Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία' | 19 Σεπτεμβρίου 2025, 12:16

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Η Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ.), επισημαίνει ότι ο τίτλος του Σχεδίου Νόμου «Δίκαιη Εργασία για Όλους» δεν συνάδει το περιεχόμενό του και αυτό διότι: α) Δεν προβλέπεται καμία ειδική μέριμνα για τους πλέον ευάλωτους εργαζόμενους, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται και οι εργαζόμενοι με αναπηρία καθώς και οι εργαζόμενοι με χρόνιες ή/και σπάνιες παθήσεις. Ενδεικτικά, απουσιάζουν ρυθμίσεις που να αφορούν: i) τη διευκόλυνση της παροχής εύλογων προσαρμογών μέσω της εφαρμογής προγράμματος χρηματοδότησης που να απευθύνεται σε όλους τους εργοδότες που επιθυμούν να προσλάβουν άτομα με αναπηρία και άτομα με χρόνιες ή/και σπάνιες παθήσεις-αίτημα το οποίο η Ε.Σ.Α.μεΑ. έχει επανειλημμένα καταθέσει στην ελληνική Πολιτεία, ii) την εκπαίδευση των τεχνικών ασφαλείας σε ζητήματα προσβασιμότητας, αναπηρίας και χρόνιας πάθησης, iii) την υποχρέωση συμπερίληψης της διάστασης της αναπηρίας στην κατάρτιση των σχεδίων εκκένωσης των επιχειρήσεων σε περίπτωση κινδύνου, iv) την ενημέρωση των εργοδοτών και εργαζομένων σε θέματα αναπηρίας και χρόνιων παθήσεων και v) την παροχή πληροφοριών για την υγεία και την ασφάλεια, σε μορφές προσβάσιμες στους εργαζόμενους με αναπηρία. Σε αυτό το σημείο, θα θέλαμε να επισημάνουμε ότι η μη συμπερίληψη της διάστασης της αναπηρίας στις διατάξεις του εν λόγω σχεδίου νόμου, η οποία επιβάλλεται από τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες, την οποία η χώρα μας κύρωσε με τον ν.4074/2022 και ως εκ τούτου οφείλει να εφαρμόζει, και το Μέρος Δ΄ του ν.4488/2017, θα είχε αποφευχθεί εάν είχε προηγηθεί ουσιαστική διαβούλευση με την Ε.Σ.Α.μεΑ. β) Η διεύρυνση του ημερήσιου ωραρίου εργασίας έως και 13 ώρες θα πλήξει δυσανάλογα τους εργαζόμενους με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις, δεδομένου ότι λόγω της φύσης της αναπηρίας ή/και της χρόνιας πάθησής τους αδυνατούν να ανταποκριθούν σε εξαντλητικά ωράρια. Σε μια σχέση εργασίας όπου την εξουσία κατέχει πλήρως ο εργοδότης, το δικαίωμα του εργαζομένου να αρνηθεί την παροχή επιπλέον εργασίας μόνο ως αστείο μπορεί να εκληφθεί. Οι σχετικές ρυθμίσεις συνιστούν μορφή έμμεσης διάκρισης καθώς εγκυμονούν τον κίνδυνο τα άτομα με αναπηρία και χρόνιες ή/και σπάνιες παθήσεις να στιγματιστούν ως «μη προσαρμόσιμα» ή «ανελαστικά». Αυτό, με τη σειρά του, θα αποθαρρύνει ακόμη περισσότερο τους εργοδότες από το να προχωρήσουν στην πρόσληψή τους, σε μια αγορά εργασίας, που όπως καταδεικνύουν τα διαθέσιμα δεδομένα, παραμένει μέχρι σήμερα για τα άτομα με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις πεδίο γεμάτο ανυπέρβλητους φραγμούς και διακρίσεις. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με την: α) την «7η Έκθεση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα του Ευρωπαϊκού Φόρουμ Ατόμων με Αναπηρία-Το Δικαίωμα στην Εργασία: Η κατάσταση απασχόλησης των ατόμων με αναπηρία στην Ευρωπαϊκή Ένωση» (Απρίλιος 2023), η Ελλάδα μαζί με την Ιρλανδία, την Κροατία και την Ισπανία συγκαταλέγονται στις χώρες με το μικρότερο ποσοστό απασχόλησης ατόμων με αναπηρία μεταξύ των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, β) το 14ο Δελτίο του Παρατηρητηρίου Θεμάτων Αναπηρίας της Ε.Σ.Α.μεΑ. με τίτλο «Στοιχεία σοκ για την απασχόληση των ατόμων με αναπηρία: εκτός εργατικού δυναμικού η συντριπτική πλειονότητα!» (18.09.2023): i) Το ποσοστό των ατόμων με αναπηρία 20-64 ετών που μετέχουν στον ενεργό πληθυσμό (εργατικό δυναμικό) ανέρχεται σε 23,7%, ii) Το ποσοστό των απασχολούμενων ατόμων με σοβαρή αναπηρία 20-64 ετών ανέρχεται μόλις στο 18,4% με το χάσμα απασχόλησης των ατόμων με αναπηρία, σε σύγκριση με τον πληθυσμό χωρίς αναπηρία, να υπολογίζεται στις 50 μονάδες, iii) Στο σύνολο των ανέργων με αναπηρία (20-64 ετών), το 65% αντιμετωπίζουν μακροχρόνια ανεργία, δηλαδή ανεργία που διαρκεί 12 μήνες ή και περισσότερο, iv) Το 57% των απασχολούμενων ατόμων με αναπηρία, βρήκαν εργασία μέσω φίλων, συγγενών ή γνωστών, έναντι αντίστοιχου ποσοστού 38% των ατόμων χωρίς αναπηρία, v) Ιδιαίτερα χαμηλό είναι το ποσοστό των ατόμων με αναπηρία που βρήκε εργασία μέσω της Δ.ΥΠ.Α. καθώς και όσων απευθύνθηκαν σε εργοδότες. Το ποσοστό των ατόμων με αναπηρία που αναφέρει τις αγγελίες ως επιτυχή τρόπο εύρεσης εργασίας είναι σχεδόν μηδενικό, vi) Ο δείκτης συμμετοχής στο εργατικό δυναμικό στους νέους με αναπηρία από 15 ετών και ενήλικες έως 44 ετών βρίσκεται στο χαμηλό επίπεδο του 16%, vii) Ο δείκτης απασχόλησης των νέων με αναπηρία από 15 ετών και ενηλίκων ως 44 ετών ανέρχεται μόλις στο 12,5%, όταν στην ίδια ηλικιακή ομάδα, τα άτομα χωρίς αναπηρία είναι ενταγμένα στην απασχόληση σε ποσοστό 58% και δ) στην Εθνική Στρατηγική για τις Ενεργητικές Πολιτικές Απασχόλησης (Αύγουστος 2022) διαπιστώνεται ότι «Η υφιστάμενη κατάσταση στην αγορά εργασίας για τα άτομα με αναπηρία, οι πρακτικοί φραγμοί (π.χ. έλλειψη προσβασιμότητας του δομημένου περιβάλλοντος, των μέσων μαζικής μεταφοράς, των εργασιακών χώρων κ.α.) και τα στερεότυπα στις επιλογές των προσλήψεων, οδηγούν μεγάλο τμήμα των μη-ενεργών ατόμων σε εγκατάλειψη της προσπάθειας εξεύρεσης απασχόλησης και στη σταδιακή αποσύνδεση από την αγορά εργασίας και την οικονομική – αλλά και κοινωνική – δραστηριότητα. Προκειμένου να αναστραφεί η κατάσταση αυτή απαιτούνται συστηματικές προσπάθειες και ειδική στόχευση μέτρων και παρεμβάσεων στα άτομα με αναπηρία και τις ανάγκες τους» (σ. 38). Υπενθυμίζεται ότι η Τράπεζα της Ελλάδος στην Έκθεσή της για την νομισματική πολιτική 2023-2024 (Ιούνιος του 2024) (διαθέσιμη στο: https://www.bankofgreece.gr/Publications/NomPol20232024.pdf) επισημαίνει πως το χαμηλό ποσοστό