1. Οι ΧΕΧ διαθέτουν πλήρη και σαφή εσωτερικό κανονισμό λειτουργίας. Στον εσωτερικό κανονισμό λειτουργίας αποτυπώνονται αναλυτικά οι διαδικασίες και πρακτικές που ακολουθούνται κατά τη διάρκεια εισόδου, παραμονής και εξόδου από τον ΧΕΧ, καθώς και οι παρεχόμενες από αυτόν υπηρεσίες, η στελέχωσή του, οι αρμοδιότητες του προσωπικού του και ο τρόπος τήρησης του Μητρώου του. Ο κανονισμός του ΧΕΧ περιλαμβάνει κώδικα δεοντολογίας. Ο κανονισμός λειτουργίας του ΧΕΧ περιλαμβάνει προδιαγραφές υγιεινής, καθώς και πρωτόκολλα ασφαλείας και αντιμετώπισης έκτακτων περιστατικών.
2. Οι Χώροι Εποπτευόμενης Χρήσης (ΧΕΧ):
Α. Διαθέτουν έως δώδεκα (12) θέσεις εποπτευόμενης χρήσης ναρκωτικών, τα οποία έχουν προ-αποκτηθεί από τους/τις λήπτες/τριες των υπηρεσιών των ΧΕΧ και βρίσκονται στην κατοχή τους κατά την είσοδο τους στον χώρο.
Β. Λειτουργούν κατ’ ελάχιστο οκτώ ώρες καθημερινά και διαθέτουν ευδιάκριτα σημεία εισόδου, στα οποία τοποθετείται ειδική σήμανση.
Γ. Στεγάζονται στο κέντρο αστικών περιοχών και σημεία των πόλεων όπου πραγματοποιείται συστηματική αγοροπωλησία και δημόσια χρήση ναρκωτικών ουσιών, καθώς και συνάθροιση πληθυσμών τοξικοεξαρτημένων και χρηστών ναρκωτικών ουσιών. Οι ΧΕΧ γειτνιάζουν με υπηρεσίες αντιμετώπισης της εξάρτησης και ιδιαίτερα με υπηρεσίες μείωσης της βλάβης, όπως οι μονάδες άμεσης πρόσβασης.
Δ. Διαθέτουν κατάλληλους και επαρκείς χώρους για τις υπηρεσίες που παρέχουν και την εγκατάσταση του απαραίτητου εξοπλισμού. Ειδικότερα, οι ΧΕΧ διαθέτουν διακριτές θέσεις για την ενέσιμη χρήση ναρκωτικών ουσιών που δεν βρίσκονται σε δημόσια θέα και διασφαλίζουν την ανωνυμία και την ιδιωτικότητα των ληπτών/ριών των υπηρεσιών. Επιπλέον, διαθέτουν διακριτούς χώρους συμβουλευτικής και ενημέρωσης, καθώς και αυτοτελείς χώρους παραμονής πριν και μετά τη χρήση. Οι ΧΕΧ διαθέτουν διακριτούς χώρους για κάθε άλλη υπηρεσία που παρέχουν σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 2 της παρούσας Υπουργικής Απόφασης. Οι ΧΕΧ δεν μπορούν να είναι μικρότεροι από 60 τ.μ.. Οι κατάλληλα διαμορφωμένες θέσεις για την ενέσιμη χρήση δεν μπορούν να είναι μικρότερες από 3 τ.μ. ανά άτομο. Οι χώροι παραμονής πριν και μετά τη χρήση δεν μπορούν να είναι μικρότεροι από 3 τ.μ. ανά άτομο. Ο υπολογισμός του αριθμού των ατόμων που ορίζει την ελάχιστη επιφάνεια των χώρων του ΧΕΧ προσδιορίζεται από των αριθμό των διαθέσιμων θέσεων εποπτευόμενης χρήσης που πρόκειται να λειτουργήσει, αθροιζόμενου με τον αριθμό του προσωπικού που θα παρευρίσκεται και εργάζεται σε κάθε διακριτό χώρο του ΧΕΧ.
4. Οι απαιτήσεις των κτιριακών εγκαταστάσεων των ΧΕΧ είναι σύμφωνες με τις γενικές και ειδικές πολεοδομικές διατάξεις και το ισχύον δίκαιο για θέματα αντοχής, σταθερότητας, ευστάθειας και ανθεκτικότητας. Οι ΧΕΧ πληρούν τις αναγκαίες προδιαγραφές ασφάλειας, υγιεινής, πυρασφάλειας και ηλεκτρο-μηχανολογικών εγκαταστάσεων σύμφωνα με το ισχύον δίκαιο. Οι ΧΕΧ πληρούν τις απαιτήσεις προσβασιμότητας από ΑΜΕΑ.
