Αρχική Δημόσια ηλεκτρονική διαβούλευση για την "Εθνική Στρατηγική για την Κοινωνική Ένταξη και Μείωση της Φτώχειας"Εθνική Στρατηγική για την Κοινωνική Ένταξη και Μείωση της Φτώχειας»Σχόλιο του χρήστη Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ) | 25 Ιουνίου 2021, 17:17
  • Σχόλιο του χρήστη 'Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ)' | 25 Ιουνίου 2021, 17:17

    ΑΠΟ ΚΕΔΕ Οι προτάσεις της ΚΕΔΕ στη διαμόρφωση της νέας Εθνικής Στρατηγικής για την Κοινωνική Ένταξη και Μείωση της Φτώχειας για την προγραμματική περίοδο 2021-2027 Η νέα Εθνική Στρατηγική για την κοινωνική ένταξη και τη μείωση της φτώχειας πρέπει να βλέπει την αυτοδιοίκηση ως βασικό μοχλό στη διαμόρφωση και ανάπτυξη των σχετικών πολιτικών. Η διαμόρφωση της νέας Εθνικής Στρατηγικής, πρέπει να αποτελεί το κοινωνικό δίκτυ ασφάλειας για την κοινωνία μας. Η παραδοχή πως αυτή η νέα στρατηγική στηρίζεται «σε μεταρρυθμιστικές πρωτοβουλίες και δράσεις προς την κατεύθυνση της ανασυγκρότησης της χώρας», σημαίνει πως τίθεται σε πρώτο επίπεδο θεσμικών παρεμβάσεων η ανασυγκρότηση του κράτους, η αποκέντρωση και η ενίσχυση των βαθμών αυτοδιοίκησης. Εάν θέλουμε να είμαστε συνεπείς στις βασικές επισημάνσεις του Εθνικού Σχεδίου Ανάπτυξης που διαμόρφωσε η επιτροπή Πισαρίδη , οφείλουμε να αποδεχθούμε πως «η αποκέντρωση είναι θεμιτή καθώς έχει το σημαντικό πλεονέκτημα ότι οι αποφάσεις λαμβάνονται με καλύτερη γνώση των τοπικών συνθηκών και αναγκών» και να προσαρμοστούμε ως χώρα στη πρόταση «να δοθούν περισσότερες αρμοδιότητες και πόροι στην τοπική αυτοδιοίκηση, σύμφωνα με τα Ευρωπαϊκά πρότυπα». Εξάλλου είναι γνωστό πως στη χώρα μας σημειώνεται ένα τεράστιο έλλειμμα στην προσαρμογή στις επιταγές της Ευρωπαϊκής Χάρτας Τοπικής Αυτονομίας, γεγονός που αποτυπώνεται σε όλα τα στοιχεία που καταγράφονται κατά καιρούς σχετικά με την άσκηση αρμοδιοτήτων ή την απόδοση πόρων και την κατανομή δαπανών της αυτοδιοίκησης στην Ευρωπη. Η κοινωνική ένταξη, η μείωση της φτώχειας και η απασχόληση σχετίζεται ευθέως με τη συγκρότηση ενός αποτελεσματικού κοινωνικού κράτους και κατ΄ επέκταση με την ανάπτυξη ενός τοπικού κοινωνικού κράτους με τη μορφή παροχής υπηρεσιών και συγκρότησης θεσμών από την τοπική αυτοδιοίκηση. Η νέα στρατηγική οφείλει να διαμορφώνει και μία νέα σχέση μεταξύ κράτους και αυτοδιοίκησης στη βάση της οποίας θα αναπτύσσεται ένα σύστημα κοινωνικής πολιτικής που θα στηρίζεται στη μεταφορά αρμοδιοτήτων προς τις τοπικές αρχές. Η τοπική αυτοδιοίκηση σήμερα διαχειρίζεται ένα σημαντικό τμήμα των ασκούμενων κοινωνικών πολιτικών στη χώρα, όχι απαραίτητα στη βάση των θεσμικών της αρμοδιοτήτων αλλά κυρίως λόγω της θέσης της ως η εγγύτερη στον πολίτη εξουσία. Από το 2010, στην περίοδο της οικονομικής κρίσης αλλά και στην περίοδο της πανδημίας, η αυτοδιοίκηση αποτέλεσε κρίσιμο πυλώνα κοινωνικής συνοχής. Ιδιαίτερα στα χρόνια της κρίσης υποκατέστησε το ανεπαρκές και αναιμικό κοινωνικό κράτος και διαμόρφωσε ένα ολοκληρωμένο δίκτυο κοινωνικής φροντίδας και προστασίας των ευπαθών και ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού. Σχεδίασε, εφάρμοσε και εδραίωσε πολιτικές και δομές οι οποίες έγιναν σημείο αναφοράς στην άσκηση κοινωνικών πολιτικών σε εθνικό και τοπικό επίπεδο. Η τοπική αυτοδιοίκηση κατέκτησε ένα ρόλο και ανέδειξε τις δυνατότητες της. Αυτός ο ρόλος πρέπει να αποτυπώνεται σε όλους του επιχειρησιακούς άξονες της Εθνικής Στρατηγικής για την Κοινωνική Ένταξη και Μείωση της Φτώχειας για την προγραμματική περίοδο 2021-2027. Στο πλαίσιο αυτών των γενικών αρχών η Επιτροπή Κοινωνικής Πολιτικής συζήτησε και διαμόρφωσε την πρόταση της για τη νέα προγραμματική περίοδο. Θεωρούμε ότι το πλαίσιο που έχει ανακοινωθεί πρέπει να διευρυνθεί για την κάλυψη περισσοτέρων αναγκών των ευπαθών ομάδων. Επίσης είναι απαραίτητη η κοινωνική διαβούλευση για την ορθότερη ανάδειξη των προβλημάτων ή των αστοχιών της προηγουμένης αναθεωρημένης ΕΣΚΕ του 2018. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΝΤΑΞΗ Η κοινωνική ένταξη είναι μία από τις προτεραιότητες της πολιτικής συνοχής της Ε.Ε. και στο πλαίσιο αυτό υιοθετούνται δέσμες μέτρων και επενδύσεων στον κοινωνικό τομέα. Για να μπορέσει η χώρα μας να προωθήσει με ορθό και αποτελεσματικό τρόπο τα μέτρα αυτά, χρειάζεται να προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις οι οποίες θα εξασφαλίζουν βιώσιμες κοινωνικές πολιτικές και θα διασφαλίζουν την απορρόφηση ευρωπαϊκών πόρων. Ταυτόχρονα χρειάζεται ο απαραίτητος εκσυγχρονισμός των πολιτικών αυτών, ώστε να προσαρμόζονται στα νέα δεδομένα και τις νέες προκλήσεις της εποχής. Οι μεταρρυθμίσεις λοιπόν στον τομέα της κοινωνικής προστασίας πρέπει να είναι βασικός άξονας στην εθνική στρατηγική. Η κοινωνική πολιτική και η πολιτική απασχόλησης πρέπει να συμμετέχουν ως αναπτυξιακός κρίκος στο εθνικό σχέδιο της χώρας και όχι να αποτελούν ένα απλό διανεμητικό μηχανισμό βοηθημάτων και επιδομάτων. Η πολιτική πρόνοιας πρέπει να λειτουργεί ως μοχλός ενεργοποίησης θεσμών και δομών προκειμένου να αποφευχθεί η περιθωριοποίηση και η δημιουργία αποκλεισμών και να εξασφαλίζεται η ισότιμη ένταξη στην κοινωνική ζωή. Η ενεργή εμπλοκή των τοπικών αρχών στη διαμόρφωση ή τον εκσυγχρονισμό αυτών των πολιτικών επιβάλλεται στη βάση της αρχής της εγγύτητας και της επικουρικότητας. Στο πλαίσιο της συνέργειας της νέας στρατηγικής με επιμέρους εθνικές στρατηγικές και σχέδια δράσης που σχετίζονται με τον τομέα της κοινωνικής ένταξης, κρίνεται απαραίτητο να ενταχθούν προγράμματα που εφαρμόζει ήδη η αυτοδιοίκηση, ιδιαίτερα στους τομείς των δικαιωμάτων των ΑμεΑ και της αποϊδρυματοποίησης, των δικαιωμάτων του παιδιού και της εκπαίδευσης, των δικαιωμάτων των ηλικιωμένων, της πρόληψης και της αγωγής υγείας, κλπ. Προτείνεται η θέσπιση των παρακάτω οριζόντιων