Άρθρο 105
Μεταβατικές διατάξεις
- Όσες από τις ήδη λειτουργούσες Μονάδες Ημερήσιας Νοσηλείας του άρθρου 87, πρόκειται να διενεργούν ιατρικές πράξεις πέραν της τοπικής αναισθησίας, οφείλουν να εκδώσουν νέες βεβαιώσεις λειτουργίας, κατόπιν έκδοσης των αποφάσεων της παρ. 5, της περ. α) της παρ. 6 και της παρ. 7 του άρθρου 33 του ν. 4025/2011 (Α’ 228).
- Η υπό στοιχεία Γ.Π./οικ.4963/27.8.2014 (Β΄2308) απόφαση του Υπουργού Υγείας, περί τεχνικών προδιαγραφών για τη συστέγαση ιδιωτικών φορέων παροχής Υπηρεσιών Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, εξακολουθεί να ισχύει μέχρι την έκδοση της υπουργικής απόφασης του άρθρου 90.
Άρθρο 106
Καταργούμενες διατάξεις
Από την έναρξη ισχύος του παρόντος καταργούνται:α) Το άρθρο 26 του ν. 3475/2006 (Α΄ 146), περί πρόσληψης εκπαιδευτών και επιμορφωτών από τον Οργανισμό Κατά των Ναρκωτικών και το Κέντρο Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων, και
β) το άρθρο 96Α του ν. 2071/1992, περί της μεταφοράς του ασθενή κατά τη διαδικασία της ακούσιας νοσηλείας.
Την 24 Σεπτεμβρίου 2025 κατατέθηκε στην διαβούλευση από το Υπουργείο Υγείας σχέδιο νόμου με τίτλο «ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ» που στο άρθρο 101 αναφέρει το εξής:
Άρθρο 101
Διαδικασία μεταφοράς φερόμενων ως ψυχικά ασθενών – Τροποποίηση παρ. 5 άρθρου 96 ν. 2071/1992:
Στο δεύτερο εδάφιο της παρ. 5 του άρθρου 96 του ν. 2071/1992 (Α’ 123) περί της διαδικασίας ακούσιας νοσηλείας σε μονάδα ψυχικής υγείας, μετά από τη λέξη «διενεργείται», προστίθενται οι λέξεις «από το Εθνικό Κέντρο Άμεσης Βοήθειας» και η παρ. 5 διαμορφώνεται ως εξής:
«5. Στην περίπτωση που τη διαδικασία κινεί αυτεπάγγελτα ο εισαγγελέας ή που στην αίτηση αναφέρεται ότι ήταν ανέφικτη η εξέταση του ασθενή, λόγω άρνησής του να εξετασθεί, ο εισαγγελέας πρωτοδικών δικαιούται να διατάξει τη μεταφορά του ασθενή για εξέταση και σύνταξη των γνωματεύσεων, σε δημόσια ψυχιατρική κλινική. Η μεταφορά του διενεργείται από το Εθνικό Κέντρο Άμεσης Βοήθειας, υπό συνθήκες που εξασφαλίζουν το σεβασμό στην προσωπικότητα και την αξιοπρέπεια του ασθενή, η δε παραμονή του ασθενή εκεί για τις αναγκαίες εξετάσεις δεν μπορεί να διαρκέσει περισσότερο από 48 ώρες.».
Ως ΠΟΣΟΨΥ ελπίζουμε η διάταξη αυτή να εφαρμοστεί στην ολότητά της και να βάλει τέλος στην έως σήμερα απαράδεκτη διαδικασία, ορίζοντας ρητά ότι το ΕΚΑΒ είναι ο μόνος τρόπος μεταφοράς των ψυχικά ασθενών.
Η μεταφορά των ανθρώπων μας με το ΕΚΑΒ αποτελεί ένα από τα συνεχή αιτήματα της ΠΟΣΟΨΥ. Είναι καιρός πια να αναγνωρισθεί εμπράκτως από όλους ότι οι άνθρωποι αυτοί ως ασθενείς, χρήζουν μεταχείρισης ως ασθενείς και όχι ως εγκληματίες.
«Ακούσιες νοσηλείες αποκλειστικά από το ΕΚΑΒ»: Μια σκόπιμα ρομαντική, επικίνδυνη και ανεφάρμοστη συμφωνία.
