• Καταρχάς, η Ε.Σ.Α.μεΑ. χαιρετίζει τη φιλόδοξη προσπάθεια του Υπουργείου Εργασίας & Κοινωνικής Ασφάλισης για τη θεσμοθέτηση για πρώτη φορά στη χώρα μας νομοθετικού πλαισίου για την Κοινωνική Οικονομία & Επιχειρηματικότητα. Για τη Συνομοσπονδία, πρόκειται για έναν τομέα, η ανάπτυξη του οποίου στη χώρα μας - η οποία έχει καθυστερήσει αρκετά συγκριτικά με άλλες ευρωπαϊκές χώρες (π.χ. Γαλλία) - δύναται να συμβάλλει στην άρση του αποκλεισμού που βιώνουν τα άτομα με αναπηρία στην αγορά εργασίας και στην προώθηση της κοινωνικής τους ένταξης. Πιο συγκεκριμένα τα σχόλια/προτάσεις της Ε.Σ.Α.μεΑ. ανά άρθρο και ανά παράγραφο είναι τα εξής: 1.Άρθρο 1 - «Ορισμοί» - - Παράγραφος 6 «Ένταξη» Ο όρος «ένταξη» διαφοροποιείται από τον όρο «ενσωμάτωση». Η έννοια της «ενσωμάτωσης» υποδηλώνει την προσαρμογή του ατόμου στο περιβάλλον και όχι το αντίθετο. Η «ένταξη» αφορά σε μια σταδιακή διαδικασία αλλαγής και προσαρμογής της κοινωνίας στις ανάγκες του συνόλου των ατόμων. Ως εκ’ τούτου, προτείνουμε η παράγραφος 6 «Ένταξη» να διαμορφωθεί ως εξής: «6. ‘Ένταξη’ νοείται η ένταξη στην αγορά εργασίας και στην απασχόληση και η κοινωνική ένταξη ευπαθών ομάδων του πληθυσμού» - - Παράγραφος 6.α) «Ευπαθείς Ομάδες Πληθυσμού» και 6.γ) «Ευάλωτες Ομάδες Πληθυσμού» και 7. «Κοινωνική Φροντίδα» Διαπιστώνουμε στις παρ. 6.α.), 6.γ) και 7 τη χρήση μιας ιατρικοκεντρικής ορολογίας για την αναπηρία, η οποία βασίζεται στο αναχρονιστικό ιατρικό μοντέλο της αναπηρίας - σε αντίθεση με τα τελευταία χρόνια που έχει επικρατήσει το κοινωνικό μοντέλο της αναπηρίας - εφόσον: i) η σωματική και ψυχική αναπηρία ονομάζεται «διαταραχή» («6.α)…..ή σωματικών ή ψυχικών διαταραχών….), ii) η ψυχική και νοητική αναπηρία θεωρούνται προβλήματα υγείας («6.β)…Σ’ αυτές ανήκουν άτομα ιδίως με αναπηρίες, με προβλήματα ψυχικής υγείας ή νοητικής υστέρησης….») και iii) οι χρόνια πάσχοντες καλούνται «ασθενείς» («7…άτομα με αναπηρίες, οι χρόνια ασθενείς …..»). Ως εκ τούτου, προτείνουμε τα εξής: - οι προαναφερθέντες όροι να αντικατασταθούν από τον συνταγματικά κατοχυρωμένο όρο (άρθρο 21. παρ. 6) «άτομα με αναπηρία». Συνεπώς ανά περίπτωση να χρησιμοποιηθούν στο εν λόγω Σχέδιο Νόμου οι παρακάτω όροι: «σωματική αναπηρία», «ψυχική αναπηρία», «νοητική αναπηρία». - πέραν των σωματικών, ψυχικών και νοητικών αναπηριών - βλ. παρ. 6.α) και 6.γ) - να συμπεριληφθούν στο παρόν Σχέδιο Νόμου και οι «αισθητηριακές αναπηρίες» (π.χ. τύφλωση, κώφωση κ.λπ.). Πρέπει να συμπεριληφθεί ολόκληρο το φάσμα των κατηγοριών αναπηρίας, ομαδοποιημένες ως εξής: «σωματικές αναπηρίες», «αισθητηριακές αναπηρίες», «ψυχικές αναπηρίες», «νοητικές αναπηρίες». - οι όροι «άτομα με αναπηρίες, χρόνια ασθενείς» να αντικατασταθεί από τον όρο «άτομα με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις» που το εθνικό αναπηρικό κίνημα έχει καθιερώσει. Επιπρόσθετα, διαπιστώνουμε ότι μέσω των παραγράφων 6.