• Σχόλιο του χρήστη 'ΑΝΤΩΝΙΑ ΜΑΤΑΛΑ' | 1 Μαρτίου 2012, 14:55

    ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ, ΤΗΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ & ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ (ΕΣΠΕΚ) Α. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΑ ΣΤΗ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ 1) Εκπροσωπείτε: α) Φορέα, β) Συλλογικό όργανο ; α) Επωνυμία: ΧΑΡΟΚΟΠΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ β) Τηλέφωνο επικοινωνίας : 210 9549100 γ) E-mail επικοινωνίας : ebathrellou@hua.gr 2) Είστε: Φυσικό πρόσωπο ; ΝΑΙ α) Επωνυμία: ΑΝΤΩΝΙΑ-ΛΗΔΑ ΜΑΤΑΛΑ, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια β) Τηλέφωνο επικοινωνίας : 2019549152, 6937213053 γ) E-mail επικοινωνίας : amatala@hua.gr 3) Εάν είστε Φυσικό πρόσωπο, ποια από τις επιλογές που αναφέρονται παρακάτω σας αντιπροσωπεύει περισσότερο; ) Μέλος ΔΕΠ Β. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΩΝ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΩΝ ΔΡΑΣΕΩΝ (παρακαλούμε τηρήστε την αρίθμηση των ερωτήσεων στις απαντήσεις σας) Δτροφή, Τρόφιμα, Υδατοκαλλιέργειες & Αγροβιοτεχνολογία 2) Περίληψη της πρότασης για την ένταξη ερευνητικής περιοχής στο Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Έρευνας και Καινοτομίας - Ε.Σ.Π.Ε.Κ. (έως 150 λέξεις). Ο ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ, ΠΗΓΗ ΓΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΕΜΠΝΕΥΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΤΡΟΦΙΚΗΣ ΑΛΥΣΙΔΑΣ ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΧΩΡΟ Παρόλο που η παραδοσιακή μεσογειακή διατροφή έχει αναγνωριστεί ως μνημείο άϋλης πολιτιστικής κληρονομιάς από την ΟΥΝΕΣΚΟ, στην Ελάδα δεν έχει οργανωθεί καμία συστηματική προσπάθεια καταγραφής των συνιστωσών της κληρονομιάς αυτής. Η παρούσα πρόταση επιδιώκει την ανάδειξη ένος σημαντικού μέρους του πολιτισμού της χώρας, και συγκεκριμένα αυτό που αφορά τα τρόφιμα και τα διατροφικoύς κώδικες του λαού της, μέσα από μια διαθεματική προσέγγιση που θα περιλαμβάνει τη διατροφική, ιστορική, ανθρωπολογική και περιβαλλοντική διάσταση. Η πρόταση αφορά μια καινοτόμο δραστηριότητα που θα επιτρέψει να διατηρηθεί και να αξιοποιηθεί συσσωρευμένη λαϊκή και επιστημονική γνώση με τη βοήθεια τεχνολογιών της πληροφορικής οι οποίες εξασφαλίζουν εύκολη πρόσβαση σε υλικό που μέχρι σήμερα είναι διασκορπισμένο και δυσπρόσιτο. Η προτεινόμενη προσέγγιση καθιστά δυνατό τον συσχετισμό ερευνητικών δεδομένων από διαφορετικά μεταξύ τους επιστημονικά πεδία, ενώ συμβάλει και στον Ευρωπαϊκό στόχο της ψηφιακής σύγκλισης. Επίσης, το έργο που προτείνεται θα συμβάλλει στην αξιοποίηση της παραδοσιακής διατροφής των τοπικών κοινωνιών ως βασικού στοιχείου για τον εμπλουτισμό και την αναβάθμιση του αγροτικού, βιοτεχνικού, εκπαιδευτικού και τουριστικού προϊόντος της χώρας. 3) Προτεινόμενη προσέγγιση για την υλοποίησή συγκεκριμένων δράσεων στο πλαίσιο της ερευνητικής περιοχής Στόχος της κεντρικής δράσης είναι η συγκέντρωση, διάσωση, οργάνωση, συστηματοποίηση και διάχυση υλικού που αφορά τον πολιτισμό της διατροφής, με τη μορφή μίας περιεκτικής βάσης δεδομένων, ενός ψηφιακού «μουσείου», έτσι ώστε ο υπάρχων πλούτος να είναι προσβάσιμος από ερευνητές και ερευνητικούς φορείς, επιχειρήσεις και επαγγελματίες, αλλά και από όλους τους ενδιαφερόμενους πολίτες στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Παράλληλες δράσεις θα περιλαμβάνουν την οργάνωση μιας μόνιμης ή κινητής έκθεσης εκπαιδευτικού περιεχομένου για την ευαισθητοποίηση των νέων σε θέματα διατροφής, υγείας και περιβάλλοντος, τη διοργάνωση δύο διαγωνισμών ανάμεσα σε εκπαιδευτικούς και νέους αγρότες, επιστημονικές δημοσιεύσεις για την παρουσίαση του έργου διεθνώς, καθώς και μια έκθεση πεπραγμένων για ευρεία διάχυση σε ενδιαφερόμενους τελικούς χρήστες. Η κεντρική δράση, η δημιουργία δηλαδή του ψηφιακού «μουσείου», θα υποστηριχτεί με την ανάπτυξη ειδικής πλατφόρμας που θα επιτρέπει την –συνεχώς ανανεούμενη- παράθεση στοιχείων και τις πολλαπλές «αναγνώσεις» που επιβάλλει το αντικείμενο διατροφής (υγεία, περιβάλλον, λαϊκό και θρησκευτικό εθιμοτυπικό, οικονομία, πολιτική κ.α.). Επιπλέον, το προτεινόμενο ψηφιακό «μουσείο» θα περιλαμβάνει εικονικές περιήγησεις (π.χ. υπαρχόντων μουσείων που επικεντρώνονται σε ορισμένα προιόντα διατροφής), αρχεία ήχου, αναπαραστάσεων και κειμένων, και διαδραστικό εκπαιδευτικό παιχνίδι, αξιοποιώντας έτσι τις δυνατότητες που προσφέρει η τεχνολογία των πολυμέσων. Προτεραιότητα της προσπάθειας θα είναι η παρουσίαση στοιχείων από πολλές γεωγραφικές περιοχές και η ανάδειξη τόσο των γεωγραφικών διαφοροποιήσεων, όσο και των πολιτισμικών επιρροών. Τα οφέλη που προσβλέπουμε να προκύψουν είναι: 1) η διάσωση και η προβολή, εντός και εκτός της χώρας, ενός σημαντικού μέρους του πολιτισμού της Ελλάδας, 2) η παραγωγή υποστηρικτικού υλικού σε σχέση με την ιστορική ταυτότητα των ελληνικών τροφίμων για την αύξηση της προστιθέμενης αξίας τους, καθώς και για τη διεκδίκηση της ιδιοτυπίας σε διεθνές επίπεδο όταν χρειαστεί, 3) η προαγωγή της βιοτεχνικής και βιομηχανικής παραγωγής και η δυνατότητα καλύτερης προώθησης τοπικών προϊόντων διατροφής και εδεσμάτων, 4) η αξιοποίηση της ελληνικής διατροφής ως βασικού στοιχείου για τον εμπλουτισμό και την αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος και εν τέλει, 5) η καλλιέργεια της ενσυναίσθησης στους νέους σε σχέση με τις ιδιαιτερότητες της τροφικής αλυσίδας στο μεσογειακό χώρο και τις προοπτικές επιβίωσής της. 4) Βαθμός ετοιμότητας του ερευνητικού ιστού στη συγκεκριμένη ερευνητική περιοχή : Ο διεπιστημονικός χαρακτήρας του παρόντος έργου, επιβάλλει τη συνεργασία φορέων με διακριτούς ρόλους και αρμοδιότητες, οι οποίοι θα βοηθήσουν την ερευνητική ομάδα, και θα στηρίξουν , τόσο κατά τις προκαταρκτικές και τελικές διαδικασίες υλοποίησης των δράσεων, όσο και κατά τη προσπάθεια διάχυσης και διάδοσης των αποτελεσμάτων. Τον ρόλο του Ανάδοχου Φορέας θα μπορούσε να αναλάβει το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο. Η Α. Ματάλα διεθέτει σχετική αμπειρία, αφού είχε τον επιστημονικό συντονισμό της υλοποίησης του Εικονικού Μουσείου Κυπριακών Τροφίμων και Διατροφής που φιλοξενείται στο δικτυακο χώρο του Πανεπιστημίου Κύπρου (http://foodmuseum.cs.ucy.ac.cy/), έργο το οποίο αποτελεί την πρώτη προσπάθεια συστηματικής καταγραφής, ανάδειξης και ψηφιοποίησης τεκμηρίων με κεντρικό θέμα το διατροφικό πολιτισμό σε μια Μεσογειακή χώρα. (Μέχρι τώρα έχουν καταχωρηθεί 1600 περίπου τεκμήρια, μεγάλο μέρος από τα οποία είναι υλικό που καταγράφηκε στο πεδίο ειδικά για το συγκεκριμένο σκοπό και το Μουσείο έχει να επιδείξει υψηλή επισκεψιμότητα.) Το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο διαθέτει το ανθρώπινο δυναμικό (διδακτικό, επιστημονικό και μεταπτυχιακούς φοιτητές) που είναι σε θέση αναλάβει το συντονισμό των διαθεματικών δράσεων που προτείνονται εδώ, ενώ η υποστήριξη για την ανάπτυξη της κατάλληλης πλατφόρμας θα αναζητηθεί σε ένα από τα ελληνικά κέντρα πληροφορικής που διαθέτουν την απαιτούμενη εμπειρία. 