Αρχική Δημόσια Διαβούλευση για το πρότυπο AGRO 12ΣΧΕΔΙΟ ΠΡΟΤΥΠΟΥ AGRO 12Σχόλιο του χρήστη ΑΚΟΒΙΤΙΩΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ | 25 Ιουνίου 2021, 20:58
  • Σχόλιο του χρήστη 'ΑΚΟΒΙΤΙΩΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ' | 25 Ιουνίου 2021, 20:58

    Συμφωνώ απόλυτα με το ότι η πιστοποίηση των προδιαγραφών για την παραγωγή προϊόντων ιχθυοκαλλιέργειας (θαλάσσιας εκτροφής και λιμνοθαλασσών (AGRO 12)), μπορεί να βοηθήσει στην προώθηση των ποιοτικών ψαριών. Επίσης συμφωνώ και με το ότι η έκδοση του προτύπου AGRO θα είναι ιδιαίτερα σημαντικό γεγονός δεδομένου ότι θα θέτει τις προϋποθέσεις που θα πρέπει να τηρούν ιχθυοκαλλιεργητές για να δικαιούνται να διακινούν προϊόντα τους με το σχετικό σήμα πιστοποίησης ώστε να απολαμβάνουν, ανάλογα με την περίπτωση, τα διάφορα εμπορικά πλεονεκτήματα. Ειδικότερα για τα ψάρια προέλευσης λιμνοθαλασσών θα ήθελα να προσθέσω τα παρακάτω (αναφέρομαι κυρίως στις λιμνοθάλασσες του Αμβρακικού κόλπου όπου και δραστηριοποιούμε τα τελευταία 16 χρόνια): 1. Σε αρκετές λιμνοθάλασσες της περιοχής του Αμβρακικού κόλπου έχει παρατηρηθεί σημαντική μείωση των αλιευμάτων τους από την δεκαετία του 1990 και μετά. Η μειωμένη απόδοση των λιμνοθαλασσών εκτός των αυτονόητων προβλημάτων που δημιουργεί έχει και σημαντικές έμμεσες επιπτώσεις που δυστυχώς ανατροφοδοτούν την ήδη επιβαρυμένη κατάσταση. Η πιο σημαντική έμμεση επίπτωση είναι η μείωση του ενδιαφέροντος των αλιέων που παραδοσιακά ασχολούνταν με την διαχείριση των ευαίσθητων οικοσυστημάτων των λιμνοθαλασσών. Σε αρκετές τέτοιες περιπτώσεις οι χρήστες, οι οποίοι είναι κυρίως αλιευτικοί συνεταιρισμοί, φθάνουν στο σημείο να έχουν λίγα και μεγάλης ηλικίας μέλη με τα οποία δυσκολεύονται να διαχειριστούν ικανοποιητικά τις μισθώσεις τους. 2. Αρκετές λιμνοθάλασσες αντιμετωπίζουν μια σειρά από κινδύνους όπως: ο αποκλεισμός της επικοινωνίας τους με τη θάλασσα λόγω μπαζώματος των στομίων τους από φερτές ύλες, οι πλημμύρες, οι παγετοί ή οι πολύ υψηλές θερμοκρασίες (κινδυνεύουν κυρίως οι ρηχότερες λιμνοθάλασσες), τα ανοξικά φαινόμενα, η έντονη θήρευση από μεγάλους πληθυσμούς ιχθυοφάγων πτηνών, η λαθραλιεία αλλά και υποβάθμιση από ενέργειες όπως οι απορρίψεις μπαζών. Τέλος πρέπει να επισημανθεί πως τα τελευταία χρόνια παρατηρείται σε διάφορες λιμνοθάλασσες της περιοχής του Αμβρακικού έντονη παρουσία εισβολικών ξενικών ειδών των οποίων οι πληθυσμοί αυξάνονται υπερβολικά απειλώντας την οικολογική ισορροπία των πληττόμενων