συμμετοχής και των ατόμων με αναπηρία μπορεί να αποτελέσει τροχοπέδη στην περαιτέρω ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας και να επηρεάσει αρνητικά την κοινωνική συνοχή (σελ. 23). Παράλληλα εκφράζει τη θέση ότι η πληθυσμιακή ομάδα των ατόμων με αναπηρία «[…] θα μπορούσε να αποτελέσει εν δυνάμει δεξαμενή εργατικού δυναμικού […]» (σελ. 95) και πως «Με κατάλληλες παρεμβάσεις […] μπορούν να προστεθούν στο εργατικό δυναμικό της χώρας επιπλέον εργαζόμενοι και να πλησιάσουμε τον ευρωπαϊκό μέσο όρο» (σελ. 95). Πέραν όμως της αποθάρρυνσης των εργοδοτών, ακόμη και στην περίπτωση που οι εργαζόμενοι με αναπηρία εξαναγκαστούν να αποδεχθούν τέτοια ωράρια υπό τον φόβο της απόλυσης, είναι βέβαιο ότι η υγεία τους θα υποστεί σοβαρή και μη αναστρέψιμη επιβάρυνση. Με αφορμή το εν λόγω Σχέδιο Νόμου, επανερχόμαστε στη θέση μας, όπως εκφράστηκε και με την υπ’ αριθμ. πρωτ. 790/02.09.2024 επιστολή μας προς τον Πρωθυπουργό (διαθέσιμη στο: https://www.esamea.gr/el/article/ston-prwthypoyrgo-k-mhtsotakh-gia-ta-empodia-sthn-eyresh-ergasias-gia-ta-atoma-me-anaphria), ότι είναι αναγκαία η εκπόνηση και εφαρμογή μιας εθνικής στρατηγικής για την ανατροπή του δομικού αποκλεισμού των ατόμων με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις από την αγορά εργασίας. Μόνο μέσω μιας ολιστικής και συντονισμένης προσπάθειας μπορούν να αρθούν τα υφιστάμενα εμπόδια -όπως η διακοπή των επιδομάτων αναπηρίας όταν τα άτομα με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις εργάζονται, η μη λειτουργία του συστήματος ποσόστωσης στον ιδιωτικό τομέα, ο χαρακτηρισμός «ανίκανος προς κάθε βιοποριστική εργασία» στα πιστοποιητικά αναπηρίας των Κ.Ε.Π.Α., η απουσία θεσμικού πλαισίου για την υποστηριζόμενη εργασία κ.ά.- και να εφαρμοστούν θετικά μέτρα που θα διευκολύνουν την ένταξη των ατόμων με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις στην αγορά εργασίας. Συμπερασματικά θα λέγαμε ότι οι σχετικές διατάξεις του Μέρους Α΄ του Σχεδίου Νόμου βρίσκονται σε ευθεία αντίθεση με το άρθρο 27 «Εργασία και Απασχόληση» της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες (ν. 4074/2012). Το άρθρο 27 κατοχυρώνει το δικαίωμα των ατόμων με αναπηρία και χρόνιες ή/και σπάνιες παθήσεις στην εργασία, απαγορεύει ρητά κάθε μορφή διάκρισης σε βάρος τους στον τομέα της απασχόλησης και υποχρεώνει τα συμβαλλόμενα κράτη να υιοθετούν θετικές πολιτικές και μέτρα για την ουσιαστική προώθηση της απασχόλησής τους στον ιδιωτικό τομέα. Για όλους τους προαναφερθέντες λόγους αιτούμαστε την άμεση απόσυρση των διατάξεων για το 13ωρο. Λαμβάνοντας υπόψη το πλαίσιο που διαμορφώνουν το άρθρο 21, παρ. 6 του Συντάγματος, οι απαιτήσεις του άρθρου 27 της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες (ν.4074/2012) και οι προβλέψεις της εθνικής νομοθεσίας (βλ. ν.4443/2016, ν.4488/2017-άρθρα 61 και 62, ν.4727/2020-Κεφάλαιο Η’), η Ε.Σ.Α.μεΑ. προτείνει τα ακόλουθα σε συγκεκριμένα άρθρα του Σχεδίου Νόμου: 1.Στο άρθρο 3 «Πολιτικές εντός επιχείρησης για την καταπολέμηση της βίας και της παρενόχλησης και για τη διαχείριση εσωτερικών καταγγελιών – Τροποποίηση άρθρου 62 Κώδικα Εργατικού Δικαίου», η παρ. 2 του άρθρου 62 να συμπληρωθεί ως ακολούθως: «Άρθρο 62 Πολιτικές εντός της επιχείρησης για την καταπολέμηση της βίας και της παρενόχλησης και για τη διαχείριση εσωτερικών καταγγελιών. […] 2. Η πολιτική αυτή μπορεί να εντάσσεται σε ή να συνοδεύεται από πολιτική για την προώθηση της ισότητας ευκαιριών και την καταπολέμηση των διακρίσεων και περιλαμβάνει κατ’ ελάχιστον: α) Εκτίμηση των κινδύνων βίας και παρενόχλησης στην εργασία, β) μέτρα για την πρόληψη, τον έλεγχο, τον περιορισμό και την αντιμετώπιση των κινδύνων αυτών, καθώς και για την παρακολούθηση τέτοιων περιστατικών ή μορφών συμπεριφοράς, γ) ενέργειες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του προσωπικού, σε προσβάσιμες μορφές για όλους, δ) πληροφορίες για τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των εργαζομένων και του εργοδότη, καθώς και των ατόμων που ασκούν το διευθυντικό δικαίωμα ή εκπροσωπούν τον εργοδότη, στο μέτρο και στον βαθμό της δικής τους ευθύνης, σε περίπτωση εκδήλωσης ή αναφοράς ή καταγγελίας τέτοιων περιστατικών, καθώς και για τη σχετική διαδικασία, οι οποίες παρέχονται σε προσβάσιμες μορφές στους εργαζόμενους με αναπηρία. [….]». 2. Στο Άρθρο 8 «Καταχώριση της ετήσιας άδειας στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ -Τροποποίηση παρ. 3 άρθρου 224 Κώδικα Εργατικού Δικαίου», να υπάρξει σχετική τροποποίηση ώστε η δήλωση της άδειας να γίνεται πριν από τη χορήγησή της, και όχι απογραφικά όπως αναφέρεται στην εν λόγω διάταξη, προκειμένου να είναι δυνατός ο έλεγχος από τις Υπηρεσίες της Επιθεώρησης Εργασίας. 3.Στο άρθρο 17 «Δημιουργία ηλεκτρονικής εφαρμογής ‘Ergani’–Προσθήκη άρθρου 577Α στον Κώδικα Εργατικού Δικαίου», το άρθρο 577Α να συμπληρωθεί ως ακολούθως: «Άρθρο 577Α Δημιουργία ηλεκτρονικής εφαρμογής «Ergani» 1.Δημιουργείται ειδική ηλεκτρονική εφαρμογή με την ονομασία «Ergani», μέσω της οποίας κάθε εργοδότης δύναται να χρησιμοποιεί το Πληροφοριακό Σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ» (Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ) του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης. Η εφαρμογή του πρώτου εδαφίου είναι διαθέσιμη δωρεάν και μπορεί να εγκατασταθεί σε «έξυπνες» κινητές συσκευές («smartphones»). 2.Ο εργοδότης συνδέεται στην εφαρμογή της παρ. 1 με τους εξατομικευμένους κωδικούς για το Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ και αναρτά, υποβάλλει και τροποποιεί τις δηλώσεις και τα έντυπα που υποβάλλονται στο Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ. 3.Η εφαρμογή είναι πλήρως προσβάσιμη στα άτομα με αναπηρία, σύμφωνα με το Κεφάλαιο Η του ν.4727/2020».