• Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον διαβάσαμε ότι το γυμνάσιο και το λύκειο του ενιαίου και πάλι σχολείου μας (δημοτικό, γυμνάσιο και λύκειο) χαρακτηρίζεται από τον νόμο για μία ακόμη φορά ως πρότυπο, παρά την επωνυμία του ως πειραματικού. Τη επωνυμία αυτή αποδόθηκε από τον ιδρυτικό νόμο (4376/1929, όπως τροποποιήθηκε και συμπληρώθηκε με τον ν. 4600/1930) και ήταν το πρώτο σχολείο στην Ελλάδα που χαρακτηρίστηκε ως πειραματικό, και ακολούθησε το Πειραματικό Σχολείο Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, που άρχισε να λειτουργεί μετά από τρία έτη, το 1932. Ιδρύθηκε επί κυβερνήσεως Ελευθερίου Βενιζέλου και χάραξε την γνωστή πορεία στην σχολική εκπαίδευση και την επιμόρφωση των διδασκάλων και αργότερα και των καθηγητών μέσης εκπαίδευσης στην Χώρα μας με πρωτοποριακές για την εποχή μεθόδους. Έτσι, λειτούργησε ως πρότυπο σχολείο, πριν τα άλλα σημερινά πρότυπα σχολεία καθιερωθούν με νόμο του 1935. Χαρακτηριστικά ο αείμνηστος Καθηγητής Ιωάννης Μαρκαντώνης, προλογίζοντας το δίτομο έργο της άλλοτε Διευθύντριας του ΠΣΠΑ Εύης Σκληράκη «Οδοιπορικό μέσα στο Χρόνο» του ΠΣΠΑ (Σμίλη, 1994) γράφει: «Το Π.Σ.Π.Α., σύμφωνα με τον ιδρυτικό του νόμο ….. είναι προσαρτημένο στην τότε Τακτική Έδρα της Παιδαγωγικής του Πανεπιστημίου Αθηνών …. Στον Οργανισμό του Πανεπιστημίου Αθηνών οριζόταν: «Τω Εργαστηρίω Πειραματικής Παιδαγωγικής προσαρτάται εν των εν Αθήναις σχολείων Μέσης Εκπαιδεύσεως πρότυπον σχολείον ονομαζόμενον και υπό την εποπτείαν του διευθυντού του εργαστηρίου διατελούν». Και αλλού ο ίδιος παραθέτει απόσπασμα από δημοσίευμα της εφημερίδας Καθημερινή της 20.11.1994: « (το ΠΣΠΑ) υπήρξε σταθμός για την εκπαίδευση στην Ελλάδα … έγινε πόλος συσπείρωσης φωτισμένων ανθρώπων που ασπάζονταν κοινές αρχές περί παιδαγωγικής … αποδείχθηκε καινοτόμο στην ελληνική κοινωνία σε ό,τι αφορά τους τρόπους διδασκαλίας, τα εφόδια που παρέχονταν αλλά και απαιτούνταν από τους μαθητές, τα κίνητρα για άμιλλα και τις προϋποθέσεις για την καλλιέργεια συνείδησης υπεύθυνου πολίτη …». Όμως σήμερα, ο υπό διαβούλευση νόμος ως μόνο ουσιαστικό κριτήριο της διάκρισης μεταξύ προτύπου και πειραματικού σχολείου θέτει τον θεσμό των εισαγωγικών εξετάσεων στην πρώτη τάξη του Γυμνασίου και στην πρώτη τάξη του Λυκείου των προτύπων σχολείων, ενώ η εισαγωγή στην πρώτη γυμνασίου του πειραματικού σχολείου γίνεται με απλή κλήρωση από το συγκεκριμένο δείγμα των υποψηφίων μαθητών που υπέβαλαν αίτηση συμμετοχής σε αυτήν. Το ΠΣΠΑ ως ενιαίο σχολείο δύο βαθμίδων διασυνδεδεμένων σύμφωνα με το σχέδιο νόμου μεταξύ τους αφού θα έχουν κοινό ΕΠ.Ε.Σ., παρουσιάζει την ιδιομορφία, ότι οι απόφοιτοι της έκτης δημοτικού σήμερα εισάγονται αυτοδίκαια στην πρώτη τάξη του γυμνασίου. Δηλαδή αποφεύγουν την δοκιμασία των εξετάσεων που απαιτεί η εισαγωγή στα πρότυπα. Τόσο συναπόφοιτοί μας, μέλη του Συλλόγου μας, όσο και μέλη του στενού κύκλου του Διοικητικού Συμβουλίου (ΔΣ) του Συλλόγου μας έχουν εμπειρία από την εφαρμογή του ενός ή του άλλου συστήματος στην μακροχρόνια λειτουργία του σχολείου. Έχουμε διαπιστώσει δε, και όχι μόνο από το δικό μας σχολείο, ότι τόσο οι διδάσκοντες, όσο και οι γονείς όταν ερωτηθούν ή χρειαστεί να εκφράσουν την άποψή τους υπέρ του ενός ή του άλλου συστήματος, τάσσονται υπέρ εκείνου που εφαρμόζεται στο σχολείο την δεομένη χρονική στιγμή. Διότι ο καθένας ενεργεί και παίρνει τις αποφάσεις του για την επιλογή του σχολείου που θα φοιτήσει το