Η πρόσφατη ανακοίνωση της Π.Ο.ΑΣ.Υ. (Πανελλήνια Ομοσπονδία Αστυνομικών) αντιδρά στην πρόταση του Υπουργείου Υγείας στο υπό διαβούλευση νομοσχέδιο, που προβλέπει ότι η μεταφορά ψυχικά ασθενών για ακούσια νοσηλεία θα πρέπει να διενεργείται αποκλειστικά από το ΕΚΑΒ, υπό συνθήκες που “εξασφαλίζουν τον σεβασμό στην προσωπικότητα και αξιοπρέπεια του ασθενούς”. 
Αυτή η πρόταση, η οποία με την πρώτη ματιά φαίνεται θετική — και από άποψη ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αλλά και πρακτικής — έχει σοβαρά κενά και κινδύνους που θα μπορούσαν να βλάψουν τόσο τους ασθενείς όσο και τα πληρώματα του ΕΚΑΒ, αν υλοποιηθεί όπως είναι τώρα διατυπωμένη.
⸻
Τι αναφέρει η ανακοίνωση
• Η Π.Ο.ΑΣ.Υ. επισημαίνει ότι κακοποιοί και ασθενούντες ψυχικά δεν είναι το ίδιο — ότι οι ψυχικά ασθενείς αντιμετωπίζονται συχνά ως εγκληματίες όταν καλούνται οι αστυνομικοί για “κράτηση” ή μεταφορά. 
• Ο νόμος 2071/1992 (αρθ. 96) προέβλεπε την ύπαρξη Κοινοτικών Μονάδων Ψυχικής Υγείας ώστε να αποσυμφορηθεί αυτή η κατάσταση. 
• Το νομοσχέδιο που κατατέθηκε προτείνει ότι η ακούσια νοσηλεία (ή τουλάχιστον η μεταφορά για έκδοση γνωματεύσεων) θα γίνεται από το ΕΚΑΒ. 
⸻
Τα μεγάλα “αν” — και οι λόγοι ανησυχίας
Παρά τα φαινομενικά θετικά στοιχεία, υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους η πρόταση φαίνεται περισσότερο θεωρητική παρά λειτουργική, με σημανμένους κινδύνους.
1. Έλλειψη εξοπλισμού για ασφάλεια / καθήλωση
Το ΕΚΑΒ δεν είναι ούτε έχει σχεδιαστεί ως υπηρεσία καθήλωσης ψυχικά διαταραγμένων (που μπορεί να αρνούνται τη βοήθεια ή να είναι επικίνδυνοι για τον εαυτό τους ή τρίτους). Οι διασώστες δεν έχουν – κατά κανόνα – τον εξοπλισμό που απαιτείται για ασφαλή καθήλωση ή διαχείριση βίαιων ή ασταθών περιστατικών, όπως ειδικές ζώνες, δέστρες, κατάλληλη εκπαίδευση.
2. Έλλειψη επαρκούς εκπαίδευσης
Η εκπαίδευση στο χειρισμό ψυχικών ασθενών, ιδιαίτερα αυτών που μπορεί να αντιδρούν βίαια ή να έχουν κρίση, απαιτεί εξειδικευμένη ψυχιατρική γνώση, δεξιότητες διαπραγμάτευσης, τεχνικές αποκλιμάκωσης. Αν το ΕΚΑΒ δεν διαθέτει μαζικά αυτό το προσωπικό και δεν έχει γίνει εκτεταμένη εκπαίδευση, υπάρχει κίνδυνος τραυματισμών ασθενών ή διασωστών.
3. Σωματική ικανότητα και συνθήκες εργασίας
Η μεταφορά κάποιου υπό ακούσια νοσηλεία μπορεί να απαιτεί φυσική δύναμη, χρήση τεχνικών συγκράτησης, διαχείριση βίας. Διαφορετική είναι η φυσική σύσταση των διασωστών, όπως και η εσωτερική δομή βάρδιες, πόσο γρήγορα φτάνουν – αν υπάρχει υποστήριξη από την αστυνομία ή άλλο προσωπικό – κ.ά.
