Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ ΘΗΡΑΙΟΣ' | 17 Φεβρουαρίου 2010, 22:51

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Αξιότιμη κα. Υπουργέ, με αφορμή την ανοικτή διαβούλευση για τη Δια Βίου Μάθηση, επιτρέψτε μας κάποιες σκέψεις για τα σχετικά θέματα της Δια Βίου Μάθησης και της Συνεχιζόμενης Ιατρικής Εκπαίδευσης. Οι γενικές παραδοχές: Η προσπάθεια αποτύπωσης της εικόνας του ιατρικού δυναμικού στην Ελλάδα αναδεικνύει σημαντικές ανισορροπίες. Ειδικότερα, υπολογίζεται ότι χρειάζονται 27.000-30.000 γιατροί για την ομαλή λειτουργία του Συστήματος Υγείας και την απρόσκοπτη παροχή υπηρεσιών προς τους πολίτες (Μελέτη Ficosser, 2002-2003), ενώ αυτή τη στιγμή η χώρα διαθέτει υπερ-διπλάσιο αριθμό γιατρών (65.000-70.000), με αποτέλεσμα το ζήτημα του ιατρικού πληθωρισμού να μεταβάλλεται σταδιακά σε πραγματικό ζήτημα ιατρικής ανεργίας και υποαπασχόλησης, η οποία πλήττει ιδιαίτερα τους νεότερους ιατρούς, που αποτελούν και το δυναμικότερο κομμάτι του ιατρικού σώματος, αφού είναι εφοδιασμένοι με νέες και επίκαιρες γνώσεις, μετεκπαιδευτική εμπειρία και διάθεση για έρευνα. Από την άλλη πλευρά, η ιατρική είναι μία από τις πλέον γοργά εξελισσόμενες επιστήμες. Οι δύο αυτές παράμετροι προφανώς και θέτουν με ιδιαίτερη οξύτητα το θέμα της ανάγκης ορθολογικής ανάπτυξης και θεσμοθέτησης της Δια Βίου Μάθησης στην Ελληνική ιατρική κοινότητα. Το θεωρητικό πλαίσιο της Δια Βίου Μάθησης στην Ιατρική: Η Ιατρική αποτελεί μία από τις δυναμικότερες και ταχύτερα εξελισσόμενες επιστήμες, καθώς έχει ενσωματώσει σημαντικά κομμάτια των επαναστατικών τεχνολογικών επιτευγμάτων και επωφελείται από τις εκπληκτικές προοπτικές τους. Εξάλλου η ιατρική δεν αποτελεί αποκλειστικά επιστήμη, αλλά και τέχνη, αφού περιλαμβάνει πολλές τεχνικές πλευρές όπως τη χειρουργική, τις εργαστηριακές ειδικότητες, τις επεμβατικές τεχνικές στις παθολογικές ειδικότητες. Σε αυτές δεν αρκεί η μελέτη και η εκπαίδευση (education), αλλά και η συνεχής εξάσκηση (training), ώστε να επιτευχθεί το επιθυμητό επίπεδο δεξιότητας (skill). Επιπρόσθετα, η ιατρική δε μπορεί να χαρακτηρισθεί μία τυπική και αμιγώς θετική επιστήμη, αν και έλκει ένα μεγάλο τμήμα της επιστημολογικής της θεώρησης από την παράδοση των θετικών επιστημών, διότι σχετίζεται άμεσα με όλο το φάσμα των κοινωνικών και ανθρωπιστικών επιστημών. Η ιατρική είναι μία επιστήμη, η οποία έχει ως αντικείμενο μελέτης τον άνθρωπο, τον οποίο οφείλει να προσεγγίσει ολιστικά, δηλαδή στο σύνολο των εκφάνσεων της ύπαρξής του. Όλα τα προαναφερθέντα έχουν ως στόχο να καταδείξουν την τεράστια αναγκαιότητα της Δια Βίου Μάθησης στην Ιατρική. Ιδιαίτερα μάλιστα, όταν έχει καταδειχθεί, ότι ένα σημαντικότατο τμήμα των κατεστημένων ιατρικών γνώσεων, απαξιώνεται ταχύτατα και εντός μίας δεκαετίας έχει ανατραπεί από νεότερες επιστημονικές και τεχνολογικές ανακαλύψεις, ενώ η αναγκαιότητα ανάδειξης των μη βιολογικών συνιστωσών της ιατρικής είναι