• Το σύνολο των τροποποιήσεων που προτείνονται για τις διατάξεις του Ν. 4251/2014 είναι προς την σωστή κατεύθυνση, προκειμένου να ενισχυθούν οι πραγματικές επενδύσεις, παρόλα αυτά οφείλουμε να προχωρήσουμε σε περαιτέρω «λεκτικές» διορθώσεις ή διευκρινίσεις ώστε να απαλειφθούν διαπιστωμένα περιθώρια παρερμηνείας και κατά συνέπεια ενιαίας εφαρμογής του νόμου από τις Διευθύνσεις Αλλοδαπών και Μετανάστευσης αλλά και ενδεχομένως και από τους Συμβολαιογράφους κατά την χορήγηση της νέας βεβαίωσης της περίπτωσης 2. Ταυτόχρονα, η παρούσα τροπολογία είναι ευκαιρία για την Ελλάδα να εξορθολογήσει τις προϋποθέσεις και να συντονίσει τη νομοθεσία της με αντίστοιχες άλλων Ευρωπαϊκών κρατών, προς το βέλτιστο και προς όφελος των πολιτών τρίτων χωρών που επενδύουν στη χώρα βάσει των διατάξεων του αρ. 16 Ν. 4251/2014 και της παραγράφου Β του άρθρου 20 Ν. 4251/2014. ***** ***** ΒΕΒΑΙΩΣΗ ΣΥΜΒΟΛΑΙΟΓΡΑΦΟΥ και ΤΡΟΠΟΣ ΚΑΤΑΒΟΛΗΣ ΤΙΜΗΜΑΤΟΣ: Η εισαγωγή της βεβαίωσης Συμβολαιογράφου είναι προς την σωστή κατεύθυνση, καθώς ο Συμβολαιογράφος είναι δημόσιος λειτουργός και θεσμικός θεματοφύλακας της νομιμότητας και της ασφάλειας των συναλλαγών, φέρει δε τις απαραίτητες νομικές γνώσεις να ερμηνεύσει και να διαπιστώσει εάν πληρούνται ή όχι οι προϋποθέσεις της περίπτωσης 2 της παραγράφου Β του άρθρου 20 του ν. 4251/2014. Παρόλα αυτά, κρίνεται σκόπιμο να εκδίδεται μία (1) βεβαίωση ανά ακίνητο που προτίθεται να κάνει χρήση ο αιτών πολίτης τρίτης χώρας, καθώς έχει εκ του νόμου δυνατότητα να χρησιμοποιήσει περισσότερα ακίνητα, προκειμένου να συγκεντρώσει την απαιτούμενη ελάχιστη αξία των 250.000 ευρώ, τα οποία είναι επίσης πιθανόν να έχουν μεταβιβαστεί από διαφορετικούς συμβολαιογράφους. Ταυτόχρονα, είναι αυτονόητο ότι ο Συμβολαιογράφος δεν μπορεί να βεβαιώνει εάν το άθροισμα της αξίας των ακινήτων υπερβαίνει τις 250.000 ευρώ, αλλά μόνο εάν πληρώθηκαν οι τρόποι καταβολής του εκάστοτε τιμήματος του συγκεκριμένου ακινήτου για το οποίο θα χορηγεί την βεβαίωση. Τελευταίο, αλλά το πλέον σημαντικό, είναι να αποσαφηνιστούν οι υποχρεώσεις των συμβαλλομένων κατά τον τρόπο καταβολής του τιμήματος με δίγραμμη τραπεζική επιταγή, ώστε να μην υπάρχουν περιθώρια λάθους ερμηνείας από τον εκάστοτε Συμβολαιογράφο. Είναι σαφές ότι η εξόφληση του τιμήματος συντελείται με μόνη την παράδοση της επιταγής στα χέρια του δικαιούχου πωλητή, και οποιαδήποτε υποχρέωση του αγοραστή έναντι του πωλητή εξαντλείται με την παράδοση αυτής. Ταυτόχρονα, είναι αυτονόητο ότι μετά την παράδοση της επιταγής, αυτή φεύγει από την σφαίρα ελέγχου