οικοσυστημάτων. Συγκεκριμένα καταγράφονται σημαντικές ποσότητες από το μπλε καβούρι (Callinectes sapidus), το κτενοφόρο Mnemiopsis leidyi (Sea Walnut) και ένα ξενικό είδος γαρίδας (Farfantepeneaus aztecus, Northern brown shrimp) το οποίο απαντά μέσα στα αλιεύματα της ντόπιας γαρίδας σε σημαντικά ποσοστά. Το μέγεθος των επιπτώσεων της παρουσίας των προαναφερόμενων ξενικών ειδών στα ενδημικά είδη λόγω ανταγωνισμού δεν είναι δυνατόν να εκτιμηθεί άμεσα ενώ η μόνη διέξοδος που υπάρχει αυτή την περίοδο είναι η παρουσία των συνειδητοποιημένων αλιέων οι οποίοι προσπαθώντας να διατηρήσουν τον παραδοσιακό τρόπο εκμετάλλευσης των λιμνοθαλασσών απομακρύνουν με κάθε τρόπο τα εισβολικά είδη όσο αυτό είναι εφικτό. Η συγκεκριμένη παρατήρηση αναφέρεται ώστε να ληφθεί υπόψη στη συνέχεια η μεγάλη σημασία που έχει για τα ευαίσθητα οικοσυστήματα των λιμνοθαλασσών η παρουσία των παραδοσιακών χρηστών δεδομένου ότι τελικά μαζί με την εκμετάλλευση επιτυγχάνονται και σημαντικοί στόχοι προστασίας. 3. Σε κάθε περίπτωση για την συνολική αντιμετώπιση των προαναφερόμενων προβλημάτων οι λιμνοθάλασσες πρέπει να είναι μισθωμένες και οι μισθωτές να έχουν τη δυνατότητα να προχωρούν στις απαραίτητες ενέργειες για την διατήρηση της λειτουργικότητας και της υγείας των οικοσυστημάτων. Οι ενέργειες αυτές (καθαρισμοί και συντηρήσεις των διαφόρων δομών (στόμια, τάφροι, αύλακες), φύλαξη από την παράνομη αλιεία, προστασία από άλλους κινδύνους (λαθροθηρία, έντονη θήρευση από ιχθυοφάγα, μπαζώματα), ανανεώσεις των αλ. εργαλείων και των σκαφών, συντηρήσεις κτιριακών και λοιπών εγκαταστάσεων, ανανεώσεις των ιχθυοσυλληπτικών, συνεχής παρακολούθηση της εσόδευσης, κατασκευή νέων εργαλείων για την αποτελεσματική εκμετάλλευση του «μπλε» κάβουρα κλπ) είναι πολύ δαπανηρές και απαιτούν πολύ κόπο και χρόνο από τους μισθωτές. Το κύριο κίνητρο φυσικά είναι η εξασφάλιση και η βελτίωση της παραγωγής των διαχειριζόμενων συστημάτων η οποία αποτελεί και την ανταμοιβή των μισθωτών. 4. Οι προαναφερόμενες ενέργειες δεν μπορούν να αποκαταστήσουν άμεσα την αποδοτικότητα των λιμνοθαλασσών ειδικά αυτών που μπορεί να έχουν βρεθεί σε δυσμενείς παραγωγικά καταστάσεις μετά από μακροχρόνιες προβληματικές περιόδους. Με ικανοποίηση είδα ότι στο πρότυπο AGRO γίνεται αναφορά στην δυνατότητα εμπλουτισμού των λιμνοθαλασσών με γόνο από ΙΧΣ και φυσικά στη δυνατότητα πιστοποίησης του παραγόμενου προϊόντος. Οι εμπλουτισμοί όπως περιγράφονται στο πρότυπο έχει αποδειχτεί ότι αποτελούν σημαντικό