Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'Παντελής Μάναλης' | 13 Απριλίου 2011, 16:28

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση (Π.Ε.) στο ελληνικό σχολείο διανύει την τρίτη δεκαετία εφαρμογής της ως προαιρετική δραστηριότητα με έντονα και σημαντικά καινοτόμα στοιχεία. Σε αυτό το χρονικό διάστημα, απέκτησε βαθιές ρίζες στο σχολείο και έχει προσφέρει τα μέγιστα στην ευαισθητοποίηση και δραστηριοποίηση των εκπαιδευτικών και μαθητών για θέματα περιβάλλοντος. Από την άλλη πλευρά, όμως, έχουν εντοπιστεί και προβλήματα που αναδύθηκαν από τη μακρόχρονη εφαρμογή του θεσμού και αφορούν στην ποιότητα των προγραμμάτων και στο χρόνο της διεξαγωγής τους. Έχουμε τη γνώμη ότι το σημερινό θεσμικό πλαίσιο - σύμφωνα με το οποίο τα προγράμματα στη Β/θμια Εκπ/ση διεξάγονται εκτός ωρολογίου προγράμματος (Ω.Π) - έχει προσφέρει πολλά αλλά δεν μπορεί να προσφέρει κάτι περισσότερο. Η Π.Ε. ως εκπαιδευτική διαδικασία με προαιρετικό χαρακτήρα εκτός Ω.Π. έφθασε ή φτάνει στα όρια της. Δεν μπορεί να απλωθεί παραπέρα στους μαθητές και εκπαιδευτικούς Σε αυτό συνηγορούν οι παρακάτω λόγοι: α) Υπάρχει έλλειψη διαθέσιμου χρόνου κυρίως των μαθητών. β) Δεν έχει δυνατότητα να επηρεάσει θετικά όλα τα παιδιά. γ) Εγγράφεται στη συνείδηση των μαθητών, ως περιθωριακή διαδικασία, έξω από τη σχολική ζωή. Ταυτόχρονα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας ότι η Π.Ε. στην πορεία εξέλιξής της, ενσωματώνει στα προγράμματά της τις αρχές της αειφορίας, διευρύνοντας την έννοια του περιβάλλοντος, ως πλαισίου συνολικά των ανθρώπινων δραστηριοτήτων. Ο στόχος της βιωσιμότητας ξεπερνά το στόχο της προστασίας του περιβάλλοντος και αγγίζει κάθε πτυχή της σύγχρονης ζωής, την οικονομία και την ανάπτυξη, την εκμετάλλευση και των έλεγχο των πόρων (φυσικών και ανθρώπινων), τις ανισότητες και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Μας δίνει τη δυνατότητα να επεκτείνουμε τον προβληματισμό στην κοινωνική διάσταση των προβλημάτων. Είναι ένας στόχος που δεν μπορούμε να τον αγνοούμε …. Τέτοια θέματα όμως δεν μπορούν να προσεγγιστούν με projects που γίνονται μέσα στο υπάρχον θεσμικό πλαίσιο. Όλα τα παραπάνω συνηγορούν ότι το υπάρχον θεσμικό πλαίσιο πρέπει να αναδιοργανωθεί σε μια άλλη κατεύθυνση που να κατοχυρώνει την Π.Ε. μέσα στο Ω.Π., μέσα στη σχολική ζωή, ως αυτόνομη παρουσία, έχοντας το δικό της ξεχωριστό ίχνος. Μια τέτοια παρουσία όμως πρέπει να: • Είναι σύμφωνη με τις βασικές αρχές και τη φιλοσοφία της Π.Ε. και τα καινοτομικά της χαρακτηριστικά. όπως:  η βιωματική προσέγγιση και ενεργητική μάθηση  η ομαδική και μαθητοκεντρική προσέγγιση  η σύνδεση με την τοπική κοινωνία. • Αφορά προγράμματα με μεγάλη διάρκεια γιατί αυτή μπορεί να εξασφαλίσει την «παρουσία» καινοτόμων χαρακτηριστικών όπως αυτά που αναφέρθηκαν παραπάνω. Εξάλλου η προσέγγιση του στόχου μιας βιώσιμης κοινωνίας, όχι με όρους τεχνοκρατικούς αλλά με όρους αξιών όπως αλληλεγγύη, δημοκρατία, ισότητα, κοινωνική δικαιοσύνη, ανθρώπινα δικαιώματα κλπ απαιτεί χρόνο. Η ανάπτυξη της κριτικής σκέψης και η οικοδόμηση αξιών στο πεδίο της παιδαγωγικής πράξης απαιτεί προγράμματα μεγάλης διάρκειας, συνεχή εμπλοκή στον περιβαλλοντικό και κοινωνικό προβληματισμό. • Προβλέπει την απαραίτητη επιμόρφωση και στήριξη του έργου του εκπαιδευτικού. Η ενασχόληση με την Π.Ε. απαιτεί διαδικασία προσαρμογής σε μια άλλη φιλοσοφία και έναν άλλο τρόπο δουλειάς, που περιλαμβάνει συνεργασία, σχεδιασμό, συμμετοχή των μαθητών κ.ά., στοιχεία που απουσιάζουν από το σημερινό σχολείο. Τέλος πρέπει να παρατηρήσουμε ότι μια ενσωμάτωση της Π.Ε. στο Ω.Π. σαφώς διευκολύνεται από τη συμμετοχή αμιγών σχολικών τμημάτων στα προγράμματά της. Με αυτό τον τρόπο δίνεται η ευκαιρία να επωφελούνται των θεματικών αλλά και παιδαγωγικών προσεγγίσεων της Π.Ε. μεγάλος αριθμός μαθητών και όχι μόνο οι μαθητές εκείνοι που είναι ήδη θετικά διακείμενοι.. Άλλωστε από τη μέχρι τώρα εμπειρία μας, σε πολλά προγράμματα της Π.Ε. μετέχουν Περιβαλλοντικές Ομάδες, ως αμιγή τμήματα. Τέλος, δεν πρέπει να διαφεύγει της προσοχής μας και ο ρόλος του δασκάλου στην εναλλακτική αυτή παιδαγωγική πρόταση που παρέχει η Π.Ε., ρόλος που είναι πολύ σημαντικός. Πιστεύουμε ότι μια τέτοια πρόταση με τα χαρακτηριστικά που αναφέρθηκαν παραπάνω δεν είναι απλά μια ιδέα αλλά έχει δυνατότητα υλοποίησης ξεπερνώντας όποιες δυσκολίες. Και ίσως τότε καταφέρει να αναζωογονήσει τη σχολική ζωή. Και βέβαια η Π.Ε., σε αυτό που λέγεται ευέλικτη ζώνη ή ελεύθερη ζώνη σχολικών δραστηριοτήτων, πολλά μπορεί να προσφέρει. Γιατί και πλούσια θεματολογία διαθέτει και πλούσια εμπειρία και πλήθος παιδαγωγικών μεθόδων και διδακτικών τεχνικών έχει φέρει στο προσκήνιο και εκπαιδευτικούς που ασχολούνται με μεράκι διαθέτει …