Αρχική Σχέδιο Νόμου του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης με τίτλο «Δίκαιη Εργασία για Όλους: Απλοποίηση της Νομοθεσίας - Στήριξη στον Εργαζόμενο - Προστασία στην Πράξη»ΜΕΡΟΣ Β΄ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α΄ ΣΚΟΠΟΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ (άρθρα 23-41)Σχόλιο του χρήστη ΦΩΤΙΟΣ ΤΖΑΤΖΑΚΗΣ | 29 Αυγούστου 2025, 16:41
  • Σχόλιο του χρήστη 'ΦΩΤΙΟΣ ΤΖΑΤΖΑΚΗΣ' | 29 Αυγούστου 2025, 16:41

    Το παρόν σχέδιο νόμου αποτελεί ένα σημαντικό βήμα για την ενίσχυση της υγείας και ασφάλειας στην εργασία, ωστόσο η εμπειρία από την εφαρμογή της υφιστάμενης νομοθεσίας και οι διεθνείς καλές πρακτικές αναδεικνύουν την ανάγκη για περαιτέρω βελτιώσεις. Οι προτάσεις που ακολουθούν στοχεύουν στην ενίσχυση της πρόληψης, της διαφάνειας και της ουσιαστικής συμμετοχής των εργαζομένων, καθώς και στην εναρμόνιση με τις ευρωπαϊκές οδηγίες και τις συστάσεις του Διεθνούς Οργανισμού Εργασίας. Με την υιοθέτησή τους, το νέο πλαίσιο θα καταστεί πιο αποτελεσματικό, εφαρμόσιμο και προσαρμοσμένο στις πραγματικές ανάγκες των χώρων εργασίας. 1. Επέκταση υποχρέωσης αναγγελίας σε ύποπτα περιστατικά επαγγελματικών ασθενειών Προτεινόμενη τροποποίηση: Στην περ. δ) της παρ. 2 του άρθρου 534 ΚΕΔ (Άρθρο 35 Σχεδίου Νόμου) να προστεθεί ότι η υποχρέωση αναγγελίας καταλαμβάνει και περιστατικά που τεκμηριωμένα υποπτεύεται ο ιατρός εργασίας ή ο θεράπων ιατρός ότι συνδέονται με την εργασία, πριν την οριστική διάγνωση. Σκοπός: Η έγκαιρη ενεργοποίηση μηχανισμών πρόληψης και διερεύνησης, ώστε να αποφεύγεται η περαιτέρω έκθεση εργαζομένων σε βλαπτικούς παράγοντες και να μειώνεται ο κίνδυνος επιδείνωσης της υγείας. Διεθνής τεκμηρίωση: • Σύσταση ILO No. 194 (2002), παρ. 2(γ): Προτείνεται η εθνική λίστα επαγγελματικών ασθενειών να περιλαμβάνει και τμήμα με τίτλο «Suspected occupational diseases», δηλαδή ύποπτες περιπτώσεις, για σκοπούς καταγραφής και πρόληψης. • Καλές πρακτικές: Σε χώρες όπως η Φινλανδία και η Σουηδία, η αναφορά ύποπτων περιστατικών είναι θεσμοθετημένη, επιτρέποντας την έγκαιρη παρέμβαση των αρχών. 2. Καθολική εκπαίδευση σε ΚΑΡΠΑ και λαβή Χάιμλιχ Προτεινόμενη τροποποίηση: Στην περ. δ) της παρ. 1 του άρθρου 535 ΚΕΔ (Άρθρο 36 Σχεδίου Νόμου) να προβλεφθεί η εκπαίδευση του συνόλου των εργαζομένων εντός τριετίας, με δυνατότητα σταδιακής εφαρμογής. Σκοπός: Η καθολική ετοιμότητα σε περιστατικά απειλητικά για τη ζωή. Διεθνής τεκμηρίωση: • Η πρόταση εναρμονίζεται με τις International First Aid and Resuscitation Guidelines 2016 της IFRC, τις AHA Guidelines for CPR and ECC (2020) και τον ILO Code of Practice on First Aid in the Workplace (2019), που συστήνουν την καθολική εκπαίδευση πολιτών και εργαζομένων σε ΚΑΡΠΑ και τεχνικές απομάκρυνσης ξένου σώματος, με περιοδική ανανέωση δεξιοτήτων. 