Αρχική Προστασία των ανηλίκων από προϊόντα καπνού και αλκοόλ - Ρυθμίσεις για μη καπνικά προϊόντα - Ψηφιακό μητρώο ελέγχου προϊόντων καπνού, αλκοόλ και λοιπών μη καπνικών προϊόντων και άλλες διατάξειςΜΕΡΟΣ A’ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΑΝΗΛΙΚΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΝΟΜΗ ΠΩΛΗΣΗ, ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΚΑΙ ΔΙΑΘΕΣΗ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΚΑΠΝΟΥ ΚΑΙ ΑΛΚΟΟΛ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α΄ ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ Άρθρο 1 ΣκοπόςΣχόλιο του χρήστη Greek Vapers Alliance | 15 Ιουνίου 2025, 15:44
  • Σχόλιο του χρήστη 'Greek Vapers Alliance' | 15 Ιουνίου 2025, 15:44

    Δημόσια Διαβούλευση – Νομοσχέδιο για την Προστασία των Νέων και τη Δημόσια Υγεία Η Greek Vapers Alliance (Ελληνική Συμμαχία Ατμιστών) είναι η επίσημη ένωση των Ελλήνων ατμιστών. Εκπροσωπούμε χιλιάδες πρώην καπνιστές που βρήκαν στο ηλεκτρονικό τσιγάρο μια πολύ λιγότερο βλαβερή εναλλακτική για να απεξαρτηθούν από το κάπνισμα. Μέσα από έρευνα, υπεύθυνη πληροφόρηση και συνεργασία με την επιστημονική κοινότητα, αγωνιζόμαστε για πολιτικές δημόσιας υγείας που βασίζονται στην επιστήμη, σέβονται την ελευθερία επιλογής και αξιοποιούν την τεκμηρίωση. Η αποστολή μας είναι τριπλή: (1) να ενισχύσουμε την πρόσβαση των ενήλικων καπνιστών σε ασφαλέστερες επιλογές, (2) να καταπολεμήσουμε την παραπληροφόρηση που οδηγεί σε λανθασμένες αποφάσεις με κόστος για την υγεία, και (3) να προωθήσουμε υπεύθυνες ρυθμίσεις με βάση την αρχή της αναλογικότητας, αντί για τιμωρητικές απαγορεύσεις. Πιστεύουμε σε μια πολιτική υγείας που εδράζεται στην επιστήμη, την πλήρη ενημέρωση και την αναλογικότητα – όχι στην αδιακρίτως αυστηρή αντιμετώπιση όλων των προϊόντων με τον ίδιο τρόπο. Στο πνεύμα αυτό, χαιρετίζουμε πολλές από τις προβλέψεις του νομοσχεδίου που τέθηκε σε διαβούλευση και ειδικά εκείνες που στοχεύουν στην προστασία των νέων. Ταυτόχρονα, επισημαίνουμε σημεία που χρειάζονται βελτίωση ώστε ο νόμος να ευθυγραμμιστεί με τις αρχές της μείωσης της βλάβης και να μη θέσει εμπόδια στους ενήλικες καπνιστές που προσπαθούν να κόψουν το τσιγάρο. Προστασία των ανηλίκων Χαιρετίζουμε το γεγονός ότι το σχέδιο νόμου θέτει ως απόλυτη προτεραιότητα την προστασία των ανηλίκων από την πρόσβαση σε αλκοόλ, τον καπνό και τα προϊόντα νικοτίνης. Συμφωνούμε απολύτως ότι η πώληση αλκοόλ, καπνού και κάθε προϊόντος νικοτίνης σε ανηλίκους πρέπει να απαγορεύεται ρητά, με αυστηρή επιτήρηση και σύγχρονα μέσα επαλήθευσης ηλικίας. Υποστηρίζουμε μέτρα όπως η ηλεκτρονική ταυτοποίηση ηλικίας στις διαδικτυακές πωλήσεις, ο έλεγχος στα φυσικά σημεία διάθεσης και η επιβολή υψηλών προστίμων σε παραβάτες. Αυτές οι στοχευμένες παρεμβάσεις θα στείλουν ξεκάθαρο μήνυμα ότι η νόμιμη αγορά δεν είναι