παιδί του ή τα παιδιά του, θεωρώντας ως τουλάχιστον ισόχρονο με τον προγραμματισμό του το σύστημα φοίτησης και προαγωγής του παιδιού που ισχύει την στιγμή λήψης της κρίσιμης απόφασης. Η αρχική αυτή όμως πρόβλεψη κατά κανόνα ποτέ δεν υπερβαίνει τα έξι σχολικά έτη. Γι’ αυτό μπορεί γονείς μαθητών του δημοτικού σχολείου του ΠΣΠΑ να ταχθούν κατά του χαρακτηρισμού του σχολείου ως προτύπου προκειμένου τα παιδιά τους να μην υποχρεωθούν να υποστούν εξετάσεις εισαγωγής στο πρότυπο γυμνάσιο για το σχολικό έτος 2021-2022 και επόμενα και να συνεχίσουν και αυτά να περνούν αυτοδίκαια στο πειραματικό γυμνάσιο (για το σχολικό έτος 2020-2021 ισχύει η παρ. 10 α του άρθρου 56 του σχεδίου νόμου). Όμως, επειδή τα μέλη μας και εμείς του ΔΣ έχουμε διαπιστώσει διαχρονικά, ακόμη και από την πρόσφατη βραχύβια εφαρμογή του συστήματος των εισαγωγικών εξετάσεων στο γυμνάσιο του σχολείου, ότι η ποιότητα τόσο της παρεχόμενης εκπαίδευσης, όσο και των μαθητών είναι υψηλότερη όταν εφαρμόζεται το σύστημα αυτό, θεωρούμε κατ’ αρχάς θετική την ρύθμιση του άρθρου 13 του σχεδίου νόμου για το γυμνάσιο και λύκειο του σχολείου. Είναι προφανές ότι μόνη η άποψη των αποφοίτων δεν είναι καθοριστική για το μέλλον του 90χρονου σχολείου μας, αλλά εκείνο που δεν μπορεί να αμφισβητηθεί από οποιονδήποτε είναι η αγάπη μας και το συνεχές ενδιαφέρον μας για το σχολείο, στο οποίο είμαστε πάντα αρωγοί. Mε τα πιο πάνω εκφράζουμε την ευχή και επιθυμία μας το ΠΣΠΑ να επανέλθει στον ρόλο του Σχολείου - Προτύπου για την Δημόσια Εκπαίδευση της χώρας. Ένα Σχολείο Εκπαιδευτικό Υπόδειγμα, το οποίο θα ορίζει (και με τον αρκούντα πειραματισμό αν και όπου πρέπει) το άνω όριο, με βάση το οποίο είναι δυνατόν να βελτιώνονται όλα τα Δημόσια Σχολεία της Χώρας. Ένα τέτοιο Πρότυπο Σχολείο, όπως το ΠΣΠΑ, δεν είναι ένα Σχολείο που επιδιώκει την βαθμολογική αριστεία και καυχάται για αυτή, είναι ένα σχολείο που κατακτά την αριστεία στην πράξη, την τυποποιεί εκπαιδευτικά και φροντίζει να μπορέσουν κατόπιν να την κάνουν κτήμα τους και τα υπόλοιπα δημόσια σχολεία. Δεν είναι επομένως με αυτή την έννοια ένα σχολείο της ελίτ, κάθε άλλο μάλιστα, όπως οι «παρεπιδημούντες την Ιερουσαλήμ» άριστα γνωρίζουν, αλλά είναι ένα σχολείο που τελικά μέσα από τον χαρακτήρα και την λειτουργία, αφενός, δίνει σε πολλούς, αδιάκριτα από κοινωνική θέση ή οικονομική επιφάνεια, πρόσβαση στα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις να αναδειχθούν αυτοί αξιοκρατικά σε ρόλους ευθύνης στην κοινωνία, αφετέρου, παρακολουθεί, επηρεάζει και συμμετέχει στον επαναπροσδιορισμό των προτύπων/υποδειγμάτων των νέων κοινωνικών και επαγγελματικών ρευμάτων. Αυτό το σχολείο πρότυπο (model) έχει ως εγγενή αξία του την αξιολόγηση (με μέτρο και ουσία όμως), καθώς χωρίς να αξιολογείσαι εσύ δεν μπορείς να αποτελείς υπόδειγμα για τους άλλους. Επίσης, στηρίζεται στην δημιουργική ελευθερία καθηγητών και μαθητών. Xωρίς αυτά το ΠΣΠΑ δεν μπορεί να αναπτύσσεται και να μένει υπόδειγμα. Στο πλαίσιο αυτό των απόψεών μας εκφράζουμε την ευχή και επιθυμία το σχολείο να αποκτήσει πάλι στενούς δεσμούς με το ΕΚΠΑ, οι οποίοι έχουν καταργηθεί από πολλά χρόνια. Η συνεργασία αυτή θα δώσει πνοή, ώθηση και έμπνευση, όσο είναι εφικτό, σε διδάσκοντες και διδασκομένους για να επιτύχουν τον σκοπό που πρέπει να συνεχίσει να υπηρετεί το πρώτο πειραματικό σχολείο που ξεκίνησε και συνέχισε για δεκαετίες να είναι πρότυπο ανάμεσα στα πρότυπα σχολεία της Χώρας.