Αρχική Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Ψυχική Υγεία 2021-2030Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Ψυχική Υγεία 2021-2030.Σχόλιο του χρήστη Πανελλήνια Ομοσπονδία ΚοιΣΠΕ | 23 Φεβρουαρίου 2023, 14:28
  • Σχόλιο του χρήστη 'Πανελλήνια Ομοσπονδία ΚοιΣΠΕ' | 23 Φεβρουαρίου 2023, 14:28

    Σχόλια και προτάσεις της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας ΚοιΣΠΕ σχετικά με το υπό διαβούλευση Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Ψυχική Υγεία 2021-2030 Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Κοινωνικών Συνεταιρισμών Περιορισμένης Ευθύνης, η οποία αποτελεί το δευτεροβάθμιο όργανο εκπροσώπησης του συνόλου των Κοινωνικών Συνεταιρισμών της χώρας χαιρετίζει την διαδικασία διαβούλευσης στην οποία τέθηκε το νέο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Ψυχική Υγεία 2021 -2030. Η διαβούλευση ως ανοιχτή και δημοκρατική διαδικασία δίνει την ευκαιρία στους πολίτες, στην κοινωνία των πολιτών, στους επαγγελματίες ψυχικής υγείας, στους φορείς που ασχολούνται με την ψυχική υγεία, στις επιστημονικές και επαγγελματικές ενώσεις και φυσικά στα άτομα που βιώνουν τις προκλήσεις στην ψυχική υγεία τους να εκφράσουν τις απόψεις τους για το Σχέδιο και να προτείνουν βελτιώσεις στην κατεύθυνση συμπερίληψης όσο το δυνατό περισσότερων απόψεων. Η έκταση του Εθνικού Σχεδίου σε συνδυασμό με τον βραχύ χρόνο στον οποίο τέθηκε σε διαβούλευση καθιστά αρκετά δυσχερή την μελέτη του και την υποβολή σχολίων και προτάσεων εν τω συνόλω και για τον λόγο αυτό προτείνουμε καταρχάς την χρονική επέκταση της διαβούλευσης κατά δέκα τουλάχιστον ημέρες ακόμα, με σκοπό να υπάρξει περισσότερος χρόνος για σχόλια και προτάσεις βελτίωσης. Αφού εκφράσουμε τα συγχαρητήρια στην Υφυπουργό Ψυχικής Υγείας κα. Ράπτη και τους συνεργάτες της καθώς και στα μέλη της Μόνιμης Επιτροπής για την παρακολούθηση της υλοποίησης του σχεδιασμού για την ψυχική υγεία για τις άοκνες προσπάθειες τους στην κατάρτιση του παρόντος Σχεδίου, παραθέτουμε μερικές σκέψεις και προτάσεις για την βελτίωση του τελικού κειμένου. Είναι γνωστό ότι η Δημόσια Υγεία ήταν πάντα στο περιθώριο των Πολιτικών Υγείας σε σχέση με τις Υπηρεσίες Υγείας, οι οποίες κυριαρχούσαν, αναπαράγοντας εν πολλοίς το βιοϊατρικό μοντέλο της υγείας αλλά κυρίως της ασθένειας. Η Ψυχική Υγεία ήταν και εν πολλοίς παραμένει στρυμωγμένη στο περιθώριο των επιλογών του Συστήματος Υπηρεσιών Υγείας, και οι ανάγκες των ανθρώπων ήταν και εν μέρει ακόμα παραμένουν στρυμωγμένες σε άσυλα παγκοσμίως που δεν προσφέρουν τίποτε παραπάνω από μία κακής ποιότητας κάλυψη στεγαστικών αναγκών. Τα τελευταία τριάντα έτη στην χώρα μας υιοθετείται βαθμιαία μία διαφορετική προσέγγιση που ξεκινά από την κατάργηση των ασύλων-ψυχιατρείων, πορεύεται μέσα από την υπέρβαση των ασυλικών νοοτροπιών και στερεοτύπων του συστήματος υγείας, των επαγγελματιών ψυχικής υγείας αλλά και ολόκληρης της κοινωνίας και πορεύεται σταθερά στην δημιουργία πανελλαδικά Ολοκληρωμένων Κοινοτικών Δικτύων Ψυχικής Υγείας. Μετά από τα τρία χρόνια της πανδημίας, αναδύεται η πρόκληση για την Ψυχική Υγεία να εξέλθει από το περιθώριο των πολιτικών της Δημόσιας Υγείας, όπως και η Δημόσια Υγεία οφείλει να καταλάβει διακριτό και σημαντικό ρόλο δίπλα στα Συστήματα και τις Υπηρεσίες Υγείας. Είναι πλέον επιστημονικά τεκμηριωμένο ότι οι κοινωνικοί καθοριστές έχουν καταλυτικό ρόλο στην Ψυχική Υγεία. Έτσι διαστάσεις και έννοιες όπως για παράδειγμα η πρόσβαση στην εκπαίδευση και στην αξιοπρεπή εργασία καταλαμβάνουν όλο και περισσότερο χώρο στις επιλογές που γίνονται για την βελτίωση της Ψυχικής Υγείας. Το Εθνικό Σχέδιο Δράσης και οι προτάσεις των μελών της Μόνιμης Επιτροπής για την παρακολούθηση της υλοποίησης του σχεδιασμού για την Ψυχική Υγεία, πάνω στις οποίες αυτό βασίστηκε έχουν λάβει σοβαρά υπόψη όλους τους παράγοντες εκείνους που επηρεάζουν την ψυχική υγεία και την ψυχική ασθένεια και έχουν καταγραφεί στη διεθνή βιβλιογραφία ως προσδιοριστές ή κοινωνικοί καθοριστές της υγείας (social determinants of health). Όλα τα παραπάνω οριοθετούν αλλά κυρίως προτάσσουν την έννοια της ψυχικής υγείας και της ευεξίας λαμβάνοντας υπόψη τον τρόπο ζωής (lifestyle) και τις κοινωνικές συνθήκες, ευελπιστώντας μέσα από το Σχέδιο Δράσης να βελτιωθεί η Υγεία του πληθυσμού, μέσα από την βελτίωση της ψυχικής του υγείας. Η πρώτη παρατήρηση προέρχεται από την σημαντική ανάδειξη στο Σχέδιο Δράσης της διάστασης αφενός των παρεμβάσεων για την εξασφάλιση εργασίας σε άτομα που αντιμετωπίζουν προκλήσεις στην ψυχική τους υγεία, αφετέρου της φροντίδας την ψυχικής υγείας των εργαζομένων, ιδίως του συστήματος υγείας. Δύο λοιπόν από τους δέκα άξονες του Εθνικού σχεδίου είναι αφιερωμένοι σε ένα σημαντικό κοινωνικό προσδιοριστή της ψυχικής υγείας μας που είναι η εργασία, εξίσου σημαντικό με την πρόσβαση σε ποιοτικές υπηρεσίες εκπαίδευσης. Ο πέμπτος άξονας όπου προβλέπεται η ολοκλήρωση του Δικτύου των ΚοιΣΠΕ και η περαιτέρω ενίσχυση τους, θα πρέπει να περιλάβει περισσότερες δράσεις για την μεταλαμπάδευση της εμπειρίας και της τεχνογνωσίας των ΚοιΣΠΕ στο σύστημα Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας, το οποίο εδώ και πολλά χρόνια παραπαίει από την ατολμία να εμπιστευθεί η πολιτεία αλλά και μέρος της κοινωνίας τις Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις (ΚοινΣΕπ). Αυτό αδικεί τις ΚοινΣΕπ Ένταξης οι οποίες καλούνται σε δύσκολες συνθήκες να βοηθήσουν άτομα από ευάλωτες και ευπαθείς ομάδες πληθυσμού να βγουν από το περιθώριο. Περαιτέρω προτείνεται να ενταχθεί στο Σχέδιο μία σειρά κεντρικών δράσεων του Υπουργείου Υγείας για την ευαισθητοποίηση των στελεχών του Τομέα Υγείας, αλλά και των στελεχών των Υπουργείων και των ΟΤΑ για την ενίσχυση των ΚοιΣΠΕ και των ΚοινΣΕπ Ένταξης μέσω των ενημέρωσης επί των νομοθετημάτων που υπάρχουν και μπορούν να αξιοποιηθούν περαιτέρω. Σχετικά με τον άξονα 8 «Ενίσχυση της ένταξης ατόμων με προβλήματα ψυχικής υγείας στην αγορά εργασίας και ανάπτυξη προγραμμάτων για την προστασία της ψυχικής υγείας των εργαζομένων» προτείνουμε να υπάρξει διακριτή πρόβλεψη για την θεσμοθέτηση και ανάθεση στους ΚοιΣΠΕ, οι οποίοι έχουν τεράστια πλέον εμπειρία στην Υποστηριζόμενη Απασχόληση, Ολοκληρωμένων Γραφείων Υποστηριζόμενης Απασχόλησης, με αξιοποίηση και εφαρμογή του Εξειδικευμένου Ελληνικού Μοντέλου Υποστηριζόμενης Απασχόλησης των ΚοιΣΠΕ (έχει δημιουργηθεί από την ΠΟΚοιΣΠΕ). Η δράση αυτή αποτελεί αναγκαιότητα για την απασχόληση ατόμων με σοβαρά ψυχοκοινωνικά προβλήματα μέσω των ΚοιΣΠΕ και στην ελεύθερη αγορά. Η δράση προτείνουμε να υποστηρίζεται και να συντονίζεται από την ΠΟΚοιΣΠΕ. Επίσης προτείνουμε την διακριτή πρόβλεψη για ανάθεση στους ΚοιΣΠΕ προγραμμάτων και κέντρων ημέρας που αποσκοπούν στην βελτίωση της ψυχικής υγείας των εργαζομένων. Σχετικά με τον άξονα 9 «Προστασία των δικαιωμάτων των ψυχικά ασθενών και καταπολέμηση του κοινωνικού στίγματος, με ταυτόχρονη ενδυνάμωση της φωνής των ψυχικά ασθενών και των οικογενειών τους», προτείνουμε την πρόβλεψη διακριτής παρέμβασης για την ενίσχυση των Συλλόγων Αυτοεκπροσώπησης των ατόμων που αντιμετωπίζουν προκλήσεις στην ψυχική τους υγεία με σκοπό την δημιουργία ενός πανελλαδικού δικτύου Συλλόγων. Περαιτέρω προτείνουμε την πρόβλεψη διακριτής παρέμβασης με συμπερίληψη δράσεων, προγραμμάτων και δομών για την ενίσχυση της συνηγορίας μέσω της ίδρυσης και λειτουργίας πανελλαδικού δικτύου Συλλόγων Οικογενειών και φροντιστών ατόμων με προβλήματα ψυχικής υγείας, Ληπτών Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας που επίσης περιλαμβάνουν εθελοντές επαγγελματίες ψυχικής υγείας και ευαισθητοποιημένους πολίτες αλλά και φίλους των Συλλόγων αυτών, μέσω της ενίσχυσης και υπό τον συντονισμό της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Συλλόγων Οργανώσεων για την Ψυχική Υγεία (ΠΟΣΟΨΥ).