γνωστό ότι το κόστος ενέργειας αποτελεί μια από τις σημαντικότερες αιτίες αύξησης του κόστους στέγασης στο υπό διαβούλευση νομοσχέδιο δεν ορίζονται οι ενεργειακές & ποιοτικές προδιαγραφές για τις κοινωνικές κατοικίες.
Για παράδειγμα, θα έπρεπε να θεσπίζεται ελάχιστη Ενεργειακή Κλάση Β (στόχος Α όπου είναι εφικτό), υποχρεωτικά μέτρα εξοικονόμησης (θερμομόνωση, Η/Μ αποδοτικότητα, ΑΠΕ στις στέγες όπου τεχνικά δυνατό) και προσβασιμότητα ΑμεΑ κατά ΝΟΚ.
Ουσιαστική βελτίωση στο νομοσχέδιο θα επιτυγχάνονταν εάν υπήρχε νομοθετική πρόβλεψη για την ισόρροπη χωρική κατανομή και η θεσμοθέτηση κριτηρίων επιλογής οικοπέδων και κτιρίων π.χ σε κοντινή απόσταση σε ΜΜΜ, σχολεία και δομές υγείας.
Όσον αφορά τους δικαιούχους κοινωνικής κατοικίας θα πρέπει να εξειδικευτεί με διαφάνεια το τίμημα που θα κληθεί να πληρώσει για να αποκτήσει την κοινωνική κατοικία με ανώτατη αύξηση στην τιμή εξαγοράς αλλά και με προστασία από την απώλεια των δικαιωμάτων του εάν υπάρχουν καθυστερήσεις στην αποπληρωμή του κοινωνικού ενοικίου.
Η σύσταση μιας νέας Γενικής Διεύθυνσης αποτελεί ένα θετικό βήμα για την υλοποίηση μιας νέας στεγαστικής πολιτικής όμως στην ουσία δεν αρκεί.
Χρειάζεται η σύσταση ενός νέου Δημόσιου Οργανισμού Στέγασης δομημένου σε όλη την Επικράτεια ο οποίος θα χρηματοδοτείται από τα κονδύλια μέσω του νέου Ειδικού Ταμείου Προσιτής Στέγασης.
Δεν υπάρχει προηγούμενο σε άλλη ευρωπαϊκή χώρα να υπάγεται η αρμοδιότητα στεγαστικών προγραμμάτων στη Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης.
Η περιουσία του Κράτους και των εργαζομένων/ασφαλισμένων θα πρέπει να διαχειρίζεται επ’ ωφελεία όσων έχουν ανάγκη. Δεν πρέπει να αποτελεί κερδοσκοπικό πεδίο ιδιωτικών συμφερόντων.
Τα αποθεματικά του ΟΕΚ, ύψους περίπου 1 δις ευρώ που τα διαχειρίζεται η Δ.ΥΠ.Α. πρέπει να κατευθυνθούν για τη στέγαση και η περιουσία των μισθωτών η οποία αποκτήθηκε μέσω της καταβολής του πόρου υπέρ ΟΕΚ, θα πρέπει να επιστρέψει ανταποδοτικά μέσω της διάθεσης νέων κοινωνικών κατοικιών.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η έκταση συνολικού εμβαδού 17.000 m2 στην περιοχή της Κ.Κηφισιάς. Για την εν λόγω έκταση ο Σύλλογός μας καταθέτει συγκεκριμένη πρόταση κατασκευής 160 νέων βιοκλιματικών κοινωνικών κατοικιών μέσου εμβαδού 87.50 τ.μ οι οποίες μπορούν να παραδοθούν στους δικαιούχους εντός των επόμενων δύο ετών !!
Η ανωτέρω κριτική είναι ενσωματωμένη σε ειδική Ερευνητική Εργασία για το Κόστος Στέγασης με συγκεκριμένες προτάσεις νέων στεγαστικών μέτρων στον επίσημο ιστότοπο του Συλλόγου μας, http://www.pansypo.gr
Κρίνουμε θετικό ότι οι Δήμοι μπορούν να συμμετάσχουν στην διαδικασία. Αποτελεί αρνητικό παράγοντα ότι κάτι τέτοιο μπορεί να γίνει μόνο σε συνεργασία με ιδιώτη ανάδοχο, καθώς επίσης πως δεν υπάρχει κάποια σύνδεση με φορείς της Κοινωνίας των Πολιτών ή η αξιοποίηση της εμπειρίας δεκαετιών σε στεγαστικά Έργα
Θεωρούμε πως η κοινωνική ή προσιτή κατοικία (με βάση την συνήθη ορολογία), απαιτεί ένα δημοτικά ελεγχόμενο στεγαστικό απόθεμα, το οποίο να αξιοποιείται τόσο από τους Δήμους όσο και από την Κοινωνία των Πολιτών και με ποικίλες μορφές στεγαστικής υποστήριξης. Η άποψη αυτή είναι επίσης άποψη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής, του Housing Europe, της FEANTSA και γενικά όλων των θεσμικών φορέων του πεδίου . Παρόμοια είναι και η πρακτική όλων των μεγάλων ευρωπαϊκών πόλεων που υλοποιούν προγράμματα στεγαστικής στήριξης. Εκτιμάμε πως το νομοσχέδιο, που το αναμέναμε δυο χρόνια, με την διαδικασία που εισάγει, δεν ικανοποιεί το αίτημα αυτό.
Κύριο στόχο ενός παρόμοιου νομοσχεδίου εκτιμάμε πως πρέπει να αποτελεί η αναζήτηση και προαγωγή νέων χρηματοδοτικών εργαλείων, που να απευθύνονται μεν σε ιδιώτες, αλλά παράλληλα, να συμβάλλουν σε χρηματοδοτικό ρόλο Δήμων και Περιφερειών. Η παραχώρηση του 70% των οικιών προς εκμετάλλευση υπό μορφή αντιπαροχής σε ιδιώτες, επί της ουσίας σχεδόν εξαλείφει την κοινωνική διάσταση και προσέγγιση του θέματος. Ζητούμενα πρέπει να είναι ο συνδυασμός και η συνεργασία με βάση σύγχρονα εργαλεία Κράτους, Δήμων, Περιφερειών, Κοινωνίας Πολιτών και νέων φορέων χρηματοδότησης, ενώ η συμμετοχή των ιδιωτών πρέπει να αναδεικνύεται ως υποστηρικτική προσθήκη και όχι η αποκλειστική σχεδόν λύση.
Με βάση την εμπειρία μας, το μοντέλο προώθησης της κοινωνικής κατοικίας μέσω της αντιπαροχής εκτάσεων του δημοσίου είναι σε μεγάλο βαθμό ξένο με την σύγχρονη ευρωπαϊκή πρακτική, η οποία αποκεντρώνει την ανάπτυξη του θεσμού τόσο σε ημικρατικούς μη κερδοσκοπικούς φορείς (που συνήθως κτίζουν νέες κατοικίες ή ανακαινίζουν μεγάλα οικιστικά συγκροτήματα ή παλιές εργατικές κατοικίες) όσο και σε Δήμους ή μη κερδοσκοπικές οργανώσεις, που διαθέτουν κοινωνικές υποστηρικτικές υπηρεσίες (και συνήθως ανακαινίζουν μικρές οικιστικές μονάδες, διαμερίσματα, μονοκατοικίες, χρονίζουσες αναξιοποίητες περιουσίες σε συνεργασία και με παραχώρηση από τους ιδιοκτήτες ή διαχειριστές των ακινήτων αυτών).
Η δεύτερη επιλογή χρειάζεται κατάλληλο νομικό πλαίσιο και κίνητρα στους ιδιοκτήτες (ιδιώτες, ιδρύματα, εκκλησία, κληροδοτήματα κ.α.) ώστε να μπορούν να παραχωρούν επ’ ωφελεία τους (με φοροαπαλαγές, εξασφαλισμένη χαμηλή – συμβολική μίσθωση) στους οικείους δήμους ή και σε μη κερδοσκοπικές οργανώσεις τη μακροχρόνια χρήση ακινήτων τους, για τα οποία δεν διαθέτουν τους πόρους ή δεν μπορούν για οποιονδήποτε οικονομικό, νομικό, τεχνικό ή άλλο λόγο να επιδιορθώσουν/αναβαθμίσουν ενεργειακά και ποιοτικά και να αξιοποιήσουν εμπορικά ή για ενοικίαση.