3. Ελάχιστες τεχνικές προδιαγραφές για ΜΑΠ Προτεινόμενη τροποποίηση: Στο άρθρο 499 ΚΕΔ (Άρθρο 26 Σχεδίου Νόμου) να προστεθεί παράρτημα με ελάχιστες τεχνικές προδιαγραφές Μέσων Ατομικής Προστασίας ανά κλάδο και κατηγορία επικινδυνότητας, με παραπομπή σε ισχύοντα ευρωπαϊκά πρότυπα (EN). Σκοπός: Διασφάλιση ποιότητας και καταλληλότητας ΜΑΠ. Η ενσωμάτωση αυτών των απαιτήσεων στο εθνικό πλαίσιο θα εξασφαλίσει ότι οι εργοδότες και οι εργαζόμενοι γνωρίζουν εκ των προτέρων τις ελάχιστες αποδεκτές προδιαγραφές, θα μειώσει την κυκλοφορία ακατάλληλων ή επικίνδυνων ΜΑΠ και θα εναρμονίσει πλήρως την ελληνική νομοθεσία με το ενωσιακό δίκαιο. Νομική βάση: • Κανονισμός (ΕΕ) 2016/425, Παράρτημα II – Ουσιώδεις απαιτήσεις υγείας και ασφάλειας: o Ενότητα 1.1.1 – Γενικές απαιτήσεις σχεδιασμού και κατασκευής: Τα ΜΑΠ πρέπει να παρέχουν την απαιτούμενη προστασία έναντι των κινδύνων, χωρίς να δημιουργούν νέους κινδύνους. o Ενότητα 1.2.1 – Αβλαβότητα των ΜΑΠ: Τα υλικά και τα εξαρτήματα δεν πρέπει να έχουν δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία ή την ασφάλεια του χρήστη. o Ενότητα 1.3 – Άνεση και αποτελεσματικότητα: Τα ΜΑΠ πρέπει να προσαρμόζονται σωστά στον χρήστη, να είναι ελαφριά και να μην περιορίζουν υπερβολικά τις κινήσεις. o Ενότητα 2 – Συμπληρωματικές απαιτήσεις για συγκεκριμένους κινδύνους: Εξειδικευμένες τεχνικές προδιαγραφές για προστασία από μηχανικούς, χημικούς, βιολογικούς, θερμικούς, ηλεκτρικούς και άλλους κινδύνους. • Ευρωπαϊκά πρότυπα (EN): Παρέχουν λεπτομερείς μεθόδους δοκιμών και κριτήρια συμμόρφωσης για κάθε τύπο ΜΑΠ (π.χ. EN 166 για προστατευτικά γυαλιά, EN 149 για μάσκες, EN 388 για γάντια). 4. Πλήρης πρόσβαση της Ε.Υ.Α.Ε. σε στοιχεία ατυχημάτων και ασθενειών Προτεινόμενη τροποποίηση: Στο άρθρο 495 ΚΕΔ (Άρθρο 25 Σχεδίου Νόμου) να προστεθεί ρητή διάταξη που να κατοχυρώνει την πλήρη και απρόσκοπτη πρόσβαση της Ε.Υ.Α.Ε. σε όλα τα στοιχεία και τις εκθέσεις διερεύνησης εργατικών ατυχημάτων και επαγγελματικών ασθενειών. Σκοπός: Η ουσιαστική συμμετοχή των εκπροσώπων των εργαζομένων στην πρόληψη και η δυνατότητα τεκμηριωμένων προτάσεων για μέτρα βελτίωσης των συνθηκών εργασίας. Νομική και διεθνής τεκμηρίωση: • Οδηγία 2002/14/ΕΚ, Άρθρο 4 παρ. 2: Η ενημέρωση πρέπει να γίνεται «σε χρόνο, με τρόπο και με περιεχόμενο κατάλληλο, ώστε να επιτρέπεται στους εκπροσώπους των εργαζομένων να προβαίνουν σε ενδελεχή εξέταση και να προετοιμάζονται για διαβούλευση». Η πλήρης πρόσβαση στα στοιχεία είναι προϋπόθεση για την «ενδελεχή εξέταση». • Οδηγία 2002/14/ΕΚ, Άρθρο 4 παρ. 3: Η διαβούλευση πρέπει να γίνεται με τρόπο που να επιτρέπει στους εκπροσώπους να λαμβάνουν αιτιολογημένη απάντηση στις απόψεις τους — κάτι που προϋποθέτει πλήρη γνώση των πραγματικών δεδομένων. • Καλές πρακτικές: Σε κράτη-μέλη όπως η Γερμανία και η Ολλανδία, οι επιτροπές υγείας και ασφάλειας έχουν θεσμοθετημένο δικαίωμα πρόσβασης σε όλα τα στοιχεία διερεύνησης ατυχημάτων, ως μέρος της υποχρέωσης ενημέρωσης και διαβούλευσης. 5. Ελάχιστος χρόνος απασχόλησης συντονιστή και σε μικρότερα έργα Προτεινόμενη τροποποίηση: Στο άρθρο 6 του Π.Δ. 305/1996 (Άρθρο 37 Σχεδίου Νόμου) να προβλεφθεί ελάχιστος χρόνος παρουσίας συντονιστή και για έργα κάτω των 4.000 τ.