4. Νομική ευθύνη και προστασία
Όταν το ΕΚΑΒ αναλαμβάνει να μεταφέρει έναν άνθρωπο παρά τη θέλησή του, με εντολή (π.χ. εισαγγελέα), ανακύπτουν σοβαρά νομικά ζητήματα. Ποιος φέρει την ευθύνη αν υπάρξει τραυματισμός ή παραβίαση των δικαιωμάτων του ασθενούς; Υπάρχει επαρκής νομοθετική κάλυψη για το προσωπικό του ΕΚΑΒ ώστε να μην κινδυνέψει με ποινικές ή αστικές διώξεις;
5. Ασφάλεια του προσωπικού
Το προσωπικό του ΕΚΑΒ ενδέχεται να βρεθεί σε επικίνδυνες καταστάσεις χωρίς επαρκή ασφάλεια: αν ο ασθενής γίνεται βίαιος, αν η μεταφορά γίνει χωρίς ενισχύσεις ή χωρίς κατάλληλη πρόληψη. Υπάρχει κίνδυνος τραυματισμού, ψυχολογικής επιβάρυνσης.
6. Διαφορετική σύνθεση πληρωμάτων / ανθρώπινο δυναμικό
Η αναλογία ανδρών/γυναικών, η σωματική διάπλαση αλλά και η διαθεσιμότητα συνοδών ή συμπληρωματικού προσωπικού (π.χ. ψυχίας – ψυχολόγου) διαφέρουν πολύ από τη δομή της αστυνομίας. Ένα περιπολικό της αστυνομίας μπορεί να έχει δύο αστυνομικούς, με δυνατότητα επέμβασης· το ασθενοφόρο έχει δύο διασώστες που όμως συνήθως στις μέρες μας αποτελούνται από μεικτό προσωπικό άνδρας-γυναίκα καθώς έχει καταργηθεί η σωματική δοκιμασία που διασφάλιζε την ποσόστωση ανδρών γυναικών στο ΕΚΑΒ.
⸻
Γιατί η συμφωνία όπως είναι τώρα μοιάζει ανεφάρμοστη
• Υποδομές που δεν υπάρχουν σε επαρκή αριθμό: Το ΕΚΑΒ έχει περιορισμένα οχήματα/πληρώματα· αν τώρα αναλάβει αποκλειστικά όλες τις μεταφορές αυτής της φύσεως, υπάρχει θέμα κάλυψης τόσων περιστατικών πανελλαδικά, ειδικά στις απομακρυσμένες περιοχές με δύσκολη πρόσβαση.
• Έλλειψη συντονισμού με ψυχιατρικές μονάδες: Πολλές δημόσιες ψυχιατρικές κλινικές είναι υποστελεχωμένες ή σε αναμονή βελτιώσεων· οι μονάδες κοινότητας που προέβλεπε ο νόμος του 1992 δεν έχουν αναπτυχθεί επαρκώς. 
• Οικονομικό κόστος και επιπλέον επιβάρυνση για το ΕΚΑΒ: Αν το ΕΚΑΒ χρειάζεται να εξοπλιστεί, να εκπαιδευτεί, να έχει ενισχύσεις ασφαλείας, να αυξήσει προσωπικό και μέσα, αυτό απαιτεί χρηματοδότηση – που έως τώρα δεν φαίνεται να έχει εξασφαλιστεί ή να έχει παρουσιαστεί με σαφήνεια.
• Η πιθανότητα ανεφάρμοστων διατάξεων: Το άρθρο 101 του νομοσχεδίου ορίζει ότι μετά τις λέξεις «διενεργείται», προστίθενται οι λέξεις «από το Εθνικό Κέντρο Άμεσης Βοήθειας».  Όμως ο νόμος δεν φαίνεται να προσδιορίζει επαρκώς πώς θα εξασφαλιστούν οι “συνθήκες που εξασφαλίζουν αξιοπρέπεια”, ούτε τα ελάχιστα στάνταρ ασφαλείας, ούτε πώς θα αντιμετωπιστούν τα επείγοντα περιστατικά ή οι κρίσεις.