του αγοραστή, επομένως δεν μπορεί να γίνει διασταύρωση του χρόνου κατάθεσης της επιταγής. Παρόλα αυτά κρίνεται ωφέλιμο για λόγους ελέγχου και διασταύρωσης στοιχείων από τις αρμόδιες αρχές, να δηλώνει ο πωλητής τον αριθμό τραπεζικού λογαριασμού στον οποίο προτίθεται να καταθέσει την επιταγή προς είσπραξη. Βάσει των ανωτέρω και με δεδομένο ότι υπάρχουν ήδη αντικρουόμενες ερμηνείες επί του θέματος αυτού, κρίνεται σκόπιμο να αποσαφηνιστεί ότι ο πωλητής θα δηλώνει υπευθύνως τον αριθμό του τραπεζικού λογαριασμού στον οποίο προτίθεται να καταθέσει την επιταγή ΜΕΤΑ την υπογραφή του συμβολαίου και την απομάκρυνσή του από το συμβολαιογραφείο, χωρίς να φέρει ο αγοραστής ή ο συμβολαιογράφος ευθύνη για τον χρόνο κατάθεσης της επιταγής. Βάσει των ανωτέρω προτείνονται τα εξής: -Α-) Μετά το πέμπτο εδάφιο της περίπτωσης 2 της παραγράφου Β του άρθρου 20 του ν. 4251/2014, προστίθενται νέα εδάφια ως εξής: «Ο πολίτης τρίτης χώρας, κατά την υποβολή της αίτησης για τη χορήγηση της μόνιμης άδειας διαμονής επενδυτή, υποβάλλει βεβαίωση του συμβολαιογράφου ΓΙΑ ΚΑΘΕ ΕΝΑ ΑΚΙΝΗΤΟ ΤΟΥ ΟΠΟΙΟΥ ΘΕΛΕΙ ΝΑ ΚΑΝΕΙ ΧΡΗΣΗ, η οποία βεβαιώνει ότι η σχετική συμβολαιογραφική πράξη μεταβίβασης πληροί τις προϋποθέσεις της περίπτωσης 2 της παραγράφου Β του παρόντος άρθρου. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Δικαιοσύνης και Μετανάστευσης και Ασύλου καθορίζονται ο τύπος και το περιεχόμενο της βεβαίωσης, καθώς και κάθε άλλο σχετικό θέμα.» -Β-) Το πέμπτο εδάφιο της περίπτωσης 2 της παραγράφου Β του άρθρου 20 του ν. 4251/2014, αντικαθίσταται ως εξής: «Όλα τα ειδικότερα στοιχεία διενέργειας της πληρωμής, συμπεριλαμβανομένων ιδίως των στοιχείων ταυτοποίησης πωλητή, αγοραστή, και τυχόν τρίτου πληρωτή, του αριθμού λογαριασμών πληρωμών του πληρωτή, της διεύθυνσής του, του επίσημου αριθμού προσωπικού εγγράφου του, του αναγνωριστικού αριθμού του πληρωτή ή της ημερομηνίας και του τόπου γέννησής του, του τρόπου πληρωμής και των σχετικών λογαριασμών πληρωμών χρέωσης του πληρωτή και πίστωσης του δικαιούχου ΚΑΙ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΠΛΗΡΩΜΗΣ ΜΕ ΔΙΓΡΑΜΜΗ ΤΡΑΠΕΖΙΚΗ ΕΠΙΤΑΓΗ ΤΗΣ ΥΠΕΥΘΥΝΗΣ ΔΗΛΩΣΗΣ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥΧΟΥ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ ΑΡΙΘΜΟ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΥ ΠΛΗΡΩΜΩΝ ΤΟΥ ΣΤΟΝ ΟΠΟΙΟ ΠΡΟΤΙΘΕΤΑΙ ΝΑ ΚΑΤΑΘΕΣΕΙ ΤΗΝ ΣΧΕΤΙΚΗ ΔΙΓΡΑΜΜΗ ΤΡΑΠΕΖΙΚΗ ΕΠΙΤΑΓΗ, καθώς και υπεύθυνης δήλωσης του αγοραστή για τη συζυγική σχέση ή τη συγγένεια με τυχόν τρίτο πληρωτή, πρέπει να δηλώνονται και να