Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'Αργύρης καραλιόλιος' | 21 Ιανουαρίου 2011, 13:08

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  ΟΧΙ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ-ΣΥΓΧΩΝΕΥΣΗ ΤΩΝ ΟΛΙΓΟΘΕΣΙΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ Το τελευταίο διάστημα βρίσκεται σε εξέλιξη μία τελείως «μυστική» - «υπόγεια» διαδικασία χωρίς καμία ενημέρωση, κανένα διάλογο, στην κυριολεξία στο σκοτάδι, για τη συγχώνευση και κατάργηση σχολείων. Στο πλαίσιο αυτό ακούγεται και πάλι πολύ έντονα η κατάργηση Ολιγοθέσιων Δημοτικών Σχολείων, τα οποία σύμφωνα με δημοσιεύματα στο ημερήσιο τύπο (Έθνος, 27-11-2010) ανέρχονται περίπου σε 300 για όλη τη χώρα, με έμφαση σε Ολιγοθέσια Δημοτικά Σχολεία της ηπειρωτικής Ελλάδας. Τα κύρια επιχειρήματα, που αναπτύσσονται εστιάζουν στην άποψη ότι τα σχολεία αυτά είναι «ατροφικά» και προτείνεται η κατάργηση ή συγχώνευση κυρίως ολιγοθέσιων σχολείων, για την εξοικονόμηση πόρων μέσω της μείωσης των εκπαιδευτικών που εργάζονται σ’ αυτά και της μείωσης των λειτουργικών δαπανών. Όχι, κύριοι, τα ολιγοθέσια σχολεία δεν είναι κατώτερα των πολυθέσιων. Ούτε στις επιδόσεις των μαθητών τους, ούτε στην αλληλεπίδραση μαθητών με τους συμμαθητές τους και το δάσκαλο, ούτε στην κοινωνική ανάπτυξη των μαθητών τους. Τουλάχιστον αυτό αποδεικνύουν πρόσφατες επιστημονικές έρευνες και αυτό υποστηρίζουν έγκριτοι ειδικοί επιστήμονες που έχουν ασχοληθεί με το θέμα. Θέλω, λοιπόν, σ’ αυτό το σημείο αφού σας ενημερώσω ότι γνωρίζω, πιστεύω, αρκετά τα ολιγοθέσια σχολεία, μιας και η σχέση μου μ’ αυτά κρατάει πολλά χρόνια, γιατί ήμουν σ’ αυτά 6 χρόνια ως μαθητής, είμαι σ’ αυτά 19 χρόνια ως εκπαιδευτικός και 8 χρόνια ως γονιός, αφού και τα δυο μου παιδιά φοίτησαν σε ολιγοθέσιο σχολείο, και αισθάνομαι υπερήφανος για όλη μου αυτή τη διαδρομή και με τις τρεις ιδιότητες, να δηλώσω πολύ συνοπτικά ότι δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να υποβιβαστούν, συγχωνευτούν ή να καταργηθούν ολιγοθέσια σχολεία, γιατί ούτε οικονομικοί πόροι εξοικονομούνται, αλλά ούτε και η εκπαιδευτική διαδικασία βελτιώνεται. Κι αυτό γιατί: Πρώτα απ’ όλα δεν έχει γίνει καμία επιστημονική έρευνα στην Ελλάδα που να έχει αποδείξει ότι τα ολιγοθέσια Σχολεία είναι κατώτερα των πολυθεσίων. Αντίθετα όλες οι έρευνες που έγιναν, καταλήγουν στην εκτίμηση ότι οι επιδόσεις των μαθητών που φοιτούν στα σχολεία αυτά είναι ισάξιες με αυτές των συμμαθητών τους που φοιτούν σε Πολυθέσια σχολεία των αντίστοιχων περιοχών, ενώ από άποψης κοινωνικών και επικοινωνιακών κριτηρίων υπερέχουν σαφώς έναντι των Πολυθεσίων. Αυτό που επηρεάζει τη σχολική επίδοση των μαθητών είναι το επάγγελμα των γονέων, το επίπεδο εκπαίδευσής τους και ο αριθμός των μελών της οικογένειάς του, σε όλους τους τύπους των σχολείων. Αυτό είναι συμπέρασμα επιστημονικής