⸻
Κίνδυνοι και συνέπειες
• Κίνδυνος για τους ασθενείς: Αν μια ακούσια νοσηλεία γίνει χωρίς επαρκή πρόληψη, ασφάλεια, τεχνικά μέσα ή ανθρώπινο προσωπικό, μπορεί να υπάρξουν τραυματισμοί, επιδείνωση της κατάστασης, ακόμη και θάνατος.
• Κίνδυνος για τα πληρώματα του ΕΚΑΒ: Φυσική βλάβη, ψυχολογική επιβάρυνση, νομικές ευθύνες, έλλειψη προστασίας.
• Κοινωνική απαξίωση και στίγμα: Αν δεν γίνει σωστά, η πρακτική αυτή μπορεί να ενισχύσει τη λογική του “ψυχικά άρρωστου = επικίνδυνου, παράφρονα” και να αυξήσει το στίγμα, αντί να προωθεί κατανόηση και φροντίδα.
• Νομικά προβλήματα: Δίκες, ευθύνες, καταγγελίες λόγω παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
⸻
Προς μια καλύτερη λύση
Για να μην μείνουμε σε θεωρητικές διαφωνίες, θα ήταν χρήσιμο να προταθούν συγκεκριμένες βελτιώσεις:
1. Καθορισμός ελάχιστων προδιαγραφών για τις μεταφορές: ειδικός εξοπλισμός αν χρειάζεται, ειδικά οχήματα, δυνατότητα συνοδείας ψυχία ή ψυχολόγου.
2. Εξειδικευμένη εκπαίδευση για το προσωπικό του ΕΚΑΒ στην αντιμετώπιση κρίσεων ψυχικής υγείας, διαπραγματευτικές τεχνικές, αποκλιμάκωση.
3. Συνεργασία με την αστυνομία όταν απαιτείται: για ασφάλεια, επιτήρηση της κατάστασης πριν από τη μεταφορά, σε περίπτωση που υπάρχει άμεση απειλή.
4. Νομική κάλυψη και ξεκάθαρο καθεστώς ευθυνών: τι συμβαίνει αν υπάρξει τραυματισμός ή αν ο ασθενής θεωρήσει ότι παραβιάστηκαν τα δικαιώματά του.
5. Πιλοτικά προγράμματα: εφαρμογή σε μικρότερη κλίμακα, αξιολόγηση, διορθωτικές παρεμβάσεις, προκειμένου να φανεί τι λειτουργεί.
6. Ανάπτυξη των μονάδων ψυχικής υγείας στην κοινότητα ώστε να μη χρειάζεται πάντοτε η ακούσια νοσηλεία ως πρώτη λύση.
⸻
Συμπέρασμα
Η πρωτοβουλία που διατυπώνει ότι η μεταφορά για ακούσιες νοσηλείες θα πρέπει να γίνεται αποκλειστικά από το ΕΚΑΒ είναι, στοιχειωδώς, μια αναγνώριση ότι η τρέχουσα κατάσταση — με τις αστυνομικές μεταφορές χωρίς κατάλληλα μέσα και συχνά με παραβιάσεις αξιοπρέπειας — δεν μπορεί να συνεχισθεί.
Όμως, χωρίς σαφή πρόβλεψη των άνωθεν, αυτή η διάταξη κινδυνεύει να παραμείνει στα χαρτιά, ή να γεννήσει νέα προβλήματα. Δεν αρκεί να πούμε «μόνο ΕΚΑΒ» — πρέπει να διασφαλιστεί ότι το ΕΚΑΒ μπορεί να το κάνει με ασφάλεια, ευαισθησία και νομιμότητα.
Αν δεν γίνουν οι απαραίτητες αλλαγές, η ευγενής πρόθεση μπορεί να αποδειχθεί επικίνδυνη — τόσο για τους ανθρώπους που χρήζουν ψυχιατρικής φροντίδας, όσο και για εκείνους που καλούνται να τους εξυπηρετήσουν.
«Ακούσιες νοσηλείες αποκλειστικά από το ΕΚΑΒ»: Μια σκόπιμα ρομαντική, επικίνδυνη και ανεφάρμοστη συμφωνία.
