• ΣΧΟΛΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ Καταθέτουμε τις παρατηρήσεις μας με βάση δύο βασικές προτεραιότητες που αφορούν την παιδική φτώχεια και την έμφαση σε πολιτικές για τη νεότητα. Υπό το πρίσμα αυτό θεωρούμε απαραίτητο οι προτεινόμενες πολιτικές να απαντούν στις ανάγκες, όπως αναλύονται στη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του παιδιού . Η κοινωνία επιστρέφει σταδιακά σε μια κανονικότητα, όπου παραμένει η ανάγκη να ενισχυθούν οι τομείς της προστασίας των παιδιών, της εκπαίδευσης, της στέγασης, της υγειονομικής περίθαλψης, της διατροφής και της πρόσβασης σε εξωσχολικές υπηρεσίες, για τα παιδιά με αναπηρίες, τα παιδιά που προέρχονται από εθνοτικές μειονότητες και τα παιδιά που βρίσκονται σε περίοδο αποϊδρυματοποίησης. Πολύ ορθά, λοιπόν, προβλέπεται στο Εθνικό στρατηγικό πλαίσιο πολιτικής για την κοινωνική ένταξη και τη μείωση της φτώχειας η ακόμη μεγαλύτερη κοινωνικοοικονομική ένταξη περιθωριοποιημένων κοινοτήτων, μεταναστών και των ομάδων που βρίσκονται σε μειονεκτική θέση, με την εφαρμογή ολοκληρωμένων μέτρων που αφορούν μεταξύ άλλων τη στέγαση και τις κοινωνικές υπηρεσίες μέσω χρηματοδότησης του ΕΤΠΑ και η προώθηση της ενεργητικής ένταξης, μεταξύ άλλων και με σκοπό την προώθηση των ίσων ευκαιριών και της ενεργού συμμετοχής, και βελτίωση της απασχολησιμότητας (ΕΚΤ). Οι προτεινόμενες πολιτικές οφείλουν να είναι προσαρμοσμένες στις Εθνικές ανάγκες και να αποτρέπουν τις διακρίσεις, όμως οι πολλαπλές παράμετροι που εμπλέκονται (υγεία, κοινωνική μέριμνα, στέγαση, ανάκαμψη, παρέμβαση στην κοινότητα, δικτύωση, υποστήριξη και εκπαίδευση προσωπικού) καθιστούν δύσκολη υπόθεση την προετοιμασία έναντι των προκλήσεων και των αναγκών υφίστανται. Η βελτίωση των υπηρεσιών που παρέχονται σε όσους υφίστανται κοινωνικό αποκλεισμό απαιτεί συγκεκριμένες στρατηγικές με στόχο τη μείωση και εξάλειψη των αποτελεσμάτων που δημιουργούν η φτώχεια, η απομόνωση, η αποσπασματικότητα των υπηρεσιών και για το λόγο αυτό προτείνεται μια πολυπαραγοντική συνεργασία, που θα εξασφαλίζει την ποιότητα των αποτελεσμάτων. Προτείνεται, - Να σχεδιαστούν αποτελεσματικά και μετρήσιμα οι δράσεις του Σχεδίου, καθώς η στατιστική αποτύπωση είναι πολύ σημαντική, περισσότερο δε, σε μια πανδημική περίοδο κατά την οποία ο Δείκτης της Φτώχειας επιδεινώθηκε και οδήγησε σε επισφαλή κοινωνικοοικονομική κατάσταση εκατομμύρια παιδιά και οικογένειες ανά τον κόσμο. - Η οριζόντια εφαρμογή του Ελάχιστου Εγγυημένου εισοδήματος - Η πρόβλεψη πολιτικών που προσβλέπουν στην κοινωνική στέγαση του πληθυσμού νεότητας, όπως για παράδειγμα η πρόσβαση σε φοιτητικές εστίες για όλους τους νέους – ίσες ευκαιρίες - Η υιοθέτηση πολιτικών πρόληψης, μέσα από διαδικασία παρακολούθησης των ενεργειών και των επιπτώσεων από άλλων πολιτικών (π.