Αρχική Ρυθμίσεις για τη δέσμευση, χρήση, μεταφορά και αποθήκευση διοξειδίου του άνθρακα...ΜΕΡΟΣ Α΄ ΔΕΣΜΕΥΣΗ, ΧΡΗΣΗ, ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΚΑΙ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΟΞΕΙΔΙΟΥ ΤΟΥ ΑΝΘΡΑΚΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α΄ ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ (άρθρα 1-43)Σχόλιο του χρήστη Thomai Diamanti | 19 Νοεμβρίου 2025, 08:28
  • Σχόλιο του χρήστη 'Thomai Diamanti' | 19 Νοεμβρίου 2025, 08:28

    NATURA 2000 και Έλλειψη Ρητής Απαγόρευσης Αποθήκευσης Η γεωλογική δομή του Πρίνου βρίσκεται εντός θαλάσσιας περιοχής του δικτύου Natura 2000. Η ευρύτερη ζώνη του Κόλπου Καβάλας – Ν. Θάσου περιλαμβάνεται σε Ζώνες Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) και Ειδικές Ζώνες Διατήρησης (ΕΖΔ), λόγω της παρουσίας σημαντικών θαλάσσιων οικοτόπων και ειδών. Παρά ταύτα, το Σχέδιο Νόμου δεν προβλέπει κανέναν ειδικό περιορισμό ή αποκλεισμό για τις προστατευόμενες περιοχές. Άρθρο 9 – Χωροθέτηση Δυνητικών Τόπων Αποθήκευσης: Δεν προβλέπεται ρητή εξαίρεση των περιοχών Natura 2000. Η Οδηγία 2009/31/ΕΚ αφήνει το ζήτημα στη διακριτική ευχέρεια των κρατών μελών, ωστόσο αρκετά κράτη επιλέγουν αυστηρό αποκλεισμό. Ενδεικτικά, η Γερμανία απαγορεύει την αποθήκευση CO₂ εντός θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών (MPAs) και θεσπίζει ζώνη ασφαλείας 8 χιλιομέτρων γύρω από αυτές. Παράρτημα Ι – Κριτήρια Αξιολόγησης Τοποθεσίας: Απαιτείται η καταγραφή των προστατευόμενων περιοχών πέριξ του προτεινόμενου τόπου (παραπομπή στην ΚΥΑ 37338/1807/Ε103/2010), ωστόσο αυτό λειτουργεί αποκλειστικά ως πληροφοριακό στοιχείο και δεν ενεργοποιεί κανένα δεσμευτικό ή απαγορευτικό αποτέλεσμα. Η απουσία εκ των προτέρων αποκλεισμού τέτοιων περιοχών από το πεδίο εφαρμογής του CCS συνιστά σοβαρή θεσμική παράλειψη. Χωρίς ρητή απαγόρευση σε επίπεδο νόμου, είναι πιθανό να επιτραπεί η αποθήκευση CO₂ εντός ή πλησίον περιοχών Natura 2000, υπό την αίρεση τήρησης της ισχύουσας περιβαλλοντικής νομοθεσίας. Αυτό δημιουργεί σοβαρό κίνδυνο σύγκρουσης με τις υποχρεώσεις της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ. Πρόταση Τροπολογίας – Άρθρο 9 (Natura / Ζώνες Ασφαλείας) (Α) Νέα παράγραφος – Ρήτρα «no-permit» λόγω κινδύνου «Δεν χορηγείται άδεια αποθήκευσης όταν, κατόπιν της αξιολόγησης του Παραρτήματος Ι και των συνοδευτικών μελετών, προκύπτει κίνδυνος διαρροής διοξειδίου του άνθρακα ή σημαντικών αρνητικών επιπτώσεων στο περιβάλλον. Η κρίση τεκμηριώνεται ειδικά στον φάκελο της άδειας και βασίζεται ιδίως στα δεδομένα χαρακτηρισμού του σχηματισμού και στο πρόγραμμα παρακολούθησης. Σε περίπτωση αμφιβολίας εφαρμόζεται η αρχή της προφύλαξης.» (Β) Νέα παράγραφος – Natura / Ζώνες Ασφαλείας «Δεν επιτρέπεται η χωροθέτηση τόπου αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα (CO₂), γεωτρήσεων έγχυσης ή μόνιμων θαλάσσιων αγωγών εντός περιοχών του δικτύου Natura 2000 (ΖΕΠ/ΕΖΔ) και εντός θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών (Marine Protected Areas – MPAs). Θεσπίζεται ελάχιστη ζώνη ασφαλείας οκτώ (8) χιλιομέτρων από τα θαλάσσια όρια των περιοχών Natura 2000 και των MPAs, εντός της οποίας απαγορεύονται οι ανωτέρω δραστηριότητες. Η ρύθμιση αυτή αποτελεί ελάχιστο πλαίσιο προστασίας και δεν θίγει την εφαρμογή αυστηρότερων μέτρων που τυχόν απαιτούνται από το ενωσιακό και εθνικό περιβαλλοντικό δίκαιο.» Σύντομη Αιτιολόγηση Συγκριτικό δίκαιο (Γερμανία): Η ομοσπονδιακή πολιτική για offshore CCS (KSpG4) απαγορεύει την αποθήκευση εντός θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών και προβλέπει ζώνη ασφαλείας 8 χλμ γύρω από αυτές. Ενωσιακό δίκαιο (άρθρο 193 ΣΛΕΕ): Τα κράτη μέλη μπορούν να θεσπίζουν αυστηρότερα μέτρα προστασίας από τα ελάχιστα της ΕΕ. Ο ρητός αποκλεισμός Natura/MPAs και η ζώνη ασφαλείας 8 χλμ είναι συμβατά και ενισχύουν την αρχή της προφύλαξης. Τοπικά χαρακτηριστικά Πρίνου–Θάσου–Καβάλας: Η υψηλή σεισμικότητα, η εγγύτητα σε κατοικημένες/τουριστικές ακτές και η παρουσία ευαίσθητων θαλάσσιων οικοσυστημάτων επιβάλλουν ex ante χωρικό αποκλεισμό, όπως αναλύεται και στην ενότητα «Η περίπτωση Πρίνου». Συνοχή με Οδηγία 92/43/ΕΟΚ (άρθρα 6(3)–(4)): Η ρητή “no-go” ζώνη λειτουργεί ως προκαταρκτικό φίλτρο, αποτρέποντας συγκρούσεις με τις υποχρεώσεις δέουσας εκτίμησης και τις αυστηρές προϋποθέσεις έγκρισης. Η περίπτωση Πρίνου Η σχεδιαζόμενη γεωλογική αποθήκευση CO₂ στο κοίτασμα Πρίνου εγείρει σοβαρές ανησυχίες λόγω της ιδιαίτερης περιβαλλοντικής και κοινωνικής ευαισθησίας της περιοχής. Η γεωλογική δομή βρίσκεται εντός θαλάσσιας περιοχής Natura 2000, ενώ η ευρύτερη ζώνη περιλαμβάνει τον Κόλπο Καβάλας, το στενό της Θάσου και τα παράκτια νερά ανατολικά, δίπλα στο Δέλτα του ποταμού Νέστου. Πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα αλιευτικά πεδία της χώρας, με εκτεταμένα λιβάδια Ποσειδωνίας (Posidonia oceanica), βιότοπο για δελφίνια, φώκαινες και τη Μεσογειακή φώκια. Η περιοχή γειτνιάζει άμεσα με το Εθνικό Πάρκο Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης (ΕΠΑΜΘ), θεσμοθετημένο από το 1996, το οποίο φιλοξενεί δεκάδες είδη πανίδας και χλωρίδας. Επιπλέον, στην περιοχή των χερσαίων εγκαταστάσεων έχει καταγραφεί ο υγρότοπος Παράκτιο Έλος Ν. Καρβάλης, με σημαντικές οικοσυστημικές υπηρεσίες. Δεν υπάρχουν γνωστά προηγούμενα αποθήκευσης CO₂ εντός περιοχής Natura 2000, καθώς κάτι τέτοιο πιθανόν θα αντέβαινε ευθέως στην Οδηγία 92/43/ΕΟΚ. Αντίστοιχα έργα εξόρυξης υδρογονανθράκων έχουν αποτραπεί σε ανάλογες περιοχές (π.