μ., βάσει εκτίμησης κινδύνου, με κριτήρια όπως το είδος των εργασιών, το ύψος, η χρήση επικίνδυνων υλικών. Σκοπός: Η ενίσχυση της πρόληψης και της εποπτείας σε έργα που, παρά το μικρότερο μέγεθος, παρουσιάζουν αυξημένη επικινδυνότητα λόγω φύσης ή φάσεων εργασιών. Νομική και διεθνής τεκμηρίωση: • Οδηγία 92/57/ΕΟΚ, Άρθρο 3(2): Ορίζει ότι ο κύριος του έργου οφείλει να διορίσει έναν ή περισσότερους συντονιστές σε θέματα ασφάλειας και υγείας όταν στο εργοτάξιο παρευρίσκονται περισσότεροι από ένας εργολάβοι — ανεξαρτήτως μεγέθους έργου. • Οδηγία 92/57/ΕΟΚ, Παράρτημα III: Η υποχρέωση εκ των προτέρων γνωστοποίησης βασίζεται σε κριτήρια διάρκειας και έντασης εργασιών (π.χ. >30 εργάσιμες ημέρες, >20 εργαζόμενοι ταυτόχρονα, >500 ημερομίσθια), όχι σε επιφάνεια. • Καλές πρακτικές: Σε χώρες όπως η Γαλλία και η Ισπανία, η παρουσία συντονιστή ασφαλείας καθορίζεται βάσει εκτίμησης κινδύνου και φάσεων εργασιών, όχι μόνο βάσει τετραγωνικών μέτρων. 6. Δημιουργία Εθνικού Μητρώου Επαγγελματικών Ασθενειών Προτεινόμενη προσθήκη: Να προβλεφθεί η δημιουργία δημόσια προσβάσιμου, ανωνυμοποιημένου μητρώου επαγγελματικών ασθενειών, υπό την εποπτεία του Υπουργείου Εργασίας, για στατιστική παρακολούθηση και χάραξη πολιτικής. Σκοπός: Η ενίσχυση της διαφάνειας, της τεκμηριωμένης λήψης αποφάσεων και της στοχευμένης πρόληψης επαγγελματικών κινδύνων, με βάση πραγματικά δεδομένα από την αγορά εργασίας. Διεθνής τεκμηρίωση: • Σύσταση ILO No. 194 (2002) – List of Occupational Diseases Recommendation: o Παράγραφος 2(γ): Προτείνεται η εθνική λίστα επαγγελματικών ασθενειών να περιλαμβάνει και τμήμα με τίτλο «Suspected occupational diseases», δηλαδή ύποπτες περιπτώσεις, για σκοπούς καταγραφής και πρόληψης. o Παράγραφος 2 συνολικά: Καλεί τα κράτη να δημιουργήσουν εθνική λίστα και μηχανισμούς καταγραφής, αναγγελίας και παρακολούθησης επαγγελματικών ασθενειών, προσαρμοσμένους στις εθνικές συνθήκες. • Καλές πρακτικές: o Φινλανδία: Το Finnish Institute of Occupational Health (FIOH) διατηρεί δημόσιο μητρώο επαγγελματικών ασθενειών με δυνατότητα στατιστικής ανάλυσης. o Γερμανία: Το Bundesanstalt für Arbeitsschutz und Arbeitsmedizin (BAuA) δημοσιεύει ετήσιες εκθέσεις με δεδομένα επαγγελματικών ασθενειών, βάσει υποχρεωτικής αναγγελίας. 7. Υποχρεωτική διερεύνηση και σύνταξη έκθεσης ατυχημάτων ή ασθενειών από Τεχνικό Ασφαλείας ή Ιατρό Εργασίας Προτεινόμενη προσθήκη: Να προβλεφθεί υποχρέωση διερεύνησης και σύνταξης αναλυτικής έκθεσης με διερεύνηση κάθε σοβαρού εργατικού ατυχήματος ή επαγγελματικής ασθένειας που θα περιλαμβάνει ανάλυση γενεσιουργών αιτίων (Root Cause Analysis), των συνθηκών εκδήλωσης και των προτεινόμενων διορθωτικών και προληπτικών μέτρων από τον Τεχνικό Ασφαλείας ή/και τον Ιατρό Εργασίας, σύμφωνα με τις αρχές του ISO 45001 και τις οδηγίες του ILO-OSH 2001. Η έκθεση να κατατίθεται στην Ε.Υ.Α.Ε. και να είναι διαθέσιμη στις αρμόδιες αρχές. Σκοπός: Η θεσμοθέτηση της υποχρέωση διερεύνησης και σύνταξης αναλυτικής έκθεσης ενισχύει τη συστηματική διερεύνηση των περιστατικών, την πρόληψη επανάληψης και την τεκμηριωμένη λήψη μέτρων. Επιπλέον, ενδυναμώνει τον ρόλο του Τεχνικού Ασφαλείας και του Ιατρού Εργασίας ως επιστημονικών υπευθύνων για την ασφάλεια και υγεία στον χώρο εργασίας. Νομική και διεθνής τεκμηρίωση: • Οδηγία 89/391/ΕΟΚ, άρθρο 6(3)(α): Ο εργοδότης οφείλει να εκτιμά τους κινδύνους και να λαμβάνει μέτρα πρόληψης βάσει των αιτίων των ατυχημάτων και ασθενειών. • Σύσταση ILO No. 194, §2: Προτείνεται η δημιουργία μηχανισμών καταγραφής και ανάλυσης των επαγγελματικών ασθενειών για σκοπούς πρόληψης. • ILO Code of Practice on Recording and Notification of Occupational Accidents and Diseases (1996): o §6.1: Συνιστάται η σύνταξη έκθεσης διερεύνησης από αρμόδιο τεχνικό ή ιατρικό προσωπικό για κάθε σοβαρό περιστατικό. o §6.2: Η έκθεση πρέπει να περιλαμβάνει αιτίες, συνθήκες και προτάσεις για πρόληψη. • Καλές πρακτικές: o Γερμανία: Η Berufsgenossenschaften απαιτεί τεχνική έκθεση αιτίων για κάθε σοβαρό ατύχημα. o Ηνωμένο Βασίλειο (HSE): Η διαδικασία RIDDOR προβλέπει διερεύνηση και τεκμηρίωση αιτίων από αρμόδιο προσωπικό. Σύνοψη Προτάσεων (bullets) • Αναγγελία επαγγελματικών ασθενειών: Επέκταση της υποχρέωσης ώστε να περιλαμβάνει και τεκμηριωμένα ύποπτα περιστατικά, πριν την οριστική διάγνωση. (Άρθρο 35 – Σύσταση ILO No. 194 §2(γ), Occupational Diseases Act Φινλανδίας, AFS 2019:3 Σουηδίας) • Εκπαίδευση πρώτων βοηθειών: Καθολική εκπαίδευση όλων των εργαζομένων σε ΚΑΡΠΑ και λαβή Χάιμλιχ εντός τριετίας, ανεξαρτήτως μεγέθους επιχείρησης. (Άρθρο 36 – ERC Guidelines 2021, IFRC Guidelines 2016, AHA Guidelines 2020, ILO Code of Practice 2019) • Μέσα Ατομικής Προστασίας (ΜΑΠ): Θέσπιση ελάχιστων τεχνικών προδιαγραφών ανά κλάδο και κατηγορία επικινδυνότητας, με βάση τα ευρωπαϊκά πρότυπα και τις απαιτήσεις του Κανονισμού. (Άρθρο 26 – Κανονισμός ΕΕ 2016/425, Παράρτημα II §§1.1.1, 1.2.1, 1.3, 2) • Ρόλος Ε.Υ.Α.Ε.: Πλήρης και απρόσκοπτη πρόσβαση της Ε.Υ.Α.Ε. σε όλα τα στοιχεία και τις εκθέσεις διερεύνησης ατυχημάτων και επαγγελματικών ασθενειών. (Άρθρο 25 – Οδηγία 2002/14/ΕΚ, Άρθρα 4(2) και 4(3), καλές πρακτικές Γερμανίας και Ολλανδίας) • Συντονιστές Ασφαλείας: Καθορισμός ελάχιστου χρόνου παρουσίας συντονιστή και για έργα κάτω των 4.000 τ.μ., βάσει εκτίμησης κινδύνου και όχι μόνο επιφάνειας. (Άρθρο 37 – Οδηγία 92/57/ΕΟΚ, Άρθρο 3(2), Παράρτημα III) • Μητρώο Επαγγελματικών Ασθενειών: Δημιουργία δημόσια προσβάσιμου, ανωνυμοποιημένου μητρώου για στατιστική παρακολούθηση, πρόληψη και χάραξη πολιτικής. (Άρθρο 35 – Σύσταση ILO No. 194 §§2 και 2(γ), καλές πρακτικές Φινλανδίας και Γερμανίας) • Ανάλυση περιστατικών ατυχημάτων και ασθενειών: Υποχρεωτική διερεύνηση και σύνταξη έκθεσης για κάθε περιστατικό από τον Τεχνικό Ασφαλείας ή/και τον Ιατρό Εργασίας, με ανάλυση γενεσιουργών αιτίων και προτεινόμενα μέτρα πρόληψης. (Νέα προσθήκη – Οδηγία 89/391/ΕΟΚ άρθρο 6(3)(α), Σύσταση ILO No. 194 §2, ILO Code of Practice 1996 §§6.1–6.2, καλές πρακτικές Γερμανίας & Ηνωμένου Βασιλείου)