5. Το σημείο στέγασης του ΧΕΧ, οι προδιαγραφές των κτιριακών του εγκαταστάσεων, οι διακριτοί χώροι του ΧΕΧ, η επιφάνειά τους και οι υπηρεσίες που θα παρέχονται σε αυτούς, το ωράριο λειτουργίας του, καθώς και οι διαθέσιμες θέσεις εποπτευόμενης χρήσης περιγράφονται και ορίζονται σαφώς στην άδεια λειτουργίας που χορηγείται από τον Υπουργό Υγείας για τον Χώρο Εποπτευόμενης Χρήσης.
Προσθέτουμε ακόμα μερικάσημεία απαραίτητα–κατά τη γνώμη μας για την αποτελεσματικότητα της παρέμβασης και την ολιστική κάλυψη τωναναγκών του πληθυσμού-στόχου. Τα ευεργετικά αποτελέσματα των χώρων εποπτευόμενης χρήσης μπορούν να επιτευχθούν στο μέγιστο βαθμό μόνο αν ο πληθυσμός-στόχος έχει επαρκή και άμεση πρόσβαση στην υπηρεσία.
Οι υπηρεσίες, πρέπει να είναι διαθέσιμες, προσβάσιμες, αποδεκτές και ποιοτικές.
Παράγοντες που πρέπει απαραίτητα να ληφθούν υπόψη κατά το σχεδιασμό της συγκεκριμένης παρέμβασης και θα εξασφαλίσουν την αποτελεσματικότητά της καλύπτοντας τις πραγματικές ανάγκες των ανθρώπων που κάνουν χρήση ψυχοδραστικών ουσιών αποτελούν:
-επαρκής γεωγραφική κάλυψη και εγγύτητα σε χώρους που γίνεται χρήση ψυχοδραστικών(στοιχεία από έρευνες δείχνουν ότι οι άνθρωποι δεν θα διανύσουν απόσταση που ξεπερνά τα δυο χιλιόμετρα από το σημείο που βρίσκονται/προμηθεύονται την ουσία για να προσεγγίσουν μια υπηρεσία μείωσης της βλάβης). Ως εκ τούτου, είναι ζωτικής σημασίας να διασφαλιστεί πως η θέση του χώρου ανταποκρίνεται στην ανάγκη τόσο της περιοχής όσο και των χρηστών.
-διευρυμένο ωράριο προσαρμοσμένο στις ανάγκες των εξυπηρετούμενων (Το ωράριο λειτουργίας 8ωρο είναι πολύ λίγο, για αρχή θα μπορούσε να είναι 12ωρο με πρόβλεψη για εικοσιτετράωρη λειτουργία στο μέλλον)
-την υιοθέτηση μέτρων ασφαλέστερης χρήσης ανάλογα με τους διαφορετικούς τρόπους χρήσηςτης κάθε ουσίας. Η ουσία και ο τρόπος χρήσης ποικίλλει από τη μία περιοχή στην άλλη και αυτό πρέπει να λαμβάνεται υπόψη όσον αφορά στις υπηρεσίες που προσφέρονται στο εκάστοτε πλαίσιο. Ο εξοπλισμός που παρέχεται πρέπει να ταιριάζει στο τοπικό σκηνικό, λαμβάνοντας υπόψη παράγοντες όπως ο τύπος της ουσίας, ο τρόπος χρήσης και προετοιμασίας της
-στοχευμένες υπηρεσίεςανάλογα με το φύλο (ειδικές υπηρεσίες για γυναίκες), την ηλικία και την εθνικότητα (διερμηνεία, διαπολιτισμική διαμεσολάβηση)
-ολιστική φροντίδα: δυνατότητα άμεσης πρόσβασης σε ένα ολοκληρωμένο πακέτο παρεμβάσεων Μείωσης της Βλάβης και σε επιστημονικά τεκμηριωμένες υπηρεσίες θεραπείας της εξάρτησης
-εξασφάλιση ενός μακροπρόθεσμου και βιώσιμου πλάνου υλοποίησης
-εμπλοκή της τοπικής κοινωνίας και της κοινότητας των χρηστών ψυχοδραστικών ουσιών
– διασφάλιση του δικαιώματος στο απόρρητο
-εξειδικευμένο προσωπικόπου θα σέβεται και θα προωθεί τις βασικές αρχές μείωσης της βλάβης5, ακολουθώντας μια ισορροπημένη προσέγγιση με επίκεντρο τις ανάγκες του ατόμου. Είναι απαραίτητο στο προσωπικό να συμπεριλαμβάνονται άνθρωποι από την κοινότητα των χρηστών ψυχοδραστικών ουσιών
-υιοθέτηση τεχνογνωσίας αναφορικά με τις καλές πρακτικές που εφαρμόζουν χώρες του εξωτερικού
-χρήση της εμπειρίας που προέκυψε κατά τη λειτουργία του εποπτευόμενου σταθμού «ΟΔΥΣΣΕΑΣ»
ΑΡΘΡΟ 3
2Α: Σύμφωνα με έρευνα(Woods, 2014)κατά μέσο όρο οι εγκαταστάσεις προσφέρουν 7 θέσεις για ενέσιμη χρήση (με εύρος θέσεων από 1 έως 13 θέσεις) και 4 θέσεις για καπνιστή/εισπνεόμενη χρήση (πάντα με τον κατάλληλο εξοπλισμό.
2Β: να διευκρινιστεί το «ειδική σήμανση». Να διασφαλίζεται η ιδιωτικότητα του ατόμου που θα κάνει χρήση του ΧΕΧ, διαφορετικά κάτι τέτοιο θα μπορούσε να στιγματίσει, φοβίσει, εμποδίσει το άτομο και να το αποτρέψει από τη χρήση της υπηρεσίας
2Γ: προτείνουμε τη διακοπή χρήσης του όρου «τοξικοεξαρτημένος» και αντικατάσταση με τον όρο «άνθρωπος που κάνει χρήση ψυχοδραστικών ουσιών». Επίσης, προτείνουμε να διορθωθεί συνολικά η διατύπωση αυτού τη σημείου, με προτιμότερη αυτή τη διατύπωση:»Στεγάζονται στο κέντρο αστικών περιοχών και σημεία των πόλεων όπου υπάρχει υψηλή συγκέντρωση ανθρώπων που κάνουν χρήση ψυχοδραστικών ουσιών». Η απόσταση που θα έχουν να διανύσουν οι άνθρωποι δεν πρέπει να είναι μεγάλη. Επίσης, οι ΧΕΧ θα είναι αποτελεσματικότερο να βρίσκονται ενσωματωμένοι σε ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο υπηρεσιών, ακολουθώντας το μοντέλο του ‘integrated approach» ή πολύ κοντά με άλλες υπάρχουσες δομές άμεσης πρόσβασης και μείωσης βλάβης, όπως πολύ σωστά αναφέρεται στο σημείο αυτό.
2Δ:
-αναφέρεται πως ‘Ειδικότερα, οι ΧΕΧ διαθέτουν διακριτές θέσεις για την ενέσιμη χρήση ναρκωτικών». Και πάλι τονίζουμε ότι οι ΧΕΧ, διεθνώς, δεν απευθύνονται μόνο στην ενέσιμη χρήση. Κάτι τέτοιο θα δημιουργήσει εμπόδιο στην ανάπτυξη ΧΕΧ για άλλους τρόπους χρήσης, που ίσως έχουν και μεγαλύτερη επικράτηση αυτή τη στιγμή στην Αθήνα τουλάχιστον (π.χ.σίσα. Η έκθεση του EMCDDA που αναφέρεται και στην εισαγωγή της Υπουργικής,περιγράφει πως πλέον αρκετές χώρες λόγω της ανάγκης έχουν φροντίσει να καλύπτουν και άλλες μορφές χρήσης (καπνιστή-εισπνεόμενη) – μάλιστα στην Ολλανδία εξετάζουν την πιθανότητα για δημιουργία ΧΕΧ για το αλκοόλ.
-περιγράφεται πως: «Οι κατάλληλα διαμορφωμένες θέσεις για την ενέσιμη χρήση δεν μπορούν να είναι μικρότερες από 3 τ.μ. ανά άτομο». Προσοχή, να διασφαλίζεται η πρόσβαση σε ΑΜΕΑ έτσι όπως αναφέρεται σε άλλο σημείο στην υπουργική; Επίσης, πρέπει να υπάρχει επαρκής χώρος για τη διαχείριση των περιστατικών υπερδοσολογίας, την παροχή πρώτων βοηθειών, την ανάνηψη και την είσοδο/έξοδο φορείου σε περίπτωση που χρειαστεί να επέμβει/παραλάβει ΕΚΑΒ.
Σε σχέση με την παράγραφο Γ του άρθρου 3:
Η λέξη αγοροπωλησία δεν αποτελεί νομικό όρο, αλλά όρο γλώσσας αργκο, καθώς επίσης και εσφαλμένη ως προς την ορθογραφία, εξ ου και θα μπορούσε κανεις, ακόμα και μη νομικός, να εικάσει κάποια σχετική προχειρότητα.
Ο νομικός όρος ήταν και είναι «πώληση».
Να επισημανθεί όμως ότι πρόκειται για πώληση και δημόσια χρήση παρανόμως αποκτηθέντων ναρκωτικών ουσιών και σκευασμάτων, γι αυτό και δεν εμπίπτει στον όρο πώληση, όπως περιγράφεται στον Ελληνικό Αστικό Κώδικα.
Να αποσαφηνιστούν:
α) ποιος αποφασίζει και με ποια κριτήρια πότε πρόκειται για «συστηματική αγοροπωλησία»,
β) τι σημαίνει «δημόσια χρήση»?
γ) τι σημαίνει «συνάθροιση πληθυσμών»?
δ) το κριτήριο για το ποια έννοια της συνάθροισης εμπίπτει στην αόριστη αξιολογική έννοια «συνάθροιση πληθυσμών». Είναι κριτήριο ποιοτικό ή ποσοτικό? αφορά τα άτομα ή και τις ποσότητες των ναρκωτικών ουσιών?
ε) Συμμετέχει η Αστυνομία ή άλλως κρατικός φορέας στη διαπίστωση των άνω όρων?
στ) Σε ποιο χρονικό σημείο θα πρέπει να υπάρχουν οι όροι και οι προϋποθέσεις της Γ. παραγράφου? Σήμερα? γενικά? κατά τη χορήγηση της άδειας λειτουργίας?
Οι δημόσιοι χώροι, όπου λαμβάνουν χώρα συναλλαγές παράνομες με ναρκωτικές ουσίες, επιλέγονται από τους εμπόρους και τους χρήστες και από καιρό εις καιρόν, αλλάζουν. Θα ορίζονται ad hoc οι ΧΕΧ? Θα ερωτώνται οι έμποροι και οι χρήστες για το που θα μετακινηθούν? Η Αστυνομία θα ερωτάται?
Οι ΧΕΧ θα τους ακολουθούν, αναζητώντας τα βήματα των εμπόρων και των χρηστών? Θα είναι και οι ίδιοι κινητές μονάδες?
ζ)Πως ορίζεται το «κέντρο αστικών περιοχών»?
Είναι όρος που αποσαφηνίζεται με πολεοδομικά κριτήρια?
Είναι οι γνωστές γειτονιές? είναι τα δημοτικά διαμερίσματα?
Να ληφθεί σοβαρά υπ’ όψιν η μέριμνα της αιτιολογικής έκθεσης του νομοσχεδίου σε σχέση με τη μείωση της δημόσιας όχλησης, καθώς με τους ΧΕΧ οι υφιστάμενοι χώροι χρήσης θα συγκεντρώσουν μεγάλων αριθμό εμπόρων ναρκωτικών, άρα πράξεις άδικες που δημιουργούν περιβάλλον παραβατικότητας και ανομίας, που γύρω από τους ΧΕΧ, παραμένουν καταλογιστές πράξεις, εκτοπίζοντας τους κατοίκους των αστικών περιοχών.
Θα πρέπει να αναφέρονται ρητά οι τοποι δημιουργίας ΧΕΧ, ώστε να γίνεται ad hoc στάθμιση των συμφερόντων και των εννόμων αγαθών που προστατεύονται.
Να ληφθεί υπ’ όψιν, κατά την επιλογή των αστικών περιοχών, ότι η δημιουργία ΧΕΧ πιθανόν να αλλάξει δραστικά το χαρακτήρα και τη χρήση των αστικών αυτών περιοχών και επομένως να αποτελέσουν περιορισμούς κυριότητας, με αναλογική εφαρμογή, όπως αυτοί περιγράφονται στα άρθρα 1003 επόμενα Αστικού Κώδικα [γειτονικό δίκαιο], που υπερισχύει οποιασδήποτε υπουργικής απόφασης. Σημειούται ότι η συνδρομή των όρων των άρθρων του γειτονικού δικαίου δημιουργεί αγώγιμα δικαιώματα.