προγραμμάτων: 1. Οριζόντιο Πρόγραμμα για την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας Στο πλαίσιο των γενικών παραδοχών ότι αφενός η ελληνική αυτοδιοίκηση αποτελεί εξαίρεση στο ευρωπαϊκό κεκτημένο της αποκέντρωσης της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας και της πρόληψης και αφετέρου το δημόσιο σύστημα υγείας είναι αδύναμο και καχεκτικό, αδυνατώντας να εκσυγχρονιστεί, να εξοπλιστεί και να στελεχωθεί ώστε να ανταποκριθεί στην απαίτηση για δωρεάν υγεία σε όλους, επισημαίνονται τα εξής δύο σημεία, ως βασικά στοιχεία της πρότασης μας: • Ο τομέας της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας πρέπει να είναι το πεδίο εφαρμογής μιας νέας πολιτικής για την υγεία και την αποκέντρωση, στο πλαίσιο της διαμόρφωσης ενός ισχυρού Εθνικού Συστήματος Υγείας και ενός ισχυρού συστήματος Αυτοδιοίκησης. • Η αναδιοργάνωση και το ξαναζωντάνεμα του δημόσιου συστήματος υγείας, επιβάλλει όχι μόνο την εμπλοκή της αυτοδιοίκησης, αλλά πολύ περισσότερο την ουσιαστική αποκέντρωση των υπηρεσιών υγείας με σαφείς αρμοδιότητες στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Στη βάση αυτή το οριζόντιο πρόγραμμα προτείνεται να περιλαμβάνει μέτρα θεσμικής κατοχύρωσης και ανάπτυξης πανελλήνιου δικτύου πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας με ευθύνη της αυτοδιοίκησης. Σε αυτή την κατεύθυνση προτείνεται η χρηματοδότηση μελετών και έργων για την κατασκευή κτιρίων για τη στέγαση των δημοτικών ιατρείων και των δημοτικών ιατρικών κέντρων, ο εξοπλισμός τους με τελευταίας τεχνολογίας ιατρικό, εργαστηριακό και ξενοδοχειακό εξοπλισμό, η εφαρμογή του ψηφιακού προσωπικού φακέλου υγείας και η περαιτέρω στελέχωσή τους με ιατρικό, παραϊατρικό, νοσηλευτικό και λοιπό προσωπικό. Με την υλοποίηση του προγράμματος αναμένεται αποσυμφόρηση του Εθνικού Συστήματος Υγείας και όφελος έως 10πλάσιο του κόστους εφαρμογής στο Ασφαλιστικό σύστημα. 2. Οριζόντιο Πρόγραμμα για την Πρωτοβάθμια Κοινωνική Φροντίδα Την τελευταία 15ετία, εξαιτίας της παρατεταμένης οικονομικής κρίσης και μετέπειτα της υγειονομικής κρίσης, αποκαλύφθηκαν τα τεράστια κενά των κρατικών πολιτικών στον τομέα της κοινωνικής πρόνοιας. Τα κενά αυτά καλύφθηκαν σε σημαντικό βαθμό με την ενεργοποίηση των τοπικών αρχών Η συγκρότηση ενός αποτελεσματικού συστήματος πρωτοβάθμιας κοινωνικής φροντίδας με την αποκλειστική ευθύνη της αυτοδιοίκησης θα αποτελέσει μια μεγάλη μεταρρυθμιστική τομή. Η κατ΄οικον φροντίδα αποτελεί τον βραχίονα για την άσκηση τοπικών πολιτικών, με ενισχυμένες δομές και προγράμματα και εξασφαλισμένες χρηματοδοτήσεις. Το προτεινόμενο πρόγραμμα περιλαμβάνει μέτρα ενίσχυσης του καταξιωμένου προγράμματος για τη βοήθεια στο σπίτι και τη δημιουργία πανελλήνιου δικτύου πρωτοβάθμιας κοινωνικής φροντίδας. Σε αυτή την κατεύθυνση προτείνεται η χρηματοδότηση της περαιτέρω στελέχωσης των δομών Βοήθεια στο Σπίτι με ιατρικό, παραϊατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό, ψυχολόγους, φυσιοθεραπευτές και οδηγούς, η δημιουργία κινητών μονάδων βοήθειας στο σπίτι και η αγορά ηλεκτρικών αυτοκινήτων / μικρών ασθενοφόρων με δυνατότητα μεταφοράς αναπηρικών αμαξιδίων και κινητού εξοπλισμού. Με την υλοποίηση του προγράμματος αναμένεται όφελος έως 5πλάσιο του κόστους εφαρμογής στο Ασφαλιστικό σύστημα. 3. Οριζόντιο Πρόγραμμα για τη στέγαση Κοινωνικοπρονοιακών δομών Η Πρωτοβάθμια Κοινωνική Φροντίδα πρέπει να υποστηρίζεται από ένα ολοκληρωμένο δίκτυο σύγχρονων υποδομών. Στη νέα προγραμματική περίοδο πρέπει να καλυφθούν τα μεγάλα κενά που εντοπίστηκαν τα προηγούμενα χρόνια. Η χώρα πρέπει να αποκτήσει ένα σύνολο κτιριακών υποδομών, άρτια εξοπλισμένων προσαρμοσμένων στα δεδομένα της ψηφιακής εποχής. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει μέτρα κατασκευής και εξοπλισμού κτιρίων για τη στέγαση των κοινωνικόπρονοιακών δομών. Σε αυτή την κατεύθυνση προτείνεται η χρηματοδότηση μελετών και έργων για την κατασκευή και την επισκευή κτιρίων που στεγάζουν Βρεφικούς και Βρεφονηπιακούς Σταθμούς, Κέντρα Δημιουργικής Απασχόλησης, Κέντρα Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών ΑμεΑ, Κέντρα Ημερήσιας Φροντίδας Ηλικιωμένων και Κέντρα Ανοικτής Προστασίας Ηλικιωμένων καθώς και την χρηματοδότηση προμήθειας σύγχρονου εξοπλισμού. 4. Οριζόντιο Πρόγραμμα για φιλοξενία και την κοινωνική ένταξη των Προσφύγων. Ένα από τα εθνικά σχέδια με τα οποία πρέπει να εμφανίζει συνέργεια η Εθνική Στρατηγική Κοινωνικής Ένταξης είναι το Σχέδιο για την ένταξη πολιτών τρίτων χωρών. Το σχέδιο αυτό θέτει στον πυρήνα του «την ένταξη σε τοπικό επίπεδο, δημιουργώντας τη βάση για την ενεργό εμπλοκή και συμμετοχή διαφόρων θεσμικών ή/και τοπικών παραγόντων στη διαδικασία της ένταξης, όπως είναι οι Δήμοι και οι Περιφέρειες, καθιστώντας την τοπική αυτοδιοίκηση βασικό συνδιαμορφωτή και φορέα υλοποίησης ενταξιακών πρωτοβουλιών». Στο πλαίσιο αυτό, με αυστηρή προϋπόθεση την αξιοποίηση των λιμναζόντων ευρωπαϊκών χρηματοδοτήσεων για την φιλοξενία και την κοινωνική ένταξη των προσφύγων, προτείνεται συμπληρωματικό των υφιστάμενων πρόγραμμα το οποίο θα χρηματοδοτηθεί από το Ταμείο Ανάκαμψης. Το πρόγραμμα θα περιλαμβάνει μέτρα φιλοξενίας και κυρίως κοινωνικής ένταξης προσφύγων. Σε αυτή την κατεύθυνση προτείνεται η χρηματοδότηση δράσεων όπως η ενοικίαση κατοικιών, η εκμάθηση ελληνικής γλώσσας, συμμετοχής των προσφύγων σε πολιτιστικές αθλητικές και άλλες κοινωνικές εκδηλώσεις, και η επαγγελματική κατάρτιση και επανακατάρτιση. Με την υλοποίηση του προγράμματος αναμένεται αποσυμφόρηση των κέντρων υποδοχής και ταυτοποίησης, απασχόληση νέων επιστημόνων και οικονομικά οφέλη για τις τοπικές κοινωνίες καθώς οι χρηματοδοτήσεις θα κατευθύνονται κυρίως σε μικροϊδιοκτήτες, εργαζόμενους και μικρά τοπικά εμπορικά καταστήματα σίτισης και λιανικού εμπορίου. 