Χρειάζεται επίσης κατάλληλο νομικό πλαίσιο για την κατοχύρωση των φορέων που θα αναβαθμίσουν και θα αξιοποιήσουν για κοινωνική στέγαση τα σχετικά ακίνητα. Οι παραχωρήσεις θα πρέπει να καλύπτονται για τον χρόνο και τους όρους της παραχώρησης με εγγυήσεις που υπερτερούν των όρων απλών ιδιωτικών συμφωνητικών και διμερών παραχωρητηρίων και οι φορείς θα έχουν παράλληλες υποχρεώσεις για τη συντήρηση, την κατάλληλη και ελεγχόμενη χρήση των ακινήτων για κοινωνική στέγαση και την καταβολή του συμφωνηθέντος ενοικίου.
Το μοντέλο αυτό δεν χρειάζεται κατασκευή άλλων έργων υποδομής και οι κοινωνικά αξιοποιούμενες κατοικίες απλώς συνδέονται με τα υφιστάμενα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας, ύδρευσης και αποχέτευσης. Επίσης χρειάζεται περιορισμένο χρόνο για να αποδώσει κοινωνικά, διότι οι εργασίες αναβάθμισης μικρών ακινήτων είτε γίνουν με εποπτεία των τεχνικών υπηρεσιών των δήμων είτε από συνεργαζόμενους ιδιώτες εργολάβους έχουν περιορισμένη διάρκεια και κόστος.
Στο προτεινόμενο μοντέλο κοινωνικής αντιπαροχής δεν ορίζεται ποιος θα αναλάβει τα νέα δίκτυα κοινής ωφέλειας στις περιοχές όπου οι ιδιώτες κατασκευαστές θα οικοδομήσουν νέες κατοικίες. Εάν αναληφθούν από το δημόσιο η επιβάρυνση του δημοσίου σε υποδομές θα είναι τεράστια και ο χρόνος υλοποίησης των έργων θα είναι μεγάλος. Θα γίνουν ιδιωτικά πολεοδομικά σχέδια, θα αλλάξουν τα σχέδια πόλης, οι οικείοι Δήμοι θα συναινέσουν και με ποιες διαδικασίες θα μπορούν να αρχίσουν εργασίες; Η όλη διαδικασία είναι τόσο χρονοβόρα που υπάρχει κίνδυνος να αργήσει να υπάρξει οποιαδήποτε στεγαστική ωφέλεια σε ευάλωτες ομάδες-νοικοκυριά.
Η ομάδα CoHab, που ερευνά και διεκδικεί την θεσμική αναγνώριση και υποστήριξη των στεγαστικών συνεταιρισμών στην Ελλάδα, υποβάλλει τις ακόλουθες παρατηρήσεις επί του υπό διαβούλευση σχεδίου νόμου. Θεωρούμε ότι οι στεγαστικοί συνεταιρισμοί αποτελούν αποτελεσματικό εργαλείο πολιτικής για την αύξηση της προσφοράς προσιτής, ποιοτικής και συμπεριληπτικής κατοικίας, στα πρότυπα καθιερωμένων ευρωπαϊκών πρακτικών. Ιδίως, επισημαίνουμε την ανάγκη ρυθμίσεων που θα διευκολύνουν την αξιοποίηση δημόσιας περιουσίας και την επανάχρηση κενών/αναξιοποίητων κατοικιών για το σκοπό αυτό, με σαφές πλαίσιο διακυβέρνησης και ρήτρες κοινωνικού σκοπού. Πιο συγκεκριμένα, καταθέτουμε τα παρακάτω σχόλια:
Μια χαμένη ευκαιρία
Ο νόμος της κοινωνικής αντιπαροχής είναι μια χαμένη ευκαιρία για τη δημιουργία κοινωνικού και μακροπρόθεσμα οικονομικά προσιτού αποθέματος κατοικιών υπό δημόσιο έλεγχο.
Όπως ξεκάθαρα αναφέρει η αιτιολογική και το σχέδιο νόμου, η κοινωνική αντιπαροχή είναι ένας μηχανισμός με κύριο σκοπό την αύξηση της παραγωγής κατοικίας μέσω της εκμετάλλευσης της δημόσιας περιουσίας με οικονομοτεχνικά και εμπορικά κριτήρια που βασίζεται εξ ολοκλήρου στην ιδιωτική πρωτοβουλία και διάθεση.
Υποστηρίζουμε ότι η αναφορά στην “δημιουργία κοινωνικής κατοικίας” είναι παραπλανητική και καταχρηστική, καθώς, όπως επισημαίνουμε παρακάτω, το μεγαλύτερο μέρος των παραγόμενων κατοικιών εμπορευματοποιείται και δυνητικά το σύνολό τους μπορεί να ιδιωτικοποιηθεί εντός δεκαετίας, η τιμολόγηση των κατοικιών γίνεται με οικονομικά και επενδυτικά κριτήρια, ενώ η ανάπτυξη των δημόσιων ακινήτων αντιμετωπίζεται ως στρατηγική επένδυση και όχι ως εργαλείο ανάπτυξης αποθέματος κοινωνικής και προσιτής κατοικίας υπό δημόσιο έλεγχο.
Τέλος, ο νόμος δεν περιγράφει έναν συνολικότερο στρατηγικό σχεδιασμό για την κοινωνική, πολεοδομική και γεωγραφική κατανομή και προτεραιοποίηση των παραγόμενων κατοικιών, σε συνάρτηση με τους ευρύτερους στόχους μιας ολοκληρωμένης στεγαστικής πολιτικής, η οποία απουσιάζει πλήρως.
Ιδιωτικοποίηση δημόσιας περιουσίας
Αντίθετα με τις καλές πρακτικές χωρών με μεγάλη παράδοση κοινωνικής κατοικίας -που διαφυλάσσουν στο διηνεκές την κοινωνική λειτουργία της δημόσιας περιουσίας και διασφαλίζουν ικανό ποσοστό μακροπρόθεσμα οικονομικά προσιτής κατοικίας- η κοινωνική αντιπαροχή όπως ορίζεται με τον υπό διαβούλευση νόμο βασίζεται στην ιδιωτικοποίηση της δημόσιας περιουσίας.
Με βάση τον νόμο, το 100% των παραγόμενων κατοικιών μπορεί να είναι πλήρως ιδιωτικό εντός 10 ετών. Το 70% των κατοικιών εκχωρείται ή/και μεταβιβάζεται κατά πλήρη κυριότητα στον ιδιώτη ανάδοχο για εμπορική εκμετάλλευση χωρίς έλεγχο στις τιμές -άρα επί της ουσίας συμβάλλοντας στην περαιτέρω άνοδο των τιμών κατοικίας, και για το υπόλοιπο 30%, που αρχικά παραμένει υπό δημόσια ιδιοκτησία -αλλά όχι απαραίτητα υπό δημόσια διαχείριση, δίνεται η δυνατότητα εξαγοράς εντός δεκαετίας (rent-to-own) από τους δικαιούχους μισθωτές, χωρίς περιορισμούς ως προς την δυνατότητα και την τιμή επαναπώλησης και όρους για την διατήρηση του αποθέματος σε οικονομικά προσιτές τιμές μακροπρόθεσμα.
Με τον τρόπο αυτό, χάνεται η δυνατότητα δημιουργίας σε βάθος χρόνου ενός ανακυκλούμενου πόρου -από τα μισθώματα των κοινωνικών κατοικιών- που θα μπορεί να επανεπενδύεται για τη συντήρηση και επέκταση του αποθέματος.
