Αρχική Σχέδιο Νόμου του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης με τίτλο «Δίκαιη Εργασία για Όλους: Απλοποίηση της Νομοθεσίας - Στήριξη στον Εργαζόμενο - Προστασία στην Πράξη»ΜΕΡΟΣ Γ΄ ΚΥΡΩΣΗ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α΄ ΣΚΟΠΟΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ (άρθρα 42-47)Σχόλιο του χρήστη ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΙΔΙΩΤΙΚΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ "Η ΕΝΩΣΗ" | 26 Αυγούστου 2025, 11:05
Κατ’ άρθρο Σχολιασμός Άρθρο 42 – Σκοπός Περιεχόμενο: Δηλώνεται ότι σκοπός είναι η κύρωση διεθνών συμβάσεων ΔΟΕ για ΥΑΕ και για καταπολέμηση αναγκαστικής εργασίας. Σχόλιο: Πρόκειται για καθαρά διακηρυκτική διάταξη. Σωστά τονίζεται η σύνδεση με το θεμελιώδες δικαίωμα στην ασφάλεια και υγεία. Πρόταση: Να υπάρχει ρητή μνεία ότι τύχον διατάξεις των Συμβάσεων θα υπερισχύουν τυχόν αντίθετων εθνικών κανόνων (σύμφωνα με το Σύνταγμα, άρθρο 28 §1). Άρθρο 43 – Αντικείμενο Περιεχόμενο: Προσδιορίζονται τα κείμενα που κυρώνονται: (α) ΔΣΕ 155/1981, (β) ΔΣΕ 191/2023, (γ) Πρωτόκολλο 2014 στη ΔΣΕ 29/1930. Σχόλιο: Η επιλογή είναι ορθή, αφού το 2022 η ΔΟΕ αναγνώρισε το ασφαλές και υγιές περιβάλλον ως θεμελιώδη αρχή. Πρόταση: Να γίνει σαφής αναφορά ότι δεσμεύσεις αυτών εντάσσονται στο πεδίο εφαρμογής του Κώδικα Εργατικού Δικαίου ώστε να αποφευχθεί η τυπική κύρωση χωρίς πρακτικό αντίκρισμα. Άρθρο 44 – Κύρωση Σύμβασης 155/1981 Περιεχόμενο: Ενσωματώνεται η θεμελιώδης ΔΣΕ 155 για ΥΑΕ. Καθιερώνει: υποχρέωση κράτους να χαράξει εθνική πολιτική ΥΑΕ, υποχρέωση εργοδοτών να διασφαλίζουν ασφαλείς χώρους, προστασία εργαζομένων που απομακρύνονται από επικίνδυνη εργασία, μη επιβάρυνση εργαζομένων με κόστος μέτρων ΥΑΕ. Σχόλιο: Ιστορικής σημασίας, καθώς επιβάλλει συνολική εθνική πολιτική και ενισχύει το δικαίωμα αποχής από επικίνδυνη εργασία. Ωστόσο, στην Ελλάδα η εφαρμογή είναι προβληματική (υποστελέχωση επιθεώρησης, τυπικές εκτιμήσεις κινδύνου). Πρόταση: Να συνοδευτεί από Εθνικό Σχέδιο ΥΑΕ με συγκεκριμένους δείκτες (π.χ. μείωση θανατηφόρων ατυχημάτων, αύξηση ελέγχων). Άρθρο 45 – Κύρωση Σύμβασης 191/2023 Περιεχόμενο: Τροποποιεί σειρά ΔΣΕ, προσθέτοντας το «ασφαλές και υγιές εργασιακό περιβάλλον» ως θεμελιώδη αρχή και δικαίωμα στην εργασία. Σχόλιο: Πολύ σημαντική εξέλιξη: πλέον η ΥΑΕ κατατάσσεται στην ίδια κατηγορία με την ελευθερία συνδικαλισμού, την απαγόρευση παιδικής εργασίας, τη μη διάκριση κ.