Αρχική Δημόσια ηλεκτρονική διαβούλευση για την "Εθνική Στρατηγική για την Κοινωνική Ένταξη και Μείωση της Φτώχειας"Εθνική Στρατηγική για την Κοινωνική Ένταξη και Μείωση της Φτώχειας»Σχόλιο του χρήστη ΑΜΙΤΣΗΣ ΓΑΒΡΙΗΛ | 23 Ιουνίου 2021, 18:06
  • Σχόλιο του χρήστη 'ΑΜΙΤΣΗΣ ΓΑΒΡΙΗΛ' | 23 Ιουνίου 2021, 18:06

    Η δημόσια διαβούλευση της «Εθνικής Στρατηγικής για την Κοινωνική Ένταξη και Μείωση της Φτώχειας 2021-2027» (ΕΣΚΕ 2021-2027) προσφέρει μία μοναδική ευκαιρία για την έναρξη ενός ουσιαστικού διαλόγου ανάδειξης μεταρρυθμιστικών πρωτοβουλιών στο κρίσιμο πεδίο της κοινωνικής προστασίας των ευπαθών ομάδων του πληθυσμού, που πρέπει να ενσωματώνουν ισχυρές διαστάσεις συμβατότητας ως προς τις επιδιώξεις ενός νέου Μοντέλου Έξυπνης και Βιώσιμης Ανάπτυξης χωρίς Αποκλεισμούς: την βελτίωση της κοινωνικής ανθεκτικότητας του Ελληνικού Κράτους, την αντιμετώπιση των οικονομικών και κοινωνικών επιπτώσεων της πανδημίας του COVID-19 και την μείωση των έντονων οικονομικών, κοινωνικών και εδαφικών ανισοτήτων που εμποδίζουν την σύγκλιση της χώρας ιδίως με τα άλλα Κράτη Μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το Ερευνητικό Εργαστήριο Κοινωνικής Διοίκησης του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής (ΕΕΚΔ ΠΑΔΑ, https://sarl.uniwa.gr) συμμετέχει στην διαδικασία της δημόσιας διαβούλευσης μέσω της κατάθεσης αναλυτικού υπομνήματος προς την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, προτείνοντας την ενδυνάμωση της θεσμικής και επιχειρησιακής ποιότητας των δημόσιων πολιτικών κοινωνικής ένταξης με οκτώ (8) εμβληματικές πρωτοβουλίες - δράσεις συγκεκριμένων θεματικών πεδίων:  ενεργητική ένταξη  κοινωνική φροντίδα  κοινωνική στέγαση  κοινωνική καινοτομία και κοινωνική επιχειρηματικότητα  ενεργή γήρανση. Ωστόσο, στο πλαίσιο της ηλεκτρονικής διαβούλευσης μέσω του ιστότοπου http://www.opengov.gr/minlab/?p=5140, κρίνεται σκόπιμο να επισημανθούν δύο ζητήματα ιδιαίτερης υπεραξίας για την ανάπτυξη πολιτικών ενεργητικής ένταξης των ευπαθών ομάδων του πληθυσμού, τα οποία δεν αναδεικνύονται στο υπό διαβούλευση κείμενο της ΕΣΚΕ 2021-2027. Α. Η πρώτη επισήμανση αφορά τις ιδεολογικές καταβολές των εθνικών πολιτικών κοινωνικής ένταξης. Το Σχέδιο της ΕΣΚΕ 2021-2027 δεν αποτυπώνει με ακρίβεια την πραγματική ιδεολογική αφετηρία της εκπόνησης της Εθνικής Στρατηγικής για την Κοινωνική Ένταξη 2014-2020 (ΕΣΚΕ 2014-2020), που στηρίχθηκε σε καθαρά εθνικές κοινωνικοπολιτικές επιλογές της περιόδου 2012-2013 για την αντιμετώπιση των κοινωνικών επιπτώσεων της οικονομικής ύφεσης (επιλογές που οδήγησαν στην εκπόνηση για πρώτη φορά στην ιστορία του Ελληνικού συστήματος κοινωνικής προστασίας της «Πράσινης Βίβλου για την Εθνική Στρατηγική Κοινωνικής Ένταξης» τον Ιούνιο του 2013) και δεν επικεντρώθηκε στην πλήρωση σχετικής ρήτρας αιρεσιμότητας στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2014-2020. Β. Η δεύτερη επισήμανση αφορά τις ισχυρές αδυναμίες υλοποίησης των εθνικών πολιτικών κοινωνικής ένταξης. Το Σχέδιο της ΕΣΚΕ 2021-2027 δεν αναδεικνύει τα προβλήματα / αδυναμίες ως προς την υλοποίηση της ΕΣΚΕ 2014-2020 την κρίσιμη