ιδιαίτερα επιτακτική, ιδίως στην Ελλάδα. Η έννοια της Συνεχιζόμενης Ιατρικής Εκπαίδευσης / Συνεχιζόμενης Επαγγελματικής Ανάπτυξης: Κατά την WFME (World Federation for Medical Education, 2003) η Συνεχιζόμενη Ιατρική Εκπαίδευση/Συνεχιζόμενη Επαγγελματική Ανάπτυξη (CME/CPD) επικεντρώνεται, «στη μάθηση με βάση τις ατομικές ανάγκες και τις ειδικές συνθήκες επαγγελματικής δραστηριότητας κάθε γιατρού, στην προσωπική επαγγελματική πρόοδο, στη διατήρηση και εμβάθυνση της ικανότητάς του (μέσω των γνώσεων, δεξιοτήτων, συμπεριφορών του) να αντεπεξέρχεται στις συνεχώς μεταβαλλόμενες ανάγκες των ασθενών και τις δυναμικές απαιτήσεις του Συστήματος Υγείας, του ιατρικού επαγγέλματος και της κοινωνίας, ανταποκρινόμενος στις προκλήσεις που προκύπτουν από την αλματώδη επιστημονική πρόοδο». Ο βασικός στόχος της είναι η ποιοτική περίθαλψη των ασθενών και προς αυτή την κατεύθυνση μπορούν να συμβάλλουν η καλλιέργεια της θεωρητικής γνώσης, των κλινικών δεξιοτήτων, της κλινικής ηγεσίας της υγειονομικής ομάδας, η επικοινωνία με τους ασθενείς και τους συναδέλφους, η ιατρική ηθική και δεοντολογία, η διδασκαλία, η έρευνα, η διοίκηση. Στο πλαίσιο αυτό, η δημιουργία των λεγομένων «οργανισμών μάθησης» (“learning organizations”) στο εσωτερικό των Συστημάτων Υγείας, με την ιδιαίτερη έμφαση που προσδίδουν στις εκπαιδευτικές παρεμβάσεις, όπως και η αναπροσαρμογή των πόρων που προορίζονται για τη Δια Βίου Ιατρική Εκπαίδευση, με έμφαση στη Συνεχιζόμενη Ιατρική Εκπαίδευση, μοιάζουν να αποτελούν μια αναγκαιότητα. Οι προτάσεις: Σε επίπεδο Πολιτείας, η σύνταξη ενός νομοσχεδίου για την ιατρική εκπαίδευση, με έμφαση στον ορθολογικό προγραμματισμό του ιατρικού δυναμικού της χώρας, αλλά και την ανάπτυξη ενός κεντρικά συντονισμένου Συστήματος Συνεχιζόμενης Εκπαίδευσης σε εθνικό επίπεδο, θα πρέπει ίσως να είναι στην κορυφή των προτεραιοτήτων. Οι Επιστημονικές Ιατρικές Εταιρείες θα μπορούσαν να έχουν βαρύνοντα λόγο, ως επαγγελματικές ενώσεις (Professional Boards) στον τομέα της μεταπτυχιακής εκπαίδευσης (η λεγόμενη ειδικότητα), αλλά και κατ’ εξοχήν στον τομέα της συνεχιζόμενης ιατρικής εκπαίδευσης. Έτσι: • Οι Ιατρικές Εταιρείες θα μπορούσαν να πιστοποιούν την ικανότητα ενός γιατρού να πραγματοποιεί ένα συγκεκριμένο εύρος επεμβατικών τεχνικών (χειρουργικών, θεραπευτικών και διαγνωστικών) μέσω ενός τίτλου τύπου Master, αφού έχει συγκεντρώσει ένα συγκεκριμένο αριθμό εκπαιδευτικών μονάδων θεωρητικής και πρακτικής εξάσκησης σε πιστοποιημένο κέντρο. • Η Συνεχιζόμενη Ιατρική Εκπαίδευση αποτελεί βασικό όρο για την επικύρωση των επαγγελματικών δικαιωμάτων σε όλο το βάθος της μακράς επιστημονικής και επαγγελματικής δραστηριότητας των ιατρών (revalidation). Οι Ιατρικές Εταιρείες θα μπορούσαν να παίξουν έναν σημαίνοντα ρόλο στην αποτύπωση των εκπαιδευτικών αναγκών του ιατρικού δυναμικού, ώστε να καταστρωθεί ένα εθνικό σχέδιο προτεραιοτήτων ιατρικής εκπαίδευσης, διαρθρωμένο τόσο σε επίπεδο