5. Οριζόντιο Πρόγραμμα «Προβάδισμα στη ζωή» - ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα παιδικής μέριμνας και ανάπτυξης Η παιδική μέριμνα αποτελεί μια βασική και κρίσιμη αρμοδιότητα της αυτοδιοίκησης στη βάση της οποίας αναπτύσσονται οι δημοτικές δομές προσχολικής αγωγής. Η συντριπτική πλειοψηφία των δημόσιων δομών προσχολικής αγωγής και φροντίδας λειτουργεί σήμερα με ευθύνη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Το Εθνικό Σχέδιο Ανάπτυξης που υιοθέτησε η κυβέρνηση, δίνει ιδιαίτερη σημασία «στην καθιέρωση ενός προγράμματος παιδικής μέριμνας και ανάπτυξης που να προσφέρει υπηρεσίες από το δεύτερο τρίμηνο της εγκυμοσύνης μέχρι την έναρξη του δημοτικού σχολείου». Όπως αναφέρεται στην έκθεση της Επιτροπής Πισσαρίδη «μεγάλος αριθμός μελετών διεθνώς δείχνει ότι κατάλληλα σχεδιασμένες πολιτικές προσχολικής αγωγής έχουν εξαιρετικά υψηλές οικονομικές αποδόσεις στο μέλλον. Επομένως, είναι κεφαλαιώδους σημασίας η επένδυση στον τομέα αυτό. Για την επιτυχία αυτού του σκοπού απαιτείται η επέκταση των υποδομών και του εξοπλισμού για την παιδική φροντίδα και την προσχολική εκπαίδευση, η αναμόρφωση και αναβάθμιση της αρχικής και της συνεχιζόμενης εκπαίδευσης των βρεφονηπιοκόμων και νηπιαγωγών αλλά και η επέκταση της συμμετοχής παιδιών και νηπίων στις δομές φροντίδας και προσχολικής εκπαίδευσης.» Με βάση τη συσσωρευμένη εμπειρία και την εξειδίκευση που έχουν αποκτήσει οι Δήμοι και τα δημοτικά Νομικά Πρόσωπα προτείνεται η εφαρμογή του προγράμματος «Προβάδισμα στη ζωή», όπως αυτό αναφέρεται στην έκθεση της επιτροπής Πισσαρίδη με ευθύνη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Το πρόγραμμα «Προβάδισμα στη ζωή» μπορεί να συνδεθεί και να ενσωματώσει το πρόγραμμα Εναρμόνιση Οικογενειακής και Επαγγελματικής Ζωής, διασφαλίζοντας μία ολοκληρωμένη, μακρόχρονη και βιώσιμη παρέμβαση στα ζητήματα προστασίας της μητρότητας, παιδικής φροντίδας και ανάπτυξης. Ταυτόχρονα υιοθετώντας την προσέγγιση της επιτροπής η λειτουργία των νηπιαγωγείων με τη σημερινή της μορφή θα πρέπει να ενταχθεί στις στοχεύσεις και στη λογική του προγράμματος «Προβάδισμα στη ζωή», να αντιμετωπιστεί συνολικά και να περιέλθει στην αποκλειστική αρμοδιότητα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, συμπληρωματικά και παράλληλα με τη λειτουργία των βρεφικών, των βρεφονηπιακών και των παιδικών σταθμών με ημερήσια διάρκεια τουλάχιστον ίση με το ωράριο εργασίας της μητέρας και ενδεκάμηνη λειτουργία κάθε χρόνο. 6. Οριζόντιο Πρόγραμμα Σχολικής Στέγης Ειδικά στα μεγάλα αστικά κέντρα επί δεκαετίες καταγράφονται τεράστιες ανάγκες κατασκευής νέων σχολικών κτιρίων για την εξάλειψη της διπλοβάρδιας, την αντικατάσταση επικίνδυνων και μη λειτουργικών λυόμενων κτιριακών εγκαταστάσεων, την αντικατάσταση ενοικιαζόμενων κτιρίων με νέα σύγχρονα αλλά και την ανακούφιση υφιστάμενων σχολικών συγκροτημάτων που αναγκαστικά ελλείψει νέων κτιρίων συστεγάζουν στην ίδια βάρδια σχολικές μονάδες. Παράλληλα το πρόγραμμα θα περιλαμβάνει μέτρα και για την ποιοτική αναβάθμιση των υφιστάμενων σχολικών κτιρίων ώστε αυτά να καλύπτουν τις σύγχρονες απαιτήσεις με αθλητικές εγκαταστάσεις, κλειστά γυμναστήρια, χώρους πολιτισμού και εστίασης. Σε αυτές τις κατευθύνσεις προτείνεται η χρηματοδότηση μελετών και έργων για την κατασκευή νέων σχολικών κτιρίων, ο εκσυγχρονισμός υφιστάμενων κτιρίων, η ενεργειακή αναβάθμιση και η αυτονόμηση σχολικών κτιρίων, η προμήθεια οπτικοακουστικού εξοπλισμού, σύγχρονα εργαστήρια πληροφορικής, φυσικής, χημείας, βιβλιοθήκες και αναγνωστήρια, αντικεραυνική θωράκιση με νέας τεχνολογίας αλεξικέραυνα καθώς και ο παιδαγωγικός ανασχεδιασμός των αύλειων χώρων. Ιδιαίτερη μέριμνα και εθνική προτεραιότητα πρέπει να δοθεί σε ένα ειδικό πρόγραμμα για την αναβάθμιση και των εκσυγχρονισμό των διδακτηρίων και των εργαστηρίων της Τεχνικής και Επαγγελματικής Εκπαίδευση. 7. Οριζόντιο πρόγραμμα για την Πρόληψη των Εξαρτήσεων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας Στις επίκαιρες δράσεις στο πλαίσιο της νέας στρατηγικής εντοπίζονται οι ειδικότερες ανάγκες στον τομέα της υγείας, μεταξύ των οποίων είναι «η ενίσχυση της απεξάρτησης από τις διαφορετικές μορφές εξαρτήσεων, σύγχρονες και παραδοσιακές», Τα Κέντρα Πρόληψης των Εξαρτήσεων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας που ιδρύθηκαν και λειτουργούν κυρίως από την αυτοδιοίκηση, αποτελούν σήμερα πολύτιμα εργαλεία στη μάχη κατά των εξαρτήσεων. Το πρόγραμμα που προτείνεται αποσκοπεί στη στήριξη και εκσυγχρονισμό της λειτουργίας του υφιστάμενου δικτύου των Κέντρων Πρόληψης και την ίδρυση νέων, με το υπάρχον θεσμικό πλαίσιο, για την κάλυψη όλης της επικράτειας. Το πρόγραμμα θα περιλαμβάνει τη δημιουργία υποδομών, την ενίσχυση με νέο επιστημονικό προσωπικό, τη διαμόρφωση ειδικών δράσεων ανά τομέα εξάρτησης ή συμβουλευτικής, τη καθώς και δράσεων επικοινωνίας. Στο πλαίσιο της ψηφιακής μετάβασης της χώρας προτείνεται η ανάπτυξη ψηφιακών εφαρμογών, η ψηφιοποίηση υπηρεσιών και η προμήθεια τεχνολογικού εξοπλισμού σε όλα τα Κέντρα Πρόληψης. 