υποβάλλονται υπευθύνως από τους συμβαλλόμενους ενώπιον του συντάσσοντος το συμβόλαιο συμβολαιογράφου και να αναγράφονται σε αυτό.» ***** ***** ΕΝΗΛΙΚΑ ΜΕΛΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΜΕ ΨΥΧΙΚΗ Η ΣΩΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΠΗΡΙΑ: Υπάρχουν πολλές περιπτώσεις, όπου υποψήφιοι επενδυτές φροντίζουν και είναι υπεύθυνοι για ενήλικους συγγενείς με ψυχική ή σωματική αναπηρία, συνήθως πρώτου ή δευτέρου βαθμού (ενήλικα τέκνα άνω των 21 ετών, αδέρφια κλπ). Αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα για αυτές τις οικογένειες, το γεγονός να μην μπορούν να εκδώσουν άδεια διαμονής στο ενήλικο τέκνο τους το οποίο σε περίπτωση π.χ. ψυχικής αναπηρίας ίσως να μην έχει και την δικαιοπρακτική ικανότητα να προβεί σε επένδυση. Άλλες χώρες, όπως η Μάλτα, έχουν κάνει πρόβλεψη για αυτές τις περιπτώσεις, διευκολύνοντας τους ανθρώπους με ενήλικα τέκνα που είναι εξαρτώμενα από τους γονείς τους ανεξαρτήτως ηλικίας (βλ. επίσημη σελίδα για το πρόγραμμα της Μάλτας: https://iip.gov.mt/individual-investor-program/). Βάσει των ανωτέρω προτείνονται τα εξής: Στα μέλη οικογένειας τόσο των επενδυτών του αρ. 16, όσο και των επενδυτών της παραγράφου Β του άρθρου 20 του ν. 4251/2014, να συμπληρωθεί περίπτωση υπό στοιχείο «ε» ως εξής: «(ε) συγγενείς εξ αίματος ή εξ αγχιστείας μέχρι β` βαθμού του πολίτη τρίτης χώρας ή του ετέρου των συζύγων ή συντρόφων, με πνευματική, ψυχική ή σωματική αναπηρία, οι οποίοι συντηρούνται από τον πολίτη τρίτης χώρας ή τον έτερο των συζύγων ή των συντρόφων» ***** ***** ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Η Ελλάδα είναι η μόνη ευρωπαϊκή χώρα* που δεν παρέχει δικαίωμα εργασίας στους επενδυτές πολίτες τρίτων χωρών που επιθυμούν να καταθέσουν αίτηση για άδεια διαμονής, αποτελώντας σημαντικό ανασταλτικό παράγοντα για πολλούς κυρίως επενδυτές διαφόρων εθνικοτήτων που βρίσκονται σε παραγωγική ηλικία. Η Ελληνική αυτή πρωτοτυπία δίνει αφενός την αίσθηση της «διάκρισης» και δημιουργεί αφετέρου πραγματική δυσκολία στην ομαλή ένταξη των επενδυτών στην κοινωνική και οικονομική ζωή της χώρας, η οποία επιτυγχάνεται μέσω της εργασίας. Ταυτόχρονα, η Ελλάδα χάνει επίσης σημαντικούς πόρους όπως: 1) το κεφάλαιο της αρχικής επένδυσης για την απόκτηση άδειας διαμονής, 2) την μετέπειτα εισροή αμιγώς επενδυτικών κεφαλαίων για την δημιουργία επιχειρήσεων, 3) την δημιουργία νέων θέσεων εργασίας στις επιχειρήσεις των επενδυτών 4) σημαντικό έμψυχο υλικό, συνήθως καλά μορφωμένο και εξειδικευμένο, με μεταφερόμενη τεχνογνωσία