περίοδο εφαρμογής του Τρίτου Προγράμματος Οικονομικής Προσαρμογής 2015-2018, που αφορούν τα ακόλουθα πεδία: i. εξειδίκευση της ΕΣΚΕ 2014-2020 ii. θεσμική κατοχύρωση της ΕΣΚΕ 2014-2020 iii. καλή διακυβέρνηση της ΕΣΚΕ 2014-2020 iv. βελτίωση της ποιότητας των πολιτικών ένταξης. (α) Όσον αφορά την εξειδίκευση της ΕΣΚΕ 2014-2020, δεν εκπονήθηκε από τις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης εντός του 2015 το οριζόντιο επιχειρησιακό Σχέδιο Δράσης, όπως είχε προβλεφθεί εύλογα στο Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο για την Κοινωνική Ένταξη. Επίσης, δεν δόθηκε ποτέ στην δημοσιότητα (και προφανώς δεν αποτέλεσε αντικείμενο δημόσιας διαβούλευσης) η – κατά το Σχέδιο της ΕΣΚΕ 2021-2017 - επικαιροποίηση της ΕΣΚΕ 2014-2020, που φέρεται ότι εκπονήθηκε το 2018 (βλ. σελίδα 2 του Σχεδίου της ΕΣΚΕ 2021-2027). (β) Όσον αφορά τη θεσμική κατοχύρωση της ΕΣΚΕ 2014-2020, οι νομοθετικές πρωτοβουλίες στο πεδίο της κοινωνικής ένταξης των ευπαθών ομάδων δεν συνδυάσθηκαν με την προώθηση της βασικής δέσμευσης της Στρατηγικής, η οποία αντιστοιχεί στη ριζική αναθεώρηση του υφιστάμενου αποσπασματικού συστήματος ρύθμισης των πολιτικών κοινωνικής ένταξης με την εισαγωγή ενός Νόμου – Πλαισίου που θα θεσπίζει το Εθνικό Σύστημα Κοινωνικής Ένταξης και θα ρυθμίζει ενιαία, ομοιόμορφα και οριζόντια τα ακόλουθα πεδία: 1. Oριοθέτηση του προσωπικού και υλικού πεδίου εφαρμογής του Συστήματος 2. Κατοχύρωση των βασικών δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των ωφελούμενων 3. Τυποποίηση του περιεχομένου του Συστήματος (παροχές, υπηρεσίες και κοινωνικά πλεονεκτήματα των ευπαθών ομάδων) 4. Κατοχύρωση των βασικών αρχών και διαδικασιών που θα διέπουν τον σχεδιασμό, την εφαρμογή, την παρακολούθηση και τον συντονισμό των παρεμβάσεων του δημόσιου τομέα Κατοχύρωση των βασικών αρχών και διαδικασιών που θα διέπουν την συνεργασία και την δικτύωση μεταξύ φορέων του δημόσιου και του ιδιωτικού (κερδοσκοπικού και μη) τομέα. Από την άλλη πλευρά, δεν προχώρησε η εκπόνηση και εφαρμογή της Εθνικής Στρατηγικής για την πρόληψη και καταπολέμηση του κινδύνου έλλειψης στέγης, που θα κατοχυρώσει εκτός των άλλων ένα ολοκληρωμένο πλέγμα προστασίας των ατόμων που κινδυνεύουν ή έχουν ήδη εγκλωβισθεί σε συνθήκες αστεγίας, καλύπτοντας τις αδυναμίες εφαρμογής του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Αντιμετώπιση του Προβλήματος της Έλλειψης Στέγης και αξιοποιώντας τις θετικές εμπειρίες των Προγραμμάτων «Στέγαση και Επανένταξη» και «Στέγαση και Εργασία για τους αστέγους». Τέλος, στο πεδίο της ενεργητικής ένταξης των ανέργων δεν προωθήθηκε η αντικατάσταση του υφιστάμενου κατακερματισμένου θεσμικού πλαισίου από ένα οριζόντιο Νόμο - Πλαίσιο που θα κατοχυρώσει ένα σύγχρονο και συνεκτικό Εθνικό Σύστημα Προστασίας από την Ανεργία, περιλαμβάνοντας μεταξύ άλλων ρυθμίσεις για: 1. Τον ενιαίο και οριζόντιο θεσμικό ορισμό του «ανέργου» με βάση την ύπαρξη ικανότητας και διαθεσιμότητας προς εργασία (ως προϋπόθεση για την εγγραφή των ενδιαφερόμενων στο Μητρώο Εγγεγραμμένων Ανέργων του ΟΑΕΔ και ανεξάρτητα από την ύπαρξη ή μη δικαιώματος σε