• Σχόλιο του χρήστη 'ΜΠΕΝΑΚΕΙΟ ΦΥΤΟΠΑΘΟΛΟΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ' | 9 Ιανουαρίου 2013, 16:05

    Γενικά σχόλια και παρατηρήσεις της ομάδας του ΜΦΙ για την σύσταση του ΕΣΔ Το προτεινόμενο Εθνικό Σχέδιο Δράσης (ΕΣΔ) αποτελεί μία πολύ σοβαρή προσπάθεια για τη μείωση του κινδύνου για τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον από την μη ορθολογική χρήση των γεωργικών φαρμάκων. Παρόλα αυτά πιστεύουμε ότι το θέμα της ορθολογικής χρήσης των γεωργικών φαρμάκων, των μέσων επίτευξης της και των διαδικασιών παρακολούθησης και αξιολόγησης της επιτυχίας της απαιτεί τη διεπιστημονική συνεργασία και την αξιοποίηση όλων των δυνάμεων που διαθέτει η χώρα μας στο συγκεκριμένο τομέα. Επιπροσθέτως, το ΕΣΔ άπτεται πολλών θεμάτων εθνικής και κοινής αγροτικής πολιτικής, επομένως θα πρέπει να εκφράζει και να ενσωματώνει απολύτως τις ισχύουσες θέσεις και στρατηγικές των αρμόδιων υπηρεσιών στα θέματα αυτά. Όσον αφορά στη δομή του: Α. το ΕΣΔ θα έχει συγκεκριμένη δομή ως ακολούθως: • Εισαγωγή: θα πρέπει να περιέχει συνοπτική περιγραφή της υπάρχουσας κατάστασης • Νομικό Πλαίσιο: Περιγραφή νομοθεσίας πάνω στην οποία βασίζεται το ΕΣΔ • Σκοπός-Στόχοι: Σαφής περιγραφή του σκοπού δημιουργίας του ΕΣΔ και των στόχων του. • Μέτρα: Περιγραφή των μέτρων που θα ληφθούν για την επίτευξη των στόχων του ΕΣΔ. • Δείκτες-Φορείς παρακολούθησης: Καθορισμός των δεικτών παρακολούθησης της επίτευξης των στόχων του ΕΣΔ και ορισμός των φορέων παρακολούθησης ανά θεματική ενότητα. Επισημαίνεται ότι οι φορείς παρακολούθησης των δεικτών πρέπει να προέρχονται από τις υπάρχουσες δομές και ανάλογα με τον τομέα εξειδίκευσής τους. Αξιολόγηση των δεικτών παρακολούθησης ανά θεματική ενότητα και ανά συγκεκριμένη χρονική περίοδο. • Έκθεση: Υποβολή έκθεσης παρακολούθησης δεικτών ανά φορέα και ανά σαφώς καθορισμένη χρονική περίοδο. • Εναλλακτικά μέτρα: Υποστηρικτικά και παράλληλα μέτρα σε περίπτωση ανάγκης. B. το ΕΣΔ θα πρέπει να αποτελεί ένα εύληπτο και ελκυστικό κείμενο-εργαλείο για τον γεωτεχνικό και τον αγρότη το οποίο θα έχει κάποια συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, όπως: 1. Να έχει ένα ενημερωτικό κείμενο στην αρχή που να περιλαμβάνει: α) την απαραίτητη πληροφόρηση σχετικά με τη νομοθεσία στην οποία βασίζεται το ΕΣΔ έτσι ώστε να αποφευχθεί η συνεχής αναφορά σε νόμους, υπουργικές αποφάσεις και ΦΕΚ και β) την ανασκόπηση των μελετών, προγραμμάτων, έργων και μετρήσεων που έχουν πραγματοποιηθεί στη χώρα στα επιμέρους θέματα του ΕΣΔ. Τα στοιχεία αυτά αφ ενός μπορούν και θα πρέπει να λειτουργήσουν ως οδηγός και ως βάση αναφοράς, αφ ετέρου είναι ένα δείγμα της δουλειάς που έχει ήδη πραγματοποιηθεί στη χώρα και αποδεικνύει προς όλες τις κατευθύνσεις ότι δεν αρχίζουμε εκ του μηδενός. 2. Στο εισαγωγικό κείμενο του ΕΣΔ θα πρέπει να γίνει σαφής περιγραφή του σκοπού και των στόχων. Επίσης θα πρέπει να περιγράφονται με σαφήνεια τα μέσα και οι διαδικασίες που θα χρησιμοποιηθούν για την επίτευξη αυτών των στόχων καθώς και του τρόπου παρακολούθησης και αξιολόγησης του βαθμού επίτευξής τους. Οι στόχοι του ΕΣΔ πρέπει να είναι ρεαλιστικοί και να μην ενέχουν τον κίνδυνο να εκθέσουν τη χώρα σε περίπτωση που δε θα επιτευχθούν ή και να επισύρουν ποινές και Κοινοτικά πρόστιμα. 3. Δεδομένου ότι το ΕΣΔ θα είναι νόμος του κράτους, θα πρέπει να δοθεί προσοχή ώστε να είναι όσο το δυνατόν λιγότερο περιοριστικό και να μην νομοθετηθούν δράσεις για τις οποίες θα μπορούσε να υπάρξει χρηματοδότηση από την ΚΑΠ ή από άλλα χρηματοδοτικά εργαλεία όπως τα ΕΣΠΑ, προγράμματα LIFE+ Environment κ.α. 4. Το ΕΣΔ θα πρέπει να συνδέεται με το Αγροτικό Δίκτυο (Πολιτική Αγροτικής Ανάπτυξης, ΠΑΑ) και να συνδυάζει τις υπάρχουσες δομές, τα μέσα και τις διαδικασίες για την επίτευξη των στόχων του. Για το σκοπό αυτό θα πρέπει να συσταθεί ένα δίκτυο από τους φορείς που μπορούν να συνεισφέρουν ή έχουν καταστατικές αρμοδιότητες που εμπίπτουν στους σκοπούς του ΕΣΔ και να τους ανατεθούν συγκεκριμένα καθήκοντα προκειμένου να συνεισφέρουν στην υλοποίηση των στόχων του ΕΣΔ. 5. Το ΕΣΔ δεν θα πρέπει να απαντάει κατά άρθρο του Ν. 4036 και κατ επέκταση της Οδηγίας 2009/128 ΕΕ, σχετικά με το τι θα κάνει αλλά να περιλαμβάνει ευρύτερες στρατηγικές με ξεκάθαρο στόχο για την επίτευξη του βασικού σκοπού που είναι η ασφάλεια στην αγροτική παραγωγή για τη δημόσια υγεία και για το περιβάλλον. Τα παρουσιαζόμενα ως άρθρα στο ΕΣΔ, θα πρέπει να παρουσιαστούν ως μέτρα επίτευξης στόχων και να παρακολουθούνται μέσω δικτύου φορέων. Για κάθε μέτρο θα πρέπει να καθοριστούν υποστηρικτικοί φορείς και το γενικό συντονιστικό ρόλο να τον έχει το ΥπΑΑΤ. 6. Θα πρέπει να καταγράφει τα πιο κρίσιμα κενά που υφίστανται ώστε να υλοποιηθεί επιτυχώς στο ΕΣΔ σε όλες τις επιμέρους κατηγορίες του (π.χ. Κατάρτιση, Ολοκληρωμένη Φυτοπροστασία κλπ). Είναι πολύ σημαντικό το ΕΣΔ να τονίζει την σημασία ένταξης διαφόρων τέτοιων έργων στο επόμενο χρηματοδοτικό Εθνικό Πλαίσιο Στήριξης (2014-2020) που ήδη βρίσκεται υπό διαμόρφωση. 7. Είναι καίριας σημασίας να υπάρξει συμμετοχή εκτός των αγροτικών και των άμεσα εμπλεκόμενων φορέων με τα γεωργικά φάρμακα και άλλων κοινωνικών εταίρων, οι οποίοι θα έχουν ενεργό συμμετοχή στην υλοποίηση των στόχων του ΕΣΔ και στην ευαισθητοποίηση του κοινού με τελικό στόχο την προληπτική ενεργό συμμετοχή όλων των πολιτών ώστε να αναπτυχθεί σταδιακά ένα αυτοελεγχόμενο σύστημα. Εκτός τούτου υπάρχει άμεση ανάγκη και είναι απόλυτη προτεραιότητα η εστίαση στις προστατευόμενες και ευάλωτες περιοχές, οι οποίες θα πρέπει να χαρακτηριστούν και στις οποίες να εφαρμοστούν κατά προτεραιότητα οι αρχές του ΕΣΔ. Με απόλυτη προτεραιότητα θα πρέπει επίσης να χαρακτηριστούν οι περιοχές εντατικής καλλιέργειας και να εφαρμοστούν τα προβλεπόμενα μέτρα. 8. Ειδικότερα όσον αφορά στο θέμα της κατάρτισης επισημαίνεται ότι (τμήμα Α):  Θα πρέπει να είναι ένα σύστημα απλό, συνεκτικό και οικονομικά βιώσιμο με ενιαίο εκπαιδευτικό υλικό για όλη τη χώρα.  