Αποκλεισμός ευάλωτων και οικονομικά αδύναμων ομάδων
Καταχρηστική στον νόμο είναι και η χρήση του όρου “ευάλωτες ομάδες” καθώς είναι σαφές ότι η επιλογή των δικαιούχων θα γίνει με όρους διασφάλισης της οικονομικής βιωσιμότητας της επένδυσης, ανάλογα με τη δυνατότητά τους να ανταποκριθούν σε προκαθορισμένα μισθώματα, τα οποία θα «διαμορφώνονται σύμφωνα με τις συνθήκες της αγοράς», και με την αξιολόγηση της φερεγγυότητάς τους για ανάληψη συμβάσεων rent-to-own, ενώ επιπλέον δεν επιτρέπεται η συμπληρωματικότητα με άλλα στεγαστικά επιδόματα για την κάλυψη του “κενού προσιτότητας”, δηλαδή της διαφοράς μεταξύ της προκαθορισμένης τιμής και του ποσού που θα μπορούν να πληρώσουν οι δικαιούχοι με βάση τα εισοδήματά τους.
Υποβάθμιση του ρόλου δημόσιων, δημοτικών και κοινωνικών φορέων
Ο υπό διαβούλευση νόμος είναι άλλη μια χαμένη ευκαιρία για την ενίσχυση δημόσιων, δημοτικών, συνεταιριστικών και μη-κερδοσκοπικών φορέων ώστε να αναλάβουν ουσιαστικό ρόλο στην ανάπτυξη της στεγαστικής πολιτικής.
Ο νόμος προβλέπει τη σύμπραξη του δημοσίου αποκλειστικά με ιδιώτες αναδόχους, οι οποίοι μπορούν να αναλάβουν και τη διαχείριση των κατοικιών δημόσιας ιδιοκτησίας (αρ. 3). Οι όροι της συμπραξης καθορίζονται με βάση το ιδιωτικό συμφέρον και την εμπορικότητα της ιδιωτικής επένδυσης. Όπως ξεκάθαρα αναφέρεται στο αρ. 5 «η τεκμηρίωση του τρόπου βέλτιστης αξιοποίησης γίνεται με βάση «χωροταξικά, περιβαλλοντικά, χρηματοοικονομικά και εμπορικά κριτήρια», ενάντια στις αρχές τη βιώσιμης ανάπτυξης καθώς δεν γίνεται αναφορά σε κοινωνικά κριτήρια, στους στόχους της εθνική στρατηγικής στεγαστικής πολιτικής, και τους όρους διαφύλαξης του δημοσίου συμφέροντος. Πρόκειται δηλαδή για διαδικασία υφαρπαγής δημόσιας περιουσίας (αρ. 5).
Ο ρόλος του δημοσίου περιορίζεται στην τήρηση μητρώων και την παρακολούθηση της εκτέλεσης των συμβάσεων.
Ο ρόλος που επιφυλάσσεται για την Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι υποβαθμισμένος. Οι ΟΤΑ αποκτούν κάποιο ρόλο, μόνο εφόσον οι συμβάσεις κοινωνικής αντιπαροχής αφορούν δημοτική περιουσία, αλλά όχι για άλλα ακίνητα που αναπτύσσονται στην επικράτειά τους. Με αυτό τον τρόπο τους αφαιρείται η δυνατότητα στρατηγικού σχεδιασμού και ολοκληρωμένης παρέμβασης με βάση τις τοπικές ανάγκες.
Τέλος, αντίθετα με καλές πρακτικές που εφαρμόζονται σε όλη την Ευρώπη και υποστηρίζονται ενεργά από τις Ευρωπαϊκές πολιτικές, δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη για σύμπραξη με φορείς του τρίτου τομέα- φορείς ΚΑΛΟ, στεγαστικούς συνεταιρισμούς, μη-κερδοσκοπικούς οργανισμούς κ.α..
Μη αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων
Στον νόμο δεν γίνεται καμία αναφορά για τον τρόπο που θα αξιοποιηθούν οι νέοι μηχανισμοί χρηματοδότησης μέσω των ευρωπαϊκών αναπτυξιακών τραπεζών και τα αυξημένα ευρωπαϊκά κονδύλια που είναι ήδη διαθέσιμα, π.χ. 250 εκ. στο Κοινωνικό Κλιματικό Σχέδιο της Ελλάδας και δυνατότητα χρήσης πόρων ΕΤΠΑ, και τα οποία προβλέπεται να αυξηθούν τα επόμενα χρόνια.
Έχοντας υπόψη τα παραπάνω διαθέσιμα κονδύλια δεν είναι κατανοητή η επιλογή για «μη επιβάρυνση του κρατικού προϋπολογισμού». Αντίθετα, η σωστή αξιοποίηση πόρων για τη χρηματοδότηση κοινωνικής και συνεταιριστικής κατοικίας σε δημόσια ακίνητα και σε σύμπραξη με δημόσιους, δημοτικούς και μη-κερδοσκοπικούς φορείς, μπορεί να είναι πολύ πιο αποτελεσματική από τη σύμπραξη με ιδιώτες αναδόχους με κερδοσκοπικά κίνητρα.
Με βάση όλα τα παραπάνω θεωρούμε αναγκαίες τις παρακάτω αλλαγές στον νόμο:
1. Απαγόρευση της ιδιωτικοποίησης του δημόσιου αποθέματος με οποιονδήποτε τρόπο μέσω του μηχανισμού της κοινωνικής αντιπαροχής, και η διατήρηση του δημόσιου και κοινωνικού χαρακτήρα των κατοικιών, ακόμη και στην περίπτωση εμπορικής εκμετάλλευσης μέρους του αποθέματος για ένα χρονικό διάστημα για την αποζημίωση της αρχικής επένδυσης του συμπράττοντος.
Η δυνατότητα σύναψης συμβάσεων μίσθωσης με δικαίωμα προαίρεσης για την εξαγορά των κατοικιών (rent-tο-own) από τους δικαιούχους μισθωτές, θα πρέπει να απαλειφθεί. Είναι ενάντια στους σκοπούς της δημιουργίας αποθέματος κοινωνικής κατοικίας, αφαιρεί πόρους και γη από το Δημόσιο και παρεμποδίζει την μακροπρόθεσμη άσκηση κοινωνικής στεγαστικής πολιτικής.
2.Πρόβλεψη για σύμπραξη με δημόσιους, δημοτικούς και μη-κερδοσκοπικούς φορείς για τη δημιουργία και διαχείριση κοινωνικών και οικονομικά προσιτών κατοικιών.
Ειδικότερα, να υπάρξει πρόβλεψη για συμβάσεις κοινωνικής αντιπαροχής με συνεταιρισμούς κατοικίας για την παραγωγή κοινωνικής και οικονομικά προσιτής κατοικίας σε δημόσια και δημοτικά ακίνητα, με βάση το παράδειγμα των Δήμων Βαρκελώνης, Ζυρίχης, Βιέννης, και Αμστερνταμ. Η διαχείριση των ακινήτων από μη κερδοσκοπικούς συνεταιριστικούς φορείς μπορεί να εξασφαλίσει μακροπρόθεσμα οικονομικά προσιτή κατοικία με επιπλέον κοινωνικά κριτήρια και κίνητρα όπως τίθενται από το παρόν νομοσχέδιο.
Δυνατότητα διατήρησης του 100% των νέων κατοικιών υπό δημόσια ιδιοκτησία για κοινωνική μίσθωση μέσω των παραπάνω συμπράξεων.
3. Διασφάλιση της προσβασιμότητας των ευάλωτων ομάδων -όπως είναι ο διατυπωμένος στόχος του νομοσχεδίου- με προσθήκη σαφών διευκρινίσεων για τον τρόπο καθορισμού του προκαθορισμένου μισθώματος, όχι ως προς την εμπορική αξία της κατοικίας ανά περιοχή, αλλά σε σχέση με τα πραγματικά εισοδήματα, τις οικονομικές δυνατότητες και τα κοινωνικά χαρακτηριστικά των δικαιούχων.