έρευνας που έγινε σε 13 γεωγραφικά διαμερίσματα και σε 125 ολιγοθέσια και 42 πολυθέσια σχολεία. Οι γενικές εκτιμήσεις αυτής της έρευνας είναι ότι τα Ολιγοθέσια Δημοτικά Σχολεία έχουν τη δυναμική να παρέχουν ουσιαστική εκπαίδευση (Ιωάννης Φύκαρης, Λέκτορας). Ισχυρίζονται ακόμα μερικοί ότι στα ολιγοθέσια σχολεία η αλληλεπίδραση των παιδιών με τους συμμαθητές και τους δασκάλους τους είναι αρκετά περιορισμένη, λόγω του μικρού αριθμού παιδιών και ότι αυτό μπορεί να έχει αρνητικά αποτελέσματα στην κοινωνική ανάπτυξη αυτών των παιδιών. Έρευνες ωστόσο που έγιναν στην Ελλάδα (π.χ. Καψάλης, 2001, 2002· Φύκαρης, 2002) αλλά και το εξωτερικό (π.χ. Galton et al., 1980· Gray & Feldman, 1997· Galton et al., 1998) δεν συμμερίζονται αυτά τα επιχειρήματα. Αντίθετα υποστηρίζουν ότι τα ολιγοθέσια σχολεία είναι εφάμιλλα των πολυθέσιων σχολείων. Οι έρευνες αυτές διενεργήθηκαν σε τάξεις που ήταν ενταγμένες σε ολιγοθέσια (μονοθέσια, διθέσια) και πολυθέσια δημοτικά σχολεία της ηπειρωτικής (Αρκαδία, Κορινθία) και της νησιωτικής Ελλάδας (Χίος). Τα συμπεράσματα αυτών των ερευνών δείχνουν ότι δεν ευσταθούν οι ισχυρισμοί πως η αλληλεπίδραση των μαθητών των ολιγοθέσιων σχολείων υστερεί σε σχέση με αυτή των μαθητών των πολυθέσιων σχολείων. Στις περισσότερες μάλιστα περιπτώσεις οι μαθητές αλληλεπιδρούν περισσότερο με το δάσκαλο και τους συμμαθητές τους στα ολιγοθέσια σχολεία. Από τα παραπάνω συνάγεται ότι χρειάζεται να αναθεωρήσουμε τη στάση μας απέναντι στα ολιγοθέσια σχολεία σε σχέση με τα επιχειρήματα που έχουν διατυπωθεί, ότι δηλαδή η αλληλεπίδραση και η κοινωνικοποίηση των μαθητών τους μπορεί να υστερεί. Ο Ιωάννης Λαζαρίδης, Σχολικός Σύμβουλος Π.Ε., θεωρεί ότι το Ολιγοθέσιο Σχολείο έχει τα παρακάτω πλεονεκτήματα: 1. Με τις σιωπηρές εργασίες των μαθητών, τα ολιγοθέσια σχολεία παρέχουν περιθώρια για ουσιαστική αυτενέργεια, εμπεδώνουν νέες γνώσεις και γεννούν ενδιαφέροντα για παραπέρα μάθηση, γιατί τα παιδιά καθώς βρίσκονται στην αυτή αίθουσα, ακούν τα μαθήματα των άλλων τάξεων και έχουν έτσι ανάλογες γνωστικές περιέργειες. 2. Με την συμφοίτηση μαθητών διάφορων ηλικιών στην αυτή αίθουσα, με τις ομάδες δραστηριοτήτων Ευέλικτης Ζώνης, που συγκροτούνται από μαθητές όλων των τάξεων και με τις ευκαιρίες κοινών παιχνιδιών εορτών και εκδρομών, τα σχολεία αυτά έχουν άριστες ικανότητες να καλλιεργήσουν ηθικές και κοινωνικές αρετές στους μαθητές των (προστασία και βοήθεια των μεγαλυτέρων προς τους μικρότερους, σεβασμός των μικρότερων προς τους μεγαλύτερους, αδελφική αγάπη, φυσική παιδική κοινότητα, με την μετακίνηση και την διατήρηση στο σχολείο της αυθόρμητης παιδικής συντροφιάς στο χωριό ή στην κοινότητα.) 