8. Οριζόντιο Πρόγραμμα ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας και της εργασίας Ένας βασικός επιχειρησιακός άξονας της ΕΣΚΕ είναι η ένταξη στην αγορά εργασίας, η βελτίωση της απασχολησιμότητας και η πρόσβαση στην απασχόληση. Στο πλαίσιο αυτό η αυτοδιοίκηση μπορεί και πρέπει να έχει ρόλο και ενεργή συμμετοχή στη διαμόρφωση και την εφαρμογή των ασκούμενων πολιτικών, μέτρων και δράσεων. Η συμμετοχή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης αφορά στην προώθηση και ενίσχυση των τοπικών στρατηγικών απασχόλησης ως κύριο μέσο καταπολέμησης της ανεργίας και ενσωμάτωσης των κοινωνικά ευπαθών ομάδων. Η αντιμετώπιση της ανεργίας πρέπει να αλλάξει μοντέλο. Η αποκέντρωση αρμοδιοτήτων στον τομέα της απασχόλησης δίνει τη δυνατότητα παρεμβάσεων τοπικά, με γνώμονα τις ανάγκες και τις αναπτυξιακές δυνατότητες της κάθε περιοχής. Ο ρόλος του ΟΑΕΔ πρέπει να περιορίζεται στη διαμόρφωση κεντρικών πολιτικών και στη τεκμηρίωση σε εθνικό επίπεδο μεγεθών και τάσεων για την απασχόληση. Οι δήμοι πρέπει να αναλάβουν ρόλο στο πλαίσιο ανάδειξης τους σε φορείς προώθησης της απασχόλησης, διασύνδεσης με επιχειρήσεις, διαμόρφωσης τοπικών στρατηγικών απασχόλησης. Στο πλαίσιο των μεταρρυθμίσεων στο κράτος, απαιτείται η αποκέντρωση αρμοδιοτήτων στην αυτοδιοίκηση που αφορούν στον τομέα της υποστήριξης της επιχειρηματικότητας και της αγοράς εργασίας καθώς και η αναγνώριση της αυτοδιοίκησης ως εργοδότη εσχάτης προσφυγής, σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές επιταγές. Σε συνάντηση εργασίας της ΚΕΔΕ με τον ΟΑΕΔ διαπιστώθηκε η ανάγκη στενής συνεργασίας της αυτοδιοίκησης με τον Οργανισμό για την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας και της εργασίας και η επιτακτική ανάγκη εξεύρεση πόρων για τη χρηματοδότησής της. Το πρόγραμμα που προτείνουμε θα υποστηρίζει τη διαμόρφωση ενός Αποκεντρωμένου Εθνικού Σχεδίου για τη μείωση της Ανεργίας το οποίο θα περιλαμβάνει την ευρύτερη εφαρμογή Τοπικών Σχεδίων για την Απασχόληση Ευπαθών Κοινωνικά Ομάδων και των Τοπικών Σχεδίων για την Απασχόληση με στόχο τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης, μέσω της κινητοποίησης των τοπικών φορέων, με πεδίο αναφοράς τις τοπικές αγορές εργασίας. Σε αυτή την κατεύθυνση προτείνεται η χρηματοδότηση προγραμματικών συμβάσεων μεταξύ ΚΕΔΕ, Δήμων, ΟΑΕΔ, οργανώσεων εργοδοτών και εργαζομένων για την ίδρυση, στελέχωση και λειτουργία κοινών τοπικών υπηρεσιών για τη συμβουλευτική στην επιχειρηματικότητα και την εργασία, εφαρμογή ειδικών προγραμμάτων ευάλωτων κοινωνικά ομάδων όπως τα ΑμεΑ, οι απεξαρτημένοι, οι αποφυλακισμένοι, οι νεαροί παραβάτες οι νέοι επιστήμονες, οι γυναίκες και η περαιτέρω διεύρυνση του προγράμματος πλησίον της σύνταξης 55-67 σε 3+1 χρόνια. Επίσης δεν πρέπει να παραβλέψουμε το γεγονός πως η οικονομική κρίση και η επαγγελματική ανασφάλεια οδήγησε και οδηγεί όλο και περισσότερους, κυρίως νέους ανθρώπους, στην ύπαιθρο και την απασχόληση τους στον πρωτογενή τομέα. Η τάση αυτή, παρά το γεγονός πως γεννιέται από την κρίση και την ανεργία, μπορεί να αξιοποιηθεί ως ευκαιρία για την ανάπτυξη νέων αγροτικών και κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων σε δυναμικούς τομείς όπως η βιοκαλλιέργεια. Μπορεί να αξιοποιηθεί ως ευκαιρία για το ξαναζωντάνεμα της υπαίθρου. Για να συμβεί όμως αυτό απαιτείται η διαμόρφωση ειδικών προγραμμάτων ενίσχυσης των νέων παραγωγών, παροχής κινήτρων και επενδυτικών εργαλείων. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΣΤΟΥΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥΣ ΑΞΟΝΕΣ ΤΗΣ ΕΣΚΕ 2021-2027 Κέντρα Κοινότητας Σύμφωνα με το Σχέδιο «τα Κέντρα Κοινότητας εξακολουθούν να διαδραματίζουν κομβικό ρόλο και αναμένεται, κατά την επόμενη προγραμματική περίοδο, να αναβαθμιστεί ο ρόλος τους και να υποστηριχθεί πλέον από τα κατάλληλα εργαλεία». Στο πλαίσιο αυτό σχεδιάζεται «η ανάπτυξη και λειτουργία των Κοινωνικών Κέντρων, τα οποία θα λειτουργούν στους ΟΤΑ α’ βαθμού, ως δομές συμπληρωματικές των Κοινωνικών Υπηρεσιών τους και θα εποπτεύονται από αυτές κατ’ αντιστοιχία με την έως σήμερα λειτουργία των Κέντρων Κοινότητας. Το Κοινωνικό Κέντρο, ως ενιαία πλέον δομή θα παρέχει, σε επίπεδο Δήμου, τις υπηρεσίες κοινωνικής πρόνοιας και κοινωνικής ένταξης που έως σήμερα παρέχονται τόσο από τα Κέντρα Κοινότητας όσο και τις Δομές Φτώχειας. Στην περίπτωση των Δήμων που διαθέτουν ήδη Κέντρα Κοινότητας, αυτά σχεδιάζεται να μετεξελιχθούν σε Κοινωνικά Κέντρα, ενώ για τους Δήμους που δεν διαθέτουν Κέντρα Κοινότητας, σχεδιάζεται η απευθείας σύσταση και λειτουργία Κοινωνικών Κέντρων». Η ανάπτυξη των Κοινωνικών Κέντρων δεν πρέπει να αποτελεί μια απλή μετονομασία των Κέντρων Κοινότητας. Η μετεξέλιξη και η αναδιοργάνωση τους πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο διαβούλευσης με την αυτοδιοίκηση προκειμένου να αποτυπωθούν οι όροι και οι προϋποθέσεις λειτουργίας και χρηματοδότησης τους. Η εμπειρία της πρώτης λειτουργίας των Κέντρων Κοινότητας κατέδειξε σημαντικές αδυναμίες, όπως: • Την ελλιπή ενημέρωση και συνεργασία των συναρμόδιων υπουργείων με την αυτοδιοίκηση σχετικά με την διευθέτηση λειτουργικών ζητημάτων • Την υποστελέχωση των Κέντρων Κοινότητας κυρίως στον αριθμό προσωπικού και στις διοικητικές ειδικότητες • Την έλλειψη ψηφιακών και διαδικτυακών εφαρμογών • Την ανάθεση πρόσθετων αρμοδιοτήτων και καθηκόντων χωρίς την προηγούμενη συνεννόηση με την αυτοδιοίκηση και χωρίς την ενίσχυση των Κέντρων με ανθρώπινο δυναμικό και πόρους Σήμερα τα Κέντρα Κοινότητας δεν μπορούν σηκώσουν το βάρος μεγάλου εύρους καθηκόντων με τον μικρό αριθμό προσωπικού που τους διατίθεται και χωρίς την απαραίτητη οικονομική ενίσχυση. Προκειμένου δε να ικανοποιηθούν τα αιτήματα των πολιτών πολλοί δήμοι αναγκάζονται να ενισχύσουν τα Κέντρα με πρόσθετο προσωπικό από άλλες δημοτικές υπηρεσίες. Τα λειτουργικά προβλήματα επιτείνονται από την πλήρη έλλειψη ψηφιακών εφαρμογών με την χρήση των οποίων θα μπορούσαν να αποσυμφορηθούν τα Κέντρα και η εξυπηρέτηση του πολίτη για πολλές υποθέσεις να γίνεται ηλεκτρονικά και από απόσταση. Η νέα ΕΣΚΕ οφείλει να αποδίδει ρόλο στην αυτοδιοίκηση στο πλαίσιο της θεσμικής της αναβάθμισης και της οικονομικής της ενίσχυσης, σύμφωνα με τις επιταγές του συντάγματος. Οι νέες δομές που σχεδιάζονται πρέπει να οργανωθούν σε συνεργασία με την αυτοδιοίκηση, να λειτουργούν σε ψηφιακό περιβάλλον και να περιλάβουν εκτός των κοινωνικών και συμβουλευτικών υπηρεσιών, όλες τις δομές κατά της φτώχειας (κοινωνικά παντοπωλεία, φαρμακεία, εστιατόρια, φροντιστήρια, λαχανόκηπους, κλπ). Στην κατεύθυνση αυτή πρέπει να διαμορφωθεί ένα δεσμευτικό κανονιστικό πλαίσιο λειτουργίας στο οποίο θα καθορίζονται οι αρμοδιότητες και οι υποχρεώσεις καθώς και οι απαιτούμενοι οικονομικοί πόροι. Βρεφικοί, βρεφονηπιακοί και παιδικοί σταθμοί, σταθμοί ολοκληρωμένης φροντίδας Η αυτοδιοίκηση διαθέτει ένα μεγάλο δίκτυο οργανωμένων δομών παιδικής μέριμνας και προσχολικής αγωγής, παρέχοντας υψηλού επιπέδου υπηρεσίες. Οι πολίτες πρέπει να απολαμβάνουν αυτού του επιπέδου τις υπηρεσίες χωρίς αποκλεισμούς. Η καθολική πρόσβαση στις δομές προσχολικής αγωγής είναι απαραίτητη στο πλαίσιο ανάπτυξης πολιτικών κοινωνικής συνοχής και ισότητας. Ο αριθμός των ωφελούμενων αυτών των δομών και των αντίστοιχων υπηρεσιών δεν μπορεί να είναι αντικείμενο διαπραγμάτευσης, ούτε να τίθενται τεχνητά εμπόδια και δυσκολίες στη λειτουργία των δημοτικών δομών. Στο πλαίσιο αυτό προτείνουμε: • Εξασφαλισμένη και σταθερή χρηματοδότηση με πλήρη κάλυψη του λειτουργικού κόστους των δημοτικών δομών, από τον Κρατικό Προϋπολογισμό • Επαναφορά του προηγούμενου καθεστώτος σύζευξης και τοποθέτησης, με ταυτόχρονη κατάργηση του συστήματος voucher. • Μόνιμες θέσεις εργασίας για το ήδη υπάρχουν προσωπικό που καλύπτει πάγιες και διαρκείς ανάγκες των δομών. • Ριζική αναμόρφωση του ισχύοντος Προεδρικού Διατάγματος (ΠΔ 99/2017) και Κανονισμού Λειτουργίας των Παιδικών, Βρεφονηπιακών και Βρεφικών Σταθμών με βάση τις προτάσεις της ΚΕΔΕ. Προτείνουμε το πρόγραμμα «Προβάδισμα στη ζωή» επειδή οφείλουμε ως χώρα να αναπτύξουμε ένα σύγχρονο σύστημα παιδικής μέριμνας και προσχολικής αγωγής που θα ξεκινά από την βρεφική ηλικία μέχρι την ένταξη στο δημοτικό σχολείο. Προτείνουμε την αποκλειστική άσκηση της αρμοδιότητας από την αυτοδιοίκηση, ώστε η χώρα μας να προσαρμοστεί στα ευρωπαϊκά δεδομένα. Δημιουργική απασχόληση, παιδιών και εφήβων με αναπηρία σε ΚΔΑΠμεΑ Για την αποτελεσματική υλοποίηση της δράσης των ΚΔΑΠμεΑ, είναι καταρχήν επιβεβλημένη η ριζική αναμόρφωση του ισχύοντος Προεδρικού Διατάγματος (ΠΔ 99/2017) και του Κανονισμού Λειτουργίας των Παιδικών, Βρεφονηπιακών και Βρεφικών Σταθμών με βάση τις προτάσεις της ΚΕΔΕ. Επίσης πρέπει να τροποποιηθούν οι καταστροφικές ρυθμίσεις για τα ΚΔΑΠ και ΚΔΑΠ ΜΕΑ που εισήχθησαν με το ν. 4756/2020 «Μέτρα ενίσχυσης των εργαζομένων και ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, κοινωνικοασφαλιστικές ρυθμίσεις και διατάξεις για την ενίσχυση των ανέργων», και των ΚΥΑ για τα ΚΔΑΠ (Αριθμ. Γ.Π.Δ11 οικ./31252 Προϋποθέσεις έκδοσης άδειας λειτουργίας και προδιαγραφές λειτουργίας Κέντρων Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών (Κ.Δ.Α.Π.) ΦΕΚ Β 2332/2021) και ΚΔΑΠ ΜΕΑ (Αριθμ. Γ.Π.Δ11 οικ./31930 Προϋποθέσεις έκδοσης άδειας λειτουργίας και προδιαγραφές λειτουργίας Κέντρων Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών και Ατόμων με Αναπηρία (Κ.Δ.Α.Π.μεΑ.) ΦΕΚ Β 2240/2021), καθώς δεν ελήφθησαν υπόψη οι παρατηρήσεις και οι προτάσεις της αυτοδιοίκησης. Σύμφωνα με τις θέσεις της ΚΕΔΕ, κατόπιν ομόφωνων αποφάσεων του ΔΣ, προτείνουμε να υπάρχει πρόβλεψη στις αντίστοιχες προσκλήσεις της δράσης «Εναρμόνιση Οικογενειακής και Επαγγελματικής Ζωής» για: • Επαναφορά του προηγούμενου καθεστώτος σύζευξης και τοποθέτησης, με ταυτόχρονη κατάργηση του συστήματος voucher. • Ενίσχυση των δημοτικών δομών παιδικής προστασίας. • Μόνιμες δημοτικές δομές παιδικής προστασίας • Εξασφαλισμένη και σταθερή χρηματοδότηση με πλήρη κάλυψη του λειτουργικού κόστους των δημοτικών δομών, από τον Κρατικό Προϋπολογισμό . • Μόνιμες θέσεις εργασίας για το ήδη υπάρχον προσωπικό που καλύπτει πάγιες και διαρκείς ανάγκες των δομών. • Θα πρέπει απαραιτήτως να αναζητηθούν επιπλέον πόροι αποκλειστικά και μόνο για τις δημοτικές δομές (πράγμα εφικτό καθώς και πρόκειται για εθνικούς πόρους). Παράλληλα η αναζήτηση χρηματοδότησης από ιδιώτες, όπως η χρηματοδότηση από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, όπως είχε γίνει παλιότερα μέχρι τη σχολική χρονιά 2014-2015 και διακόπηκε. Η προσπάθεια εκείνη είχε γίνει κατόπιν από κοινού συνεργασίας ΚΕΔΕ-Υπουργείου Εσωτερικών-Υπουργείου Εργασίας και κάθε έτος, καλύπτονταν, σε δεύτερη κατανομή σχεδόν το 100% των αιτήσεων. Με τον τρόπο αυτό, θα διασφαλισθεί η συμμετοχή όσο το δυνατόν περισσότερων παιδιών στα δημοτικά ΚΔΑΠ, η συνέχιση της απασχόλησης των εργαζομένων στις δομές αυτές και συνακόλουθα η βιωσιμότητα των αντίστοιχων δημοτικών φορέων. • Κρίνεται επιτακτική η αύξηση της τιμής του voucher για τα νήπια κατά 500 € το χρόνο και 800 € το χρόνο για τα βρέφη και 300 € το χρόνο για τα παιδιά που φιλοξενούνται στα ΚΔΑΠ και ΚΔΑΠμεΑ. Ειδικότερα, προτείνουμε τα ποσά να διαμορφωθούν ως εξής, σε σχέση με την περίοδο 2020-2021: Δομή 2020-2021 2021-2022 και επόμενα Βρεφικοί, Βρεφονηπιακοί και Παιδικοί Σταθμοί Χωρίς σίτιση Με σίτιση Χωρίς σίτιση Με σίτιση Α1 2375€ 2945€ 3175€ 3745€ Α2 1805€ 2375€ 2305€ 2875€ ΒΣΟΦ Β1 2375€ 2945€ 3175€ 3745€ Β2 1805€ 2375€ 2305€ 2875€ Β3 5000€ 5300€ ΚΔΑΠ 1330€ 1630€ ΚΔΑΠ ΜΕΑ 5000€ 5300€ Εκτιμάται πως ετησίως, το ποσό που θα πρέπει να προβλεφθεί και να συμπεριληφθεί σε κάθε ετήσια προκήρυξη, θα πρέπει να αυξηθεί με επιπλέον 115.000.000 εκατομμύρια ευρώ, σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια, δηλαδή συνολικά 211.000.00€. • Να συμπεριληφθούν στους δικαιούχους ωφελούμενους και οι δημόσιοι υπάλληλοι με τους ίδιους ακριβώς όρους και προϋποθέσεις με τους λοιπούς δικαιούχους. • Να μην διαχωριστούν από το Πρόγραμμα τα ΚΔΑΠ και ΚΔΑΠμεΑ. • Να δικαιούνται voucher για τα ΚΔΑΠ και οι γονείς των 4χρονων που φοιτούν στα νηπιαγωγεία στο πλαίσιο της δίχρονης υποχρεωτικής εκπαίδευσης. • Να επαναπροσδιοριστεί το ηλικιακό όριο μεταξύ των βρεφών που εντάσσονται στα βρεφικά