4. Κατάργηση του άρθρου 7 που αναγνωρίζει τις συμβάσεις κοινωνικής αντιπαροχής ως Δημόσιες Συμβάσεις Στρατηγικής Σημασίας και διαμόρφωση ειδικού πλαισίου για έργα κοινωνικής κατοικίας. Τα προγράμματα κοινωνικής κατοικίας θα πρέπει να αποτελέσουν μια ευκαιρία ήπιων παρεμβάσεων για ανακούφιση του αστικού ιστού, με προτεραιότητα στην επαναχρηση κτιρίων και έμφαση στη συνολική περιβαλλοντική μέριμνα και τον ολοκληρωμένο χωρικό σχεδιασμό που λαμβάνει υπόψη μετακινήσεις, πρασινους κοινοχρηστους χωρους, υποδομές. Η πρόβλεψη στο νομοσχέδιο της δυνατότητας υιοθέτησης ειδικών διαδικασιών αδειοδότησης, κατά παρέκκλιση του ισχύοντος πολεοδομικού πλαισίου και καθοριζόμενων από τον υπερκείμενο σχεδιασμό χρήσεων γής, σε συνδυασμό με τη δυνατότητα ιδιωτικοποίησης της δημόσιας γης, είναι ιδιαίτερα ανησυχητική για την επιπλέον επιβαρυνση και υποβάθμιση περιοχών με ειδικό επενδυτικό ενδιαφέρον, μητροπολιτικών κέντρων, τουριστικών περιοχών κ.α..
5. Σαφής αναφορά στον τρόπο αξιοποίησης των διαθέσιμων εθνικών και ευρωπαϊκών κονδυλίων και χρηματοδοτικών μηχανισμών για παραγωγή κοινωνικής κατοικίας μέσω του μηχανισμού της κοινωνικής αντιπαροχής.
6. Μεγαλύτερη εξειδίκευση στον νόμο -και όχι παραπομπή σε μεταγενέστερες υπουργικές αποφάσεις- για τους βασικούς όρους και τα κριτήρια εκπόνησης της οικονομοτεχνικής μελέτης, με οριοθέτηση των ποσοστών κερδοφορίας των ιδιωτών αναδόχων όπως προβλέπεται σε όλη την Ευρώπη, με προτεραιοποίηση τη μέγιστη κοινωνική ωφέλεια, τον θετικό αντίκτυπο στην τοπική αγορά κατοικίας και τη διασφάλιση του δημοσίου συμφέροντος.
Οι παραπάνω προτάσεις είναι στην κατεύθυνση των προτάσεων της ομάδας CoHab για τη θέσπιση ειδικών κινήτρων και μέτρων υποστήριξης για στεγαστικούς συνεταιρισμούς με συλλογικό και κοινωφελή σκοπό, καθώς και για δημοτικούς και μη-κερδοσκοπικούς φορείς, όπως θεσμική αναγνώριση ως παρόχους κοινωνικής και προσιτής κατοικίας, μακροπρόθεσμη παραχώρηση δημόσιων ακινήτων, ειδικό φορολογικό καθεστώς, ειδικά χρηματοδοτικά προγράμματα. Για περισσότερες πληροφορίες δείτε: https://cohabathens.org
Η Ένωση Σπανίων Ασθενών Ελλάδος εκπροσωπεί 33 συλλόγους ασθενών με σπάνια νοσήματα και τις οικογένειές τους στην Ελλάδα. Οι σπάνιες παθήσεις συνδέονται με χρόνιες και πολύπλοκες ανάγκες υγείας, κοινωνικής φροντίδας και οικονομικής στήριξης. Η πρόσβαση σε αξιοπρεπή και προσιτή στέγη αποτελεί βασικό δικαίωμα και ταυτόχρονα προϋπόθεση για την υγεία και την ποιότητα ζωής των μελών μας.
Καλωσορίζουμε τις παρεμβάσεις του Σχεδίου Νόμου και καταθέτουμε τις ακόλουθες παρατηρήσεις και προτάσεις:
Κεφάλαιο Α – Κοινωνική Αντιπαροχή
• Προτείνεται να προβλεφθεί ελάχιστο ποσοστό (τουλάχιστον 10%) των νέων κατοικιών που θα κατασκευάζονται μέσω κοινωνικής αντιπαροχής για άτομα με αναπηρία και σπάνια νοσήματα.
• Να ενσωματωθεί ρητή αναφορά στους πάσχοντες από σπάνια νοσήματα ως ωφελούμενη ομάδα.
• Όλες οι κατοικίες να σχεδιάζονται με καθολικά πρότυπα προσβασιμότητας (μπάνια, ασανσέρ, επαρκείς χώροι) και να χωροθετούνται κοντά σε υπηρεσίες υγείας.
Κεφάλαιο Β – Κοινωνική Μίσθωση
• Οι ασθενείς με σπάνια και χρόνια νοσήματα να αναγνωριστούν ρητά ως ευάλωτη κοινωνική ομάδα με δικαίωμα προτεραιότητας.
• Να προβλεφθεί σαφής μοριοδότηση/προτεραιότητα για άτομα με πιστοποιημένη αναπηρία ≥67% και πάσχοντες από σπάνιες παθήσεις.
• Στα κριτήρια επιλογής να προστεθεί: «Χρόνια ή σπάνια νοσήματα με υψηλές ανάγκες θεραπείας», με αναφορά στον κατάλογο Orphanet ή μέσω πιστοποίησης αναπηρίας (ΚΕΠΑ).
• Να υπάρξει ελαστικότητα στα εισοδηματικά κριτήρια για ΑμεΑ και ασθενείς με σπάνια νοσήματα, ώστε να λαμβάνονται υπόψη τα αυξημένα έξοδα υγείας (φαρμακευτικά, μετακινήσεις, θεραπείες).
• Να θεσπιστεί μειωμένο μίσθωμα για τα άτομα με σπάνιο νόσημα.
• Στη ρύθμιση του άρθρου 5Α (rent-to-own), να συμπεριληφθεί ως κοινωνικό κριτήριο η ύπαρξη αναπηρίας ή σπάνιου νοσήματος.
Κεφάλαιο Γ – Τριτεκνική Ιδιότητα
• Θετική η πρόβλεψη για ισοβιότητα της τριτεκνικής ιδιότητας.
• Να εξεταστεί η επέκταση πρόσθετων στεγαστικών στηρίξεων και για οικογένειες με παιδιά με αναπηρία ή σπάνιο νόσημα, ανεξαρτήτως αριθμού τέκνων.
Κεφάλαιο Δ – Νέες Δομές και Πολιτικές
• Θετική η σύσταση Γενικής Διεύθυνσης Δημογραφικής και Στεγαστικής Πολιτικής.
• Να προβλεφθεί συνεργασία με το Υπουργείο Υγείας και με οργανώσεις ασθενών.
• Δημιουργία ειδικών ξενώνων προσωρινής φιλοξενίας για ασθενείς με σπάνια νοσήματα που μετακινούνται σε μεγάλα αστικά κέντρα για θεραπείες, σε εγγύτητα με μεγάλες υγειονομικές μονάδες.
Οριζόντιες Προτάσεις
• Υποχρεωτικός καθολικός σχεδιασμός και προσβασιμότητα σε όλες τις κατοικίες κοινωνικής στέγης.
• Σύνδεση της στέγασης με υπηρεσίες υγείας και κατ’ οίκον φροντίδα.
• Πρόβλεψη για στεγαστικό επίδομα σε άτομα με αναπηρία ή σπάνια πάθηση, ως άμεσο μέτρο στήριξης έως την υλοποίηση νέων κατοικιών.
• Μεγαλύτερη μοριοδότηση για ανακατασκευή/αναπροσαρμογή της υφιστάμενης κατοικίας ώστε να καλύπτει ανάγκες προσβασιμότητας.