εργαλείο για την αποκατάσταση της παραγωγής των λιμνοθαλασσών όπου και όταν αυτό απαιτείται. Υπάρχει φυσικά νομικό πλαίσιο για την υλοποίησή τους το οποίο προβλέπει και τη συμμετοχή στις διαδικασίες αδειοδότησης των τοπικών Φορέων Διαχείρισης ενώ στις κατά τόπους Υπηρεσίες Αλιείας υπάρχει το απαραίτητο επιστημονικό προσωπικό για την παρακολούθηση της πορείας τους έτσι ώστε σε κάθε περίπτωση να εξασφαλίζονται τα θέματα προτεραιότητας (προστασία βιοποικιλότητας, ισορροπία οικοσυστημάτων). Πρέπει να σημειωθεί πως οι λιμνοθάλασσες αποτελούν πεδία για τα οποία, λόγω του ιδιαίτερου καθεστώτος των μισθώσεων, υπάρχει πληθώρα αξιόπιστων ιστορικών στοιχείων παραγωγής τα οποία μπορούν σε κάθε περίπτωση ν’ αξιοποιούνται κατά την αξιολόγηση των διαφόρων εγχειρημάτων (εμπλουτισμών, υδραυλικών έργων, αλλαγών στα αλιευτικά εργαλεία κλπ.). Συνέχεια των παραπάνω θεωρώ πως η τακτική των εμπλουτισμών μπορεί να εφαρμόζεται σαν μέθοδος γρηγορότερης ανάκαμψης των εξεταζόμενων οικοσυστημάτων αλλά και διατήρησης της παραγωγής τους. Η αναγκαιότητά τους πρέπει σε κάθε περίπτωση να εξετάζεται και η επιδιωκόμενη βελτίωση των οικονομικών μεγεθών των εκμεταλλεύσεων πρέπει να αποσκοπεί στη στήριξη των φιλότιμων προσπαθειών που κάνουν οι χρήστες για την συνολική βελτίωση της κατάστασης των λιμνοθαλάσσιων οικοσυστημάτων. Πρέπει να σημειωθεί πως οι χρήστες των λιμνοθαλασσών, οι οποίοι όπως έχει προαναφερθεί είναι ως επί τω πλείστον συνεταιρισμοί αλιέων, τα τελευταία χρόνια δείχνουν ένα ιδιαίτερο πρόσωπο με αυξημένη περιβαλλοντική συνείδηση και αποτελούν ουσιαστικά συνεργάτες του Δημοσίου στη διαχείριση των λιμνοθαλασσών. Δεν πρέπει να ξεχνάμε τους δαπανηρές απελευθερώσεις χελιών που λαμβάνουν χώρα στο σύνολο των λ/θ της επικράτειας στο πλαίσιο του διαχειριστικού σχεδίου για το χέλι και τις εθελοντικές απελευθερώσεις υπομεγεθών ιχθύων διαφόρων ειδών που πραγματοποιούνται σε λιμνοθάλασσες της Δυτικής Ελλάδας και συμβάλλουν ουσιαστικά αναζωογόνηση του συνόλου της παράκτιας ζώνης. Συνοψίζοντας: α. Το πρότυπο AGRO είναι καλοδεχούμενο και έρχεται σε μια περίοδο που υπάρχει πραγματική ανάγκη για πιστοποιημένα προϊόντα ποιότητας τα οποία μπορεί και παράγει η ελληνική ιχθυοκαλλιέργεια τόσο στις θαλάσσιες εκτροφές όσο και στις παραδοσιακές λιμνοθαλασσοκαλλιέργειες. Οι δύο μορφές καλλιέργειας παράγουν διαφορετικά προϊόντα και είναι πολύ σημαντικό που το πρότυπο θέτει τις απαραίτητες βάσεις ώστε να υπάρχει σαφής διαχωρισμός τους έτσι ώστε κάθε παραγωγός να