• ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ Α. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΑ ΣΤΗ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ 1) Εκπροσωπείτε: Ελληνική Εταιρεία Εργοσπιρομετρίας, Άσκησης και Αποκατάστασης α) Επωνυμία: ΕΛΕΡΓΑ β) Τηλέφωνο επικοινωνίας : 213 2041882 γ) E-mail επικοινωνίας : eleerga@gmail.com Β. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΩΝ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΩΝ ΔΡΑΣΕΩΝ Σε ποιό επιστημονικό τομέα δραστηριοποιήστε; Άλλος τομέας διαθεματικές προτεραιότητες: ΑΣΚΗΣΗ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ 2) Περίληψη της πρότασης για την ένταξη ερευνητικής περιοχής στο Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Έρευνας και Καινοτομίας - Ε.Σ.Π.Ε.Κ. (έως 150 λέξεις). Η άσκηση, ως μέσο πρόληψης και θεραπείας, βελτιώνει τη φυσική κατάσταση και την υγεία. Επιστημονικά η «υποκινητικότητα» έχει πλέον αναγνωριστεί ως η νέα επιδημία του 21ου αιώνα συνεισφέροντας στη νοσηρότητα και θνητότητα του σύγχρονου ανθρώπου. Βάσει στοιχείων του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας, η έλλειψη άσκησης ευθύνεται για 3.2 εκατομμύρια θανάτους ετησίως και για το λόγο αυτό έχει αξιολογηθεί ως o τέταρτος προδιαθεσικός παράγοντας κινδύνου ευθυνόμενος κατά 27% και 30% αντίστοιχα, για την εκδήλωση του σακχαρώδους διαβήτη και της στεφανιαίας νόσου. Στις προηγμένες χώρες (ΗΠΑ, Αγγλία, Γερμανία, Σουηδία) η άσκηση συνταγογραφείται ως θεραπευτικό μέσο και μέρος του κόστους αναλαμβάνουν τα ασφαλιστικά ταμεία, ενώ επενδύονται μεγάλα ποσά σε προγράμματα βασικής και εφαρμοσμένης έρευνας που έχουν ως κύριο πυρήνα την άσκηση. Η ένταξη μιας νέας ερευνητικής περιοχής με τον τίτλο «Άσκηση και Υγεία» στον ΕΣΠΕΚ θα συνεισφέρει όχι μόνο ακαδημαϊκά-ερευνητικά αλλά αναμένεται να έχει πολλαπλά οικονομικά και ψυχοκοινωνικά οφέλη σε ατομικό και συλλογικό-εθνικό επίπεδο. 3) Προτεινόμενη προσέγγιση για την υλοποίησή συγκεκριμένων δράσεων στο πλαίσιο της ερευνητικής περιοχής στην οποία περιλαμβάνονται τα ακόλουθα: τεχνική περιγραφή, δυνατότητες για σημαντικές εξελίξεις – breakthroughs - στην έρευνα και τεχνολογία, αναμενόμενα αποτελέσματα, δυνατότητες για εφαρμογές και μεταφορά τεχνολογίας στον παραγωγικό τομέα, άλλα σημαντικά στοιχεία για τις προτεινόμενες δράσεις (έως 400 λέξεις) Τεχνική περιγραφή • Αξιολόγηση της εφαρμογής άσκησης σε ασθενείς με χρόνια νοσήματα o Πρωτογενής πρόληψη στο γενικό πληθυσμό (παιδιά, ενήλικες, τρίτη ηλικία) o Δευτερογενής πρόληψη μετά από καρδιαγγειακά συμβάματα (έμφραγμα του μυοκαρδίου, αορτοστεφανιαία παράκαμψη, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, περιφερική αγγειακή νόσος), σακχαρώδη διαβήτη, παχυσαρκία, αρτηριακή