• Θεσμοθετημένη συμμετοχή εκπροσώπων οργανώσεων ασθενών (όπως η ΕΣΑΕ) σε επιτροπές που θα καθορίζουν τα κριτήρια και θα παρακολουθούν την εφαρμογή του νόμου.
Συμπέρασμα
Το Σχέδιο Νόμου αποτελεί σημαντικό βήμα για την κοινωνική συνοχή. Για να είναι όμως πραγματικά δίκαιο και αποτελεσματικό, είναι κρίσιμο να ενσωματωθούν οι ανάγκες των σπάνιων ασθενών και των οικογενειών τους, ώστε να διασφαλιστεί ότι κανένας πολίτης με σπάνιο ή χρόνιο νόσημα δεν θα αποκλειστεί από τη στεγαστική και κοινωνική φροντίδα που του αναλογεί.
Η Ένωση Σπανίων Ασθενών Ελλάδος είναι στη διάθεση του Υπουργείου για συνεργασία στον σχεδιασμό και την εφαρμογή εξειδικευμένων στεγαστικών πολιτικών.
Πρόταση για τη διαβούλευση
Ως πολίτης με αναπηρία, χαιρετίζω την πρωτοβουλία για την καθιέρωση του θεσμού της κοινωνικής μίσθωσης και την πρόβλεψη στέγης για ευάλωτες κοινωνικές ομάδες. Θεωρώ όμως αναγκαίο να ενισχυθούν περαιτέρω οι ρυθμίσεις που αφορούν τα άτομα με αναπηρία, ώστε η πρόσβαση σε αξιοπρεπή και προσιτή κατοικία να είναι πραγματική και όχι τυπική.
Συγκεκριμένα προτείνω:
Υποχρεωτική πρόβλεψη προσβασιμότητας (ράμπες, ανελκυστήρες, προσαρμοσμένες υποδομές) σε κάθε κοινωνική κατοικία που εντάσσεται στο πρόγραμμα.
Ποσοστό κατοικιών να δεσμεύεται αποκλειστικά για άτομα με αναπηρία, ώστε να μην αποκλείονται στην πράξη λόγω ανταγωνισμού με άλλες ομάδες.
Διασφάλιση οικονομικά προσιτού μισθώματος, με ανώτατο όριο που να συνδέεται με το εισόδημα και τις ανάγκες των ΑμεΑ (λαμβάνοντας υπόψη και τα πρόσθετα κόστη διαβίωσης που συνεπάγεται η αναπηρία).
Πρόβλεψη υπηρεσιών υποστήριξης (π.χ. τεχνική βοήθεια, συντήρηση εξοπλισμού προσβασιμότητας, δυνατότητα βραχυχρόνιας φιλοξενίας).
Διαφάνεια και συμμετοχή: τα ΑμεΑ και οι οργανώσεις τους να έχουν λόγο στη διαμόρφωση των κριτηρίων και της διαχείρισης του προγράμματος.
Η κοινωνική μίσθωση μπορεί να αποτελέσει σημαντικό εργαλείο κοινωνικής ένταξης και αξιοπρέπειας. Για να είναι όμως ουσιαστική, πρέπει να στηρίζεται στις αρχές της πλήρους προσβασιμότητας, ισότητας και ανεξάρτητης διαβίωσης.
Δελτίο Τύπου Οικολόγων ΠΡΑΣΙΝΩΝ
«Κοινωνική Αντιπαροχή» : Δώρο στους εργολάβους και όχι λύση για το πρόβλημα στέγασης
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη προωθεί ένα σχέδιο νόμου για την κοινωνική κατοικία που όχι μόνο δεν επιλύει το πρόβλημα της στέγης, αλλά αποτελεί ένα ακόμα δώρο στα εργολαβικά συμφέροντα.
Το νομοσχέδιο της «κοινωνικής αντιπαροχής» είναι μια επικίνδυνη παγκόσμια πρωτοτυπία, που αγνοεί τις βέλτιστες ευρωπαϊκές πρακτικές. Το νομοσχέδιο αντί να προστατεύσει το δημόσιο συμφέρον:
· Αφήνει αδιαφανή την κατανομή των ακινήτων.
· Επιτρέπει την εκμετάλλευση ευρωπαϊκών πόρων από ιδιώτες.
· Παραχωρεί τη διαχείριση ακινήτων για το αδιανόητα μεγάλο διάστημα των 99 ετών.
· Αδιαφορεί για την ομοιόμορφη χωροθέτηση της κοινωνικής κατοικίας.
Οι Οικολόγοι ΠΡΑΣΙΝΟΙ καλούμε την κυβέρνηση να αποσύρει άμεσα αυτό το νομοσχέδιο και να υιοθετήσει πρακτικές λύσεις, όπως:
· Τη δημιουργία Μη Κερδοσκοπικού Οργανισμού Κοινωνικής Κατοικίας, με πρότυπο τη Γερμανία.
· Την εφαρμογή του επιτυχημένου μοντέλου της Βιέννης, που βασίζεται στη δημόσια παρέμβαση.
· Την επιβολή αυστηρών όρων για την ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων και την ομοιόμορφη χωροθέτηση των κατοικιών σε όλο τον αστικό ιστό.
Είναι καιρός οι κοινωνικές ανάγκες να υπηρετούνται από πολιτικές που προστατεύουν τους πολίτες, όχι από ρυθμίσεις που πλουτίζουν μια κρατικοδίαιτη ολιγαρχία.
Επειδή οι Δημογραφικές εξελίξεις τρέχουν πιο γρήγορα από τις κυβερνητικές εξαγγελίες, χρειάζεται ΣΗΜΕΡΑ η αναγνώριση των τριτέκνων ως πολυτέκνων με τροποποίηση του νόμου 1910/1944 άρθρο πρώτο. Επίσης για ουσιαστική δημογραφική πολιτική μακράς πνοής χρειάζονται μέτρα διευκόλυνσης- στήριξης των νέων για δημιουργία οικογένειας.
Επειδή οι Δημογραφικές εξελίξεις τρέχουν πιο γρήγορα από τις κυβερνητικές εξαγγελίες, χρειάζεται ΣΗΜΕΡΑ η αναγνώριση των τριτέκνων ως πολυτέκνων με τροποποίηση του νόμου 1910/1944 άρθρο πρώτο.
Επίσης για ουσιαστική δημογραφική πολιτική μακράς πνοής χρειάζονται μέτρα διευκόλυνσης- στήριξης των νέων για δημιουργία οικογένειας.
Κατοικία
Με φθηνές κατοικίες για ενοικίαση ή με δυνατότητα επισκευής κατοικίας ή αγοράς ή κατασκευής
(χρησιμοποιώντας τα θετικά του ΟΕΚ) και δημιουργώντας κατάλληλες συνεργασίες αξιοποίησης ακίνητης περιουσίας από Δήμους, Δημόσιους οργανισμούς, εκκλησία.
Εργασία
Με παρεμβάσεις για την εύρεση δουλειάς- και κίνητρα- στη βιομηχανία- βιοτεχνία, τις υπηρεσίες, ή με σοβαρά κίνητρα για την αυτοαπασχόληση τόσο στις περιφέρειες, όσο και στα αστικά κέντρα. Όχι με voucher αλλά με θέσεις εργασίας και αξιοπρεπείς μισθούς για να φύγουν οι νέοι από το παιδικό τους δωμάτιο.
Κοινωνικές υποδομές
Δεν υπάρχει επιστημονική έρευνα και πόρισμα που να μην τονίζει την ανάγκη δημιουργίας δικτύου Παιδικών σταθμών, σχολικών κτιρίων με αντίστοιχα προσαρμοσμένα ωράρια και κέντρων υγείας- νοσοκομείων που να δημιουργούν και να είναι πραγματικά η ασπίδα για να αναπτυχθεί η οικογένεια. Αυτή η ανάγκη αποτελεί προτεραιότητα και προϋπόθεση για «βλέπουν» οικογένεια στο μέλλον τα νέα παιδιά.