απολαμβάνει τα πλεονεκτήματα της πιστοποίησης ανάλογα με τον την αγορά που στοχεύει. Προβλήματα μπορεί να παρουσιαστούν ειδικά στις περιπτώσεις που οι δύο διακριτές δραστηριότητες γειτνιάζουν. Για παράδειγμα αναφέρεται η πιθανότητα φυσικής εισόδου σε μια λιμνοθάλασσα ψαριών εμπορεύσιμου μεγέθους που προέρχονται από διαφυγές θαλάσσιων μονάδων. Σε μια τέτοια περίπτωση μπορεί να παρουσιαστεί το εξής: τα ψάρια αυτά που μπήκαν στη λιμνοθάλασσα με φυσικό τρόπο να θεωρηθεί ότι πληρούν τις προϋποθέσεις του προτύπου ενώ έχουν εκτραφεί ουσιαστικά σε πλωτή μονάδα εκτροφής. Αντίστοιχα σε περίπτωση που οι εμπλουτισμοί δεν συμπεριληφθούν στο πρότυπο μπορεί να παρουσιαστεί το εξής οξύμωρο: τα ψάρια που προέρχονται από εμπλουτισμό και ενώ έχουν μεγαλώσει φυσικά στη λιμνοθάλασσα, πληρώντας μια σειρά προϋποθέσεων, να μην γίνονται αποδεκτά. β. Οι εμπλουτισμοί μπορούν να αποτελέσουν στις περιπτώσεις που αυτό απαιτείται το κίνητρο για την παρουσία νέων αλιέων στις εκμεταλλεύσεις των λιμνοθαλασσών. Έτσι προωθείται η γενικότερη προστασία των οικοσυστημάτων δεδομένου ότι όπως αναλύθηκε προηγουμένως με την παρουσία του ανθρώπινου παράγοντα επιτυγχάνεται πληθώρα περιβαλλοντικών στόχων. Η περαιτέρω βελτίωση της οικονομικής απόδοσης της κάθε δραστηριότητας με την πιθανή πιστοποίηση των προϊόντων επαυξάνει την επιτυχία των εγχειρημάτων. γ. Γίνεται εμφανής η ανάγκη για την δυνατότητα διεξαγωγής ουσιαστικών ελέγχων κατά την παραγωγή και τη διακίνηση των διάφορων προϊόντων. Η επιστημονική κοινότητα θα βρει για άλλη μια φορά μπροστά της μία πρόκληση και θα κληθεί να εξοπλίσει τους ελεγκτικούς φορείς με τα κατάλληλα μέσα ώστε να είναι σε κάθε περίπτωση εφικτός ο σαφής διαχωρισμός των προϊόντων ανάλογα με την προέλευσή τους. δ. Λοιπές παρατηρήσεις: i. Κατά την αξιολόγηση των θαλάσσιων μονάδων εκτροφής θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη και οι ενέργειες τους που σχετίζονται με την αποτροπή των διαφυγών (πχ είδος και ποιότητα διχτυών). ii. Στο πρότυπο για τις λιμνοθάλασσες γίνεται αναφορά κυρίως σε ψάρια. Στις λιμνοθάλασσες παράγονται και είδη από άλλες ομάδες όπως γαρίδες, καβούρια, σουπιές κλπ. Μάλιστα όπως προαναφέρθηκε κάποια είδη των λιμνοθαλασσών είναι ξενικά τα οποία όμως αλιεύονται και διακινούνται νόμιμα. Θα πρέπει να υπάρχει σαφής αναφορά στο αν το πρότυπο θα καλύπτει το σύνολο των παραγόμενων ειδών. Με εκτίμηση Ακοβιτιώτης Α. Κωνσταντίνος Βιολόγος-Ιχθυολόγος (M.Sc.) Υπάλληλος του Τμήματος Αλιείας της ΔΑΟΚ ΠΕ Πρέβεζας