• Ε.Ε.Τ.Ε.Μ. ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ-ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Ο επιστημονικός και επαγγελματικός ενιαίος φορέας οργάνωσης και εκπροσώπησης των Μηχανικών του τεχνολογικού τομέα ανώτατης εκπαίδευσης Ταχ. Δ/νση: ΒΕΡΑΝΖΕΡΟΥ 15 –106 77, ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ.: 2105227812 - 2105227276 Fax: 2105243701, http://www.eetem.gr - E-mail: eetem@eetem.gr Αθήνα 26-6-2015 Αριθ.Πρωτ.711 Θέμα: Παρατηρήσεις επί του υπό διαβούλευση, νομοσχεδίου «Ρυθμίσεις για την ανώτατη εκπαίδευση, την έρευνα και άλλες διατάξεις» του Υπουργείου Παιδείας Εισαγωγικό σχόλιο: Οι νομοθετικές ρυθμίσεις του Υπουργού Παιδείας στο υπό διαβούλευση νομοσχέδιο, είναι αποσπασματικές και εστιάζονται κυρίως στην διευθέτηση «συγκεκριμένων συμφερόντων» (με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα το άρθρο 11 παρ2α). Δεδομένου ότι, οι ρυθμίσεις αυτές, αγγίζουν ευαίσθητους τομείς του εκπαιδευτικού μας συστήματος, θα έπρεπε να πηγάζουν από ένα ειλικρινή διάλογο στο πλαίσιο τουλάχιστον του ΕΣΥΠ στο οποίο εκπροσωπούνται όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς . Οι ίδιες ρυθμίσεις, εάν εξετάζονταν στο πλαίσιο ενός διαλόγου, υπό το φως ενός νέου χωροταξικού σχεδιασμού των Α.Ε.Ι, μέσα από μια διαδικασία αξιολόγησης και καταγραφής των πραγματικών αναγκών της εκπαίδευσης σίγουρα οι διατυπώσεις των ανωτέρω ρυθμίσεων θα ήταν διαφορετικές. Επισημάνσεις επί του άρθρου 11 : παράγ. 1 α), β),γ),δ): Η έννοια της Εκπαιδευτικής Μονάδας (Ε.Μ) και της Ισοδύναμης Εκπαιδευτικής Μονάδας (Ι.Ε.Μ) Δεν γίνεται κατανοητό ποια ανάγκη εξυπηρετεί η εισαγωγή αυτής της έννοιας, την ώρα μάλιστα που όλες οι σχολές και τμήματα των Πανεπιστημίων και ΑΕΙ τεχνολογικού τομέα (Τ.Ε.Ι), έχουν προσαρμοστεί πλήρως με το ευρωπαϊκό σύστημα μεταφοράς και συσσώρευσης πιστωτικών μονάδων (ECTS). Αντιθέτως όπως διατυπώνεται η διάταξη δημιουργεί ασάφεια και σύγχυση διότι από τον ορισμό της Ε.Μ. έχει ακούσια ή εκούσια, απαλειφθεί ο θεσμός της πρακτικής άσκησης, ο οποίος συνδέεται ήδη με ακαδημαϊκές ή πιστωτικές μονάδες (credits)! παρ.2α του Άρθρου 11 του σχεδίου νόμου: Μετατροπή προπτυχιακών τίτλων σε Μεταπτυχιακούς Η φωτογραφική διάταξη της παρ.2α) του άρθρου 11 του σχεδίου νόμου το οποίο έχει αναρτηθεί για διαβούλευση αφορά τo γνωστό "Grecomaster", δηλ. της μαζικής μετατροπής των προπτυχιακών διπλωμάτων πενταετούς διάρκειας των Πολυτεχνικών και Γεωπονικών Σχολών σε Μεταπτυχιακά Διπλώματα Ειδίκευσης (Μ.Δ.Ε) ενιαίου τύπου και τη μεταφορά τους από το 6ο στο 7ο επίπεδο του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων (Ε.Π.