Κόστος ζωής
Οι τιμές και κυρίως οι ανατιμήσεις στα καύσιμα, την ενέργεια, τα τρόφιμα και κυρίως τα ενοίκια σε σχέση με τους μισθούς καθιστούν απαγορευτική την εκκίνηση οικογενειακής ζωής. Και ταυτόχρονα επιβεβλημένη την άμεση λήψη μέτρων σε όλα τα επίπεδα.
Πρόταση για τροποποιήσεις :
Δικαιώματα τριτέκνων –
Προσθήκη άρθρου 1Α στον ν. 3454/2006
Επειδή τόσο στον νόμο 4590/2019 άρθρο 64 (για τις προσλήψεις μέσω ΑΣΕΠ), όσο και στην απόφαση 52310/2021 για τις προσλήψεις μέσω του νόμου 2643/1998 τα ηλικιακά όρια για τον χαρακτηρισμό :’ παιδιά τριτέκνων» είναι πιο ευνοϊκά, η διατύπωση μπορεί να έχει μια τέτοια μορφή :
Οι γονείς που απέκτησαν την τριτεκνική ιδιότητα βάσει των διατάξεων του παρόντος, τη διατηρούν ισοβίως και απολαμβάνουν ισοβίως τα δικαιώματα που απορρέουν από την τριτεκνική ιδιότητα, τα δε τέκνα τους προστατεύονται και απολαμβάνουν των δικαιωμάτων των τέκνων τριτέκνων όσο διαρκεί η τριτεκνική ιδιότητα έστω και του ενός γονέα. Ομοίως και τα τέκνα τρία που συνυπήρξαν μαζί έστω και για μια ημέρα απολαμβάνουν τα ίδια δικαιώματα.
Άρθρο 19 Πιστοποίηση τριτεκνικής ιδιότητας – Προσθήκη άρθρου 1Β στον ν. 3454/2006
κάνουμε αντιγραφή και επικόλληση το παρακάτω κείμενο
i) Θεωρούμε εύλογο και αναγκαίο για να είναι λειτουργική η διαδικασία, την εμπλοκή των θεσμοθετημένων φορέων των τριτέκνων στην πιστοποίηση.
Άλλωστε ο δρόμος αυτός είναι γνωστός και αποδοτικός για την πολιτεία και με τους άλλους πολύτεκνους με 4 ή περισσότερα παιδιά ( απόφαση 267/17-10-2023, ψηφιοποιείται η διαδικασία παροχής του πιστοποιητικού πολυτεκνικής ιδιότητας μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης της Δημόσιας Διοίκησης gov.gr).
ii) Στην επιτροπή ενστάσεων —γ. ένας (1) εκπρόσωπος της Ανώτατης Συνομοσπονδίας Τριτέκνων Ελλάδος, ο οποίος ορίζεται από το Διοικητικό της Συμβούλιο.—-
και μέχρι να δημιουργηθεί Συνομοσπονδία Τριτέκνων , να καθυστερήσει η υλοποίηση του νόμου;
Πρόταση στην επιτροπή ενστάσεων να συμμετέχει η υφιστάμενη εκπροσώπηση των τριτέκνων.
iii) Θεωρούμε πως … τα δικαιώματα που απορρέουν από την τριτεκνική ιδιότητα… θα πρέπει να οριοθετηθούν ή να υπάρχει μνεία για κανονιστικές διατάξεις .
Κρίνουμε πως η αναφορά πρέπει να περιλαμβάνει θετικές δράσεις π.χ. ΜΜΜ, ΚΟΤ, προσλήψεις- μεταθέσεις, φορολογία, δημοτικά τέλη και τέλη ύδρευσης κλπ
Έτσι θα αποκτήσει νόημα και αξία η πρόθεση αναγνώρισης της συνεισφοράς των μεγάλων οικογενειών και θα βοηθήσει να διαμορφωθεί ένα κλίμα από τους νέους :
Πως θα κάνουμε παιδιά γιατί θέλουμε και μπορούμε να τα ζήσουμε με αξιοπρέπεια, ευτυχισμένα παιδιά! Αυτό θέλουμε, για αυτό αγωνιζόμαστε!
Κάνουμε αντιγραφή το παρακάτω κείμενο και επικόλληση στα σχόλια
Επειδή οι Δημογραφικές εξελίξεις τρέχουν πιο γρήγορα από τις κυβερνητικές εξαγγελίες, χρειάζεται ΣΗΜΕΡΑ η αναγνώριση των τριτέκνων ως πολυτέκνων με τροποποίηση του νόμου 1910/1944 άρθρο πρώτο.
Επίσης για ουσιαστική δημογραφική πολιτική μακράς πνοής χρειάζονται μέτρα διευκόλυνσης- στήριξης των νέων για δημιουργία οικογένειας.
Κατοικία
Με φθηνές κατοικίες για ενοικίαση ή με δυνατότητα επισκευής κατοικίας ή αγοράς ή κατασκευής
(χρησιμοποιώντας τα θετικά του ΟΕΚ) και δημιουργώντας κατάλληλες συνεργασίες αξιοποίησης ακίνητης περιουσίας από Δήμους, Δημόσιους οργανισμούς, εκκλησία.
Εργασία
Με παρεμβάσεις για την εύρεση δουλειάς- και κίνητρα- στη βιομηχανία- βιοτεχνία, τις υπηρεσίες, ή με σοβαρά κίνητρα για την αυτοαπασχόληση τόσο στις περιφέρειες, όσο και στα αστικά κέντρα. Όχι με voucher αλλά με θέσεις εργασίας και αξιοπρεπείς μισθούς για να φύγουν οι νέοι από το παιδικό τους δωμάτιο.
Κοινωνικές υποδομές
Δεν υπάρχει επιστημονική έρευνα και πόρισμα που να μην τονίζει την ανάγκη δημιουργίας δικτύου Παιδικών σταθμών, σχολικών κτιρίων με αντίστοιχα προσαρμοσμένα ωράρια και κέντρων υγείας- νοσοκομείων που να δημιουργούν και να είναι πραγματικά η ασπίδα για να αναπτυχθεί η οικογένεια. Αυτή η ανάγκη αποτελεί προτεραιότητα και προϋπόθεση για «βλέπουν» οικογένεια στο μέλλον τα νέα παιδιά.
Κόστος ζωής
Οι τιμές και κυρίως οι ανατιμήσεις στα καύσιμα, την ενέργεια, τα τρόφιμα και κυρίως τα ενοίκια σε σχέση με τους μισθούς καθιστούν απαγορευτική την εκκίνηση οικογενειακής ζωής. Και ταυτόχρονα επιβεβλημένη την άμεση λήψη μέτρων σε όλα τα επίπεδα.
Στην παράγραφο 1 του παρόντος άρθρου προβλέπεται ότι η σύμβαση κοινωνικής αντιπαροχής θα συνάπτεται αποκλειστικά από το Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας ή από Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης α’ και β’ βαθμού, με την ιδιότητα της αναθέτουσας αρχής.
Ο περιορισμός αυτός αποκλείει άλλα νομικά πρόσωπα της Γενικής Κυβέρνησης –όπως Νοσοκομεία, ΕΦΚΑ, ΥΠΑΑΠΕΔ και λοιπούς φορείς– τα οποία διαθέτουν στην ιδιοκτησία τους ακίνητα αναξιοποίητα ή μη χρησιμοποιούμενα, τα οποία θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν μέσω της διαδικασίας κοινωνικής αντιπαροχής. Στην περίπτωση αυτή, το Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας θα μπορούσε να διατηρεί την εποπτεία της διαδικασίας, ενώ τα έσοδα ή ωφελήματα από την αξιοποίηση θα αποδίδονταν στον εκάστοτε φορέα κύριο του ακινήτου.