προσβάσιμη σε ανηλίκους. Ταυτόχρονα, είναι κρίσιμο τα μέτρα να σχεδιαστούν έτσι ώστε να μην στερούν από τους ενήλικες καπνιστές εργαλεία ζωτικής σημασίας για τη διακοπή του καπνίσματος. Με άλλα λόγια, ας προστατεύσουμε τους νέους χωρίς να εμποδίσουμε τους ενήλικους καπνιστές που έχουν ήδη στραφεί ή που σκέφτονται να στραφούν σε λιγότερο βλαβερές εναλλακτικές. Το άτμισμα δεν είναι το ίδιο με το κάπνισμα. Η Greek Vapers Alliance εκφράζει την έντονη αντίθεσή της με τη νομική και επικοινωνιακή εξομοίωση του ηλεκτρονικού τσιγάρου και άλλων εναλλακτικών προϊόντων νικοτίνης με το κάπνισμα – όπως επιχειρείται στο Άρθρο 3 του σχεδίου νόμου (τροποποίηση παρ.2, άρθρου 1 του ν.3730/2008). Η διάταξη αυτή υπονοεί λανθασμένα ότι όλα τα προϊόντα που περιέχουν νικοτίνη είναι το ίδιο επικίνδυνα, κάτι που δεν ανταποκρίνεται στην επιστημονική πραγματικότητα. Τα τελευταία 15+ χρόνια πληθώρα μελετών έχουν δείξει ότι τα προϊόντα χωρίς καύση διαφέρουν δραματικά ως προς τις βλαβερές επιτπώσεις σε σχέση με το τσιγάρο. Ενδεικτικά: • Το άτμισμα είναι έως και 95% λιγότερο βλαβερό από το κάπνισμα. Σύμφωνα με ανεξάρτητες αξιολογήσεις δημόσιων φορέων υγείας στο Ηνωμένο Βασίλειο (Public Health England – PHE, Royal College of Physicians – RCP κ.α.), το ηλεκτρονικό τσιγάρο ενέχει ένα μικρό κλάσμα του κινδύνου του συμβατικού τσιγάρου. Αυτή η θέση υιοθετείται πλέον από πλήθος οργανισμών δημόσιας υγείας διεθνώς, όπως επιστημονικών φορέων στις ΗΠΑ (National Academies of Sciences, Engineering and Medicine). Ενώ κανένα εναλλακτικό προϊόν δεν είναι απολύτως ασφαλές, η διαφορά στην τάξη μεγέθους του κινδύνου σε σύγκριση με το κάπνισμα είναι τεκμηριωμένη και σημαντική. • Τα προϊόντα νικοτίνης χωρίς καύση (π.χ. ηλεκτρονικά τσιγάρα, θερμαινόμενος καπνός, snus, σακουλάκια νικοτίνης) δεν παράγουν πίσσα, μονοξείδιο του άνθρακα ή τις χιλιάδες τοξικές ουσίες της καύσης. Ο ατμός του ηλεκτρονικού τσιγάρου περιέχει μερικές από τις ουσίες του καπνού, αλλά σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα. Για παράδειγμα, ο ατμός του ηλεκτρονικού τσιγάρου δεν περιέχει πίσσα ούτε μονοξείδιο του άνθρακα, δύο από τα πιο βλαβερά συστατικά του καπνού. Η δραστική μείωση των τοξικώνσυστατικών συνεπάγεται και δραματικά μειωμένη τοξικότητα στον οργανισμό. • Η ίδια η νικοτίνη δεν είναι η αιτία των νόσων του καπνίσματος. Είναι σημαντικό να αποσαφηνιστεί μια συχνή παρεξήγηση: η νικοτίνη προκαλεί εθισμό, αλλά δεν είναι καρκινογόνος ουσία ούτε η κύρια αιτία καρδιαγγειακών ή αναπνευστικών παθήσεων από το κάπνισμα. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει το Yorkshire Cancer Research, «η νικοτίνη δεν είναι η αιτία θανάτου από το κάπνισμα… το πρόβλημα είναι οι χιλιάδες άλλες χημικές ουσίες στον καπνό». Οι σοβαρές ασθένειες προέρχονται κυρίως από τις τοξικές ουσίες που εκλύονται κατά την καύση του τσιγάρου που δεν υπάρχουν ή είναι ελάχιστα στα εναλλακτικά προϊόντα όπως το άτμισμα. Έρευνες μάλιστα δείχνουν ότι η ευρέως διαδεδομένη λανθασμένη πεποίθηση πως η νικοτίνη ευθύνεται για τον καρκίνο έχει αρνητικές συνέπειες: όσοι το πιστεύουν έχουν μικρότερη πιθανότητα να διακόψουν το κάπνισμα με επιτυχία και διστάζουν να χρησιμοποιήσουν μέσα όπως τα υποκατάστατα νικοτίνης ή το άτμισμα. Με βάση τα παραπάνω δεδομένα, καθίσταται σαφές ότι δεν είναι ούτε λογικό ούτε επιστημονικά τεκμηριωμένο να αντιμετωπίζονται με τον ίδιο τρόπο το κάπνισμα και το άτμισμα (ή γενικά τα προϊόντα χωρίς καύση). Όταν δύο κατηγορίες προϊόντων παρουσιάζουν διαφορετικό επίπεδο κινδύνου, οφείλουμε να τις ρυθμίζουμε διακριτά. Η επιβολή των ίδιων ακριβώς απαγορεύσεων και περιορισμών στο ηλεκτρονικό τσιγάρο όπως και στο παραδοσιακό τσιγάρο δημιουργεί την απατηλή εντύπωση ότι είναι εξίσου επικίνδυνα – αποθαρρύνοντας έτσι τους καπνιστές από το να κάνουν τη μετάβαση σε μια λιγότερο βλαβερή επιλογή. Πρόκειται για σοβαρή σύγχυση που υπονομεύει τη δημόσια υγεία: όταν ο καταναλωτής ακούει την Πολιτεία να εξομοιώνει το άτμισμα με το κάπνισμα, εύλογα σκέφτεται «αφού είναι το ίδιο, γιατί να αλλάξω;». Πράγματι, χώρες όπου καλλιεργήθηκε η αντίληψη ότι το άτμισμα είναι το ίδιο βλαβερό με το τσιγάρο είδαν πολλούς καπνιστές να μην επιχειρούν καν να το δοκιμάσουν ως μέθοδο διακοπής. Αυτή η παραπληροφόρηση στοιχίζει ζωές, καθώς κρατάει τους ανθρώπους κολλημένους στο τσιγάρο. Όπως σωστά συνοψίζει το βρετανικό Υπουργείο Υγείας: «τα ηλεκτρονικά και τα συμβατικά τσιγάρα δεν είναι ίδια και δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται ως τέτοια… Οι καπνιστές πρέπει να γνωρίζουν ότι τα ηλεκτρονικά τσιγάρα φέρουν μόνο ένα μικρό κλάσμα του κινδύνου του καπνίσματος» Διεθνή παραδείγματα Οι χώρες που πέτυχαν την μεγαλύτερη μείωση στα ποσοστά καπνίσματος είναι εκείνες που δεν εξομοίωσαν το άτμισμα με το κάπνισμα, αλλά αντιθέτως υιοθέτησαν πολιτικές αναλογικές προς τον κίνδυνο κάθε προϊόντος. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν: • Σουηδία: Έχει πλέον το χαμηλότερο ποσοστό καπνιστών στην Ευρώπη (περίπου 5%) και τη χαμηλότερη θνησιμότητα από καρκίνο του πνεύμονα και άλλες νόσους που σχετίζονται με το κάπνισμα. Το «σουηδικό μοντέλο» βασίστηκε στη διάθεση λιγότερο βλαβερών εναλλακτικών, όπως το snus, τα σακουλάκια νικοτίνης, αλλά και τα ηλεκτρονικά τσιγάρα, ως υποκατάστατα των τσιγάρων. Με ανοιχτή στάση προς αυτά τα προϊόντα, η Σουηδία έδωσε στους καπνιστές εργαλεία να μειώσουν τη βλάβη – και πράγματι βρέθηκε δεκαετίες μπροστά από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο στην καταπολέμηση του καπνίσματος. Σημειώνεται ότι το snus εξακολουθεί να απαγορεύεται στην υπόλοιπη ΕΕ, παρότι τα επιδημιολογικά δεδομένα δείχνουν ότι η χρήση του σε σύγκριση με τα τσιγάρα συνδέεται με δραματικά χαμηλότερα ποσοστά ασθενειών. • Ηνωμένο Βασίλειο: Εφάρμοσε μια πρωτοποριακή στρατηγική ενθάρρυνσης των καπνιστών να μεταβούν στο άτμισμα. Η Βρετανία από το 2015 και μετά, αναγνώρισε με σαφήνεια τη διαφορά στον κίνδυνο: επέβαλε αυστηρούς κανόνες πώλησης και ποιότητας (απαγόρευση πώλησης σε ανηλίκους, όρια νικοτίνης, έγκριση συστατικών κ.