Θα πρέπει να συσταθεί ένα FORUM από εκπαιδευτικούς και άλλους φορείς που θα καθορίσουν, αναπτύξουν και εγκρίνουν ενιαίο εθνικό εκπαιδευτικό υλικό. Τα κριτήρια για τη συμμετοχή των φορέων αυτών στο FORUM θα βασίζονται στον τεκμηριωμένο από το καταστατικό τους εκπαιδευτικό τους ρόλο και τη δραστηριότητα που έχουν αναπτύξει τα τελευταία χρόνια.  Δεδομένου ότι ένα από τα βασικά εργαλεία της μείωσης της επικινδυνότητας από τη χρήση των γεωργικών φαρμάκων είναι η μείωση της χρήσης τους και διεθνώς αποτελεί έναν δείκτη επιτυχίας της επίτευξης των στόχων της Οδηγίας 2009/128/ΕΕ, όσον αφορά στο θέμα της «εκπαίδευσης των εκπαιδευτών» θα πρέπει να αποφευχθεί η δημιουργία οποιαδήποτε μορφής σύγκρουσης συμφερόντων όπως πιθανόν να είναι η συσχέτιση εκπαιδευτή με την εμπορία γεωργικών φαρμάκων. Οι εκπαιδευτές εκπαιδευτών θα πρέπει να έχουν προσόντα και τις αντίστοιχες ειδικότητες με το αντικείμενο που θα διδάξουν.  Επειδή μεγάλο μέρος του ανθρώπινου δυναμικού των ψεκαστών γεωργικών φαρμάκων περιλαμβάνει οικονομικούς μετανάστες, θα πρέπει να αντιμετωπιστεί το θέμα της γλώσσας εκπαίδευσής τους σε συνεργασία με τα σωματεία και τους φορείς τους για την καλύτερη δυνατή προσέγγιση και αποτελεσματική και ορθή επικοινωνία.  Θα πρέπει να γίνει λεπτομερής και ρεαλιστική αποτίμηση του κόστους της κατάρτισης όλων των αγροτών εγγεγραμμένων στη χώρα (περίπου 800.000).  Προτείνεται η κατάρτιση να είναι υποχρεωτική στους νέους αγρότες και εθελοντική για τους παλαιότερους με βάση συγκεκριμένα κριτήρια: μέγεθος κλήρου και ευάλωτες περιοχές. Η κατάρτιση θα πρέπει να στοχεύει σε νέους αγρότες με εντατικές καλλιέργειες σε ευάλωτες περιοχές.  Στο ΜΦΙ έχει ήδη δημιουργηθεί μια σειρά από ενότητες εκπαιδευτικού υλικού στα θεματικά αντικείμενα κατάρτισης που απαιτεί η Οδηγία 2009/128/ΕΕ και το οποίο θα μπορούσε να είναι χρήσιμο για την επίτευξη των στόχων του ΕΣΔ.  Σχετικά με την παροχή βεβαίωσης κατάρτισης εκπαιδευτών και την πενταετή της ισχύ αρχόμενης από την ολοκλήρωση της κατάρτισης: Τί γίνεται μετά την πενταετία; 9. Ειδικότερα όσον αφορά στο θέμα της ρύπανσης των υδάτων (Τμήμα Ζ) επισημαίνεται ότι:  Δε γίνεται αναφορά στην ισχύουσα κατάσταση και συγκεκριμένα στο πλήθος των προγραμμάτων και πολυετών μελετών που έχουν γίνει στη χώρα μας σχετικά με την παρακολούθηση της ρύπανσης των υδάτων από γεωργικά φάρμακα και στη δυνατότητα αξιοποίησης των στοιχείων και των αποτελεσμάτων που έχουν παραχθεί.  Όσον αφορά στην ανάλυση οργανικών ρυπαντών για την προστασία του υδάτινου περιβάλλοντος και του πόσιμου νερού θα πρέπει να αναφερθεί ο ρόλος που πρέπει να έχει το Εθνικό Εργαστήριο Αναφοράς για αναλύσεις υπολειμμάτων διότι είναι το μοναδικό δημόσιο εργαστήριο στη χώρα που έχει διαπιστευμένο πεδίο για έναν πολύ μεγάλο αριθμό ουσιών. Λεπτομερέστερες παρατηρήσεις για τα επιμέρους τμήματα του ΕΣΔ θα σταλούν υπηρεσιακά από το ΜΦΙ στο ΥπΑΑΤ.