χ. εφαρμογή νέου πτωχευτικού νόμου) – ανάγκη για συνεχή αξιολόγηση των στοιχείων, των στόχων και του επαναπροσδιορισμού των πολιτικών. Κάτω από αυτό το πρίσμα και πλαίσιο, η εφαρμογή πολιτικών και έκτακτων παρεμβάσεων, σε Εθνικό επίπεδο, να συμπεριλαμβάνουν… Για την ένταξη των ΡΟΜΑ: - streetwork για τον έγκαιρο εντοπισμό περιπτώσεων ανήλικων που κακοποιούνται, εργάζονται ή παραμελούνται - νομική στήριξη (στόχος να πολλαπλασιαστεί το ποσοστό των Ρομά που προβαίνουν σε καταγγελία όταν αντιμετωπίζουν διακρίσεις) - προσχολική εκπαίδευση για τους νέους για την ενίσχυση της συμμετοχής στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση - Δημιουργία δομών φιλοξενίας - δημιουργία κοινωνικής στέγης για περιπτώσεις νέων ρομά που αποφυλακίζονται, εώς να βρουν μονιμη στεγαστική λύση - Δράσεις αποκατάστασης (ιατρικές υπηρεσίες, ψυχοκοινωνική υποστήριξη, προγράμματα υποστήριξης) - Δημιουργία τοπικών και περιφερειακών σεμιναρίων για την καταπολέμηση της ξενοφοβίας, των διακρίσεων και της ριζοσπαστικοποίησης Για το παιδί & την οικογένεια: - δομές στέγασης ανηλίκων - τα στεγαστικά προγράμματα ESTIA και HELIOS αποτελούν (τουλάχιστον) ελλιπή προγράμματα. - Σύνδεση του στοχευόμενου πληθυσμού με προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης και σχολεία για να μάθουν ή να αναπτύξουν περαιτέρω δεξιότητες - Ενίσχυση της παροχής νομικής βοήθειας - Ενίσχυση των μηχανισμών αναφοράς για τα θύματα βίας, εκμετάλλευσης και κατάχρησης - Σειρά εργαστηρίων και βιωματικές ασκήσεις Για το παιδί (στόχευση στην παιδική νεότητα και την ηλικία άνω των 15): - Υπάρχουν κενά σε επίπεδο πολιτικής – εθνικες αρχές, ΟΤΑ , ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΕΣ να συνεργαστούν μαζί μας (εμπειρογνωμοσύνη) - Πρόσβαση στην επαγγελματική εκπαίδευση - Πρόσβαση σε σχολεία δεύτερης ευκαιρίας για την απόκτηση ή/και την ανάπτυξη δεξιοτήτων και ικανοτήτων που ανταποκρίνονται στις ανάγκες της αγοράς εργασίας. - Εφαρμογή συνολικής προσέγγισης για την μείωση της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου, η οποία να περιλαμβάνει μέτρα πρόληψης και παρέμβασης - Να αναπτυχθούν εταιρικές σχέσεις μεταξύ δημόσιων και άλλων εξειδικευμένων για τη νεολαία υπηρεσιών (ΜΚΟ, κέντρων νεολαίας), που συμβάλλουν στην ομαλή μετάβαση από την ανεργία, την εκπαίδευση ή την κατάρτιση στην εργασία. - Η κατάρτιση στρατηγικών θα πρέπει να εμπεριέχει συζήτηση με την ομάδα-στόχο, σχεδιασμό, εφαρμογή, παρακολούθηση και αξιολόγηση των αποτελεσματικών μέτρων πολιτικής Το 2011, η οικονομική ζημία λόγω της απομάκρυνσης νέων από την αγορά εργασίας ανήλθε σε 153 δισεκατομμύρια ευρώ, στο 1,2 % του ΑΕΠ της ΕΕ. Για τα ΑμεΑ: - Προγράμματα απασχόλησης μέσω του OAED εστιασμένα στους δικαιούχους - εργασιακή ένταξη των Αμεα - διοργάνωση σεμιναρίων και άλλων εκπαιδευτικών δράσεων για άτομα με αναπηρία - διοργάνωση γραφείου υποστήριξης και καθοδήγησης γονιών παιδιών με αναπηρία Για την Αστεγία: - Street work - Καταγραφή - Δημιουργία οργανωμένων και σταθερών δομών έκτακτης φιλοξενίας - παροχή του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος - Περιορισμός της γραφειοκρατίας ως προς την επίλυση των ζητημάτων των αστέγων Επίσης, • Όσον αφορά τον άξονα της «Πρόσβασης σε Υπηρεσίες», θεωρούμε ιδιαιτέρως σημαντικό να συμπεριλαμβάνεται σε αυτές το «Streetwork», το οποίο τόσο ως ανεξάρτητη υπηρεσία όσο και ως εργαλείο μπορεί να δημιουργήσει τις προδιαγραφές που απαιτούνται για την απόκτηση πρόσβασης στις υπάρχουσες δομές/υπηρεσίες ανθρώπων που ζουν σε δυσμενείς συνθήκες. • Ειδικότερα όσον αφορά την