λπ.), χωρίς όμως να δαιμονοποιήσει το ηλεκτρονικό τσιγάρο. Αντιθέτως, οι υγειονομικές αρχές (NHS, Public Health England) ενσωμάτωσαν το άτμισμα στα προγράμματα διακοπής καπνίσματος – με ενημερωτικές εκστρατείες, συμβουλευτική προς τους καπνιστές, ακόμα και λειτουργία vape shops σε νοσοκομεία. Το αποτέλεσμα; Το κάπνισμα στην Αγγλία έπεσε σε ιστορικό χαμηλό 14,9% το 2018 (έναντι ~20-25% μια δεκαετία πριν), και εκτιμάται ότι δεκάδες χιλιάδες επιπλέον καπνιστές κατάφεραν να κόψουν το τσιγάρο με τη βοήθεια των ηλεκτρονικών τσιγάρων κάθε χρόνο. Σήμερα, πάνω από τους μισούς ατμιστές στο ΗΒ είναι πρώην καπνιστές που έχουν ήδη κόψει εντελώς το κάπνισμα.• Νέα Ζηλανδία: Υιοθέτησε επισήμως πολιτική “Vape to quit” στο πλαίσιο του εθνικού σχεδίου Smokefree 2025. Το Υπουργείο Υγείας της ΝΖ δηλώνει ξεκάθαρα ότι «το άτμισμα είναι κατά πολύ λιγότερο βλαβερό από το κάπνισμα και μπορεί να βοηθήσει ορισμένους να κόψουν το τσιγάρο». Η χώρα νομιμοποίησε και ρύθμισε τα προϊόντα ατμίσματος ενημερώνοντας το κοινό για την αναλογικά μειωμένη βλάβη τους. Στοιχεία εθνικών ερευνών για την υγεία έδειξαν ότι καθώς η χρήση του ατμίσματος αυξήθηκε, το ποσοστό καπνίσματος μειώθηκε στο χαμηλότερο επίπεδο που έχει καταγραφεί – επιβεβαιώνοντας ότι τα δύο φαινόμενα συνδέονται αντιστρόφως ανάλογα. Η Νέα Ζηλανδία βρίσκεται πλέον πολύ κοντά στο να πετύχει το στόχο <5% καπνιστών, αξιοποιώντας όλα τα εργαλεία: πρόληψη για τους νέους, στήριξη των καπνιστών για μετάβαση σε ασφαλέστερες εναλλακτικές και αυστηρό έλεγχο της αγοράς. Ρυθμίσεις του νομοσχεδίου που χρειάζονται διόρθωση Παρά τα θετικά στοιχεία, ορισμένες διατάξεις του νομοσχεδίου – όπως διατυπώνονται – εγείρουν σοβαρές ανησυχίες. Προτείνουμε βελτιώσεις στα ακόλουθα σημεία: 1. Ασάφεια στο Άρθρο 16, παρ.3(ε) για τα συστατικά των υγρών αναπλήρωσης: Η νέα προσθήκη που προβλέπεται για τα υγρά ατμίσματος μπορεί να οδηγήσει σε απαγόρευση ορισμένων “συστατικών” χωρίς όμως να διευκρινίζει ποιες ουσίες αφορά. Η ασαφής αυτή διατύπωση δημιουργεί σοβαρή ανασφάλεια. Αν δεν υπάρξει συγκεκριμένη εξειδίκευση που να κατονομάζει ουσίες βάσει επιστημονικών στοιχείων ελλοχεύει ο κίνδυνος να αφαιρεθούν από την αγορά βασικά και ασφαλή συστατικά των υγρών αναπλήρωσης – και άρα ορισμένες κατηγορίες αρωμάτων – χωρίς τεκμηρίωση. Τα υγρά αναπλήρωσης των ηλεκτρονικών τσιγάρων αποτελούνται συνήθως από γλυκερίνη, προπυλενογλυκόλη, νερό, νικοτίνη και αρωματικές ύλες τροφίμων. Εάν μια γενική απαγόρευση “συστατικών” εφαρμοστεί αδιάκριτα, θα μπορούσε να συμπαρασύρει ακόμα και εντελώς ακίνδυνες ύλες (π.