Η πρόσφατη ανακοίνωση της Π.Ο.ΑΣ.Υ. (Πανελλήνια Ομοσπονδία Αστυνομικών) αντιδρά στην πρόταση του Υπουργείου Υγείας στο υπό διαβούλευση νομοσχέδιο, που προβλέπει ότι η μεταφορά ψυχικά ασθενών για ακούσια νοσηλεία θα πρέπει να διενεργείται αποκλειστικά από το ΕΚΑΒ, υπό συνθήκες που “εξασφαλίζουν τον σεβασμό στην προσωπικότητα και αξιοπρέπεια του ασθενούς”. 
Αυτή η πρόταση, η οποία με την πρώτη ματιά φαίνεται θετική — και από άποψη ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αλλά και πρακτικής — έχει σοβαρά κενά και κινδύνους που θα μπορούσαν να βλάψουν τόσο τους ασθενείς όσο και τα πληρώματα του ΕΚΑΒ, αν υλοποιηθεί όπως είναι τώρα διατυπωμένη.
⸻
Τι αναφέρει η ανακοίνωση
• Η Π.Ο.ΑΣ.Υ. επισημαίνει ότι κακοποιοί και ασθενούντες ψυχικά δεν είναι το ίδιο — ότι οι ψυχικά ασθενείς αντιμετωπίζονται συχνά ως εγκληματίες όταν καλούνται οι αστυνομικοί για “κράτηση” ή μεταφορά. 
• Ο νόμος 2071/1992 (αρθ. 96) προέβλεπε την ύπαρξη Κοινοτικών Μονάδων Ψυχικής Υγείας ώστε να αποσυμφορηθεί αυτή η κατάσταση. 
• Το νομοσχέδιο που κατατέθηκε προτείνει ότι η ακούσια νοσηλεία (ή τουλάχιστον η μεταφορά για έκδοση γνωματεύσεων) θα γίνεται από το ΕΚΑΒ. 
⸻
Τα μεγάλα “αν” — και οι λόγοι ανησυχίας
Παρά τα φαινομενικά θετικά στοιχεία, υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους η πρόταση φαίνεται περισσότερο θεωρητική παρά λειτουργική, με σημανμένους κινδύνους.
1. Έλλειψη εξοπλισμού για ασφάλεια / καθήλωση
Το ΕΚΑΒ δεν είναι ούτε έχει σχεδιαστεί ως υπηρεσία καθήλωσης ψυχικά διαταραγμένων (που μπορεί να αρνούνται τη βοήθεια ή να είναι επικίνδυνοι για τον εαυτό τους ή τρίτους). Οι διασώστες δεν έχουν – κατά κανόνα – τον εξοπλισμό που απαιτείται για ασφαλή καθήλωση ή διαχείριση βίαιων ή ασταθών περιστατικών, όπως ειδικές ζώνες, δέστρες, κατάλληλη εκπαίδευση.
2. Έλλειψη επαρκούς εκπαίδευσης
Η εκπαίδευση στο χειρισμό ψυχικών ασθενών, ιδιαίτερα αυτών που μπορεί να αντιδρούν βίαια ή να έχουν κρίση, απαιτεί εξειδικευμένη ψυχιατρική γνώση, δεξιότητες διαπραγμάτευσης, τεχνικές αποκλιμάκωσης. Αν το ΕΚΑΒ δεν διαθέτει μαζικά αυτό το προσωπικό και δεν έχει γίνει εκτεταμένη εκπαίδευση, υπάρχει κίνδυνος τραυματισμών ασθενών ή διασωστών.
3. Σωματική ικανότητα και συνθήκες εργασίας
Η μεταφορά κάποιου υπό ακούσια νοσηλεία μπορεί να απαιτεί φυσική δύναμη, χρήση τεχνικών συγκράτησης, διαχείριση βίας. Διαφορετική είναι η φυσική σύσταση των διασωστών, όπως και η εσωτερική δομή βάρδιες, πόσο γρήγορα φτάνουν – αν υπάρχει υποστήριξη από την αστυνομία ή άλλο προσωπικό – κ.ά.