τμήματα και των παιδιών που εντάσσονται στα παιδικά τμήματα, δηλαδή από 2 χρονών και άνω όλα τα παιδιά να εντάσσονται στα παιδικά τμήματα (χρήζει τροποποίησης ο Πρότυπος Κανονισμός Λειτουργίας των Βρεφονηπιακών Δημοτικών Σταθμών). • Να δοθεί παράταση για δύο έτη έως 31.12.2023 των προβλεπόμενων στις παρ. 1,2 και 4 του άρθρου 13 του ν.4623/2019 (Α134) ημερομηνιών όπως αντικαταστάθηκαν με το άρθρο 375 του ν. 4700/2020(Α 127) που αφορούν σε λήξη προθεσμιών για αδειοδοτήσεις των δημοτικών παιδικών σταθμών(λήξη 31-8-2021) Δίχρονη Υποχρεωτική Προσχολική Εκπαίδευση Το ζήτημα της διετούς υποχρεωτικής προσχολικής εκπαίδευσης απασχολεί την αυτοδιοίκηση τα τελευταία χρόνια ως θέμα έντονης διαφωνίας με τις διατάξεις του ν.4521/2018 και απαίτησης για κατάργηση τους. Η υποχρεωτική ένταξη των προνηπίων 4 χρονών στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, βρίσκεται σε πλήρη αντίθεση με τα επιστημονικά δεδομένα, τις βέλτιστες πρακτικές της διεθνούς κοινότητας και τις ανάγκες της σύγχρονης εκπαίδευσης και της ελληνικής κοινωνίας. Στην τελική έκθεση του Σχεδίου Ανάπτυξης για την ελληνική οικονομία που συνέταξε η επιτροπή Πισαρίδη, υπάρχουν σαφείς αναφορές στο ζήτημα της προσχολικής εκπαίδευσης. Στις προτεινόμενες δράσεις αναπτυξιακής πολιτικής αναφέρεται ότι πρέπει να δοθεί έμφαση στην προσχολική αγωγή και να αναπτυχθεί ένα σύστημα προσχολικής αγωγής και εκπαίδευσης με καθολική πρόσβαση από ηλικία 6 μηνών και πιο συγκεκριμένα «να καθιερωθεί ένα πρόγραμμα παιδικής μέριμνας και ανάπτυξης που να προσφέρει υπηρεσίες από το δεύτερο τρίμηνο της εγκυμοσύνης μέχρι την έναρξη του δημοτικού σχολείου». Η βασική αυτή πρόταση του Εθνικού Σχεδίου Ανάπτυξης έρχεται σε πλήρη αντίθεση με το αντίστοιχο μέτρο της προτεινόμενης ΕΣΚΕ. Προτείνεται λοιπόν η διαμόρφωση ενός νέου θεσμικού πλαισίου που θα κατοχυρώνει την υποχρεωτική δίχρονη προσχολική εκπαίδευση σε αντίστοιχες δομές της αυτοδιοίκησης, με συγκριμένες προϋποθέσεις ολοήμερης λειτουργίας με σίτιση, ύπνο, δημιουργική απασχόληση, ψυχοκοινωνική στήριξη, πρόληψη και αγωγή της υγείας. Εναλλακτικά θα μπορεί να δίνεται η δυνατότητα επιλογής μεταξύ δημοτικής δομής ή νηπιαγωγείου. Δημοτικά Ιατρεία στην Πρωτοβάθμια Φροντίδας Υγείας Παρά το γεγονός ότι εδώ και πολλά χρόνια έχουμε επισημάνει τις αδυναμίες του Εθνικού Συστήματος Υγείας όσον αφορά την παροχή υπηρεσιών σε προβλήματα υγείας «μικρού κινδύνου», παρά τις πολλαπλές ομόφωνες αποφάσεις της ΚΕΔΕ για την αναγκαιότητα και τη δυνατότητα αποκέντρωσης των υπηρεσιών πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας και παρά το ότι ο «Καλλικράτης» δίνει τη δυνατότητα άσκησης πολιτικής για την υγεία σε τοπικό επίπεδο μέσω των Δημοτικών Ιατρείων, δεν υπήρξε ανταπόκριση από το Υπουργείο Υγείας. Με την Μεταρρύθμιση της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας και τη δημιουργία των Τοπικών Ομάδων Υγείας (με το νόμο 4486/7-8-2017), η προηγούμενη Κυβέρνηση υιοθέτησε την κοινωνικά και πολιτικά παρωχημένη άποψη για την παροχή Υπηρεσιών Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας από δομές αποκλειστικά και μόνο υπαγόμενες στο ίδιο το Υπουργείο Υγείας. Στην υφιστάμενη νομοθεσία δεν υπάρχει καμία μέριμνα, ούτε για τα ζητήματα της αποκεντρωμένης λειτουργίας των δομών πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας από τους Δήμους της χώρας, αλλά ούτε και για τη διασύνδεση των υπαρχόντων δημοτικών δομών με το Εθνικό Σύστημα Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας. Ένας τεράστιος αριθμός εκατοντάδων δημοτικών ιατρείων, κινητών μονάδων πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, κέντρων πρόληψης και δημοτικών κοινωνικών φαρμακείων, απλά δεν υπάρχουν για την πολιτεία. Η πρότασή μας περιλαμβάνει μέτρα θεσμικής κατοχύρωσης και ανάπτυξης του πανελλήνιου δικτύου πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας με ευθύνη της αυτοδιοίκησης. Σε αυτή την κατεύθυνση προτείνεται η χρηματοδότηση μελετών και έργων για την κατασκευή κτιρίων για τη στέγαση των δημοτικών ιατρείων και των δημοτικών ιατρικών κέντρων, ο εξοπλισμός τους με τελευταίας τεχνολογίας ιατρικό, εργαστηριακό και ξενοδοχειακό εξοπλισμό, η εφαρμογή του ψηφιακού προσωπικού φακέλου υγείας και η περαιτέρω στελέχωσή τους με ιατρικό, παραϊατρικό, νοσηλευτικό και λοιπό προσωπικό. Με την υλοποίηση του προγράμματος αναμένεται αποσυμφόρηση του Εθνικού Συστήματος Υγείας και όφελος έως 10πλάσιο του κόστους εφαρμογής στο Ασφαλιστικό σύστημα και στο Εθνικό Σύστημα Υγείας. Ενδεικτικά αναφέρουμε το Δήμο Αθηναίων και το Δήμο Νεάπολης-Συκεών και σε άλλους δήμους, που έχουν ήδη ενισχύσει τα δημοτικά ιατρεία τους και τα δημοτικά ιατρικά κέντρα με αξιόλογο και αναγκαίο ιατρικό εξοπλισμό. Ειδικότερα προτείνεται: • Συγκρότηση συστήματος Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας σε επίπεδο δήμου, που να λειτουργεί με ευθύνη του δήμου και να αναπτύσσεται στο πλαίσιο ενός Εθνικού Συστήματος Υγείας με τον συντονισμό και την επιστημονική εποπτεία του αρμόδιου Υπουργείου. • Μεταφορά στην αυτοδιοίκηση της ευθύνης διαχείρισης και ελέγχου του συστήματος Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας. • Διασύνδεση των δημοτικών δομών πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας με το ασφαλιστικό σύστημα (συμβασιοποίηση με ΕΟΠΥΥ). Υποστηρικτικές υπηρεσίες για την αντιμετώπιση έκτακτης κοινωνικής ανάγκης ή κινδύνου των γυναικών θυμάτων βίας και κακοποίησης που υφίστανται πολλαπλές διακρίσεις Οι Δήμοι έχουν προχωρήσει στην ανάπτυξη πρωτοβουλιών με σκοπό την δωρεάν παροχή υπηρεσιών ψυχολογικής υποστήριξης σε γυναίκες θύματα βίας, με τη συνδρομή ψυχολόγων του δήμου και των νομικών του προσώπων. Η διαλειτουργικότητα των σχετικών δομών, ώστε να υπάρχει μια πύλη εισόδου και