Π) μόνο και μόνο για να κάνουν ερμητικά «κλειστό» το επάγγελμα για ορισμένες κατηγορίες πτυχιούχων των Α.Ε.Ι. Οι ευρωπαϊκές χώρες αλλά και η χώρα μας, έχουν υιοθετήσει εδώ και χρόνια στο πλαίσιο των Συναντήσεων των Ευρωπαίων Υπουργών Παιδείας, το σαφή διαχωρισμό των τριών κύκλων σπουδών επομένως δεν δικαιολογούνται οι ελληνικές αλχημείες περί ενιαίων και αδιάσπαστων προγραμμάτων Μάστερ των πενταετών προπτυχιακών προγραμμάτων. Παράλληλα οι θιασώτες αυτής της αλχημείας δεν εξηγούν ποια θα είναι η σχέση των ενιαίων αδιάσπαστων μεταπτυχιακών τίτλων με τους κανονικούς Μεταπτυχιακούς Τίτλους σπουδών, που απονέμουν ήδη τα 5ετή αυτά Τμήματα. Ευθεία αλλοίωση του Εθνικού Πλαισίου προσόντων (Ε.Π.Π): Ενώ ο Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π ως αρμόδιος φορέας, έχει δώσει από πέρυσι στην δημοσιότητα το τελικό σχέδιο του Ε.Π.Π και είχε παρουσιαστεί ως επίσημη θέση της χώρας, η οποία είχε γίνει αποδεκτή, τώρα ο Υπουργός με το άρθρο 11 του σχεδίου νόμου και την τοποθέτηση σε υψηλότερο επίπεδο των 5ετων διπλωμάτων, το παρακάμπτει, παρεμβαίνει "βιαίως" και αλλάζει τις προτάσεις του Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π οι οποίες ήταν αποτέλεσμα ευρείας διαβούλευσης με τους εμπλεκόμενους φορείς. Η χαριστική ρύθμιση για μεταφορά των 5ετων διπλωμάτων στο επίπεδο 7 του Ε.Π.Π, και δεδομένου ότι τα προγράμματα σπουδών διαφέρουν ανά Σχολή, θα έπρεπε προηγουμένως να πιστοποιηθεί από τα αρμόδια όργανα (ΕΣΥΠ/ΣΑΠΕ/ΑΔΙΠ) για το εάν και ποια από αυτά τα διπλώματα καλύπτουν τα μαθησιακά αποτελέσματα του επιπέδου 7, δεδομένου ότι, στο Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων, τα προσόντα έχουν τη μορφή μαθησιακών αποτελεσμάτων. Τα μαθήματα τα οποία διδάσκονται οι φοιτητές των σχολών 5ετούς διάρκειας, δεν είναι τα ίδια με τα μαθήματα των ήδη λειτουργούντων μεταπτυχιακών προγραμμάτων και η διπλωματική τους εργασία δεν ταυτίζεται με την Μεταπτυχιακή διατριβή. Ως εκ τούτου δεν τεκμηριώνεται ακαδημαϊκά και επιστημονικά η μετατροπή των υφιστάμενων προπτυχιακών Προγραμμάτων σπουδών σε Μεταπτυχιακά και μάλιστα αναδρομικά. Επίσης, στα λειτουργούντα Π.Μ.Σ που διοργανώνονται μετά τα 5 έτη εδώ και 18 χρόνια στις σχολές/τμήματα, δεν επιλέγονται όλοι οι προπτυχιακοί φοιτητές, όπως επιχειρείται με την διάταξη του σχεδίου νόμου. Επισημαίνουμε ακόμη, ότι και σε όσες χώρες διατηρείται το ανωτέρω σύστημα, το πλαίσιο άσκησης επαγγέλματος των αντίστοιχων πτυχιούχων Ανώτατης Εκπαίδευσης ρυθμίζεται με τελείως διαφορετικό τρόπο και όχι με νόμους του 1930 όπως στην Ελλάδα! Στις περισσότερες δε ευρωπαϊκές χώρες τα παραδοσιακά 5ετη Προγράμματα Σπουδών έχουν αντικατασταθεί από το μοντέλο προπτυχιακού /Μεταπτυχιακού ( 3+2) ή ( 4+1) έτη. Η δομή των υφιστάμενων προγραμμάτων σπουδών 5ετους φοίτησης των Πολυτεχνείων και Πολυτεχνικών – Γεωπονικών σχολών στην πράξη ταυτίζεται με ένα υπερμέγεθες βασικό πτυχίο (bachelor). Το πέμπτο έτος στις Πολυτεχνικές και Γεωπονικές σχολές χρησιμοποιείται ως ενίσχυση του ενιαίου διπλώματος που καλύπτει τουλάχιστον δυο ειδικότητες και όχι για εμβάθυνση. Παρενέργειες από τις προτεινόμενες ρυθμίσεις της παρ.2α του άρθρου 11 Υπουργείου Παιδείας:  Η μετατροπή των 5ετών διπλωμάτων σε Μάστερ, που επιχειρεί ο Υπουργός, δεν επηρεάζει αρνητικά μόνο τα Τ.Ε.Ι αλλά και τα Πανεπιστήμια 4ετούς διάρκειας σπουδών, δηλαδή ουσιαστικά το 90% της Ανώτατης Εκπαίδευσης της χώρας.  Όλες οι σχολές των Πανεπιστήμιων και των Α.Ε.Ι Τεχνολογικού Τομέα (Τ.Ε.Ι.) με 4 έτη σπουδών θα αναγκασθούν να αυξήσουν την διάρκεια των σπουδών τους σε 5 έτη, διεκδικώντας - με το τρόπο αυτό - την απονομή «διπλωμάτων επιπέδου Master» χωρίς αξιολόγηση.  Θα υποβαθμιστούν τα υφιστάμενα Μεταπτυχιακά Προγράμματα Σπουδών που λειτουργούν ήδη στις Σχολές 5ετους διάρκειας.  θα ανακύψουν σοβαρά προβλήματα νομιμότητας, αφού η ρύθμιση δεν καταργεί την υφιστάμενη δομή και λειτουργία των Τμημάτων, πόσο μάλλον η πρόβλεψη για αναδρομική ισχύ για όλα τα διπλώματα ανεξαρτήτως χρόνου απόκτησης!  Αλλάζει το status της επαγγελματικής και ακαδημαϊκής αναγνώρισης των πτυχιούχων των Α.Ε.Ι της χώρας αλλά και πτυχιούχων του εξωτερικού αφού ανατρέπει ευρωπαϊκές συμφωνίες δημιουργώντας σωρεία προβλημάτων στην ορθή εφαρμογή της Ευρωπαϊκής οδηγίας 05/36 για την αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων Πτυχιούχων του εξωτερικού, δυσκολεύοντας την κινητικότητα πτυχιούχων εντός της Ε.Ε. και ανοίγοντας ένα νέο γύρο προσφυγών και δικαστικών διενέξεων.  Δημοσιονομικές παρενέργειες: Είναι βέβαιο ότι θα ανοίξει βιομηχανία προσφυγών και διεκδικήσεων επιδομάτων και αποζημιώσεων από τους χιλιάδες υπαλλήλους στο Δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα των πενταετών σπουδών με σοβαρές δημοσιονομικές επιπτώσεις σε μια δύσκολη οικονομική συγκυρία για την χώρα μας καθώς και θα  διαταραχθεί η ισορροπία στο υφιστάμενο μισθολόγιο και βαθμολόγιο, χωρίς να υπάρχει λόγος, αφού ήδη, η διαφορά του ενός έτους των πενταετών διπλωμάτων αμείβεται με επιπλέον μισθολογικό κλιμάκιο και βαθμολογική διαφορά. Η ρύθμιση αυτή ακυρώνει ένα σημαντικό βήμα σύγκλισης των δυο τομέων της ανώτατης εκπαίδευσης που επετεύχθη με τους πρόσφατους νόμους 3549/2007, 4009/2011 και αν ήταν αναγκαία, για ακαδημαϊκούς ή εκπαιδευτικούς λόγους, θα έπρεπε να είναι αντικείμενο εξέτασης από την ολομέλεια του Ε.ΣΥ.