Η επέκταση της διαδικασίας προς αυτήν την κατεύθυνση θα επέτρεπε την αξιοποίηση περισσότερων ακινήτων του Δημοσίου που σήμερα παραμένουν αναξιοποίητα, θα οδηγούσε σε περαιτέρω μείωση των τιμών πώλησης κατοικιών λόγω αυξημένης προσφοράς και, παράλληλα, θα ενίσχυε τον ανταγωνισμό μεταξύ των αναδόχων, αυξάνοντας το ποσοστό αντιπαροχής προς όφελος του Δημοσίου.
Σε αντίθετη περίπτωση, είναι προφανές ότι κανένας φορέας δεν θα παραχωρήσει χωρίς αντάλλαγμα περιουσιακά του στοιχεία, καθώς κάτι τέτοιο θα συνεπαγόταν απώλεια δημόσιας περιουσίας εις βάρος του ίδιου του φορέα.
Για να διασφαλιστεί η στοχευμένη κοινωνική ωφέλεια, προτείνουμε να ενταχθούν συγκεκριμένες ρυθμίσεις που να λαμβάνουν υπόψη τις ανάγκες των χρονίως πασχόντων και των οικογενειών τους, με ιδιαίτερη μέριμνα για τις σπάνιες νόσους και τα λυσοσωμικά νοσήματα.
🔹 Κατανομή ποσοστού κοινωνικών κατοικιών σε ευπαθείς ομάδες
Να προβλεφθεί ελάχιστο ποσοστό – ενδεικτικά τουλάχιστον 10% – των κατοικιών που προκύπτουν από έργα κοινωνικής αντιπαροχής να διατίθενται αποκλειστικά για άτομα ή οικογένειες με τεκμηριωμένες ανάγκες λόγω σπάνιων, χρόνιων ή αναπηρικών καταστάσεων.
🔹 Καθολικός σχεδιασμός και προσβασιμότητα
Όλα τα έργα (νεόδμητα ή ανακαινισμένα) να σχεδιάζονται εξ αρχής με βάση τις αρχές της καθολικής προσβασιμότητας, ώστε να είναι λειτουργικά και φιλικά για άτομα με κινητικές, γνωσιακές ή άλλες δυσκολίες, χωρίς ανάγκη για μεταγενέστερες παρεμβάσεις.
🔹 Στρατηγική χωροθέτηση
Εφόσον είναι εφικτό, οι κατοικίες να χωροθετούνται κοντά σε μονάδες υγείας ή σε περιοχές με πρόσβαση σε δημόσιες μεταφορές και κοινωνικές υπηρεσίες, ώστε να διευκολύνεται η τακτική ιατρική παρακολούθηση των ασθενών.
🔹 Συμμετοχή συλλογικών φορέων
Προτείνεται η θεσμική εκπροσώπηση συλλόγων ασθενών – όπως ο Σύλλογος Λυσοσωμικών Νοσημάτων – σε επιτροπές που εποπτεύουν την εφαρμογή του μέτρου, για να διασφαλίζεται ότι οι ανάγκες των ειδικών κατηγοριών ωφελούμενων λαμβάνονται υπόψη από το στάδιο του σχεδιασμού.
Ο Σύλλογος Λυσοσωμικών Νοσημάτων Ελλάδας εκπροσωπεί άτομα που πάσχουν από λυσοσωμικές διαταραχές – μια ομάδα σπάνιων, χρόνιων και εξελικτικά επιβαρυντικών νοσημάτων, τα οποία επηρεάζουν πολλαπλά συστήματα του οργανισμού και απαιτούν συνεχή ιατρική παρακολούθηση και εξατομικευμένη φροντίδα.
Η κατοχύρωση αξιοπρεπών συνθηκών στέγασης αποτελεί θεμέλιο για την υγεία, την ένταξη και την ποιότητα ζωής των ασθενών και των οικογενειών τους. Ως εκ τούτου, χαιρετίζουμε τη νομοθετική πρωτοβουλία και προτείνουμε συγκεκριμένες τροποποιήσεις και συμπληρώσεις, ώστε να διασφαλιστεί η συμπερίληψη των αναγκών των ασθενών με Σπάνια λυσοσωμικά νοσήματα.
Κεφάλαιο Α – Κοινωνική Αντιπαροχή
Η αξιοποίηση της δημόσιας γης και κτιριακής υποδομής για κοινωνικούς σκοπούς αποτελεί σημαντική πρωτοβουλία.
🔹 Ζητούμε να προβλεφθεί ποσοστό ελάχιστης κατανομής (π.χ. 10%) των νέων κατοικιών που θα παραχθούν μέσω κοινωνικής αντιπαροχής για άτομα με χρόνιες, σπάνιες ή αναπηρικές καταστάσεις, όπως τα Λυσοσωμικά νοσήματα.
🔹 Όλες οι νέες κατασκευές να εφαρμόζουν τις αρχές του καθολικού σχεδιασμού, διασφαλίζοντας την αυτόνομη διαβίωση και κινητικότητα των ασθενών ΕΞΑΡΧΗΣ.
🔹 Προτείνεται οι κατοικίες να τοποθετούνται, όταν είναι εφικτό, πλησίον υγειονομικών υποδομών και υπηρεσίες μέσα στον κοινωνικό ιστό.
Η θεσμοθέτηση της κοινωνικής μίσθωσης αποτελεί σημαντικό βήμα για την ανακούφιση ευάλωτων ομάδων από τη στεγαστική επισφάλεια.
Πραγματικά δεν βρίσκω τον σημερινό νόμο να αλλάζει σε τίποτα ουσιαστικό και θετικό την έννοια της κοινωνικής αντιπαροχής του νόμου του 22.
Διευκρινίζει αντίθετα ότι είναι δυνατόν να παραχωρείται στον ανάδοχο κατά την κρίση του εκάστοτε υπουργού η πλήρης ιδιοκτησία του ακινήτου όπου θα ανεγερθούν κοινωνικές κατοικίες και του ποσοστού τους επί του οικοπέδου εκτός της παραχώρησης -πάντα επί άδηλο χρόνο- του όλου συγκροτήματος που θα ανεγερθεί ή ανακαινιστεί όπως και των ενοικίων που θα καταβάλλονται από τους κοινωνικά καθορισμένους ενοικιαστές.
Αν θέλατε να μιλήσετε για πραγματική κοινωνική αντιπαροχή θα έπρεπε να εφαρμόσετε το γνωστό ελληνικό μοντέλο όπου η ιδιοκτησία ποσοστού των διαμερισμάτων περιέχεται στον δημόσιο ιδιοκτήτη του οικοπέδου και εκείνος διαχειρίζεται τα διαμερίσματα με τρόπο που να εξυπηρετεί το δημόσιο συμφέρον. Αυτή η μπάσταρδη λύση που φέρνετε, είναι απλά ημίμετρα εντυπωσιακού και μόνον το συμφέρον των ιδιωτών θα εξυπηρετήσει. Όπως έγινε με το mall στο Μαρούσι που κανένα όφελος δεν είχε για τον ΟΕΚ
Πραγματικά δεν βρίσκω τον σημερινό νόμο να αλλάζει σε τίποτα ουσιαστικό και θετικό την έννοια της κοινωνικής αντιπαροχής του νόμου του 22.
Διευκρινίζει αντίθετα ότι είναι δυνατόν να παραχωρείται στον ανάδοχο κατά την κρίση του εκάστοτε υπουργού η πλήρης ιδιοκτησία του ακινήτου όπου θα ανεγερθούν κοινωνικές κατοικίες και του ποσοστού τους επί του οικοπέδου εκτός της παραχώρησης -πάντα επί άδηλο χρόνο- του όλου συγκροτήματος που θα ανεγερθεί ή ανακαινιστεί όπως και των ενοικίων που θα καταβάλλονται από τους κοινωνικά καθορισμένους ενοικιαστές.