χ. συγκεκριμένες αρωματικές ουσίες που χρησιμοποιούνται επί χρόνια σε τρόφιμα και εισπνεόμενα προϊόντα χωρίς πρόβλημα). 2. Διασφάλιση νόμιμης διάθεσης πρώτων υλών για την παρασκευή υγρών. Χιλιάδες ενήλικοι ατμιστές στην Ελλάδα επιλέγουν να παρασκευάζουν μόνοι τους τα υγρά αναπλήρωσης, αγοράζοντας νόμιμα αρώματα τροφίμων και νικοτινούχο υγρό από εξειδικευμένα καταστήματα. Αυτή η πρακτική είναι απολύτως νόμιμη σήμερα και επιτρέπει σε πολλούς μια οικονομικά προσιτή και εξατομικευμένη λύση μακριά από το τσιγάρο. Εκφράζουμε την ανησυχία ότι ορισμένες διατάξεις του νομοσχεδίου ή τυχόν μελλοντικές υπουργικές αποφάσεις θα μπορούσαν να περιορίσουν ή να απαγορεύσουν τη διάθεση αυτών των πρώτων υλών στην εγχώρια αγορά. Μια τέτοια εξέλιξη θα ήταν βαθιά προβληματική: οι ατμιστές δεν θα σταματήσουν την προσπάθειά τους να μείνουν μακριά από το τσιγάρο – απλώς θα στραφούν στην αγορά των συγκεκριμένων υλικών από το διαδίκτυο (από άλλες ευρωπαϊκές χώρες ή τρίτες χώρες) ή στη χειρότερη περίπτωση στο παράνομο εμπόριο, με προϊόντα αμφίβολης ποιότητας. Αυτό θα είχε ως συνέπεια να χαθεί ο έλεγχος της ποιότητας και να τεθεί σε κίνδυνο η υγεία των καταναλωτών. Επιπλέον, οικονομικά θα μεταφραζόταν σε διαρροή φορολογικών εσόδων προς το εξωτερικό και άνθιση ενός λαθρεμπορίου χωρίς καμία εποπτεία. Έρευνες επιβεβαιώνουν ότι όταν οι χρήστες χάνουν την πρόσβαση σε νόμιμες μειωμένου κινδύνου εναλλακτικές, ένα μέρος επιστρέφει στο κάπνισμα ή καταφεύγει σε μη ελεγχόμενες πηγές νικοτίνης. Για το λόγο αυτό, ζητούμε να διασφαλιστεί ρητά στο νόμο η συνέχεια της νόμιμης προμήθειας των πρώτων υλών για υγρά αναπλήρωσης (με όλες τις απαραίτητες προδιαγραφές ασφάλειας που ήδη υπάρχουν). 3. Μηδενικά υγρά αναπλήρωσης (χωρίς νικοτίνη): Τα υγρά ατμίσματος χωρίς νικοτίνη αποτελούν ξεχωριστή κατηγορία προϊόντων, με σημαντικό ρόλο στη στρατηγική διακοπής καπνίσματος. Επισημαίνουμε ότι τα προϊόντα αυτά δεν περιέχουν καμία εθιστική ή φαρμακολογικά δραστική ουσία – δεν προκαλούν σωματική εξάρτηση. Για χιλιάδες πρώην καπνιστές, τα μηδενικά υγρά είναι το τελικό στάδιο απεξάρτησης από τη νικοτίνη. Συνήθως, η μετάβαση από το κάπνισμα στο άτμισμα ξεκινά με υγρά υψηλής νικοτίνης και σταδιακά ο χρήστης μειώνει τη δόση, μέχρι που φτάνει στο μηδέν – διατηρώντας πια μόνο την ψυχολογική/συμπεριφορική συνήθεια, χωρίς την εθιστική ουσία. Το να καταφέρει κάποιος να ατμίζει χωρίς νικοτίνη είναι επιτυχία και θετική εξέλιξη, όχι πρόβλημα. Ως εκ τούτου, διαφωνούμε με ρυθμίσεις που εξομοιώνουν τα μηδενικά υγρά με τα νικοτινούχα ή που επιβάλλουν περιορισμούς δυσανάλογους προς το εξαιρετικά μικρό ρίσκο αυτών των προϊόντων. Συγκεκριμένα, προτείνουμε: • Να αναθεωρηθούν οι προειδοποιητικές ενδείξεις υγείας στα μηδενικά υγρά. Το ισχύον σχέδιο προβλέπει ετικέτες όπως «Βλαπτικό για την υγεία» ακόμα και σε προϊόντα χωρίς καμία γνωστήβλαπτική ουσία. Αυτό δεν ανταποκρίνεται στην επιστημονική πραγματικότητα – μέχρι σήμερα δεν υπάρχουν μελέτες που να τεκμηριώνουν άμεση ή έμμεση βλάβη από χρήση υγρών χωρίς νικοτίνη. Αντιθέτως, η χρήση τους συνδέεται με μείωση του κινδύνου (εφόσον ο χρήστης έχει απαλλαγεί από το κάπνισμα), όχι με αύξηση. Η αδιάκριτη ετικετοποίηση με γενικές προειδοποιήσεις υπονοεί ανύπαρκτους κινδύνους και παραπληροφορεί τον καταναλωτή. Προτείνουμε η σήμανση να τροποποιηθεί ώστε να ενημερώνει ουδέτερα ότι το προϊόν δεν περιέχει νικοτίνη, αντί να φέρει επιγραφή «βλαπτικό» χωρίς τεκμηρίωση. • Να αρθεί το όριο συσκευασίας των 10 ml στα μηδενικά υγρά αναπλήρωσης. Το σκεπτικό για το όριο των 10 ml στα φιαλίδια υγρών με νικοτίνη ήταν η αποτροπή ατυχημάτων (π.χ. κατάποση μεγάλων ποσοτήτων νικοτινούχου υγρού από παιδιά). Στα υγρά που δεν περιέχουν νικοτίνη δεν υφίσταται τέτοιος κίνδυνος – επομένως το να επιμένουμε σε περιορισμό μεγέθους συσκευασίας δεν έχει απολύτως κανένα νόημα. Αντίθετα, επιβαρύνει περιττά το περιβάλλον (περισσότερες πλαστικές συσκευασίες) και το κόστος του καταναλωτή, χωρίς λόγο. • Να αποφευχθεί η υπερρύθμιση που θα διώξει αυτά τα προϊόντα από την νόμιμη αγορά. Υπενθυμίζουμε ότι αν οι ενήλικοι ατμιστές δεν μπορούν να βρουν νόμιμα τα μηδενικά υγρά, είτε θα στραφούν σε ανεξέλεγκτες πηγές (online ή παραεμπόριο) είτε – χειρότερα – κάποιοι θα επιστρέψουν σε υγρά με νικοτίνη ή και στο ίδιο το κάπνισμα. Δηλαδή, η υπερβολική ρύθμιση θα φέρει το αντίθετο από το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα, αυξάνοντας τον κίνδυνο αντί να τον μειώνει. 4. Νέα προϊόντα καπνού και νικοτίνης (π.χ. σακουλάκια νικοτίνης): Εκτός από τα ηλεκτρονικά τσιγάρα και τα προϊόντα θέρμανσης καπνού, αρχίζουν να εμφανίζονται και στην ελληνική αγορά νεότερες εναλλακτικές όπως τα σακουλάκια νικοτίνης - nicotine pouches. Το σχέδιο νόμου ορθώς αναφέρει ότι και αυτά απαγορεύεται να πωλούνται σε ανηλίκους. Ωστόσο, δεν παρέχει ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο νόμιμης κυκλοφορίας τους. Θεωρούμε ότι τα προϊόντα αυτά δεν πρέπει να μείνουν αρρύθμιστα, αλλά ούτε να αντιμετωπιστούν με τα ίδια ακριβώς μέτρα όπως το κάπνισμα, διότι πρόκειται για μη καπνιζόμενα προϊόντα με σαφώς μειωμένο κίνδυνο. Η ρύθμιση πρέπει να έχει διττό στόχο: (α) να αποτρέψει κάθε πιθανότητα αγοράς από τους ανηλίκους και (β) να διασφαλίσει ότι οι ενήλικοι καπνιστές θα ενημερώνονται με σαφήνεια για το πολύ χαμηλότερο ρίσκο αυτών των προϊόντων σε σχέση με το κάπνισμα. Τα σακουλάκια νικοτίνης και οι άλλες καινοτόμες τεχνολογίες μπορούν να αποτελέσουν σημαντικά “όπλα” στη φαρέτρα της μείωσης της βλάβης από το κάπνισμα – αρκεί να ρυθμιστούν σωστά. Ενώ λοιπόν το