5) Προτεινόμενη χρονική διάρκεια και δομή των δράσεων, γενικός προϋπολογισμός Συνολική χρονική διάρκεια: 36-40 μήνες Αδρό χρονοδιάγραμμα δράσεων 1. Συγκρότηση ομάδας, εναρκτήρια συνάντηση: Μήνας 1 - Μήνας 4 2. Ανάπτυξη πλατφόρμας για καταχώρηση τεκμηρίων: Μήνας 3 - Μήνας 12 3. Συγκέντρωση, αξιολόγηση, επεξεργασία τεκμηρίων: Μήνας 5 - Μήνας 32 4. Καταχώρηση τεκμηρίων Μήνας 24 - Μήνας 36 5. Αναπτυξη διαδραστικού εκπαιδευτικού παιχνιδιού Μήνας 26 - Μήνας 36 6. Οργάνωση έκθεσης Μήνας 26 - Μήνας 38 7. Διοργάνωση διαγωνισμών (εκπαιδευτικών, νέων αγροτών) Μήνας 24 - Μήνας 32 8. Προβολή, διάχυση αποτελεσμάτων Μήνας 6 - Μήνας 40 Γενικός προϋπολογισμός: 800.000 – 1.000.000 Ευρώ (Κατηγορία Α) 6) Τεκμηρίωση της σκοπιμότητας των δράσεων. H πρόταση απαντά σε συγκεκριμένους στόχους, συναφείς με τρέχουσες εθνικές προτεραιότητες. Πρώτον, συνταιριάζει τη βασική έρευνα για διαφύλαξη και προβολή ενός σημαντικού μέρους του πολιτισμού της Eλλάδας με την οικονομική ανάπτυξη, διευρύνοντας τον κύκλο εργασιών των επιχείρησεων στον τομέα της διατροφής και υποδεικνύοντας νέες επιχείρηματικές δράσεις. Η αξιοποίηση της μεσογειακής διατροφής, ως μια βιογεωγραφικής οντότητας, μπορεί να επιφέρει σημαντικό όφελός στην οικονομία των τοπικών κοινωνιών αλλά και να βοηθήσει στη βιωσιμότητα ολόκληρης της χώρας. Δεύτερον, οι προτεινόμενες δράσεις αναπτύσσουν ένα νέο τομέα δραστηριότητας στον χώρο της πληροφορικής, ο οποίος μπορεί να αξιοποιηθεί τόσο αυτοτελώς, όσο και ενταγμένος σε παρεμφερή προγράμματα που στοχεύουν την αξιοποίηση του πολιτισμικού πλούτου της κοινωνίας μας. 7) Βιβλιογραφικές αναφορές: Matalas A, Zampelas A, Stavrinos V, Wolinsky I (eds). The Mediterranean Diet. Constituents and Health Promotion, CRC Press, Boca Raton 2001. Matalas A-L. Disparities within traditional Mediterranean food patterns. International Journal of Food Sciences and Nutrition, 2006, 57:529-536. Matalas AL. Use of non-foods in the Greek famine: the Athens famine survivor project. In: MacBeth H. (ed.) Consuming the Inedible: Neglected Dimensions of Food Choice, Τhe Anthropology of Food and Nutrition, Oxford and Prov., U.S. Berghahn Books, 2008. Panagiotakos DB and Matalas A-L. Back to the ancient diet: a matter of urgency for Southern Mediterranean countries. Nutrition, Metabolism & Cardiovascular Diseases 2009, 19:153-156. Medina X. Mediterranean diet, culture and heritage: Challenges for a new conception. Public Health Nutrition 2009, 12, 1618-1620. Sukkar, S.G. Mediterranean diet? no, thanks: Mediterranean lifestyle! (2011) Mediterranean Journal of Nutrition and Metabolism 2011 4 (2), 79-81. Toledo A., Burlingame, B. Biodiversity and nutrition: A common path toward global food security and sustainable development Journal of Food Composition and Analysis 2006 19 (6-7), 477-483. Tourlouki E, Panagiotakos DB, Matalas A. Surviving Dietary Patterns of the Past: a case study from the Greek island of Karpathos. Nature and Culture 2011 6 (3): 244-262.