Π. Για τους παραπάνω λόγους θεωρούμε την μεθόδευση αυτή, άκρως μεροληπτική και κοινωνικά άδικη, δημιουργεί σύγχυση γύρω από την άσκηση του επαγγέλματος πολλών ειδικοτήτων, δεδομένου ότι εκκρεμεί η νομοθετική ρύθμιση του πλαισίου άσκησης του επαγγέλματος, κυρίως στις κρίσιμες ειδικότητες τμημάτων των Α.Ε.Ι Τεχνολογικού Τομέα (Τ.Ε.Ι) που έχουν επιστημονική συνάφεια με τα αντίστοιχα 5ετή Τμήματα των Πολυτεχνικών και Γεωπονικών Σχολών. παρ.2β): Η χρήση μεμονωμένα του όρου Bachelor για τα πτυχία των Πανεπιστημίων και των Α.Ε.Ι Τεχνολογικού Τομέα (Τ.Ε.Ι) Δεδομένου ότι ο όρος bachelor διεθνώς περιλαμβάνει κυρίως πτυχία 3ετους διάρκειας σπουδών – δεν συνιστάται η χρήση του μεμονωμένα όπως διατυπώνεται στο νομοσχέδιο, αλλά θα πρέπει να συνοδεύεται και από την φράση «βασικό τίτλο ανώτατης εκπαίδευσης» ή «πρώτος ακαδημαϊκός τίτλος ανώτατης εκπαίδευσης». Επίσης, η παράγραφος αναφέρεται σε ισοδυναμία και όχι ισοτιμία, δημιουργώντας ξανά ασάφεια και προβλήματα αναγνωρισιμότητας . Η διατύπωση της παραγράφου 2 β) η οποία χρησιμοποιεί τα έτη σπουδών έρχεται σε αντίθεση με το υφιστάμενο σχέδιο του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων το οποίο αναφέρεται σε τίτλους σπουδών: ΤΕΙ και Πανεπιστημίου για το λόγο αυτό και για την αποφυγή σύγχυσης και παρερμηνειών θα πρέπει να αντικατασταθεί η φράση « …από ΑΕΙ κατόπιν επιτυχούς ολοκλήρωσης προγράμματος σπουδών με χρόνο φοίτησης ίσο με τέσσερα έτη..» με την φράση « από ΤΕΙ ή Πανεπιστήμια». παρ.2γ): Εξουσιοδότηση με υπουργική Απόφαση Η τακτική των συντακτών του νομοσχεδίου να διατυπώνουν ασαφείς διατάξεις και να δίνουν εξουσιοδότηση στον Υπουργό να ρυθμίζει ουσιώδη πράγματα μέσω υπουργικών αποφάσεων όπως προβλέπεται στο δεύτερο εδάφιο της παρ. 2γ) παρέχει εξουσίες οι οποίες μπορεί να οδηγήσουν σε κατάχρηση του νόμου ή σε ερμηνεία ανάλογα με τις εκάστοτε πολιτικές ή συντεχνιακές σκοπιμότητες! Με βάση τις ανωτέρω επισημάνσεις, η μόνη λύση είναι η απόσυρση το νομοσχεδίου και η έναρξη διαλόγου για τα θέματα που συνδέονται με την διασφάλιση της προοπτικής των ελληνικών ΑΕΙ στον ευρωπαϊκό και διεθνή χάρτη της ανώτατης εκπαίδευσης, όπως είναι: α) ο νέος χωροταξικός σχεδιασμός της Ανώτατης Εκπαίδευσης. β) η Ενοποίηση της δομής και της λειτουργίας της Ανώτατης Εκπαίδευσης και γ) η ριζική αναδιάρθρωση των δυο τομέων ( τεχνολογικού και πανεπιστημιακού) των ΑΕΙ. δ) η καθιέρωση μέγιστης διάρκειας προπτυχιακών σπουδών, τεσσάρων ετών, σε όλες τις σχολές/τμηματα των ελληνικών Α.Ε.Ι, ε) την σαφή διάκριση προπτυχιακών, μεταπτυχιακών, διδακτορικών στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού κεκτημένου. Ο Πρόεδρος της Ε.Ε.Τ.Ε.Μ. Δημόπουλος Δημήτριος