Υπουργείο Εσωτερικών | Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

Σχόλιο του χρήστη 'Σύλλογος Υπαλλήλων Οικονομικής Πολιτικής Υπουργείου Οικονομικών' | 21 Ιουλίου 2025, 08:26

Μόνιμος Σύνδεσμος

Α) Με το υπό διαβούλευση νομοσχέδιο προβλέπεται η κατάργηση των υφιστάμενων πρωτοβάθμιων και δευτεροβάθμιων πειθαρχικών συμβουλίων και η ίδρυση του Ενιαίου Πειθαρχικού Συμβουλίου Ανθρώπινου Δυναμικού Δημόσιου Τομέα, οργάνου με πλήρη αρμοδιότητα εξέτασης όλων των πειθαρχικών υποθέσεων, αποτελούμενου αποκλειστικά από μέλη του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους (Ν.Σ.Κ). Η εν λόγω ρύθμιση εισάγει έναν ενιαίο βαθμό κρίσης, με μόνη δυνατότητα προσφυγής των υπαλλήλων ενώπιον των αρμόδιων διοικητικών δικαστηρίων, γεγονός που ενδέχεται να περιορίσει τις δυνατότητες επανεξέτασης της υπόθεσης σε διοικητικό επίπεδο και παράλληλα να επιβαρύνει τη διοικητική Δικαιοσύνη, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για περαιτέρω διοικητικές καθυστερήσεις και την επίτευξη του δεδηλωμένου σκοπού του υπό διαβούλευση νομοσχεδίου. Το ισχύον πειθαρχικό δίκαιο προβλέπει σύνθεση των συμβουλίων που διασφαλίζει, σε πρώτο και δεύτερο βαθμό, εγγυήσεις αμεροληψίας και θεσμικής ισορροπίας. Ειδικότερα, τα πρωτοβάθμια πειθαρχικά συμβούλια συγκροτούνται από πέντε μέλη, εκ των οποίων δύο εκλέγονται από τους συναδέλφους του διωκόμενου υπαλλήλου, ενώ η συμμετοχή δικαστικού λειτουργού και νομικού συμβούλου ενισχύει τη νομική τεκμηρίωση της κρίσης. Το δευτεροβάθμιο όργανο περιλαμβάνει εκπροσώπους της διοίκησης και των εργαζομένων, επιτρέποντας την επανεξέταση της υπόθεσης υπό συνθήκες θεσμικής σύνθεσης και αναλογικής συμμετοχής. Αντιθέτως, το υπό διαβούλευση νομοσχέδιο προβλέπει την ανασυγκρότηση των πειθαρχικών συμβουλίων κατά τρόπο που απομειώνει τις θεσμικές εγγυήσεις αμεροληψίας και πολυφωνίας, καθώς αντικαθιστά τον δικαστή και τους δύο εκλεγμένους εκπροσώπους των εργαζομένων με στελέχη του Ν.Σ.Κ. Η σύσταση ενός ενιαίου σώματος 50 πειθαρχικών ελεγκτών του Ν.Κ.Σ. που υπάγεται ιεραρχικά στο κράτος και είναι αρμόδιο για τη νομική του υποστήριξη, αποδυναμώνει τις εγγυήσεις δίκαιης κρίσης. Β) Το σχέδιο νόμου εισάγει τον θεσμό της «πειθαρχικής συνδιαλλαγής», παρέχοντας στον διωκόμενο υπάλληλο τη δυνατότητα να αποδεχθεί την αποδιδόμενη πειθαρχική ευθύνη, προκειμένου να του επιβληθεί ηπιότερη ποινή, χωρίς να απαιτείται πλήρης διερεύνηση της υπόθεσης και χωρίς την ενεργό συμμετοχή συλλογικού οργάνου. Η ρύθμιση αυτή ενδέχεται να εγείρει ζητήματα συμβατότητας με το τεκμήριο αθωότητας και το δικαίωμα αποτελεσματικής υπεράσπισης, καθώς μπορεί να δημιουργήσει κίνητρα παραίτησης από τα ανωτέρω δικαιώματα υπό τον φόβο αυστηρότερων κυρώσεων. Η απουσία ανεξάρτητου διαμεσολαβητικού μηχανισμού και τυπικών εγγυήσεων ελέγχου ενδέχεται να περιορίσει τη διαφάνεια της διαδικασίας. Γ) Επιπλέον, παρατηρείται εξομοίωση πειθαρχικών παραπτωμάτων διαφορετικής φύσεως και βαρύτητας. Η ταύτιση αδικημάτων του κοινού ποινικού δικαίου — όπως υπεξαίρεση, διαφθορά, πλαστογραφία ή πράξεις κατά της γενετήσιας ελευθερίας — με ενέργειες που σχετίζονται με συνδικαλιστική ή πολιτική δράση — όπως απείθεια, άρνηση αξιολόγησης, κριτική προς την προϊσταμένη αρχή ή συμμετοχή σε συλλογικές διεκδικήσεις — ενδέχεται να περιορίσει την άσκηση συνταγματικά κατοχυρωμένων δικαιωμάτων, όπως η συνδικαλιστική ελευθερία και η ελευθερία της έκφρασης, παραβιάζοντας την αρχή της αναλογικότητας. Η χρήση αόριστων και διασταλτικά ερμηνεύσιμων εννοιών, όπως «αναξιοπρεπής ή ανάρμοστη συμπεριφορά», «κακόβουλη άσκηση κριτικής», σε συνδυασμό με τη δυνατότητα επιβολής της βαρύτερης πειθαρχικής κύρωσης, ήτοι της οριστικής παύσης, δημιουργεί ένα θεσμικά επικίνδυνο πλαίσιο διώξεων για ενέργειες που σχετίζονται με τη θεμιτή συνδικαλιστική δράση και την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των συναδέλφων. Δ) Η προβλεπόμενη διεύρυνση, μέσω του υπό διαβούλευση νομοσχεδίου, των περιπτώσεων αυτοδίκαιης αργίας υπαλλήλων — χωρίς προηγούμενη κρίση ή γνώμη του αρμόδιου Πειθαρχικού Συμβουλίου — εγείρει ζητήματα συνταγματικής τάξης. Συγκεκριμένα, εισάγεται η δυνατότητα άμεσης θέσης υπαλλήλου σε αργία όχι μόνο σε περιπτώσεις προσωρινής κράτησης (όπως ήδη προβλέπεται), αλλά και σε περιπτώσεις επιβολής περιοριστικών όρων ή ακόμη και απλής σύλληψης, δηλαδή στο αρχικό στάδιο της ποινικής διαδικασίας. Η εφαρμογή της αυτοδίκαιης αργίας σε πρώιμα στάδια της ποινικής διαδικασίας εγείρει σοβαρά ερωτήματα συμβατότητας με το τεκμήριο αθωότητας και ενδέχεται να δημιουργήσει συνθήκες υπηρεσιακής αβεβαιότητας. Ε) Το σχέδιο νόμου εισάγει νέο πειθαρχικό πλαίσιο με αυστηρότερες κυρώσεις, θεσμοθετώντας πλέγμα κλιμακωτών και βαρύτερων ποινών σε σχέση με το ισχύον δίκαιο. Προβλέπεται επιβολή χρηματικών προστίμων έως και 100.000 ευρώ, τόσο ως αυτοτελείς διοικητικές κυρώσεις όσο και ως συνοδευτικά μέτρα σε περιπτώσεις παύσης, υποβιβασμού ή στέρησης βαθμολογικής εξέλιξης. Παράλληλα, επεκτείνεται η δυνατότητα αφαίρεσης έως τεσσάρων μισθολογικών κλιμακίων, ενώ εισάγεται η στέρηση του δικαιώματος προαγωγής ή χορήγησης μισθολογικού κλιμακίου για χρονικό διάστημα έως και πέντε έτη, καθώς και η απαγόρευση ανάθεσης καθηκόντων ευθύνης. Οι ρυθμίσεις αυτές, σε συνδυασμό με τις ως άνω προτεινόμενες ρυθμίσεις, ενδέχεται να έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην υπηρεσιακή πορεία και τις αποδοχές των υπαλλήλων.