από τις χώρες προέλευσής τους. Για όλους τους ανωτέρω λόγους, κρίνεται σκόπιμο να χορηγηθεί στους επενδυτές τόσο της παρ. Γ του αρ. 16 όσο και της παρ. Β του αρ. 20, το δικαίωμα στην άμεση πρόσβαση σε εξαρτημένη εργασία ή ανεξάρτητη οικονομική δραστηριότητα ή παροχή ανεξαρτήτων υπηρεσιών ή έργου. Βάσει των ανωτέρω, προτείνονται τα εξής: -Α-) Η περίπτωση 6 της παραγράφου Β του άρθρου 20 του ν. 4251/2014, αντικαθίσταται ως εξής: «Οι άδειες διαμονής που χορηγούνται σύμφωνα με την παρούσα παράγραφο παρέχουν στον κάτοχο τους δικαίωμα άμεσης πρόσβασης σε εξαρτημένη εργασία ή ανεξάρτητη οικονομική δραστηριότητα ή παροχή ανεξαρτήτων υπηρεσιών ή έργου.» Και αντίστοιχα για το άρθρο 16 ν.4251/2014: -Β-) Η περίπτωση 9 της παραγράφου Γ του άρθρου 16 του ν. 4251/2014, αντικαθίσταται ως εξής: «Οι άδειες διαμονής που χορηγούνται σύμφωνα με την παρούσα παράγραφο παρέχουν στον κάτοχο τους δικαίωμα άμεσης πρόσβασης σε εξαρτημένη εργασία ή ανεξάρτητη οικονομική δραστηριότητα ή παροχή ανεξαρτήτων υπηρεσιών ή έργου.» * Βλ. κατωτέρω ιστοσελίδες επίσημων αρχών Πορτογαλίας, Ισπανίας και Μάλτας, όπου αναφέρεται και η δυνατότητα εργασίας στους επενδυτές: Πορτογαλία: https://www.sef.pt/en/pages/conteudo-detalhe.aspx?nID=21 Ισπανία: http://www.investinspain.org/invest/en/-invest-in-spain/entrepreneurs-law-residence-programme/investors/index.html Μάλτα: https://iip.gov.mt/individual-investor-program/ ***** ***** ΑΠΟΚΤΗΣΗ ΑΚΙΝΗΤΟΥ ΛΟΓΩ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ή ΓΟΝΙΚΗΣ ΠΑΡΟΧΗΣ (ή ΔΩΡΕΑΣ): Το στοιχείο Ε της περίπτωσης 1 της παραγράφου Β του άρθρου 20 του ν. 4251/2014, αναφέρει ότι αν κάποιος απέκτησε ακίνητη περιουσία στην Ελλάδα λόγω κληρονομιάς ή γονικής παροχής, τότε θα υπολογίζεται ως ελάχιστη αξία επένδυσης η αντικειμενική αξία και όχι η πραγματική κατά το χρόνο της αγοράς από τον δικαιοπάροχο. Η ως άνω ρύθμιση αφενός είναι άδικη, αφετέρου δημιουργεί παράθυρο για κακόβουλη και λανθασμένη χρήση των διατάξεων, με σκοπό την έκδοση άδειας διαμονής χωρίς την πραγματοποίηση της επένδυσης. Ταυτόχρονα, αποκλείεται αδικαιολόγητα η μεταβιβαστική πράξη της δωρεάς, η οποία είναι διευρυμένη σε σχέση με την γονική παροχή, αφού μπορεί να γίνει και π.χ. από παππού προς εγγόνι, από τέκνο προς γονέα, από σύζυγο προς σύζυγο, κλπ. Η ρύθμιση είναι άδικη διότι είναι συχνό φαινόμενο το πραγματικό τίμημα να είναι μεγαλύτερο της αντικειμενικής αξίας, μπορεί για παράδειγμα ο πατέρας του κληρονόμου να αγόρασε το 2019 ακίνητο με αντικειμενική αξία 200.000 ευρώ έναντι πραγματικού τιμήματος 300.000 ευρώ και λίγους μήνες μετά να απεβίωσε, οπότε το τέκνο του δεν θα μπορεί να καταθέσει για άδεια διαμονής, βάσει της μικρότερης αντικειμενικής αξίας. Ταυτόχρονα όμως, δημιουργεί περιθώρια για κακόβουλη χρήση, αφού σε περίπτωση που κάποιος εντοπίσει ακίνητο με αντικειμενική αξία άνω των 250.000 ευρώ αλλά πραγματικό τίμημα υποπολλαπλάσιο (π.χ. 100.000 ευρώ), τότε μπορεί να προβεί σε νόμιμη αγορά ακινήτου 100.000 ευρώ και να κάνει γονική παροχή στο ενήλικο τέκνο του, το οποίο θα θεμελιώνει άμεσα δικαίωμα για κατάθεση αίτησης άδεια διαμονής βάσει της (υψηλότερης) αντικειμενικής αξίας. Ως εκ τούτου κρίνεται σκόπιμο, ακόμα και για περιπτώσεις κληρονομικής διαδοχής ή γονικής παροχής, αλλά ακόμη και δωρεάς, να θεμελιώνεται δικαίωμα για κατάθεση άδειας διαμονής από τον κληρονόμο ή τον αποδέκτη γονικής παροχής ή δωρεάς, με βάση την αξία που προκύπτει από τις συμβολαιογραφικές πράξεις μεταβίβασης ή τις συμβάσεις μίσθωσης, αντίστοιχα, του δικαιοπαρόχου τους, κατά το χρόνο σύναψης αυτών, εφόσον αυτές ολοκληρώθηκαν μετά την έναρξη ισχύος του ν. 4146/2013. Βάσει των ανωτέρω προτείνονται τα εξής: - Το στοιχείο Ε της περίπτωσης 1 της παραγράφου Β του άρθρου 20 του ν. 4251/2014, αντικαθίσταται ως εξής: «ε) Απέκτησε κατά πλήρη κυριότητα και νομή ως εξ αδιαθέτου ή από διαθήκη κληρονόμος ή συνεπεία γονικής παροχής Ή ΔΩΡΕΑΣ, ΑΚΙΝΗΤΗ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑ Η ΟΠΟΙΑ ΑΠΟΚΤΗΘΗΚΕ ΑΠΌ ΤΟΝ ΔΙΚΑΙΟΠΑΡΟΧΟ ΤΟΥ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΝΑΡΞΗ ΙΣΧΥΟΣ ΤΟΥ Ν. 4146/2013, ΤΗΡΟΥΜΕΝΩΝ ΤΩΝ ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΕΩΝ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΥ Β ΤΟΥ ΠΑΡΟΝΤΟΣ ΑΡΘΡΟΥ, ΟΠΩΣ ΙΣΧΥΑΝ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΧΡΟΝΟ ΚΤΗΣΗΣ ΤΗΣ, και είναι ενήλικος.» ***** ***** ΠΡΟΛΗΨΗ ΝΟΜΙΜΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΣΟΔΩΝ ΑΠΟ ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ: Με δεδομένο ότι η Ελληνική́ μεταναστευτική́ νομοθεσία, είναι σε παράλληλη λειτουργία με άλλες διατάξεις, όπως το Νόμο 4557/2018 «Πρόληψη και καταστολή της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας (ενσωμάτωση της Οδηγίας 2015/849/ΕΕ)». Η καταβολή μέρους ή όλου του τιμήματος από τρίτα πρόσωπα, συγγένειας μέχρι και β’ βαθμού του επενδυτή, με μόνο αποδεικτικό στοιχείο συγγένειας την υπεύθυνη δήλωση του αγοραστή, γεννά περιθώρια για λανθασμένη χρήση της νομοθεσίας σε σύγκρουση με τις ανωτέρω διατάξεις. Βάσει των ανωτέρω προτείνονται τα εξής: - Το τρίτο εδάφιο της