υπέρταση, δυσλιπιδαιμία, μεταβολικές μυοπάθειες, ρευματολογικά νοσήματα, μετεγχειρητικοί ασθενείς, καρκινοπαθείς o Θεραπευτική αντιμετώπιση χρονίων νοσημάτων (χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια, χρόνια πνευμονοπάθεια) o Αποκατάσταση βαρέως πάσχοντων ασθενών (μετά από ΜΕΘ) • Συγκρότηση κέντρων αποκατάστασης με κατάλληλα εκπαιδευμένη ομάδα Αποκατάστασης • Μεθοδολογία έρευνας o Μελέτες παρατήρησης (επιδημιολογικές), σε σχολεία-οίκους ευγηρείας-Νοσοκομεία  Αξιολόγηση φυσικής δραστηριότητας-ποιότητας ζωής o Μελέτες εφαρμογής άσκησης  Τυχαιοποιημένες μελέτες παρέμβασης • Οξείας επίδρασης • Χρονίας επίδρασης  Μορφές άσκησης  Αξιολόγηση σε ειδικά εξοπλισμένα κέντρα με εργοσπιρομετρία και εργαστήρια μελέτης καρδιακής/αναπνευστικής λειτουργίας  Κέντρα Καρδιοαναπνευστικής Αποκατάστασης κατάλληλα εξοπλισμένα Τηλε-Αποκατάσταση  Συγκρότηση ομάδας αποκαταστάσης (Ιατροί με εξειδίκευση στην Αποκατάσταση/Φυσίατροι, φυσικοθεραπευτές, εργοφυσιολόγοι, εργοθεραπευτές, κινησιοθεραπευτές, νοσηλευτές, γυμναστές, ψυχολόγοι, λογοθεραπευτές, διατροφολόγοι κα) o Τελικά σημεία αξιολόγησης  Επιβίωση  Ποιότητα ζωής  Ικανότητα για άσκηση και λειτουργική ικανότητα ασθενούς  Σχέση κόστους – ώφελους στην Ελλάδα • δυνατότητες για σημαντικές εξελίξεις – breakthroughs - στην έρευνα και τεχνολογία o Ανάδειξη των ευεργετικών επιδράσεων της Άσκησης ως μέσο θεραπευτικής αγωγής, πρωτογενούς, δευτερογενούς πρόληψης o Διερεύνηση των παθοφυσιολογικών μηχανισμών επίδρασης της άσκησης στα διάφορα νοσήματα o Ανάδειξη του ιδανικού τύπου άσκησης για κάθε πλυθησμιακή ομάδα, και για κάθε νόσημα ανάλογα των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών και της βαρύτητας o Εφαρμογή σύγχρονων μέσων τηλεπαρακολούθησης («telemedicine») για την ασφαλή, αξιόπιστη κι έγκυρη παρακολούθηση εξ’αποστάσεως ασθενών ενταγμένων σε προγράμματα αποκατάστασης • Αναμενόμενα αποτελέσματα o Ανάδειξη της Άσκησης ως μέσου πρόληψης και θεραπείας o Προώθηση-Εξάπλωση της Άσκησης και της Καρδιοαναπνευστικής αποκατάστασης στην Ελλάδα o Δημιουργία νέων κέντρων Αποκατάστασης για εξασφάλιση των αναγκών στο χώρο της Υγείας από άρτια εκπαιδευμένο προσωπικό o Παραγωγή ικανών και αποτελεσματικών επιστημόνων στο χώρο της Αποκατάστασης που να είναι ανταγωνιστικοί στο πλαίσιο της Ενωμένης Ευρώπης. o Καλλιέργεια και προαγωγή της ακαδημαϊκής εφαρμοσμένης διδασκαλίας και έρευνας στην επιστήμη με βάση τη διεθνή πρακτική και τις ανάγκες της Ελληνικής κοινωνίας. 