νομοσχέδιο τα αναφέρει, λείπουν οι λεπτομέρειες που θα ορίσουν υπεύθυνα την κυκλοφορία τους. Ζητούμε να συμπληρωθεί συγκεκριμένο πλαίσιο που θα ρυθμίζει τα εξής κρίσιμα σημεία: • Μέγιστο επιτρεπόμενο ποσοστό νικοτίνης ανά μερίδα προϊόντος, ώστε να αποτρέπεται η υπερβολική δόση, όπως συμβαίνει και στα ηλεκτρονικά τσιγάρα. • Υποχρεωτική δήλωση και διαφάνεια ως προς τα συστατικά τους (όπως ισχύει και στα υγρά των ηλεκτρονικών τσιγάρων), για να γνωρίζει ο καταναλωτής τί περιέχει κάθε προϊόν. • Προδιαγραφές συσκευασίας που να ενημερώνουν τους καπνιστές και να αποθαρρύνουν την πρόσβαση ανηλίκων: π.χ. σαφή προειδοποίηση «Περιέχει νικοτίνη – Απαγορεύεται σε ανηλίκους», child-proof καπάκια κ.ο.κ. • Επιτρεπόμενη επικοινωνία μειωμένου κινδύνου προς τους ενήλικους χρήστες: Προτείνουμε η νομοθεσία να επιτρέπει (ή έστω να μην απαγορεύει) να ενημερώνουν το κοινό ότι τα προϊόντα αυτά, αν και όχι ακίνδυνα, είναι σημαντικά λιγότερο βλαβερά από το κάπνισμα. Για παράδειγμα, αξίζει να σημειωθεί ότι η χρήση παρόμοιων προϊόντων στη Σουηδία συνδέεται με πολύ χαμηλότερα ποσοστά ασθενειών που συνδέονται με το κάπνισμα. Τονίζουμε πως ούτε το άτμισμα ούτε τα άλλα εναλλακτικά προϊόντα είναι εντελώς ακίνδυνα. Περιέχουν νικοτίνη (που δημιουργεί εξάρτηση) και ενδέχεται να έχουν κάποιους κινδύνους χρήσης – όμως αυτοί οι κίνδυνοι είναι πολλαπλάσια μικρότεροι σε σχέση με το κάπνισμα. Είναι καθήκον της πολιτείας να αναγνωρίσει αυτή τη διαφορά και να εντάξει αυτά τα προϊόντα ως μέρος της λύσης του προβλήματος του καπνίσματος, αντίνα τα αντιμετωπίζει ως μέρος του προβλήματος. Συμπέρασμα Το υπό διαμόρφωση νομοσχέδιο έχει τη δύναμη είτε να ενισχύσει την ήδη επιτυχημένη ελληνική στρατηγική μείωσης της βλάβης από το κάπνισμα, είτε – άθελά του – να την εκτροχιάσει. Η Ελλάδα από το 2019 και μετά έχει κάνει αξιόλογα βήματα μην δαινομοποιώντας τη φιλοσοφία της μείωσης βλάβης παράλληλα με τα κλασικά μέτρα αντικαπνιστικής πολιτικής. Το αποτέλεσμα ήταν μια σημαντική πτώση στο ποσοστό καπνίσματος (Eurobarometer 2024), που μεταφράζεται σε χιλιάδες λιγότερους πρόωρους θανάτους τα επόμενα χρόνια. Το ζητούμενο σήμερα δεν είναι να αλλάξουμε κατεύθυνση, αλλά να εμβαθύνουμε σε αυτήν. Να προστατεύσουμε αποτελεσματικά τα παιδιά και ταυτόχρονα να μη στερήσουμε δικαιώματα από τους ενήλικες. Να αντιμετωπίσουμε στοχευμένα τα προβλήματα, όχι με οριζόντιες απαγορεύσεις που θα φέρουν παρενέργειες. Να εμπιστευτούμε την επιστήμη και την εμπειρία άλλων χωρών που πέτυχαν. Η Greek Vapers Alliance είναι παρούσα σε αυτή τη διαδικασία με πνεύμα συνεργασίας. Ελπίζουμε ότι οι παρατηρήσεις μας θα ληφθούν υπόψη και δηλώνουμε την πρόθεσή μας να συμβάλουμε με κάθε τρόπο – με τεκμηριωμένα στοιχεία, προτάσεις και διάθεση διαλόγου – ώστε ο τελικός νόμος να μεγιστοποιήσει το όφελος για τη δημόσια υγεία στην Ελλάδα. Προστατεύοντας τους νέους, ναι, αλλά και δίνοντας μια πραγματική “διέξοδο κινδύνου” στους καπνιστές που παλεύουν να κόψουν το τσιγάρο. Αυτό πιστεύουμε ότι είναι το σύγχρονο, ισορροπημένο μήνυμα που πρέπει να στείλει η πολιτεία. Είμαστε στη διάθεση των αρμοδίων αρχών για περαιτέρω πληροφορίες ή διευκρινίσεις. Με σεβασμό, Το Δ.Σ. της Greek Vapers Alliance Πηγές και ενδεικτική βιβλιογραφία: • Public Health England Gov.UK – E-cigarettes: an evidence update (2015): “the current best estimate is that e-cigarettes are around 95% less harmful than smoking” • Public Health England Gov. UK- E-cigarettes around 95% less harmful than tobacco estimates landmark review - https://www.gov.uk/government/news/e-cigarettes-around-95-less-harmful-than-tobacco-estimates-landmark-review • UK Health Security Agency - Clearing up some myths around e-cigarettes (2018) https://ukhsa.blog.gov.uk/2018/02/20/clearing-up-some- myths-around-e-cigarettes/ • Royal College of General Practitioners: E-cigarettes and non-combustible inhaled tobacco products (2017) https://www.rcgp.org.uk/representing-you/policy-areas/e-cigarettes • Royal College of Physicians (UK) – Nicotine without smoke (2016): “the hazard to health arising from long-term vapour inhalation from e- cigarettes is unlikely to exceed 5% of the harm from smoking tobacco”. https://www.rcp.ac.uk/media/xcfal4ed/nicotine-without- smoke_0.pdf • UK Office for Health Improvement & Disparities – Clearing up some myths on e-cigarettes (2018) https://ukhsa.blog.gov.uk/2018/02/20/clearing-up-some-myths-around-e-cigarettes/ • Cochrane Library – Systematic Review of Electronic cigarettes for smoking cessation - Can electronic cigarettes help people stop smoking, and do they have any unwanted effects when used for this purpose? (2025) https://www.cochrane.org/CD010216/CENTRALED_can- electronic-cigarettes-help-people-stop-smoking-and-do-they-have-any-unwanted-effects-when-used • Yorkshire Cancer Research – The Truth About Vaping (2021) https://www.yorkshirecancerresearch.org.uk/insights/the-truth-about-vaping • Consumer Choice Center - The Truth About Nicotine (2021) https://consumerchoicecenter.org/vaping-is-not-the-gateway-to-smoking-4- key-facts/ • Bussineswire - Sweden Achieves the Lowest Smoking Rate in Europe and is on Track to Become Officially Smoke-Free - The EU Must Take Note (2022) https://www.businesswire.com/news/home/20221205005671/en/Sweden-Achieves-the-Lowest-Smoking-Rate-in-Europe- and-is-on-Track-to-Become-Officially-Smoke-Free---The-EU-Must-Take-Note • ASH New Zealand – Vaping and Tobacco Harm Reduction (2021) https://www.ash.org.nz/vaping-and-harm-reduction • Consumer Choice Center – Vaping and the Gateway Myth: 4 Facts (2021) https://consumerchoicecenter.org/vaping-is-not-the-gateway- to-smoking-4-key-facts/