Yπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'The Green Tank' | 18 Νοεμβρίου 2025, 15:13

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Το νομοσχέδιο για τη δέσμευση, μεταφορά και αποθήκευση CO2 έρχεται με μεγάλη καθυστέρηση, ειδικά αν αναλογιστεί κανείς ότι οι χρηματοδοτήσεις των τριών έργων CCUS της χώρας από το Ταμείο Καινοτομίας του ΣΕΔΕ έχουν εγκριθεί περισσότερο από 2 χρόνια πριν. Παρά το γεγονός ότι η βιωσιμότητα, όχι μόνο αυτών των τριών έργων δέσμευσης, αλλά και των άλλων δύο συνοδών έργων για τη μεταφορά (ApolloCO2) και την αποθήκευση CO2 (Prinos) εξαρτάται από διάφορες παραμέτρους, καμία από αυτές δεν προσδιορίζεται στο νομοσχέδιο. Είναι χαρακτηριστικό ότι το ν/σ παραπέμπει σε 14 υπουργικές και κοινές υπουργικές αποφάσεις, 5 αποφάσεις της ΡΑΑΕΥ και 2 της ΕΔΕΥΕΠ. Η σχετική διαβούλευση γίνεται μέσα σε πολύ στενά χρονικά περιθώρια και τελευταία στιγμή πριν τη λήξη της προθεσμίας για τη χρηματοδότηση με €150 εκατ. της πρώτης φάσης του προγράμματος αποθήκευσης στον Πρίνο από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Πρόκειται για ένα επαναλαμβανόμενο σφάλμα κακού σχεδιασμού το οποίο ταυτόχρονα υποβιβάζει τη σημασία της δημόσιας διαβούλευσης και μάλιστα για ένα θέμα όπως το CCS που δεν είναι γνωστό στο ευρύ κοινό. Φαίνεται πώς η διαβούλευση προσεγγίζεται σαν ένα τυπικό προαπαιτούμενο τη στιγμή που θα έπρεπε όχι μόνο να έχει μεγαλύτερη διάρκεια αλλά και να συνοδευτεί με δράσεις υπεύθυνης ενημέρωσης των πολιτών, ειδικά εκείνων που ζουν κοντά σε βιομηχανίες ή σε χώρους που προορίζονται για αποθήκευση. Δεν αναφέρεται -και προφανώς δεν θεσπίζεται άνω όριο- στη δυναμικότητα αποθήκευσης για την οποία θα υπάρχει κρατική ενίσχυση στα διάφορα στάδια της αλυσίδας δέσμευση-μεταφορά-αποθήκευση. Υπάρχει συνεπώς κίνδυνος να υπερ-κινητροδοτηθούν οι τεχνολογίες CCS εις βάρος άλλων μέτρων που μπορούν να λάβουν οι βιομηχανίες προκειμένου να περιορίσουν το ανθρακικό τους αποτύπωμα (εξηλεκτρισμός, εξοικονόμηση, αλλαγή καυσίμων, υποκατάσταση πρώτων υλών από άλλες με μειωμένο ανθρακικό αποτύπωμα κλπ). Θεωρούμε ότι πρέπει να θεσπιστεί ένα τέτοιο άνω όριο στο παρόν νομοσχέδιο κατά τα πρότυπα της Ολλανδίας. Δεν υπάρχει αναφορά τις πηγές χρηματοδότησης από τις οποίες θα προέρχονται οι κρατικές ενισχύσεις ούτε στο μέγιστο ύψος τους. Καθώς οι πόροι δεν είναι άπειροι, πρέπει να γίνει σαφές πόσοι θα είναι διαθέσιμοι στα επόμενα χρόνια και από ποιες πηγές. Είναι σαφές ότι η χώρα διαθέτει περιορισμένο χώρο για την αποθήκευση CO2 ενώ παράλληλα η ανάγκη απανθρακοποποίησης των hard-to-abate βιομηχανικών διεργασιών είναι επιτακτική λαμβάνοντας υπόψη τις δεσμεύσεις απανθρακοποίησης των ίδιων των βιομηχανιών οι οποίες είναι συμβατές και με τον εθνικό σχεδιασμό όπως αυτός αποτυπώνεται στο ΕΣΕΚ. Για τους λόγους αυτούς θεωρούμε ότι πρέπει να υπάρχει μια πολιτική κατεύθυνση και ιεράρχηση στις κατηγορίες των βιομηχανικών διεργασιών που θα μπορούν να λαμβάνουν κρατικές ενισχύσεις ή/και θα μπορούν να δεσμεύουν αποθηκευτικό χώρο. Για παράδειγμα η ηλεκτροπαραγωγή μπορεί να πετύχει τους στόχους του ΕΣΕΚ για τη μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος για το 2030 και αργότερα, μέσω της στροφής στις ΑΠΕ και την αποθήκευση. Συνεπώς, δεν θα πρέπει να επιτρέπεται η αποθήκευση CO2 που προέρχεται από μονάδες ηλεκτροπαραγωγής. Επίσης, προτεραιότητα στην αποθήκευση πρέπει να δίνεται στο CO2 που προέρχεται από τη χημική διεργασία παραγωγής κλίνκερ (στην τσιμεντοβιομηχανία), και όχι από διεργασίες παραγωγής θερμότητας από καύση ορυκτών καυσίμων οι οποίες μπορούν αποφευχθούν μέσω εξηλεκτρισμού ή αλλαγής καυσίμου. Επιπλέον, προκειμένου να δοθούν κίνητρα για επενδύσεις σε άλλες τεχνολογίες και μέτρα απανθρακοποίησης προτείνεται να δίνονται καλύτεροι όροι συμβολαίων CCfD και προτεραιότητα στην πρόσβαση αποθηκευτικού χώρου στις βιομηχανίες κάθε κλάδου που έχουν συγκριτικά χαμηλότερη ένταση άνθρακα, λόγω άλλων επενδύσεων απανθρακοποίησης που έχουν πραγματοποιήσει. Το άρθρο 31 για την ενημέρωση του κοινού περιέχει πολλές διατάξεις για το είδος των πληροφοριών που δεν πρέπει να μαθαίνει το κοινό. Θεωρούμε απαραίτητο να συμπληρωθεί πιο συγκεκριμένα με τις κατηγορίες των πληροφοριών που μπορούν και πρέπει να μοιράζονται οι αρμόδιες αρχές με το κοινό προκειμένου να διασφαλίζεται η διαφάνεια και η λογοδοσία, οι οποίες θα συμβάλλουν στην αποδοχή των τεχνολογιών CCS. Για παράδειγμα θα πρέπει να είναι δημόσια διαθέσιμα δεδομένα σχετικά με όγκους έγχυσης και σύνθεσης CO₂ ανά κατηγορία βιομηχανιών, αποτελέσματα παρακολούθησης και επαλήθευσης σχετικά με την ασφάλεια και την περιβαλλοντική ακεραιότητα των χώρων αποθήκευσης, καθώς και αναφορές συμβάντων διαρροών ή μεταβολής της σεισμικότητας. Επίσης δημόσια διαθέσιμη πρέπει να είναι και η έκθεση που υποβάλλει η χώρα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και αναφέρεται στο άρθρο 33.