α) και 6.γ) υποστηρίζεται ότι τα εμπόδια για τη συμμετοχή του ατόμου στην κοινωνική και οικονομική ζωή δημιουργούνται από αυτή καθ’ αυτή την αναπηρία και όχι επειδή η κοινωνία δεν λαμβάνει υπόψη της τις ανάγκες των ατόμων με αναπηρία. Πιο συγκεκριμένα, αναφέρονται τα εξής: 6.α.) «….η συμμετοχή στην κοινωνική και οικονομική ζωή δυσχεραίνεται είτε εξαιτίας κοινωνικών και οικονομικών προβλημάτων ή σωματικών και ψυχικών διαταραχών ….», 6.γ) «….που η ένταξή τους στην κοινωνική και οικονομική ζωή εμποδίζεται από σωματικά και ψυχικά αίτια ….» . Λαμβάνοντας υπόψη ότι με: - το άρθρο 21 παράγραφος 6 του Συντάγματος της χώρας, στο οποίο αναφέρεται το εξής: «τα άτομα με αναπηρίες έχουν δικαίωμα να απολαμβάνουν μέτρων που εξασφαλίζουν την αυτονομία, την επαγγελματική ένταξη και τη συμμετοχή τους στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή της Χώρας», αναγνωρίζεται ότι το ζήτημα της συμμετοχής των ατόμων με αναπηρία είναι πρωτίστως ζήτημα εφαρμογής κατάλληλων μέτρων από την ελληνική Πολιτεία και ως εκ τούτου ζήτημα πρωτίστως κοινωνικό και πολιτικό, - τη Διεθνή Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία του ΟΗΕ (εφεξής η Σύμβαση) - την οποία η χώρα μας μαζί με το Προαιρετικό της Πρωτόκολλο έχει ήδη υπογράψει και αναμένεται άμεσα να επικυρώσει και ως εκ τούτου να θέσει σε εφαρμογή σε εθνικό επίπεδο, ενώ η Ευρωπαϊκή Ένωση πρόσφατα επικύρωσε εντάσσοντάς την στο δικό της θεσμικό πλαίσιο - καθιερώνεται η δικαιωματική προσέγγιση της αναπηρίας μέσω της οποίας αναγνωρίζεται «…ότι η αναπηρία είναι μια εξελισσόμενη έννοια και ότι η αναπηρία προκύπτει από την αλληλεπίδραση μεταξύ των εμποδιζόμενων προσώπων και των περιβαλλοντικών εμποδίων και των εμποδίων συμπεριφοράς που παρεμποδίζει την πλήρη και αποτελεσματική συμμετοχή τους στην κοινωνία, σε ίση βάση με τους άλλους (άρθρο 3)», δηλαδή αποδέχεται ότι αυτό που καθορίζει την δυνατότητα συμμετοχής του ατόμου στην κοινωνία δεν είναι η αναπηρία, αλλά ο σχεδιασμός του περιβάλλοντος και η οργάνωση της κοινωνίας (κοινωνικό μοντέλο της αναπηρίας), - τον Νόμο 3304/2005 Αρ. ΦΕΚ 16 Α΄/27.01.2005 «Εφαρμογή της Ίση Μεταχείρισης Εφαρμογή της αρχής της ίσης μεταχείρισης ανεξαρτήτως φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής, θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας ή γενετήσιου προσανατολισμού» το ζήτημα της διάκρισης των ατόμων με αναπηρία στην απασχόληση και την εργασία είναι ζήτημα θέσπισης και εφαρμογής νομοθεσίας ίσης μεταχείρισης, προτείνουμε την επανα-διατύπωση των παραγράφων 6.α) και 6.γ) στη βάση των προαναφερθέντων επιταγών με τέτοιο τρόπο ώστε να απαλειφθεί από το παρόν Σχέδιο Νόμου η ταύτιση της αναπηρίας με την αδυναμία ένταξης.