λπ. Πρακτική συνέπεια: Το κράτος δεν μπορεί να περιορίσει την προστασία αυτή επικαλούμενο οικονομικούς λόγους. Πρόταση: Να υπάρξει ενσωμάτωση στον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων Εργαζομένων και να κριθεί δικαστικά ως άμεσα εφαρμοστέο δικαίωμα. Άρθρο 46 – Κύρωση Πρωτοκόλλου 2014 στη Σύμβαση 29/1930 Περιεχόμενο: Ενισχύει τη μάχη κατά της αναγκαστικής εργασίας, με νέες δεσμεύσεις: πρόληψη μέσω ενημέρωσης ευάλωτων ομάδων και εργοδοτών, ενίσχυση επιθεώρησης και ελέγχου, προστασία θυμάτων (πρόσβαση σε αποζημίωση, αποκατάσταση, μη δίωξη για παράνομες πράξεις που εξαναγκάστηκαν να τελέσουν), διεθνής συνεργασία. Σχόλιο: Εξαιρετικά σημαντικό για τις σύγχρονες μορφές καταναγκαστικής εργασίας (trafficking, καταχρηστική εκμετάλλευση μεταναστών, «δουλεία χρέους»). Η Ελλάδα αντιμετωπίζει σχετικά ζητήματα σε αγροτική εργασία και οικιακή απασχόληση μεταναστών. Πρόταση: Να δημιουργηθεί εθνικός μηχανισμός εντοπισμού θυμάτων εργασιακής εκμετάλλευσης σε συνεργασία με ΣΕΠΕ, ΕΛ.ΑΣ. και κοινωνικές οργανώσεις. Άρθρο 47 – Εξουσιοδοτική Διάταξη Περιεχόμενο: Παρέχεται στον Υπουργό Εργασίας η δυνατότητα, μετά από γνώμη ΣΥΑΕ, να εξαιρεί κλάδους/κατηγορίες εργαζομένων από την εφαρμογή της Σύμβασης 155, όπου υπάρχουν «ιδιαίτερες δυσκολίες εφαρμογής» (π.χ. ένστολοι, ναυτικοί). Σχόλιο: Εδώ υπάρχει μεγάλος κίνδυνος αποδυνάμωσης της Σύμβασης. Αν χρησιμοποιηθεί εκτεταμένα, θα εξαιρέσει κρίσιμους κλάδους με υψηλή επικινδυνότητα (π.χ. ναυτιλία, ένοπλες δυνάμεις), δηλαδή εκεί που χρειάζεται περισσότερο προστασία. Πρόταση: Να οριστεί ότι οι εξαιρέσεις είναι απολύτως περιοριστικές και αιτιολογημένες. Να υπάρχει έγκριση Βουλής για κάθε εξαίρεση, όχι απλή υπουργική απόφαση. Να διασφαλίζεται ότι ακόμα και αν εξαιρεθούν, ισχύουν ειδικά ισοδύναμα μέτρα προστασίας. Συμπεράσματα Το Μέρος Γ΄ εντάσσει την Ελλάδα σε ένα ισχυρό διεθνές πλαίσιο υποχρεώσεων για την ΥΑΕ και την καταπολέμηση της αναγκαστικής εργασίας. Η κύρωση είναι θετική και αναγκαία. Όμως: Χρειάζεται πραγματική εφαρμογή με εθνική στρατηγική, ελέγχους, μηχανισμούς. Υπάρχει σοβαρός κίνδυνος το άρθρο 47 να αδειάσει τις δεσμεύσεις αν επιτρέψει υπερβολικές εξαιρέσεις. Το κράτος οφείλει να εξασφαλίσει συμμετοχή εργαζομένων στον σχεδιασμό πολιτικών, όπως ρητά απαιτούν οι Συμβάσεις. Η ενσωμάτωση αυτών των διεθνών πράξεων μπορεί να αποτελέσει σημαντικό βήμα προόδου, υπό τον όρο ότι θα συνοδευτεί από ουσιαστικά μέτρα και όχι απλώς τυπική κύρωση.