καταγραφής, θα λειτουργούσε καταλυτικά, αποτελεσματικά και θα βοηθούσε στην εξαγωγή χρήσιμων συμπερασμάτων σε επίπεδο κοινωνιολογικής συμπεριφοράς. Όσον αφορά τους ξενώνες φιλοξενίας γυναικών θυμάτων βίας και των παιδιών τους, πολλοί δήμοι της χώρας λειτουργούν τέτοιες δομές. Για τη διεύρυνση αυτής της δράσης χρειάζεται η συγκρότηση ενός δικτύου με στόχο την ίδρυση νέων ξενώνων και την εφαρμογή σχετικών προγραμμάτων. Για να συμβεί αυτό απαιτείται η θέσπιση ενός χρηματοδοτικού μηχανισμού που θα υποστηρίζει τις υφιστάμενες δομές και θα χρηματοδοτεί την ίδρυση νέων. Η στελέχωση των δομών με επαγγελματίες υγείας και πρόνοιας, είναι κρίσιμο ζήτημα για τη συνέχιση της Δράσης. Πρόσβαση σε βασικά είδη διαβίωσης Όσον αφορά την κάλυψη βασικών υλικών στερήσεων μέσω του προγράμματος ΤΕΒΑ Ταμείο Ευρωπαϊκής Βοήθειας προς τους Απόρους / Fund for European Aid to the Most Deprived (ΤΕΒΑ/FEAD), όπως διαπιστώνεται πολλαπλά υπάρχουν εξαιρετικά μεγάλες καθυστερήσεις στην παροχή βασικής υλικής βοήθειας προς τους απόρους που οφείλονται σε διοικητικά εμπόδια που συνδέονται ως επί το πλείστον με τις εθνικές πολιτικές σύναψης δημόσιων συμβάσεων και με πρόσθετες υπερβολικές και χρονοβόρες διαδικασίες. Επιπροσθέτως, η διανομή των βασικών υλικών γίνεται σε ακατάλληλο πλαίσιο χωρίς να εξασφαλίζεται η αξιοπρέπεια των ληπτών της βοήθειας και με μεγάλη επιβάρυνση και δυσκολία από τους υπαλλήλους των δήμων. Χρειάζεται να αλλάξει η φυσιογνωμία του προγράμματος (πχ να παρέχονται δωροεπιταγές για τοπικά καταστήματα) ώστε να διασφαλιστεί η πρόσβαση στα βασικά αγαθά. Επιπροσθέτως, χρειάζεται να προβλεφθεί η συνέργεια με το πρόγραμμα Βοήθεια στο Σπίτι, ώστε η παροχή βασικών αγαθών για τις ιδιαίτερα κοινωνικά αποκλεισμένες ομάδες του πληθυσμού να μπορεί να γίνεται κατ’ οίκον. Απαιτείται επίσης η ενίσχυση της παροχής ειδών πρώτης ανάγκης: • Η κατ’ οίκον διανομή τροφίμων και φαρμάκων να συμπεριληφθεί στις επιδοτούμενες δαπάνες του προγράμματος • Να διατεθούν πόροι για την αγορά τροφίμων, φαρμάκων και ειδών καθαριότητας και υγιεινής, τα οποία μέχρι σήμερα καλύπτονται από χορηγίες και πόρους των δήμων. Προτείνουμε οι Ο.Τ.Α. Α΄ βαθμού (και όχι οι Περιφέρειες) να έχουν τον πρώτο ρόλο ως «Επικεφαλής Εταίροι» διότι πληρούν τα κριτήρια της εγγύτητας, της συμπληρωματικότητας, της ιδιαιτερότητας και της αποκέντρωσης, καλύπτοντας με το δίκτυο των χιλιάδων κοινωνικών δομών που διαθέτουν το σύνολο του πληθυσμού της χώρας, Επίσης, προτείνουμε την οριζόντια κατανομή του προϋπολογισμού του προγράμματος βάσει των επίσημων δεικτών ανεργίας και φτώχειας, αλλά και άλλων γεωγραφικών ιδιαιτεροτήτων. Εργασία και επιχειρηματικότητα Στο πλαίσιο του οριζόντιου προγράμματος ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας και της εργασίας, προτείνεται: • Η διασύνδεση του ΟΑΕΔ με την Τοπική Αυτοδιοίκηση με σκοπό τη διαμόρφωση τοπικών σχεδίων δράσης για την ενίσχυση της απασχόλησης και τη συνεργασία με τις δομές στήριξης των ανέργων των ΟΤΑ. • Η διαμόρφωση προγραμμάτων δημιουργίας θέσεων απασχόλησης ατόμων ευπαθών κοινωνικά ομάδων στους ΟΤΑ. • Η επέκταση των προγραμμάτων απασχόλησης διαφόρων ηλικιακών ομάδων (18-25, 55-67 κλπ) και ειδικών κατηγοριών ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού, στους ΟΤΑ Οι ΟΤΑ έχοντας ως αρμοδιότητες και πεδία εργασίας αντικείμενα που δεν απαιτούν ειδικά προσόντα (πχ. στις υπηρεσίες καθαριότητας και πρασίνου), μπορούν να απασχολήσουν άτομα που ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες και τα οποία λόγω των χαμηλών τους τυπικών προσόντων δεν μπορούν να ενταχθούν με ανταγωνιστικούς όρους στην αγορά εργασίας. Επίσης, επειδή οι περισσότεροι δήμοι διαθέτουν υπηρεσίες κοινωνικής στήριξης, μπορούν να συμβάλλουν παράλληλα, μέσα από ειδικά προγράμματα ψυχοκοινωνικής στήριξης στην προστατευόμενη απασχόληση των ατόμων αυτών που συχνά δυσκολεύονται να διατηρήσουν μια θέση εργασίας λόγω των ιδιαίτερων προβλημάτων που έχουν. Προτάσεις για τις λοιπές στρατηγικές Νέο πλαίσιο για την κοινωνική ένταξη των Αστέγων: Ξεκινάμε με το γεγονός ότι η πρόσβαση σε ασφαλείς, αξιοπρεπείς και βιώσιμες συνθήκες στέγασης αποτελεί θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα που ενσωματώνεται στις βασικότερες διεθνείς και ευρωπαϊκές συνθήκες. Αποτελεί ταυτόχρονα και βασικό στοιχείο στην προσπάθεια για την κοινωνική ένταξη των ευάλωτων κοινωνικά ομάδων που βιώνουν ή απειλούνται από τον κοινωνικό αποκλεισμό. Στη χώρα μας μέχρι πρόσφατα το ζήτημα της στέγασης δε βρισκόταν ψηλά στην ατζέντα της δημόσια συζήτησης λόγω του μεγάλου ποσοστού της ιδιοκατοίκησης αλλά και του πολύ μικρού αριθμού κατοικιών που κατέχεται από ιδιωτικές εταιρείες διαχείρισης ακινήτων. Πρόσφατα έχει αναπτυχθεί εντονότερο ενδιαφέρον για το ζήτημα της στέγασης, κυρίως λόγω της επικείμενης απελευθέρωσης των πλειστηριασμών κατοικιών που βαρύνονται με μη εξυπηρετούμενα στεγαστικά δάνεια αλλά και λόγω του αυξανόμενου προβληματισμού για τα υψηλά ενοίκια, δηλαδή για την έλλειψη οικονομικά προσιτής κατοικίας για νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα (άνεργοι/ες, επισφαλώς εργαζόμενοι/ες, χαμηλοσυνταξιούχοι, δικαιούχοι ΚΕΑ, πρόσφυγες κλπ). Οι ΟΤΑ εγκαίρως πρέπει να αντιληφθούν ότι το στεγαστικό ζήτημα είναι κομβικό για μια ισορροπημένη αστική ανάπτυξη. Επίσης ότι η έλλειψη οικονομικά προσιτής κατοικίας αποτελεί σημαντική πρόκληση αστικής ανθεκτικότητας. Η εμπειρία από την υλοποίηση συναφών δράσεων έχει καταδείξει ότι χωρίς ένα απόθεμα οικονομικά προσιτών κατοικιών, οι προσπάθειες για την αντιμετώπιση της αστεγίας και για την παροχή βιώσιμων στεγαστικών λύσεων για τις ευάλωτες ομάδες είναι καταδικασμένες σε αποτυχία. Μια εκδοχή του στεγαστικού προβλήματος είναι τα υψηλά ενοίκια. Η έλλειψη δηλαδή οικονομικά προσιτής κατοικίας προς μίσθωση από νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα (άνεργοι/ες, επισφαλώς εργαζόμενοι/ες, χαμηλοσυνταξιούχοι, δικαιούχοι ΚΕΑ, πρόσφυγες κλπ). Μετά από μια μακρά περίοδο που τα ενοίκια αλλά και οι τιμές των κατοικιών κατέγραφαν καθοδική τάση ή στασιμότητα, το κλίμα σήμερα έχει αντιστραφεί και η τάση των ενοικίων είναι πλέον αυξητική ενώ δεν υπάρχει αντίστοιχη εισοδηματική ανάκαμψη για ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού. Ίσως χρειαστεί από τον εκάστοτε Δήμο η διενέργεια έρευνας πεδίου στην αγορά κατοικίας (real estate market) ώστε να σχεδιάσει τα κατάλληλα εργαλεία παρέμβασης (αξιοποίηση δημόσιου και ιδιωτικού κτιριακού αποθέματος), προκειμένου να ενισχύσει την προσφορά κοινωνικής (οικονομικά προσιτής) κατοικίας. Θα απαιτηθεί ένα ενιαίο Εθνικό σχέδιο δράσης, του οποίου η εκπόνηση θα περιλαμβάνει τη μεθοδολογία Housing First και τους Φορείς Κοινωνικής Μίσθωσης, είναι αναγκαίο να συνδέσουμε τις παρακάτω δράσεις για να εξασφαλίσουμε χρηματοδότηση για τους ΟΤΑ και τους ΑΟΤΑ, από τα διαρθρωτικά ταμεία (ΕΚΤ και ΕΤΠΑ), για την προώθηση της Κοινωνικής και Οικονομικά Προσιτής Κατοικίας: 1. Τη σύσταση και λειτουργία φορέα κοινωνικής μίσθωσης. Ο φορέας κοινωνικής μίσθωσης θα αποτελεί οργανική μονάδα (Τμήμα) στο αναθεωρημένο οργανόγραμμα των ΟΤΑ ή των ΝΠΙΔ των ΟΤΑ. 2. Την αξιοποίηση του αναξιοποίητου δημόσιου και ιδιωτικού κτιριακού αποθέματος της πόλης (κλειστά διαμερίσματα και λοιπά κτίρια). 3. Την παροχή κινήτρων προς τους ιδιοκτήτες για την μακροχρόνια παραχώρηση των παραπάνω ακινήτων με χαμηλό μίσθωμα (εγγύηση καταβολής ενοικίου, ανακαίνιση και ενεργειακή αναβάθμιση, διαχείριση ακινήτου). 4. Την αναβάθμιση αυτού του παραπάνω κτιριακού αποθέματος με την αξιοποίηση χρηματοδοτήσεων για την ενεργειακή αναβάθμιση και τον εκσυγχρονισμό των κτιρίων (προγράμματα τύπου Εξοικονομώ / Διατηρώ) 5. Τη δικτύωση με φορείς της πόλης που παρέχουν υπηρεσίες σε αστέγους και υλοποιούν προγράμματα κοινωνικής κατοικίας. 6. Τη συνηγορία προς τα αρμόδια Υπουργεία και τις Διαχειριστικές Αρχές των χρηματοδοτικών προγραμμάτων για την εξασφάλιση χρηματοδοτήσεων τόσο για τη λειτουργία του Φορέα Κοινωνικής Μίσθωσης όσο και για το κόστος ανακατασκευής και αναβάθμισης του κτιριακού αποθέματος. 7. Τη συνεργασία και τη δικτύωση με φορείς της ΤΑ (ΚΕΔΕ, Δήμους κλπ) για την αναπαραγωγή του μοντέλου της ίδρυσης και λειτουργίας Φορέα Κοινωνικής Μίσθωσης και σε άλλους Δήμους της χώρας. 8. Την καλύτερη παρακολούθηση του στεγαστικού αποκλεισμού με την τακτική συλλογή στοιχείων και την παρακολούθηση δεικτών (και βάση του ETHOS Light). Σε επίπεδο συντονισμού του street working θα απαιτηθούν: 1. Η σύσταση και λειτουργία με Νόμο, ενός Εθνικού Παρατηρητηρίου για την Αστεγία, και των κατά τόπο Δημοτικών Επιχειρησιακών Κέντρων (από πόρους ΕΣΠΑ), που θα σχεδιάζουν τα Δημοτικά σχέδια δράσης και θα συντονίζουν την καταγραφή των αστέγων και τις κοινωνικές δράσεις όλων των φορέων που επιχειρούν στην περιοχή. 2. Την διεύρυνση του ωραρίου των δομών αστεγίας π.χ. από τις 19:00 στις 21:00. 3. Την ανάπτυξη τηλεφωνικής γραμμής υποστήριξης για όλη την Επικράτεια. 4. Την ιατρική κάλυψη των υπηρεσιών street working. 5. Κατάρτιση και επιμόρφωση των στελεχών front desk (καταλληλόλητα προσωπικού). 6. Να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στην ασφάλεια και προστασία της προσωπικότητας του Άστεγου. 7. Την στήριξη των υπαρχουσών δομών, υπνωτηρίων, κέντρων φιλοξενίας ημέρας, κ.α., με την δυνατότητα πρόσληψης εξειδικευμένου προσωπικού Για την απασχολησιμότητα των Αστέγων: Όπως σας έχουμε καταθέσει στην ΕΣΚΕ 21-27 άποψη της ΚΕΔΕ είναι πως με 8μηνες παρεμβάσεις δεν θα μπορέσουμε να λύσουμε το πρόβλημα. Προτείνουμε να σχεδιαστούν από τον ΟΑΕΔ μια σειρά νέων στοχευμένων δράσεων οι οποίες θα μπορούν να έχουν σημείο αναφοράς την ηλικία, δηλαδή εάν κάποιος πλησιάζει το όριο της συνταξιοδότησης, το εάν είναι πιο ευάλωτος από τούς άλλους, π.χ. ΑμεΑ, και τέλος αν εμπίπτει στο σκέλος της ενίσχυσης της γυναικείας επιχειρηματικότητας με την ανάπτυξη των ικανοτήτων της. Προτείνουμε την 24μηνη διάρκεια των προγραμμάτων, χωρίς την αποκοπή των ΚΕΑ κατά την διάρκεια τους, για την εισοδηματική υποστήριξή τους ως ικανό μέσο επιβίωσης. Κλείνοντας θεωρούμε πολύ σημαντικό να επισημάνουμε τα παρακάτω. Από τα μέσα Μαΐου έχει παύσει να ισχύει η προστασία την πρώτης κατοικίας. Αυτό αναμένεται να αυξήσει των αριθμό των αστέγων με γεωμετρική πρόοδο τα επόμενα έτη. Ίσως χρειαστεί μετά την υλοποίηση του πιλοτικού social housing των Δήμων Αθηναίων και Θεσσαλονίκης να διευρυνθεί άμεσα αυτό το πρόγραμμα και σε ικανή μερίδα του κτηριακού αποθέματος των 15.000 ακινήτων αγνώστου κατοικίας που μεταβιβάστηκαν από το Δημόσιο στο ΤΑΙΠΕΔ σύμφωνα με την FEANTSA. Νέο πλαίσιο για την κοινωνική ένταξη των Ρομά: Ως ΚΕΔΕ θεωρούμε ότι κρίνεται απαραίτητη η ίδρυση του Εθνικού Παρατηρητηρίου Κοινωνικής Ένταξης Ρομά. Παράλληλα προτείνουμε την αλλαγή της ονομασίας των Παρατηρητηρίων Ρομά σε Κέντρα Κοινωνικής Ένταξης Ρομά. Επίσης προτείνουμε την ίδρυση των Τοπικών Γραφείων Κοινωνικής Ένταξης Ρομά. Τα γραφεία αυτά θα έχουν ως κύριο έργο την εκπόνηση και χάραξη της Δημοτικής Στρατηγικής για την Κοινωνική Ένταξη των Ρομά από την οποία θα απορρέει το Δημοτικό Σχέδιο Δράσης. Το κύριο χρηματοδοτικό εργαλείο για την άσκηση των πολιτικών ένταξης προτείνουμε να είναι το ΠΕΠ της εκάστοτε οικείας Περιφέρειας, με δυνατότητα απορρόφησης πόρων και από άλλες πήγες χρηματοδότησης. Τέλος, θεωρούμε την απαραίτητη την θεσμική εκπροσώπηση της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας σε όλες τις συμβουλευτικές Επιτροπές ή Αρχές, που έχει ιδρύσει ή πρόκειται να ιδρύσει το Κράτος ως απαραίτητη προϋπόθεση για την επίτευξη των πο