Αρχική ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣΚΕΦΑΛΑΙΟ Β΄ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΡΓΟΥΜΕΝΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ – άρθρα 105-106Σχόλιο του χρήστη Σωτηρόπουλος | 29 Σεπτεμβρίου 2025, 15:12
  • Σχόλιο του χρήστη 'Σωτηρόπουλος' | 29 Σεπτεμβρίου 2025, 15:12

    «Ακούσιες νοσηλείες αποκλειστικά από το ΕΚΑΒ»: Μια σκόπιμα ρομαντική, επικίνδυνη και ανεφάρμοστη συμφωνία. Η πρόσφατη ανακοίνωση της Π.Ο.ΑΣ.Υ. (Πανελλήνια Ομοσπονδία Αστυνομικών) αντιδρά στην πρόταση του Υπουργείου Υγείας στο υπό διαβούλευση νομοσχέδιο, που προβλέπει ότι η μεταφορά ψυχικά ασθενών για ακούσια νοσηλεία θα πρέπει να διενεργείται αποκλειστικά από το ΕΚΑΒ, υπό συνθήκες που “εξασφαλίζουν τον σεβασμό στην προσωπικότητα και αξιοπρέπεια του ασθενούς”.  Αυτή η πρόταση, η οποία με την πρώτη ματιά φαίνεται θετική — και από άποψη ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αλλά και πρακτικής — έχει σοβαρά κενά και κινδύνους που θα μπορούσαν να βλάψουν τόσο τους ασθενείς όσο και τα πληρώματα του ΕΚΑΒ, αν υλοποιηθεί όπως είναι τώρα διατυπωμένη. ⸻ Τι αναφέρει η ανακοίνωση • Η Π.Ο.ΑΣ.Υ. επισημαίνει ότι κακοποιοί και ασθενούντες ψυχικά δεν είναι το ίδιο — ότι οι ψυχικά ασθενείς αντιμετωπίζονται συχνά ως εγκληματίες όταν καλούνται οι αστυνομικοί για “κράτηση” ή μεταφορά.  • Ο νόμος 2071/1992 (αρθ. 96) προέβλεπε την ύπαρξη Κοινοτικών Μονάδων Ψυχικής Υγείας ώστε να αποσυμφορηθεί αυτή η κατάσταση.  • Το νομοσχέδιο που κατατέθηκε προτείνει ότι η ακούσια νοσηλεία (ή τουλάχιστον η μεταφορά για έκδοση γνωματεύσεων) θα γίνεται από το ΕΚΑΒ.  ⸻ Τα μεγάλα “αν” — και οι λόγοι ανησυχίας Παρά τα φαινομενικά θετικά στοιχεία, υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους η πρόταση φαίνεται περισσότερο θεωρητική παρά λειτουργική, με σημανμένους κινδύνους. 1. Έλλειψη εξοπλισμού για ασφάλεια / καθήλωση Το ΕΚΑΒ δεν είναι ούτε έχει σχεδιαστεί ως υπηρεσία καθήλωσης ψυχικά διαταραγμένων (που μπορεί να αρνούνται τη βοήθεια ή να είναι επικίνδυνοι για τον εαυτό τους ή τρίτους). Οι διασώστες δεν έχουν – κατά κανόνα – τον εξοπλισμό που απαιτείται για ασφαλή καθήλωση ή διαχείριση βίαιων ή ασταθών περιστατικών, όπως ειδικές ζώνες, δέστρες, κατάλληλη εκπαίδευση. 2. Έλλειψη επαρκούς εκπαίδευσης Η εκπαίδευση στο χειρισμό ψυχικών ασθενών, ιδιαίτερα αυτών που μπορεί να αντιδρούν βίαια ή να έχουν κρίση, απαιτεί εξειδικευμένη ψυχιατρική γνώση, δεξιότητες διαπραγμάτευσης, τεχνικές αποκλιμάκωσης. Αν το ΕΚΑΒ δεν διαθέτει μαζικά αυτό το προσωπικό και δεν έχει γίνει εκτεταμένη εκπαίδευση, υπάρχει κίνδυνος τραυματισμών ασθενών ή διασωστών. 3. Σωματική ικανότητα και συνθήκες εργασίας Η μεταφορά κάποιου υπό ακούσια νοσηλεία μπορεί να απαιτεί φυσική δύναμη, χρήση τεχνικών συγκράτησης, διαχείριση βίας. Διαφορετική είναι η φυσική σύσταση των διασωστών, όπως και η εσωτερική δομή βάρδιες, πόσο γρήγορα φτάνουν – αν υπάρχει υποστήριξη από την αστυνομία ή άλλο προσωπικό – κ.ά. 4. Νομική ευθύνη και προστασία Όταν το ΕΚΑΒ αναλαμβάνει να μεταφέρει έναν άνθρωπο παρά τη θέλησή του, με εντολή (π.χ. εισαγγελέα), ανακύπτουν σοβαρά νομικά ζητήματα. Ποιος φέρει την ευθύνη αν υπάρξει τραυματισμός ή παραβίαση των δικαιωμάτων του ασθενούς; Υπάρχει επαρκής νομοθετική κάλυψη για το προσωπικό του ΕΚΑΒ ώστε να μην κινδυνέψει με ποινικές ή αστικές διώξεις; 5. Ασφάλεια του προσωπικού Το προσωπικό του ΕΚΑΒ ενδέχεται να βρεθεί σε επικίνδυνες καταστάσεις χωρίς επαρκή ασφάλεια: αν ο ασθενής γίνεται βίαιος, αν η μεταφορά γίνει χωρίς ενισχύσεις ή χωρίς κατάλληλη πρόληψη. Υπάρχει κίνδυνος τραυματισμού, ψυχολογικής επιβάρυνσης. 6. Διαφορετική σύνθεση πληρωμάτων / ανθρώπινο δυναμικό Η αναλογία ανδρών/γυναικών, η σωματική διάπλαση αλλά και η διαθεσιμότητα συνοδών ή συμπληρωματικού προσωπικού (π.χ. ψυχίας – ψυχολόγου) διαφέρουν πολύ από τη δομή της αστυνομίας. Ένα περιπολικό της αστυνομίας μπορεί να έχει δύο αστυνομικούς, με δυνατότητα επέμβασης· το ασθενοφόρο έχει δύο διασώστες που όμως συνήθως στις μέρες μας αποτελούνται από μεικτό προσωπικό άνδρας-γυναίκα καθώς έχει καταργηθεί η σωματική δοκιμασία που διασφάλιζε την ποσόστωση ανδρών γυναικών στο ΕΚΑΒ. ⸻ Γιατί η συμφωνία όπως είναι τώρα μοιάζει ανεφάρμοστη • Υποδομές που δεν υπάρχουν σε επαρκή αριθμό: Το ΕΚΑΒ έχει περιορισμένα οχήματα/πληρώματα· αν τώρα αναλάβει αποκλειστικά όλες τις μεταφορές αυτής της φύσεως, υπάρχει θέμα κάλυψης τόσων περιστατικών πανελλαδικά, ειδικά στις απομακρυσμένες περιοχές με δύσκολη πρόσβαση. • Έλλειψη συντονισμού με ψυχιατρικές μονάδες: Πολλές δημόσιες ψυχιατρικές κλινικές είναι υποστελεχωμένες ή σε αναμονή βελτιώσεων· οι μονάδες κοινότητας που προέβλεπε ο νόμος του 1992 δεν έχουν αναπτυχθεί επαρκώς.  • Οικονομικό κόστος και επιπλέον επιβάρυνση για το ΕΚΑΒ: Αν το ΕΚΑΒ χρειάζεται να εξοπλιστεί, να εκπαιδευτεί, να έχει ενισχύσεις ασφαλείας, να αυξήσει προσωπικό και μέσα, αυτό απαιτεί χρηματοδότηση – που έως τώρα δεν φαίνεται να έχει εξασφαλιστεί ή να έχει παρουσιαστεί με σαφήνεια. • Η πιθανότητα ανεφάρμοστων διατάξεων: Το άρθρο 101 του νομοσχεδίου ορίζει ότι μετά τις λέξεις «διενεργείται», προστίθενται οι λέξεις «από το Εθνικό Κέντρο Άμεσης Βοήθειας».  Όμως ο νόμος δεν φαίνεται να προσδιορίζει επαρκώς πώς θα εξασφαλιστούν οι “συνθήκες που εξασφαλίζουν αξιοπρέπεια”, ούτε τα ελάχιστα στάνταρ ασφαλείας, ούτε πώς θα αντιμετωπιστούν τα επείγοντα περιστατικά ή οι κρίσεις. ⸻ Κίνδυνοι και συνέπειες • Κίνδυνος για τους ασθενείς: Αν μια ακούσια νοσηλεία γίνει χωρίς επαρκή πρόληψη, ασφάλεια, τεχνικά μέσα ή ανθρώπινο προσωπικό, μπορεί να υπάρξουν τραυματισμοί, επιδείνωση της κατάστασης, ακόμη και θάνατος. • Κίνδυνος για τα πληρώματα του ΕΚΑΒ: Φυσική βλάβη, ψυχολογική επιβάρυνση, νομικές ευθύνες, έλλειψη προστασίας. • Κοινωνική απαξίωση και στίγμα: Αν δεν γίνει σωστά, η πρακτική αυτή μπορεί να ενισχύσει τη λογική του “ψυχικά άρρωστου = επικίνδυνου, παράφρονα” και να αυξήσει το στίγμα, αντί να προωθεί κατανόηση και φροντίδα. • Νομικά προβλήματα: Δίκες, ευθύνες, καταγγελίες λόγω παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων. ⸻ Προς μια καλύτερη λύση Για να μην μείνουμε σε θεωρητικές διαφωνίες, θα ήταν χρήσιμο να προταθούν συγκεκριμένες βελτιώσεις: 1. Καθορισμός ελάχιστων προδιαγραφών για τις μεταφορές: ειδικός εξοπλισμός αν χρειάζεται, ειδικά οχήματα, δυνατότητα συνοδείας ψυχία ή ψυχολόγου. 2. Εξειδικευμένη εκπαίδευση για το προσωπικό του ΕΚΑΒ στην αντιμετώπιση κρίσεων ψυχικής υγείας, διαπραγματευτικές τεχνικές, αποκλιμάκωση. 3. Συνεργασία με την αστυνομία όταν απαιτείται: για ασφάλεια, επιτήρηση της κατάστασης πριν από τη μεταφορά, σε περίπτωση που υπάρχει άμεση απειλή. 4. Νομική κάλυψη και ξεκάθαρο καθεστώς ευθυνών: τι συμβαίνει αν υπάρξει τραυματισμός ή αν ο ασθενής θεωρήσει ότι παραβιάστηκαν τα δικαιώματά του. 5. Πιλοτικά προγράμματα: εφαρμογή σε μικρότερη κλίμακα, αξιολόγηση, διορθωτικές παρεμβάσεις, προκειμένου να φανεί τι λειτουργεί. 6. Ανάπτυξη των μονάδων ψυχικής υγείας στην κοινότητα ώστε να μη χρειάζεται πάντοτε η ακούσια νοσηλεία ως πρώτη λύση. ⸻ Συμπέρασμα Η πρωτοβουλία που διατυπώνει ότι η μεταφορά για ακούσιες νοσηλείες θα πρέπει να γίνεται αποκλειστικά από το ΕΚΑΒ είναι, στοιχειωδώς, μια αναγνώριση ότι η τρέχουσα κατάσταση — με τις αστυνομικές μεταφορές χωρίς κατάλληλα μέσα και συχνά με παραβιάσεις αξιοπρέπειας — δεν μπορεί να συνεχισθεί. Όμως, χωρίς σαφή πρόβλεψη των άνωθεν, αυτή η διάταξη κινδυνεύει να παραμείνει στα χαρτιά, ή να γεννήσει νέα προβλήματα. Δεν αρκεί να πούμε «μόνο ΕΚΑΒ» — πρέπει να διασφαλιστεί ότι το ΕΚΑΒ μπορεί να το κάνει με ασφάλεια, ευαισθησία και νομιμότητα. Αν δεν γίνουν οι απαραίτητες αλλαγές, η ευγενής πρόθεση μπορεί να αποδειχθεί επικίνδυνη — τόσο για τους ανθρώπους που χρήζουν ψυχιατρικής φροντίδας, όσο και για εκείνους που καλούνται να τους εξυπηρετήσουν.