περίπτωσης 2 της παραγράφου Β του άρθρου 20 του ν. 4251/2014, αντικαθίσταται ως εξής: - «Οι ως άνω τρόποι πληρωμής δύνανται να πραγματοποιηθούν και από σύζυγο ή/και από συγγενείς εξ αίματος ή εξ αγχιστείας μέχρι β` βαθμού του αγοραστή, ΕΦΑΡΜΟΖΟΜΕΝΩΝ ΚΑΤΑ ΤΑ ΛΟΙΠΑ ΤΩΝ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ 4557/2018». ********** ********** ********** ΕΠΙΔΟΣΗ ΑΔΕΙΑΣ ΔΙΑΜΟΝΗΣ ΣΕ ΕΠΕΝΔΥΤΕΣ: [ Αφορά το άρθρο 10 ν. 4251/2014 - Παράγραφος 1 - Εδάφιο Β ] Έχει και σε αυτό το σημείο παρατηρηθεί η έλλειψη ενιαίας «γραμμής» από τις κατά τόπους ΔΑΜ. Άλλες ΔΑΜ ζητούσαν επικυρωμένο αντίγραφο του διαβατηρίου και άλλες ΔΑΜ ακόμα και τώρα απαιτούν την προσκόμιση πρωτοτύπου διαβατηρίου, τα οποία οι επενδυτές στέλνουν προς το παρόν μέσω courier ή αναγκάζονται να μεταφέρουν μαζί τους τα διαβατήρια όλης της οικογένειάς τους, αν και η αποστολή ταξιδιωτικών εγγράφων ή η κατοχή περισσότερων του ενός ταξιδιωτικών εγγράφων απαγορεύεται, και έχουν ήδη δημιουργηθεί σχετικά προβλήματα στο αεροδρόμιο με περιστατικά επενδυτών που μετέφεραν διαβατήρια ή δεμάτων courier με διαβατήρια. Μετά την κατάργηση της επικολλώμενης άδειας διαμονής και την εφαρμογή του νέου τύπου αυτοτελούς δελτίου διαμονής, δεν υπάρχει λόγος να προσκομιστεί το πρωτότυπο διαβατήριο προκειμένου να επικολληθεί επ αυτού η άδεια διαμονής. Με δεδομένο ότι οι περισσότεροι επενδυτές δεν διαμένουν στην Ελλάδα για το διάστημα από την κατάθεση και μέχρι να εκδοθεί η άδειά τους, αλλά και το ότι η αποστολή διαβατηρίου μέσω Courier ή η μεταφορά πολλαπλών διαβατηρίων από τους επενδυτές του εκθέτει σε ενδεχόμενους αστυνομικούς ελέγχους και νομικές διαδικασίες, προτείνεται η εξαίρεσή τους από τον γενικό κανόνα του αρ. 10 του ν. 4251/2014. Βάσει των ανωτέρω προτείνονται τα εξής: Το δεύτερο εδάφιο της παραγράφου 1 του άρθρου 10 του ν. 4251/2014, αντικαθίσταται ως εξής: «Κατά την παραλαβή της άδειας είτε αυτή διενεργείται αυτοπρόσωπα είτε μέσω πληρεξουσίου, ο παραλαμβάνων οφείλει να φέρει το διαβατήριο ή άλλο ταξιδιωτικό έγγραφο του ενδιαφερόμενου πολίτη τρίτης χώρας, με εξαίρεση όσους έχουν διαπιστωμένα αντικειμενική αδυναμία προσκόμισης διαβατηρίου ΚΑΙ ΟΣΟΥΣ ΠΑΡΑΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΑΔΕΙΕΣ ΔΙΑΜΟΝΗΣ ΤΩΝ ΠΑΡΑΓΡΑΦΩΝ Α.1, Α.5, Β.1, Β.4, Γ.1. ΚΑΙ Γ.8. ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 16 ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΩΝ 1 ΚΑΙ 4 ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΥ Β ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 20 ΤΟΥ Ν. 4251/2014.»