3. Με την παραμονή του ίδιου δασκάλου πολλά χρόνια στο αυτό σχολείο και με την παρακολούθηση από τα παιδιά μαθημάτων, για πολλά επίσης χρόνια, από τον ίδιο δάσκαλο, τα ολιγοθέσια σχολεία έχουν την ευχέρεια να ασκήσουν βαθιά επίδραση στις ψυχές των μαθητών με την προσωπικότητα του δασκάλου όταν μάλιστα αυτός είναι φορέας πάθους παιδαγωγίας, όπως οφείλει να είναι ο δάσκαλος των ολιγοθέσιων σχολείων. Και 4. Την ομαλή ένταξη αλλοδαπών - παλιννοστούντων μαθητών. Εγώ θα πρόσθετα και ένα πέμπτο πλεονέκτημα, πολύ σημαντικό κατά τη γνώμη μου, το γεγονός ότι το ολιγοθέσιο σχολείο δίνει μεγαλύτερη δυνατότητα εξατομικευμένης διδασκαλίας και ότι οι μαθητές εμπλέκονται άμεσα σε όλες τις δραστηριότητες που έχουν σχέση με τις σχολικές, εθνικές ή άλλες γιορτές. Θέλω ακόμα να σας ενημερώσω ότι ολιγοθέσια σχολεία δεν υπάρχουν μόνο στην Ελλάδα. Ολιγοθέσια σχολεία υπάρχουν σ’ όλο τον κόσμο και σε καμία περίπτωση δε σκέφτονται να τα κλείσουν, αντίθετα παίρνουν μέτρα για τη βελτίωση της λειτουργίας τους. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι στις ΗΠΑ παρατηρείται αύξηση της λειτουργίας των Ολιγοθέσιων Δημοτικών Σχολείων, προκειμένου να αντιμετωπιστούν φαινόμενα βίας και παραβατικής συμπεριφοράς. Το ελληνικό Ολιγοθέσιο Δημοτικό Σχολείο, λοιπόν, δείχνει ότι μπορεί να ανταποκριθεί στις σύγχρονες εκπαιδευτικές απαιτήσεις και σε καμία περίπτωση δεν υπολείπεται του πολυθέσιου. Χρειάζεται, ωστόσο, ενίσχυση και δημιουργία μιας σύγχρονης προοπτικής, η οποία για να επιτευχθεί απαιτείται αλλαγή της αντίληψης των ιθυνόντων της εκπαιδευτικής πολιτικής. Για να εκπληρωθούν τα παραπάνω, όμως απαιτούνται: πλούσια μαθητική βιβλιοθήκη, άφθονα εποπτικά μέσα και όργανα ερευνών και χειροτεχνικής εργασίας, ποικίλα υλικά, παιδαγωγικά παιχνίδια, πρόσβαση σε Η/Υ και στο διαδίκτυο (με ευρυζωνική σύνδεση και σύγχρονη υλικοτεχνική υποδομή. Εξ αποστάσεως εκπαίδευση μέσω συστήματος τηλεδιάσκεψης, αλλά κυρίων το ξανατονίζω αυτό που χρειάζεται είναι αλλαγή της αντίληψης των ιθυνόντων της εκπαιδευτικής πολιτικής. Σε ότι αφορά το επιχείρημα της μείωσης του λειτουργικού κόστους, αυτό καταρρίπτεται εύκολα και από τον καθένα, γιατί απλούστατα το κόστος μεταφοράς των μαθητών, σχεδόν πάντα είναι πολύ μεγαλύτερο από το κόστος λειτουργίας. Αν και πιστεύω ότι και το λειτουργικό κόστος να ήταν μεγαλύτερο και πάλι τα ολιγοθέσια σχολεία δεν πρέπει να καταργηθούν, γιατί , εκτός των άλλων, τα ολιγοθέσια σχολεία είχαν, έχουν και θα έχουν μια τεράστια προσφορά εκπαιδευτική, πολιτιστική, κοινωνική και εθνική, όχι μόνο για τους μαθητές τους αλλά και την ευρύτερη τοπική κοινωνία της υπαίθρου. Αποτελούν σήμερα τη μοναδική ελπίδα για τους κατοίκους των χωριών, για το ότι μπορεί «να ξημερώσει» για τα χωριά μας μια καλύτερη μέρα, να σταματήσει αυτός ο κατήφορος της ερήμωσης και της εγκατάλειψης. Είναι γι’ αυτούς μία ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον που το δικαιούνται. Αν κλείσουν τα σχολεία, τότε σίγουρα πεθαίνει γι’ αυτούς και η τελευταία ελπίδα.