4. Νομική ευθύνη και προστασία
Όταν το ΕΚΑΒ αναλαμβάνει να μεταφέρει έναν άνθρωπο παρά τη θέλησή του, με εντολή (π.χ. εισαγγελέα), ανακύπτουν σοβαρά νομικά ζητήματα. Ποιος φέρει την ευθύνη αν υπάρξει τραυματισμός ή παραβίαση των δικαιωμάτων του ασθενούς; Υπάρχει επαρκής νομοθετική κάλυψη για το προσωπικό του ΕΚΑΒ ώστε να μην κινδυνέψει με ποινικές ή αστικές διώξεις;
5. Ασφάλεια του προσωπικού
Το προσωπικό του ΕΚΑΒ ενδέχεται να βρεθεί σε επικίνδυνες καταστάσεις χωρίς επαρκή ασφάλεια: αν ο ασθενής γίνεται βίαιος, αν η μεταφορά γίνει χωρίς ενισχύσεις ή χωρίς κατάλληλη πρόληψη. Υπάρχει κίνδυνος τραυματισμού, ψυχολογικής επιβάρυνσης.
6. Διαφορετική σύνθεση πληρωμάτων / ανθρώπινο δυναμικό
Η αναλογία ανδρών/γυναικών, η σωματική διάπλαση αλλά και η διαθεσιμότητα συνοδών ή συμπληρωματικού προσωπικού (π.χ. ψυχίας – ψυχολόγου) διαφέρουν πολύ από τη δομή της αστυνομίας. Ένα περιπολικό της αστυνομίας μπορεί να έχει δύο αστυνομικούς, με δυνατότητα επέμβασης· το ασθενοφόρο έχει δύο διασώστες που όμως συνήθως στις μέρες μας αποτελούνται από μεικτό προσωπικό άνδρας-γυναίκα καθώς έχει καταργηθεί η σωματική δοκιμασία που διασφάλιζε την ποσόστωση ανδρών γυναικών στο ΕΚΑΒ.
⸻
Γιατί η συμφωνία όπως είναι τώρα μοιάζει ανεφάρμοστη
• Υποδομές που δεν υπάρχουν σε επαρκή αριθμό: Το ΕΚΑΒ έχει περιορισμένα οχήματα/πληρώματα· αν τώρα αναλάβει αποκλειστικά όλες τις μεταφορές αυτής της φύσεως, υπάρχει θέμα κάλυψης τόσων περιστατικών πανελλαδικά, ειδικά στις απομακρυσμένες περιοχές με δύσκολη πρόσβαση.
• Έλλειψη συντονισμού με ψυχιατρικές μονάδες: Πολλές δημόσιες ψυχιατρικές κλινικές είναι υποστελεχωμένες ή σε αναμονή βελτιώσεων· οι μονάδες κοινότητας που προέβλεπε ο νόμος του 1992 δεν έχουν αναπτυχθεί επαρκώς. 
• Οικονομικό κόστος και επιπλέον επιβάρυνση για το ΕΚΑΒ: Αν το ΕΚΑΒ χρειάζεται να εξοπλιστεί, να εκπαιδευτεί, να έχει ενισχύσεις ασφαλείας, να αυξήσει προσωπικό και μέσα, αυτό απαιτεί χρηματοδότηση – που έως τώρα δεν φαίνεται να έχει εξασφαλιστεί ή να έχει παρουσιαστεί με σαφήνεια.
• Η πιθανότητα ανεφάρμοστων διατάξεων: Το άρθρο 101 του νομοσχεδίου ορίζει ότι μετά τις λέξεις «διενεργείται», προστίθενται οι λέξεις «από το Εθνικό Κέντρο Άμεσης Βοήθειας».  Όμως ο νόμος δεν φαίνεται να προσδιορίζει επαρκώς πώς θα εξασφαλιστούν οι “συνθήκες που εξασφαλίζουν αξιοπρέπεια”, ούτε τα ελάχιστα στάνταρ ασφαλείας, ούτε πώς θα αντιμετωπιστούν τα επείγοντα περιστατικά ή οι κρίσεις.
⸻
Κίνδυνοι και συνέπειες
• Κίνδυνος για τους ασθενείς: Αν μια ακούσια νοσηλεία γίνει χωρίς επαρκή πρόληψη, ασφάλεια, τεχνικά μέσα ή ανθρώπινο προσωπικό, μπορεί να υπάρξουν τραυματισμοί, επιδείνωση της κατάστασης, ακόμη και θάνατος.