χ. Ιόνιο), λόγω αντιδράσεων για τους θαλάσσιους οικοτόπους. Ο Πρίνος συγκεντρώνει πολλαπλούς «επικίνδυνους παράγοντες»: Ρηχά νερά (~30 μ.) και εγγύτητα σε ακτές: ~8 χλμ. από Θάσο, ~18 χλμ. από Καβάλα. Σεισμικότητα: ζώνη επιρροής Ρήγματος Βορείου Ανατολίας και Ανατολικής Μακεδονίας. Παλαιές γεωτρήσεις και γεωλογική αστάθεια. Γειτνίαση με τουριστικές και αλιευτικές κοινότητες. Ακόμα και αν το έργο πληροί τεχνικά κριτήρια, το «context risk» – δηλαδή το συνολικό πλαίσιο – μεγιστοποιεί τις συνέπειες ενός πιθανού συμβάντος. Δεν υπάρχει προηγούμενο εγκεκριμένου έργου CCS με τόσο σύνθετο προφίλ κινδύνου. Αντίθετα, διεθνή έργα CCS (Sleipner, Snøhvit, In Salah, Weyburn) χωροθετήθηκαν σε απομακρυσμένες περιοχές, μακριά από κατοίκους και ευαίσθητα οικοσυστήματα. Η αποτυχία ενός έργου CCS στον Πρίνο δεν θα έθετε σε κίνδυνο μόνο την τοπική κοινωνία, αλλά και την αξιοπιστία της τεχνολογίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Αντιθέτως, μια αυστηρή και ξεκάθαρη στάση του νομοθέτη προωθεί την κλιματική δράση με ασφάλεια και σεβασμό στο περιβάλλον. 👉 Η περίπτωση Πρίνου αποτελεί παράδειγμα όπου η αρχή της προφύλαξης πρέπει να εφαρμοστεί πλήρως, με ρητή εξαίρεση από τη χωροθέτηση έργων CCS. Προσθήκη – Posidonia oceanica και «θαλάσσιος άνθρακας» (Blue Carbon) Τα λιβάδια Posidonia oceanica στην ευρύτερη περιοχή Πρίνου–Θάσου–Κόλπου Καβάλας αποτελούν τύπο οικοτόπου προτεραιότητας (1120*) της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ και κρίσιμες δεξαμενές «θαλάσσιου άνθρακα» (blue carbon). Τα ριζώματα και τα ιζήματα του βυθού αποθηκεύουν CO₂ σε βάθος χρόνου, συμβάλλοντας ουσιαστικά στην κλιματική σταθερότητα. Η διατάραξη του βυθού από γεωτρήσεις, αγωγούς ή άλλες τεχνικές παρεμβάσεις ενέχει τον κίνδυνο απώλειας αποθηκευμένου άνθρακα και υποβάθμισης του οικοτόπου. Οι περιοχές αυτές απαιτούν αυστηρή δέουσα εκτίμηση και χωρικό αποκλεισμό από έργα CCS. Παράδειγμα Πρίνου – Κόλπος Καβάλας–Θάσου Στην Ανατολική Θάσο (GR1150008) και στον Όρμο Ελευθερών (GR1150009) έχουν καταγραφεί λιβάδια Posidonia oceanica, ενώ στον ίδιο κόλπο υπάρχουν εκτεταμένα seagrass (Cymodocea nodosa). Η παρουσία αυτών των οικοτόπων ενισχύει την ανάγκη για προληπτική προστασία. Θέση – Χωροθέτηση έργων CCS και προστασία οικοτόπου 1120* Ζητούμε: Ρητή απαγόρευση χωροθέτησης αποθήκευσης CO₂ και διέλευσης αγωγών εντός ή επί του τύπου οικοτόπου 1120* και εντός θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών (MPAs). Υποχρεωτική διερεύνηση εναλλακτικών χαράξεων σε χερσαίο περιβάλλον πριν εξεταστεί οποιαδήποτε διέλευση από ευαίσθητες θαλάσσιες ζώνες. Σύντομη Αιτιολόγηση Ο τύπος οικοτόπου 1120* ενεργοποιεί υποχρεωτική δέουσα εκτίμηση (άρθρα 6(3)–6(4) της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ). Το Blue Carbon δεν υποκαθιστά την CCS, αλλά επιβάλλει όρια ώστε να μη χαθούν χιλιάδες χρόνια αποθεμάτων άνθρακα. 👉Οι ευρωπαϊκοί στόχοι για το CCS δεν απαιτούν θυσία ευαίσθητων οικοτόπων – υπάρχουν εναλλακτικές χαράξεις και τοποθεσίες.