ειδικοτήτων/γνωστικών αντικειμένων, όσο και σε επίπεδο ιατρικής κοινότητας. • Η δημιουργία ενός πρότυπου Κέντρου Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΚΕΚ) και εν συνεχεία Ινστιτούτου Δια Βίου Εκπαίδευσης (ΙΔΒΕ) μπορεί να είναι ένα άμεσο βήμα. Στην κατεύθυνση αυτή κατατείνει και η πρόταση του Ιδρύματος Ιατρικής Βιβλιοθήκης-Κέντρου Τεκμηρίωσης. • Είναι αναγκαία η έμφαση στην ποιότητα της κλινικής φροντίδας (η οποία πρέπει να ακολουθεί σαφή και καταξιωμένα πρότυπα), στην τεκμηριωμένη φροντίδα υγείας (που εγγυάται την ορθολογική μεταφορά της σύγχρονης ιατρικής γνώσης στην καθ’ ημέρα κλινική πρακτική), στην εφαρμογή του ιατρικού/κλινικού ελέγχου (medical/clinical audit) και των κατευθυντηρίων οδηγιών κλινικής φροντίδας (guidelines), καθώς και στην εφαρμογή νέων προτύπων εκπαίδευσης και μάθησης (π.χ. problem based learning, hands on seminars). Οι Ιατρικές Εταιρείες είναι απολύτως υπεύθυνες για τη δημιουργία κατευθυντήριων οδηγιών (guidelines) και κλινικών αλγορίθμων διάγνωσης και θεραπείας βασισμένων στην Τεκμηριωμένη Ιατρική (Evidence-Based Medicine) και μπορούν να συμβάλλουν ουσιαστικά στην πιστοποίηση της ποιότητας της κλινικής φροντίδας στις υπηρεσίες υγείας. • Οι Ιατρικές Εταιρείες έχουν επιπρόσθετα ένα διόλου αμελητέο ρόλο στην βιο-ιατρική έρευνα. Η ανάπτυξη του τομέα αυτού χρειάζεται την αγαστή συνεργασία των Πανεπιστημίων (για την παροχή ερευνητικού–επιστημονικού δυναμικού), του ιδιωτικού τομέα (για τη διασύνδεση με την παραγωγή και τη χρηματοδότηση), του δημοσίου (για τη θεσμική κατοχύρωση των Συνεργασιών Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα/ΣΔΙΤ και για την παροχή κινήτρων προς τον ιδιωτικό τομέα και τη χρηματοδότηση), αλλά και των Ιατρικών Εταιρειών (ως εκπροσώπων των μη ακαδημαϊκών ερευνητών ιατρών). Οι προοπτικές: Η προοπτική της ανάπτυξης της ιατρικής εκπαίδευσης και η διασύνδεσή της και με την βιο-ιατρική έρευνα δεν αποτελεί μόνο επιτακτική ανάγκη, τόσο σε επίπεδο ιατρικής κοινότητος όσο και σε επίπεδο ελληνικής κοινωνίας, αλλά μοιάζει να προσεγγίζει και τα ζητήματα που θέτει η Στρατηγική της Λισαβόνας. Η δημιουργία μίας οργανωμένης και ορθολογικής «κοινωνίας της γνώσης» στην Ελληνική ιατρική κοινότητα θα συμβάλλει τόσο στην αντιμετώπιση του ιατρικού πληθωρισμού–ανεργίας, όσο και στην ορθολογική λειτουργία του συστήματος υγείας και κοινωνικής ασφάλισης. Οι Ιατρικές Εταιρείες ως θεματοφύλακες των επαγγελματικών δικαιωμάτων των γιατρών σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, επιθυμούν να καταστούν παραγωγικοί και χρήσιμοι συνομιλητές της Πολιτείας στην αποτύπωση του χάρτη των δια βίου εκπαιδευτικών αναγκών του ιατρικού δυναμικού. Με τιμή, Ε. Θηραίος, Ιατρός, Ειδικός Γραμματέας Δ.Σ. Ιατρικής Εταιρείας Αθηνών Ν. Κεραμάρης, Ιατρός, Εταιρεία Νέων Ιατρών & Επιστημόνων Υγείας Κ. Σουλιώτης, Λέκτορας, Τμήμα Κοινωνικών Επιστημών, Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου