Αρχική Προστασία των ανηλίκων από προϊόντα καπνού και αλκοόλ - Ρυθμίσεις για μη καπνικά προϊόντα - Ψηφιακό μητρώο ελέγχου προϊόντων καπνού, αλκοόλ και λοιπών μη καπνικών προϊόντων και άλλες διατάξειςΜΕΡΟΣ A’ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΑΝΗΛΙΚΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΝΟΜΗ ΠΩΛΗΣΗ, ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΚΑΙ ΔΙΑΘΕΣΗ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΚΑΠΝΟΥ ΚΑΙ ΑΛΚΟΟΛ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α΄ ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ Άρθρο 1 ΣκοπόςΣχόλιο του χρήστη Πανελλήνια Ομοσπονδία Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων (ΠΟΜΕΠ) | 15 Ιουνίου 2025, 00:29
  • Σχόλιο του χρήστη 'Πανελλήνια Ομοσπονδία Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων (ΠΟΜΕΠ)' | 15 Ιουνίου 2025, 00:29

    Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων (Π.Ο.Μ.Ε.Π.), ως επιστημονικός φορέας που εκπροσωπεί τη μεγάλη πλειοψηφία των παιδιάτρων της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας στην Ελλάδα, δηλώνει τη θετική και απόλυτα υποστηρικτική της στάση προς κάθε μέτρο που στοχεύει στη μείωση της κατανάλωσης καπνού, καπνικών προϊόντων και αλκοόλ, με ιδιαίτερη έμφαση στην προστασία των παιδιών και των εφήβων. Το υπό διαβούλευση σχέδιο νόμου κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση και αποτελεί ευκαιρία να θεσμοθετηθούν αποτελεσματικά εργαλεία δημόσιας υγείας, πρόληψης και τεκμηριωμένης πολιτικής, ειδικά με την προτεινόμενη καθιέρωση Ψηφιακού Μητρώου Ελέγχου Κατανάλωσης Καπνού και Αλκοόλ. Ως παιδίατροι που καθημερινά καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε τις πολλαπλές επιπτώσεις του καπνίσματος και της πρώιμης κατανάλωσης αλκοόλ στην υγεία των ανηλίκων – από την παθητική έκθεση βρεφών έως τη χρήση καπνικών προϊόντων από εφήβους – καταθέτουμε τις παρακάτω προτάσεις και επισημάνσεις, στη βάση των πλέον πρόσφατων επιστημονικών δεδομένων: Η πρωτογενής πρόληψη σε αυτές τις ηλικίες αποτελεί θεμελιώδη πυλώνα για τη διασφάλιση της ψυχικής και σωματικής υγείας, και οφείλει να αποτελεί εθνική προτεραιότητα δημόσιας υγείας. 1. Η πρόωρη έκθεση σε νικοτίνη και οι επιπτώσεις της στον αναπτυσσόμενο εγκέφαλο Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) αναφέρει ότι η νικοτίνη επηρεάζει σοβαρά τον αναπτυσσόμενο εγκέφαλο και οδηγεί σε μόνιμες λειτουργικές αλλοιώσεις του μετωπιαίου λοβού, υπεύθυνου για την κρίση και τον έλεγχο της συμπεριφοράς. Επιπλέον, τα αρωματισμένα ηλεκτρονικά τσιγάρα γίνονται ιδιαίτερα ελκυστικά στους εφήβους, οδηγώντας σε αυξημένη χρήση και μαζική εξάρτηση. [Πηγή: WHO Q&A on E-cigarettes, 2023 – https://www.who.int/news-room/questions-and-answers/item/e-cigarettes] 2. Η κατανάλωση αλκοόλ σε ανηλίκους αυξάνει μακροχρόνια τον κίνδυνο εξάρτησης Η κατανάλωση αλκοόλ από ανηλίκους αυξάνει δραματικά την πιθανότητα: • εθιστικής συμπεριφοράς, • βραχυπρόθεσμων ατυχημάτων (τροχαίων, τραυματισμών), • και μακροπρόθεσμης εξάρτησης στην ενήλικη ζωή. Σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ (CDC), η έναρξη κατανάλωσης αλκοόλ πριν από την ηλικία των 18 σχετίζεται με τετραπλάσια πιθανότητα εξάρτησης από αλκοόλ στην ενήλικη ζωή. [Πηγή: CDC – Underage Drinking: https://www.cdc.gov/alcohol/fact-sheets/underage-drinking.htm] 3. Διεθνή παραδείγματα και καλές πρακτικές Αρκετές χώρες έχουν εφαρμόσει με επιτυχία συνδυαστικά μέτρα: • Αύξηση ηλικιακού ορίου πρόσβασης σε νικοτίνη/αλκοόλ στα 18 έτη ή και 21 έτη (όπως το μοντέλο "Tobacco 21" στις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο). • Υποχρεωτικός έλεγχος ταυτότητας σε όλα τα σημεία πώλησης. • Μυστικοί έλεγχοι αγοράς από ανηλίκους (compliance testing) με ποινικές και διοικητικές