πρόσβαση σε κατάλληλη στέγη: i)θεωρούμε σημαντικό να προσδιορίζεται η δημιουργία δομών φιλοξενίας με τρόπο λειτουργίας τέτοιο που να παρέχεται η δυνατότητα συμπερίληψης ατόμων με πολλές και διαφορετικές ανάγκες. Ενδεικτικά: α) Η ευάλωτη ομάδα των αποφυλακιζομένων ατόμων αντιμετωπίζει σύνθετα ζητήματα που σχετίζονται τόσο με θέματα αναζήτησης στέγης, εργασιακής αποκατάστασης και εξεύρεσης οικονομικών πόρων προς επιβίωση όσο και με ζητήματα εξάρτησης από νόμιμες και παράνομες ουσίες. Προς τούτο, η αναζήτηση στέγης μετά την αποφυλάκιση αποτελεί ένα πάγιο αίτημα, καθώς οι περισσότεροι εξ αυτών δεν έχουν τη δυνατότητα να επιστρέψουν σε οικεία πρόσωπα ή να εξεύρουν άλλη στεγαστική λύση. Για το λόγο αυτό, είναι σημαντικό στη νέα προγραμματική περίοδο να γίνει πρόβλεψη ειδικά για την ομάδα των αποφυλακιζομένων ατόμων, δημιουργίας δομής βραχείας φιλοξενίας (ξενώνας/διαμερίσματα/ξενοδοχείο κτλ), η οποία παράλληλα θα παρέχει εργασιακή συμβουλευτική για την εξεύρεση εργασίας, ώστε να δοθεί η δυνατότητα οικονομικής ανεξαρτησίας και αυτόνομης διαβίωσης. β) Για τα άτομα τα οποία αντιμετωπίζουν ζητήματα σωματικής ή ψυχικής υγείας και χρήζουν ιδιαίτερης ιατρικής παρακολούθησης ή/και συνδρομής ετέρου προσώπου, υπάρχει πλήρης ανεπάρκεια κατάλληλων δομών, οι οποίες να καλύπτουν τις εξειδικευμένες στεγαστικές τους ανάγκες. Για το λόγο αυτό, προκρίνεται ως απαραίτητη η δημιουργία κατάλληλων δομών φιλοξενίας εντός των οποίων θα παρέχεται ιατρική περίθαλψη και φροντίδα από εξειδικευμένο προσωπικό. γ) Τα άτομα της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας, αποτελούν μια ιδιαίτερα ευάλωτη ομάδα, η οποία υφίσταται σημαντικότατο κοινωνικό αποκλεισμό και περιθωριοποίηση, ρατσισμό και κάθε μορφής βία, διαβιούν, δε, συχνά σε καθεστώς αστεγίας, φτώχειας και εν γένει ακατάλληλων και επικίνδυνων συνθηκών, αδυνατούν να εξεύρουν εργασία και δεν διαθέτουν κανένα ή κατάλληλο υποστηρικτικό πλαίσιο. Προς εξάλειψη ή ελαχιστοποίηση των αναφερόμενων δυσχερειών και προβλημάτων, προτείνεται η στοχευμένη κρατική μέριμνα να αποβλέπει στη δημιουργία δομών, οι οποίες θα φιλοξενούν αποκλειστικά άτομα της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας και θα λειτουργούν παρέχοντας -πέραν της κάλυψης των στεγαστικών αναγκών- εξιδικευμένη ψυχοκοινωνική φροντίδα και στήριξη, εργασιακή συμβουλευτική κ.α., εστιάζοντας στην ενδυνάμωση και την κοινωνική ένταξη των φιλοξενουμένων. • Όσον αφορά τον άξονα «Πρόσβαση σε Υπηρεσίες» και ειδικότερα την προτεραιότητα 2.1: «Υπηρεσίες υποστήριξης και πρόληψης» εκτιμούμε ότι χρειάζεται να υπάρχει ειδικό πεδίο «Πρόληψη της αστεγίας». • Διαπερνώντας οριζόντια το σύνολο των δράσεων εκτιμούμε ότι χρειάζεται να υιοθετηθεί από το σύνολο των δομών/υπηρεσιών άρα και ως προς τα επιδόματα, ο ορισμός που η FEANTSA χρησιμοποιεί για την αστεγία. Επί του συνόλου εκτιμούμε ότι πρόκειται για ένα φιλόδοξο σχέδιο με διάθεση συμπερίληψης πολλών διαστάσεων και νέων δράσεων, εκτιμούμε ότι χρήσιμο για την υλοποίηση του θα ήταν ο προσδιορισμός επιμέρους βημάτων με συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα για το κάθε βήμα ως προς τον κάθε άξονα και την επίτευξη του κάθε στόχου.