• Κίνδυνος για τα πληρώματα του ΕΚΑΒ: Φυσική βλάβη, ψυχολογική επιβάρυνση, νομικές ευθύνες, έλλειψη προστασίας.
• Κοινωνική απαξίωση και στίγμα: Αν δεν γίνει σωστά, η πρακτική αυτή μπορεί να ενισχύσει τη λογική του “ψυχικά άρρωστου = επικίνδυνου, παράφρονα” και να αυξήσει το στίγμα, αντί να προωθεί κατανόηση και φροντίδα.
• Νομικά προβλήματα: Δίκες, ευθύνες, καταγγελίες λόγω παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
⸻
Προς μια καλύτερη λύση
Για να μην μείνουμε σε θεωρητικές διαφωνίες, θα ήταν χρήσιμο να προταθούν συγκεκριμένες βελτιώσεις:
1. Καθορισμός ελάχιστων προδιαγραφών για τις μεταφορές: ειδικός εξοπλισμός αν χρειάζεται, ειδικά οχήματα, δυνατότητα συνοδείας ψυχία ή ψυχολόγου.
2. Εξειδικευμένη εκπαίδευση για το προσωπικό του ΕΚΑΒ στην αντιμετώπιση κρίσεων ψυχικής υγείας, διαπραγματευτικές τεχνικές, αποκλιμάκωση.
3. Συνεργασία με την αστυνομία όταν απαιτείται: για ασφάλεια, επιτήρηση της κατάστασης πριν από τη μεταφορά, σε περίπτωση που υπάρχει άμεση απειλή.
4. Νομική κάλυψη και ξεκάθαρο καθεστώς ευθυνών: τι συμβαίνει αν υπάρξει τραυματισμός ή αν ο ασθενής θεωρήσει ότι παραβιάστηκαν τα δικαιώματά του.
5. Πιλοτικά προγράμματα: εφαρμογή σε μικρότερη κλίμακα, αξιολόγηση, διορθωτικές παρεμβάσεις, προκειμένου να φανεί τι λειτουργεί.
6. Ανάπτυξη των μονάδων ψυχικής υγείας στην κοινότητα ώστε να μη χρειάζεται πάντοτε η ακούσια νοσηλεία ως πρώτη λύση.
⸻
Συμπέρασμα
Η πρωτοβουλία που διατυπώνει ότι η μεταφορά για ακούσιες νοσηλείες θα πρέπει να γίνεται αποκλειστικά από το ΕΚΑΒ είναι, στοιχειωδώς, μια αναγνώριση ότι η τρέχουσα κατάσταση — με τις αστυνομικές μεταφορές χωρίς κατάλληλα μέσα και συχνά με παραβιάσεις αξιοπρέπειας — δεν μπορεί να συνεχισθεί.
Όμως, χωρίς σαφή πρόβλεψη των άνωθεν, αυτή η διάταξη κινδυνεύει να παραμείνει στα χαρτιά, ή να γεννήσει νέα προβλήματα. Δεν αρκεί να πούμε «μόνο ΕΚΑΒ» — πρέπει να διασφαλιστεί ότι το ΕΚΑΒ μπορεί να το κάνει με ασφάλεια, ευαισθησία και νομιμότητα.
Αν δεν γίνουν οι απαραίτητες αλλαγές, η ευγενής πρόθεση μπορεί να αποδειχθεί επικίνδυνη — τόσο για τους ανθρώπους που χρήζουν ψυχιατρικής φροντίδας, όσο και για εκείνους που καλούνται να τους εξυπηρετήσουν.
Σε συνάντηση που πραγματοποίησε το Προεδρείο της Π.Ο.ΑΣ.Υ. την 11η Απριλίου 2025 με τον Υπουργό Υγείας κ. Άδωνι Γεωργιάδη, (Αρ. Πρωτ.:605/13/97α ) είχαμε επισημάνει για ακόμα μία φορά το θέμα των ακούσιων νοσηλειών.
Συγκεκριμένα, είχαμε θίξει τόσο προφορικά όσο και γραπτά στον κ. Υπουργό, την αδυναμία του Υπουργείου Υγείας να ιδρύσει και στελεχώσει τις Κοινοτικές Μονάδες Ψυχικής Υγείας που όριζε το άρθρο 96Α του ν.2071/1992 , με το οποίο θα έμπαινε ένα τέλος στην απαράδεκτη κατάσταση οι ψυχικά άρρωστοι να αντιμετωπίζονται ως κακοποιοί και όχι ως ασθενείς που χρήζουν κατάλληλης φροντίδας.
Δυστυχώς, κάνοντας οι αρμόδιοι φορείς παρερμηνεία του νόμου, εξακολουθούν να διατάσσουν τους αστυνομικούς για την εκτέλεση ακούσιων νοσηλειών με περιπολικό, χωρίς τις απαραίτητες συνθήκες ασφαλείας, προσβάλλοντας διαρκώς την προσωπικότητα και την αξιοπρέπεια του ασθενή.
Την 24 Σεπτεμβρίου 2025 κατατέθηκε στην διαβούλευση από το Υπουργείο Υγείας σχέδιο νόμου με τίτλο «ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ» που στο άρθρο 101 αναφέρει το εξής:
Άρθρο 101
Διαδικασία μεταφοράς φερόμενων ως ψυχικά ασθενών – Τροποποίηση παρ. 5 άρθρου 96 ν. 2071/1992:
Στο δεύτερο εδάφιο της παρ. 5 του άρθρου 96 του ν. 2071/1992 (Α’ 123) περί της διαδικασίας ακούσιας νοσηλείας σε μονάδα ψυχικής υγείας, μετά από τη λέξη «διενεργείται», προστίθενται οι λέξεις «από το Εθνικό Κέντρο Άμεσης Βοήθειας» και η παρ. 5 διαμορφώνεται ως εξής:
«5. Στην περίπτωση που τη διαδικασία κινεί αυτεπάγγελτα ο εισαγγελέας ή που στην αίτηση αναφέρεται ότι ήταν ανέφικτη η εξέταση του ασθενή, λόγω άρνησής του να εξετασθεί, ο εισαγγελέας πρωτοδικών δικαιούται να διατάξει τη μεταφορά του ασθενή για εξέταση και σύνταξη των γνωματεύσεων, σε δημόσια ψυχιατρική κλινική. Η μεταφορά του διενεργείται από το Εθνικό Κέντρο Άμεσης Βοήθειας, υπό συνθήκες που εξασφαλίζουν το σεβασμό στην προσωπικότητα και την αξιοπρέπεια του ασθενή, η δε παραμονή του ασθενή εκεί για τις αναγκαίες εξετάσεις δεν μπορεί να διαρκέσει περισσότερο από 48 ώρες.». Ελπίζουμε η διάταξη αυτή να άρει τις παρερμηνείες αλλά και τα εμπόδια της προηγούμενης διάταξης, ώστε να εφαρμοστεί στην ολότητά της και να βάλει τέλος στην έως σήμερα απαράδεκτη διαδικασία, ορίζοντας ρητά ότι το ΕΚΑΒ είναι ο μόνος τρόπος μεταφοράς των ψυχικά ασθενών.
Ως Ομοσπονδία, τόσο στην διαβούλευση όσο και κατά τη συζήτηση στο Κοινοβούλιο, θα επιμείνουμε στην αυτονόητη θέση μας για μεταφορά των ανθρώπων αυτών με το ΕΚΑΒ και θα παρακολουθούμε την ορθή εφαρμογή του νόμου μετά την ψήφισή του, προκειμένου να αναγνωρισθεί εμπράκτως από όλους ότι οι άνθρωποι αυτοί ως ασθενείς, χρήζουν της ανάλογης ιατρικής φροντίδας και θεραπείας.
Επιτέλους ας αναλάβουν τις ευθύνες τους όλοι οι αρμόδιοι, ανακουφίζοντας το αστυνομικό προσωπικό από βάρη που δεν του αναλογούν, όπως τονίζεται καθημερινά από το σύνολο των Πρωτοβαθμίων Ενώσεών μας για το οξύτατο αυτό πρόβλημα.
Link Ανακοίνωσης: ( https://www.poasy.gr/site/index.php/el/anakoinwseis/p-o-as-y/poasy-2025/item/3077-akoysies-nosileies-apokleistika-apo-to-ekav )