4) Βαθμός ετοιμότητας του ερευνητικού ιστού στη συγκεκριμένη ερευνητική περιοχή : ωριμότητα και διαθεσιμότητα της τεχνολογίας, ύπαρξη του απαραίτητου, κατάλληλα εκπαιδευμένου ανθρώπινου ερευνητικού δυναμικού, εκτίμηση αναγκών σε εξοπλισμό και υποδομές (έως 200 λέξεις) Στην Ελλάδα υπάρχουν ήδη επιστημονικοί φορείς και ερευνητικά κέντρα, που δραστηριοποιούνται στον τομέα της άσκησης και αποκατάστασης σε όλα τα επίπεδα. Οι φορείς έχουν προσελκύσει επιστήμονες από διάφορους κλάδους (κάποιοι εκ των οποίων δραστηριοποιούνται κυρίως εκτός Ελλάδας), που είναι απαραίτητοι για την διεπιστημονική προσέγγιση του θέματος. Τα ερευνητικά κέντρα έχουν παράξει ικανοποιητικό έργο, αποκτούν αναγνώριση σε διεθνές επίπεδο και διαθέτουν τεχνογνωσία, κατάλληλο εξοπλισμό και κατάλληλα εκπαιδευμένο ερευνητικό προσωπικό. Κάποια δε από τα ερευνητικά κέντρα έχουν τις προϋποθέσεις για συνεργασίες σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Για την υλοποίηση των συγκεκριμένων προτάσεων απαιτείται όμως περαιτέρω ενίσχυση των ήδη υπαρχόντων κέντρων (ή και φορέων), η οποία αφορά σε ενίσχυση/αντικατάσταση βασικού εξοπλισμού και ειδικού επιστημονικού εξοπλισμού, τη χρήση της τεχνολογίας, την προμήθεια αναλώσιμων υλικών και την ενίσχυση του ανθρώπινου ερευνητικού δυναμικού. Έμφαση απαιτείται στη προώθηση της άσκησης ως μέσου πρόληψης & θεραπείας σε ασθενείς με χρόνια νοσήματα (χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια, χρόνια πνευμονοπάθεια, μετεφραγματική νόσο, σακχαρώδη διαβήτη, μεταβολικό σύνδρομο, αρτηριακή υπέρταση, μετεγχειρητικούς ασθενείς, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, παχυσαρκία, καρκινοπαθείς, κτλ.) όπως αυτό κρίνεται επιβεβλημένο από τις διεθνώς ανεγνωρισμένες κατευθυντήριες οδηγίες (AHA: American Heart Association, ESC: European Society of Cardiology, ADA: American Diabetes Association, ACSM: American College of Sports Medicine κτλ.) 5) Προτεινόμενη χρονική διάρκεια και δομή των δράσεων, γενικός προϋπολογισμός (έως 150 λέξεις). Κατηγοριοποίηση σύμφωνα με το εκτιμώμενο κόστος ως εξής: κατηγορία Α: 1-2 εκ. €, κατηγορία Β: 2-5 εκ. €, κατηγορία Γ: 5-10 εκ. €, κατηγορία Δ: 10-20 εκ. €, κατηγορία Ε: >20 εκ.€. Η χρονική διάρκεια των δράσεων ποικίλοι (2-4 χρόνια), ανάλογα με το αντικείμενο. Οι δράσεις θα μπορούσαν να υλοποιηθούν στο σύνολό τους ή επιμέρους από τα υπάρχοντα ερευνητικά κέντρα (ή φορείς). Ο προϋπολογισμός των δράσεων ενδεικτικά αναλύεται ως εξής: 1) Κέντρα αποκατάστασης άρτια εξοπλισμένα 2) Συγκρότηση ομάδας αποκατάστασης (διεπιστημονική, διατομεακή ομάδα επιστημόμων) 3) ενίσχυση/αντικατάσταση βασικού εξοπλισμού για την πραγματοποίηση της άσκησης και αποκατάστασης (π.χ. ποδήλατα, διάδρομοι, μηχανήματα ενδυνάμωσης) 4) ενίσχυση/αντικατάσταση ειδικού επιστημονικού εξοπλισμού για την αξιολόγηση των παρεμβάσεων (π.χ. εργοσπιρόμετρα, ισοκινητικά δυναμόμετρα) 5) ενίσχυση για την ανάπτυξη πρωτοκόλλων που σχετίζονται άμεσα με την χρήση της τεχνολογίας (π.