Αν θέλατε να μιλήσετε για πραγματική κοινωνική αντιπαροχή θα έπρεπε να εφαρμόσετε το γνωστό ελληνικό μοντέλο όπου η ιδιοκτησία ποσοστού των διαμερισμάτων περιέχεται στον δημόσιο ιδιοκτήτη του οικοπέδου και εκείνος διαχειρίζεται τα διαμερίσματα με τρόπο που να εξυπηρετεί το δημόσιο συμφέρον. Αυτή η μπάσταρδη λύση που φέρνετε, είναι απλά ημίμετρα εντυπωσιακού και μόνον το συμφέρον των ιδιωτών θα εξυπηρετήσει. Όπως έγινε με το mall στο Μαρούσι που κανένα όφελος δεν ελθχε για τον ΟΕΚ
Επειδή οι Δημογραφικές εξελίξεις τρέχουν πιο γρήγορα από τις κυβερνητικές εξαγγελίες, χρειάζεται ΣΗΜΕΡΑ η αναγνώριση των τριτέκνων ως πολυτέκνων με τροποποίηση του νόμου 1910/1944 άρθρο πρώτο.
Επίσης για ουσιαστική δημογραφική πολιτική μακράς πνοής χρειάζονται μέτρα διευκόλυνσης- στήριξης των νέων για δημιουργία οικογένειας.
Κατοικία
Με φθηνές κατοικίες για ενοικίαση ή με δυνατότητα επισκευής κατοικίας ή αγοράς ή κατασκευής
(χρησιμοποιώντας τα θετικά του ΟΕΚ) και δημιουργώντας κατάλληλες συνεργασίες αξιοποίησης ακίνητης περιουσίας από Δήμους, Δημόσιους οργανισμούς, εκκλησία.
Εργασία
Με παρεμβάσεις για την εύρεση δουλειάς- και κίνητρα- στη βιομηχανία- βιοτεχνία, τις υπηρεσίες, ή με σοβαρά κίνητρα για την αυτοαπασχόληση τόσο στις περιφέρειες, όσο και στα αστικά κέντρα. Όχι με voucher αλλά με θέσεις εργασίας και αξιοπρεπείς μισθούς για να φύγουν οι νέοι από το παιδικό τους δωμάτιο.
Κοινωνικές υποδομές
Δεν υπάρχει επιστημονική έρευνα και πόρισμα που να μην τονίζει την ανάγκη δημιουργίας δικτύου Παιδικών σταθμών, σχολικών κτιρίων με αντίστοιχα προσαρμοσμένα ωράρια και κέντρων υγείας- νοσοκομείων που να δημιουργούν και να είναι πραγματικά η ασπίδα για να αναπτυχθεί η οικογένεια. Αυτή η ανάγκη αποτελεί προτεραιότητα και προϋπόθεση για «βλέπουν» οικογένεια στο μέλλον τα νέα παιδιά.
Κόστος ζωής
Οι τιμές και κυρίως οι ανατιμήσεις στα καύσιμα, την ενέργεια, τα τρόφιμα και κυρίως τα ενοίκια σε σχέση με τους μισθούς καθιστούν απαγορευτική την εκκίνηση οικογενειακής ζωής. Και ταυτόχρονα επιβεβλημένη την άμεση λήψη μέτρων σε όλα τα επίπεδα.
Πρόταση για τροποποιήσεις :
Δικαιώματα τριτέκνων –
Προσθήκη άρθρου 1Α στον ν. 3454/2006
Επειδή τόσο στον νόμο 4590/2019 άρθρο 64 (για τις προσλήψεις μέσω ΑΣΕΠ), όσο και στην απόφαση 52310/2021 για τις προσλήψεις μέσω του νόμου 2643/1998 τα ηλικιακά όρια για τον χαρακτηρισμό :’ παιδιά τριτέκνων» είναι πιο ευνοϊκά, η διατύπωση μπορεί να έχει μια τέτοια μορφή :
Οι γονείς που απέκτησαν την τριτεκνική ιδιότητα βάσει των διατάξεων του παρόντος, τη διατηρούν ισοβίως και απολαμβάνουν ισοβίως τα δικαιώματα που απορρέουν από την τριτεκνική ιδιότητα, τα δε τέκνα τους προστατεύονται και απολαμβάνουν των δικαιωμάτων των τέκνων τριτέκνων όσο διαρκεί η τριτεκνική ιδιότητα έστω και του ενός γονέα. Ομοίως και τα τέκνα τρία που συνυπήρξαν μαζί έστω και για μια ημέρα απολαμβάνουν τα ίδια δικαιώματα.
———————————————————————————————————————————————————————
στη συνέχεια πατάτε στο επόμενο
Άρθρο 19 Πιστοποίηση τριτεκνικής ιδιότητας – Προσθήκη άρθρου 1Β στον ν. 3454/2006
Ομοίως δεξιά στην οθόνη φαίνεται η
λέξη σχολιάστε ! και πατώντας επάνω εμφανίζεται μια φόρμα που συμπληρώνεται τα στοιχεία σας και στα σχόλια
αντιγράφετε και συμπληρώνετε αυτό :
Άρθρο 19 Πιστοποίηση τριτεκνικής ιδιότητας – Προσθήκη άρθρου 1Β στον ν. 3454/2006
——————————————————————————————————————————————————–
i) Θεωρούμε εύλογο και αναγκαίο για να είναι λειτουργική η διαδικασία, την εμπλοκή των θεσμοθετημένων φορέων των τριτέκνων στην πιστοποίηση.
Άλλωστε ο δρόμος αυτός είναι γνωστός και αποδοτικός για την πολιτεία και με τους άλλους πολύτεκνους με 4 ή περισσότερα παιδιά ( απόφαση 267/17-10-2023, ψηφιοποιείται η διαδικασία παροχής του πιστοποιητικού πολυτεκνικής ιδιότητας μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης της Δημόσιας Διοίκησης gov.gr).
ii) Στην επιτροπή ενστάσεων —γ. ένας (1) εκπρόσωπος της Ανώτατης Συνομοσπονδίας Τριτέκνων Ελλάδος, ο οποίος ορίζεται από το Διοικητικό της Συμβούλιο.—-
και μέχρι να δημιουργηθεί Συνομοσπονδία Τριτέκνων , να καθυστερήσει η υλοποίηση του νόμου;
Πρόταση στην επιτροπή ενστάσεων να συμμετέχει η υφιστάμενη εκπροσώπηση των τριτέκνων.
iii) Θεωρούμε πως … τα δικαιώματα που απορρέουν από την τριτεκνική ιδιότητα… θα πρέπει να οριοθετηθούν ή να υπάρχει μνεία για κανονιστικές διατάξεις .
Κρίνουμε πως η αναφορά πρέπει να περιλαμβάνει θετικές δράσεις π.χ. ΜΜΜ, ΚΟΤ, προσλήψεις- μεταθέσεις, φορολογία, δημοτικά τέλη και τέλη ύδρευσης κλπ
Έτσι θα αποκτήσει νόημα και αξία η πρόθεση αναγνώρισης της συνεισφοράς των μεγάλων οικογενειών και θα βοηθήσει να διαμορφωθεί ένα κλίμα από τους νέους :
Πως θα κάνουμε παιδιά γιατί θέλουμε και μπορούμε να τα ζήσουμε με αξιοπρέπεια, ευτυχισμένα παιδιά! Αυτό θέλουμε, για αυτό αγωνιζόμαστε!
Δώστε στεγαστικά δάνεια με επιδότηση επιτοκίου ΚΑΙ για ανέγερση κατοικίας.
Θετικά στοιχεία:
Το ελάχιστο ποσοστό 30% κοινωνικής κατοικίας είναι βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση
Προτάσεις βελτίωσης:
Αύξηση του ποσοστού κοινωνικής κατοικίας στο 50% για να καλυφθούν πραγματικά οι ανάγκες
Καθορισμός ανώτατου ορίου μισθωμάτων που να μην υπερβαίνει το 25% του οικογενειακού εισοδήματος
Προτεραιότητα σε εργαζόμενους με χαμηλούς μισθούς, άνεργους, μονογονεϊκές οικογένειες και άτομα με αναπηρία
Διαφανής διαδικασία επιλογής με κοινωνικά κριτήρια και όχι κομματικές παρεμβάσεις