επιδότηση) 2. Την θεσμική κατοχύρωση ενός συστήματος διαφανούς διαχείρισης πληροφοριών που θα εξασφαλίσει την αποτελεσματική στόχευση των δράσεων ενεργοποίησης και την παρακολούθηση των ευπαθέστερων ομάδων ανέργων (τήρηση ειδικών υπο-μητρώων για ανέργους εκτός του προγράμματος τακτικής επιδότησης) 3. Την θεσμική κατοχύρωση του σκληρού πυρήνα δικαιωμάτων και υποχρεώσεων ενεργοποίησης των επιδοτούμενων ανέργων (εντός ή εκτός τακτικής επιδότησης ανεργίας) 4. Τον εξορθολογισμό των παθητικών προγραμμάτων επιδότησης της ανεργίας 5. Την θεσμική κατοχύρωση μίας τυποποιημένης αλλά και ευέλικτης διαδικασίας ενεργοποίησης και παρακολούθησης της τήρησης των υποχρεώσεων των επιδοτούμενων ανέργων 6. Την θεσμική κατοχύρωση ενός συστήματος παρακολούθησης ειδικών ομάδων οικονομικά ανενεργών ατόμων 7. Την θεσμική κατοχύρωση της δυνατότητας του ΟΑΕΔ να υλοποιεί τις δράσεις ενεργοποίησης (διάγνωση αναγκών, ομαδική και ατομική συμβουλευτική) είτε μέσω ολικής ή μερικής ανάθεσης υπηρεσιών σε φορείς του δημόσιου ή του ιδιωτικού (κερδοσκοπικού και μη) τομέα, είτε μέσω συμπράξεων με τοπικούς φορείς (Δημοτικά Γραφεία Ενημέρωσης για την Απασχόληση, τοπικά επιμελητήρια, οργανώσεις κοινωνικών εταίρων, εκπαιδευτικά ιδρύματα, κοινωνικές επιχειρήσεις κλπ.). (γ) Όσον αφορά την καλή διακυβέρνηση της ΕΣΚΕ 2014-2020, δεν θεσμοθετήθηκαν τα κύρια προτεινόμενα όργανα του Εθνικού Συστήματος Κοινωνικής Ένταξης, που περιλαμβάνουν: 1. Την Διυπουργική Επιτροπή Κοινωνικής Ένταξης, που θα αναλάμβανε τον πολιτικό προγραμματισμό και την παρακολούθηση των δράσεων της Στρατηγικής και αναθεωρεί τις προτεραιότητες της 2. Τον Εθνικό Συντονιστή Κοινωνικής Ένταξης, που θα αναλάμβανε την επιχειρησιακή παρακολούθηση και την αξιολόγηση της εφαρμογής των δράσεων της Στρατηγικής, συντονίζοντας στο επίπεδο της κεντρικής διοίκησης την εφαρμογή των Πυλώνων του 3. Το Εθνικό Ταμείο Κοινωνικής Ένταξης, που θα λειτουργούσε ως εποπτευόμενος φορέας του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης με αυτοτελή Μονάδα του το Εθνικό Παρατηρητήριο Κοινωνικής Ένταξης. (δ) Παράλληλα, δεν προωθήθηκαν σημαντικές πρωτοβουλίες για τη βελτίωση της ποιότητας των πολιτικών ένταξης, όπως ιδίως: 1. Η ανάπτυξη ενός Εθνικού Πλαισίου Ποιότητας Κοινωνικών Υπηρεσιών («Χάρτης Ποιότητας των Κοινωνικών Υπηρεσιών») 2. Η σύσταση και λειτουργία των Περιφερειακών Δικτύων Κοινωνικής Καινοτομίας μεταξύ δημόσιων και μη δημόσιων φορέων 3. Η ανάπτυξη δράσεων που θα επιτρέψουν την ενδυνάμωση της έρευνας και την ανάπτυξη της καινοτομίας στο πεδίο των πολιτικών ένταξης 4. Η ανάπτυξη ενός πρότυπου μοντέλου αξιολόγησης των επιπτώσεων δημόσιων πολιτικών στην προώθηση των Πυλώνων της ΕΣΚΕ, παρά την δέσμευση πόρων για την οργάνωση και λειτουργία κρίσιμων μηχανισμών, όπως ιδίως ο «Εθνικός Μηχανισμός Συντονισμού, Παρακολούθησης και Αξιολόγησης των Πολιτικών Κοινωνικής Ένταξης και Κοινωνικής Συνοχής» και το «Ενιαίο Γεωπληροφοριακό Σύστημα». Γαβριήλ Αμίτσης, Καθηγητής Δικαίου Κοινωνικής Ασφάλειας - Διευθυντής Ερευνητικoύ Εργαστηρίου Κοινωνικής Διοίκησης, Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής