Άρθρο 14 – (Άρθρο 18 Οδηγίας 2013/33/ΕΕ) – Λεπτομέρειες για τις συνθήκες στέγασης των αιτούντων

1. Εφόσον η στέγαση των αιτούντων παρέχεται σε είδος και όχι με τη μορφή επιδόματος ενοικίου, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 13 του παρόντος, η διαμονή δύναται να λαμβάνει χώρα στις ανοικτές δομές προσωρινής υποδοχής του άρθρου 10 του Ν. 4375/2016, ή σε δομές φιλοξενίας που λειτουργούν σε ιδιωτικά ή δημόσια κτίρια, προστατευόμενα διαμερίσματα, σε ξενοδοχεία ή άλλους χώρους κατάλληλα προσαρμοσμένους για τη στέγαση αιτούντων.

2. Οι αρμόδιες Αρχές υποδοχής και φιλοξενίας :

α) Μεριμνούν για τη στέγαση των οικογενειών στον ίδιο χώρο και για τη στέγαση των εξαρτώμενων ενηλίκων αιτούντων με ειδικές ανάγκες υποδοχής μαζί με τους ενήλικες συγγενείς που, σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία, έχουν την ευθύνη αυτών ενώ λαμβάνουν όλα τα κατάλληλα μέτρα για τη διασφάλιση της προστασίας της οικογενειακής ζωής.

β) Διασφαλίζουν τη δυνατότητα των αιτούντων να επικοινωνούν με συγγενείς, νομικούς συμβούλους, εκπροσώπους της Ύπατης Αρμοστείας του Ο.Η.Ε. για τους Πρόσφυγες και άλλων αναγνωρισμένων εθνικών, διεθνών και μη κυβερνητικών οργανισμών. Η πρόσβαση αυτή δύναται να περιορίζεται για λόγους ασφαλείας των χώρων φιλοξενίας ή των αιτούντων.

γ) Λαμβάνουν υπόψη για την επιλογή κατάλληλου χώρου φιλοξενίας ζητήματα που αφορούν στο φύλο, την ηλικία και τον βαθμό ευαλωτότητας των αιτούντων.

δ) Λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα για την αποφυγή βιαιοπραγιών και άσκησης βίας, ιδίως στις περιπτώσεις που σχετίζονται με το φύλο, συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής κακοποίησης και παρενόχλησης εντός των δομών υποδοχής.

ε) Μεριμνούν ώστε η μεταφορά αιτούντων σε άλλο χώρο στέγασης να πραγματοποιείται μόνον όταν είναι αναγκαία. Οι αρμόδιες Αρχές υποδοχής και φιλοξενίας εξασφαλίζουν στους αιτούντες τη δυνατότητα να ενημερώνουν τους νομικούς τους συμβούλους για τη μεταφορά και τη νέα τους διεύθυνση.

3. Το προσωπικό που εργάζεται στα Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης και στις δομές φιλοξενίας και υποδοχής, διαθέτει την κατάλληλη κατάρτιση μέσω σεμιναρίων που οργανώνονται με μέριμνα των αρμόδιων Αρχών υποδοχής και φιλοξενίας σε συνεργασία με την Ύπατη Αρμοστεία του Ο.Η.Ε. για τους Πρόσφυγες, το Υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης & Κοινωνικής Αλληλεγγύης, το Υπουργείο Υγείας ή άλλους εξειδικευμένους φορείς. Το προσωπικό υποχρεούται να τηρεί εχεμύθεια για προσωπικά δεδομένα των οποίων λαμβάνει γνώση κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του ή επ’ ευκαιρία αυτών.

4. Οι αιτούντες, των οποίων η αίτηση διεθνούς προστασίας έχει απορριφθεί και σε β’ βαθμό της διοικητικής διαδικασίας, υποχρεούνται να αποχωρήσουν από τα κέντρα φιλοξενίας εντός ευλόγου χρονικού διαστήματος, το οποίο δεν μπορεί να υπερβαίνει τις 60 ημέρες από την ημερομηνία επίδοσης της απορριπτικής απόφασης.

5. Οι αρμόδιες Αρχές υποδοχής και φιλοξενίας εκδίδουν, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 17, παρ. 2, του Ν. 4375/2016, γενικούς κανονισμούς λειτουργίας για τα κέντρα φιλοξενίας, στους οποίους συμπεριλαμβάνονται μεταξύ άλλων οι προβλέψεις των ως άνω παραγράφων του παρόντος, καθώς και οι προϋποθέσεις υπό τις οποίες δύναται να επιτρέπεται στους αιτούντες να συμμετέχουν στην καθημερινή λειτουργία των κέντρων αυτών.

6. Κατ` εξαίρεση, όταν έχουν εξαντληθεί προσωρινά οι δυνατότητες στέγασης εφαρμόζονται οι διατάξεις των άρθρων 16 παρ. 2 και 17 παρ. 9 του Ν. 4375/2016. Σε κάθε περίπτωση οι αρμόδιες Αρχές υποδοχής και φιλοξενίας διασφαλίζουν ότι καλύπτονται οι βασικές ανάγκες του αιτούντος.

  • Ως προς παρ.2 περ.δ’ και την λήψη μέτρων από τις αρμόδιες Αρχές υποδοχής και φιλοξενίας για αποφυγή βιαιοπραγιών και άσκησης κάθε είδους βίας (σωματικής και σεξουαλικής, συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής παρενόχλησης), προτείνεται η καλύτερη φύλαξη των δομών από αριθμητικά επαρκές προσωπικό ασφαλείας και η βελτίωση των υποδομών (πχ. επαρκής φωτισμός, ανδρικές τουαλέτες σε απόσταση από τις γυναικείες).
    Παράλληλα, προτείνεται η ενημέρωση των ενδιαφερομένων μερών σχετικά με αυτό το ζήτημα, η ύπαρξη υπηρεσίας νομικού, κοινωνικού λειτουργού, ψυχολόγου και διερμηνέα στην οποία να μπορεί να απευθυνθεί ο ανήλικος αλλά και τηλεφωνικής γραμμής άμεσης βοήθειας για τον ανήλικο. Τέλος, λόγω της καταφανούς ευαλωτότητάς του, πρέπει να δίνεται προτεραιότητα σε εγκατάστασή του σε ξενώνα φιλοξενίας εκτός στρατοπέδου.

  • Εκ μέρους του Σωματείου Υποστήριξης Διεμφυλικών (ΣΥΔ):

    Άρθρο 14 – Λεπτομέρειες για τις συνθήκες στέγασης των αιτούντων: και σε αυτό το άρθρο πρέπει να γίνουν αναγκαίες διορθώσεις όπως στο Άρθρο 7, που να αφορούν την διάσταση της ταυτότητας φύλου, για τους ίδιους ακριβώς λόγους. Συγκεκριμένα προτείνουμε την ακόλουθη αναδιατύπωση:

    “γ) Λαμβάνουν υπόψη για την επιλογή κατάλληλου χώρου φιλοξενίας ζητήματα που αφορούν στο φύλο, συμπεριλαμβανομένης της διάστασης της ταυτότητας φύλου, την ηλικία και τον βαθμό ευαλωτότητας των αιτούντων.
    δ) Λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα για την αποφυγή βιαιοπραγιών και άσκησης βίας, ιδίως στις περιπτώσεις που σχετίζονται με το φύλο, λαμβανομένης υπόψιν της διάστασης της ταυτότητας φύλου, συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής κακοποίησης και παρενόχλησης εντός των δομών υποδοχής.”

    Ακόμη, στο σημείο 4, οι αιτούντες που το αίτημα έχει απορριφθεί σε α’ και β’ βαθμό υποχρεούνται να αποχωρήσουν από τα κέντρα φιλοξενίας. Προτείνουμε, εάν εκκρεμεί προσφυγή εναντίον της απόρριψης στα διοικητικά δικαστήρια, να μην υπάρχει τέτοια υποχρέωση.