κυρώσεις για παραβάτες. • Πλήρης απαγόρευση διαφήμισης και προβολής των προϊόντων αυτών στα κοινωνικά δίκτυα. Στην Κύπρο, από το 2017 εφαρμόστηκε επιτυχώς πιλοτική εκστρατεία «Street Work» με διανομή ενημερωτικού υλικού, διαδραστικά σχολικά σεμινάρια και τοποθέτηση πινακίδων σε σημεία πώλησης με το σύνθημα «Δεν Πωλούμε σε Ανήλικους». [Πηγή: European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction – Country Overview: Cyprus, 2022] 4. Προτάσεις επί του σχεδίου νόμου 1. Αναγραφή σαφούς ηλικιακού ορίου των 18 ετών σε όλα τα προϊόντα νικοτίνης (παραδοσιακά και ηλεκτρονικά) και σε κάθε είδους οινοπνευματώδες. 2. Εισαγωγή υποχρεωτικής επίδειξης δελτίου ταυτότητας ή ΑΜΚΑ πριν από την πώληση σε φυσικά και ηλεκτρονικά καταστήματα. 3. Επιβολή προστίμων και ποινών αφαίρεσης άδειας λειτουργίας στα καταστήματα που πωλούν σε ανηλίκους. 4. Απαγόρευση πρόσβασης ανηλίκων σε χώρους όπως μπαρ και κλαμπ. Η αστυνόμευση οφείλει να είναι ουσιαστική και αποτρεπτική. Τυχόν απαλλαγή των υπευθύνων των χώρων αυτών από την ευθύνη για την παρουσία ή κατανάλωση από ανηλίκους, δημιουργεί σοβαρά κενά στην εφαρμογή του νόμου. 5. Απαγόρευση προωθητικών ενεργειών (εκπτώσεις, giveaways, διαφημίσεις) σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ιδιαίτερα για προϊόντα με γεύσεις. 6. Πλήρης απαγόρευση του καπνίσματος και της χρήσης ηλεκτρονικών τσιγάρων σε σχολικά προαύλια και χώρους νεολαίας, με καθορισμό ζωνών χωρίς νικοτίνη. 7. Καθολική απαγόρευση της προβολής και διαφήμισης σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ιδιαίτερα των καπνικών προϊόντων με γεύσεις, τη δημιουργία ενιαίου μηχανισμού εποπτείας διαδικτυακής διάθεσης, και την αυστηροποίηση του ελέγχου πρόσβασης ανηλίκων. 8. Χαιρετίζουμε την πρόβλεψη ποινικών κυρώσεων για την πώληση αλκοόλ, καπνού, καπνικών προϊόντων. Ωστόσο, θα πρέπει να εξασφαλιστεί ότι οι κυρώσεις θα εφαρμόζονται με σαφήνεια και δικαιοκρατικά, ώστε να μη δημιουργηθούν αδικίες ή παραθυράκια. 9. Ένταξη μαθήματος πρόληψης εξαρτήσεων και κατανάλωσης ουσιών στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, σε συνεργασία με επιστημονικές ενώσεις. 10. Δημιουργία εθνικού μηχανισμού ελέγχου συμμόρφωσης (π.χ. "Εθνική Υπηρεσία Ελέγχου Νικοτίνης & Αλκοόλ στους Ανηλίκους") με τη συμμετοχή υγειονομικών, εκπαιδευτικών, ψυχολόγων και της τοπικής αυτοδιοίκησης. Η πρόληψη είναι πιο αποτελεσματική όταν συνοδεύεται από εκπαίδευση. 11. Θεωρούμε θετική την πρόβλεψη για εμπλοκή της ΕΛ.ΑΣ. και των ελεγκτικών μηχανισμών των ΟΤΑ στην εποπτεία εφαρμογής της νομοθεσίας. Η αποτελεσματική επιβολή των περιορισμών απαιτεί συντονισμένη δράση, ενημέρωση και εκπαίδευση των αρμόδιων οργάνων ώστε να μπορούν να ανταποκριθούν στον ιδιαίτερο χαρακτήρα των παρεμβάσεων σε χώρους όπου συχνάζουν ανήλικοι. Ρόλος της Π.Ο.Μ.Ε.Π. στην υλοποίηση των στόχων. Οι παιδίατροι Πρωτοβάθμιας Φροντίδας είναι σε μοναδική θέση να εφαρμόσουν πολιτικές πρόληψης σε επίπεδο οικογένειας. Προτείνουμε: Α) τη θεσμοθέτηση της Π.Ο.Μ.Ε.Π. ως εταίρου του Υπουργείου Υγείας για την εφαρμογή και αξιολόγηση παρεμβάσεων πρόληψης σε παιδιά και εφήβους· Β) τη συμμετοχή της Ομοσπονδίας σε γνωμοδοτικά ή συντονιστικά όργανα για τον έλεγχο του καπνού και του αλκοόλ· Η Π.Ο.Μ.Ε.Π. δηλώνει τη διαθεσιμότητά της να συμβάλλει ενεργά στον σχεδιασμό του Μητρώου και την αξιοποίησή του για την ανάπτυξη παρεμβάσεων πρόληψης στην κοινότητα και τα σχολεία. Η προστασία της υγείας των παιδιών και των εφήβων είναι θεμελιώδης για την πρόοδο της κοινωνίας μας. Η αυστηροποίηση της πρόσβασης σε νικοτίνη και αλκοόλ συνιστά επένδυση στη δημόσια υγεία. Σας καλούμε να λάβετε υπόψη τα ανωτέρω τεκμηριωμένα στοιχεία και να ενισχύσετε περαιτέρω το σχέδιο νόμου με σαφή, εφαρμόσιμα, ελεγχόμενα και αποτρεπτικά μέτρα.