Στο πρώτο εδάφιο της παρ. 10 του άρθρου 86 του ν. 4662/2020 (Α’ 27), περί Υπηρεσίας Εναερίων Μέσων Πυροσβεστικού Σώματος, οι λέξεις «Με προεδρικό διάταγμα που εκδίδεται μετά από πρόταση του Υπουργού Προστασίας του Πολίτη» αντικαθίσταται από τις λέξεις «Με απόφαση του Υπουργού Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας», και η παρ. 10 διαμορφώνεται ως εξής:
«10. Με απόφαση του Υπουργού Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας καθορίζονται τα προσόντα του προσωπικού αυτού, ο τρόπος και η διαδικασία επιλογής του, τα αρμόδια όργανα, ο ανώτατος χρόνος απασχόλησής του και κάθε άλλο σχετικό θέμα. Οι αποδοχές του ως άνω προσωπικού καθορίζονται με κοινή απόφαση των Υπουργών Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών και Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας.».
Η αλλαγή από προεδρικό διάταγμα σε υπουργική απόφαση για τον καθορισμό της διαδικασίας επιλογής προσωπικού της Υπηρεσίας Εναέριων Μέσων του Πυροσβεστικού Σώματος δεν αποτελεί «αδυναμία δημοκρατίας», αλλά «απλούστευση και αποκέντρωση διαδικασιών», με σεβασμό στους θεσμούς και τα συστήματα ελέγχου. Αναλύοντας την έχουμε εύκολα τα εξής:
1. Αποτελεσματικότητα & Ταχύτητα
Το προεδρικό διάταγμα απαιτεί περισσότερες γραφειοκρατικές διαδικασίες (π.χ. έγκριση από το Υπουργικό Συμβούλιο, δημοσίευση στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως). Η υπουργική απόφαση επιταχύνει την εξειδικευμένη λήψη αποφάσεων, ιδιαίτερα σε τομείς όπως η πυροσβεστική, όπου «η ταχύτητα προσλήψεων μπορεί να σώσει ζωές».
2. Δημοκρατικός Έλεγχος & Νομιμότητα
Ο ισχυρισμός ότι οι υπουργικές αποφάσεις «δεν ελέγχονται» είναι τουλάχιστον ανακριβής:
– Το ΣτΕ μπορεί να ακυρώσει οποιαδήποτε υπουργική απόφαση αν κριθεί παράνομη (άρθρο 95 Συντάγματος).
– Η απόφαση του Υπουργού Κλιματικής Κρίσης υποχρεούται να συμβαδίζει με το εθνικό και ενωσιακό δίκαιο, όπως όλες οι διοικητικές πράξεις.
– Η κοινή απόφαση με το Υπουργείο Οικονομικών (για τις αποδοχές) εξασφαλίζει «επιπλέον φραγμούς» στην όλη διαδικασία.
3. Εκσυγχρονισμός Δημόσιας Διοίκησης
Η μεταφορά αρμοδιοτήτων σε «ειδικευμένους υπουργούς» (εν προκειμένω του Κλιματικής Κρίσης) ακολουθεί την ευρωπαϊκή πρακτική της αποκέντρωσης. Το προεδρικό διάταγμα είναι κατάλληλο για θεμελιώδη ζητήματα (π.χ. οργάνωση δημόσιων φορέων), αλλά όχι για «τεχνικές λεπτομέρειες» όπως οι προϋποθέσεις πρόσληψης εναέριων πυροσβεστών.
4. Εξειδίκευση & Προσαρμοστικότητα
Ο Υπουργός Κλιματικής Κρίσης, ως άμεσα υπεύθυνος για την πυροσβεστική, γνωρίζει καλύτερα τις ανάγκες του Σώματος. Με υπουργική απόφαση μπορεί να προσαρμόζει γρήγορα κριτήρια (π.χ. νέες τεχνολογικές απαιτήσεις), χωρίς την ενδεχόμενη καθυστέρηση ενός προεδρικού διατάγματος.
5. Διαφάνεια & Έλεγχος
Η νέα ρύθμιση δεν καταργεί τους δημοσιονομικούς ελέγχους:
– Οι αποδοχές ορίζονται με κοινή απόφαση Υπ. Οικονομικών, εξασφαλίζοντας ορθονομία.
– Η απόφαση δημοσιεύεται και είναι διαθέσιμη για έλεγχο από το κοινό και τα ΜΜΕ.
Το συμπέρασμα που προσωπικά εξάγω είναι πως η αλλαγή ενισχύει τη λειτουργικότητα του Π.Σ. χωρίς να θίγει το συνταγματικό πλαίσιο. Οι όποιοι φόβοι για έλλειψη ελέγχου αγνοούν ότι:
– Το ΣτΕ παραμένει επόπτης.
– Οι αποφάσεις υπόκεινται σε διπλές εγκρίσεις (Υπ. Οικονομικών).
– Η μείωση γραφειοκρατίας εξυπηρετεί το δημόσιο συμφέρον.
Η αλλαγή από έκδοση προεδρικού διατάγματος σε υπουργική απόφαση, είναι απαράδεκτη, διότι αδυνατίζει σε επίπεδο δημοκρατίας και νομιμότητας. Ο τρόπος πρόσληψης και η διαδικασία επιλογής του προσωπικού, τα αρμόδια όργανα που αποφασίζουν, ο ανώτατος χρόνος απασχόλησής του και κάθε άλλο σχετικό θέμα, με το προεδρικό διάταγμα ελέγχεται από το Συμβούλιο Επικρατείας, με την Υπουργική Απόφαση δεν ελέγχονται από κανέναν, ως προς τη νομιμότητα τους.