χ. τηλε-ιατρική, αποκατάσταση εξ’ αποστάσεως). 6) ενίσχυση για την προμήθεια αναλώσιμων υλικών και την αξιολόγηση βιοχημικών παραμέτρων (π.χ. ανάλυση βιοψιών, αιματολογικών εξετάσεων) 7) ενίσχυση μεταπτυχιακής και διδακτορικής έρευνας νέων επιστημόνων και μεταδιδακτορικής έρευνας για την αξιοποίηση του ανθρώπινου ερευνητικού δυναμικού. 8) Οργάνωση σεμιναρίων,ημερίδων,συνεδρίων 9) Δημιουργία ιστοσελίδων Εκτιμώμενο κόστος: Γ: 5-10 εκ €. 6) Τεκμηρίωση της σκοπιμότητας των δράσεων. Εξηγήστε τους λόγους για τους οποίους η ερευνητική περιοχή αποτελεί εθνική προτεραιότητα. Αναφέρατε γιατί η Ελλάδα διαθέτει συγκριτικό πλεονέκτημα στην περιοχή αυτή καθώς και συνέργιες με άλλα, παρόμοια εθνικά η/και Ευρωπαϊκά προγράμματα και δράσεις. (έως 100 λέξεις) Η χρηματοδότηση ερευνητικών προγραμμάτων πρωτογενούς πρόληψης και η ευρεία εφαρμογή προγραμμάτων άσκησης θα μπορούσαν να συμβάλλουν στην προαγωγή της σωματικής και ψυχικής υγείας των πολιτών, της ποιότητας ζωής και να μειώσουν τον κίνδυνο εμφάνισης χρονίων νοσημάτων εξοικονομώντας πολύτιμους πόρους από το σύστημα υγείας (κάτι που αποτελεί εθνική προτεραιότητα) όπως έχει αποδειχτεί από την εφαρμογή παρόμοιων πρακτικών σε άλλες χώρες. Τα προγράμματα άσκησης και αποκατάστασης σε ήδη πάσχοντες θα συμβάλλουν καθοριστικά στη μείωση δαπανών των ασφαλιστικών ταμείων (λιγότερες επανεισαγωγές στο νοσοκομείο, μικρότερα ενδονοσοκομειακά έξοδα, χαμηλότερα ποσοστά αναπηρικών συντάξεων, ταχύτερη επιστροφή των ασθενών στην εργασία τους), ενώ θα αυξήσουν το προσδόκιμο επιβίωσης. 7) Βιβλιογραφικές αναφορές, όχι περισσότερες από 10 (έως 100 λέξεις) - Pedersen B, Saltin B. Evidence for prescribing exercise as therapy in chronic disease, Scand J Med Sci Sports, 2006, 16:3-63. - American Thorasic Society, European Respiratory Society, Statement on Pulmonary Rehabilitation, Am J Respir Crit Care Med, 2006, 173:1390-1413. - American Heart Association. Core Components of cardiac rehabilitation/secondary prevention programs, Circulation, 2007, 115:2675-2682. . - ACSM’s guidelines for exercise testing and prescription, American College of Sports Medicine, 8th ed., Wolters Kluver/Lippincott Williams & Wilkins, 2010. - American College of Sports Medicine, American Diabetes Association. Exercise and type 2 diabetes, Med Sci Sports Exerc, 2010, 42:2282-2303. - Bjarnason-Wehrens et al. Cardiac rehabilitation in Europe: results from the European cardiac rehabilitation inventory survey, Eur J Cardiovasc Prev Rehabil, 2010, 17:410-418. - http://publications.nice.org.uk/rehabilitation-after-critical-illness-cg83 - World Health Organization. Global Strategy on Diet, Physical Activity and Health. Global recommendations on physical activity for health. 2010;1-58