Στο άρθρο 16 του ν. 4837/2021 (Α’ 178), περί Σύνθεσης του Εθνικού Συμβουλίου Προσχολικής Αγωγής και Διαπαιδαγώγησης, επέρχονται οι ακόλουθες τροποποιήσεις: α) στον τίτλο του άρθρου αα) διαγράφεται η λέξη «Προσχολικής» και αβ) η λέξη «Διαπαιδαγώγησης» αντικαθίσταται από τις λέξεις «Φροντίδας στην Πρώιμη Παιδική Ηλικία», β) η παρ. 1 αντικαθίσταται και το άρθρο 16 διαμορφώνεται ως εξής:
«Άρθρο 16
Σύνθεση του Εθνικού Συμβουλίου Αγωγής και Φροντίδας στην Πρώιμη Παιδική Ηλικία
- Το Εθνικό Συμβούλιο Αγωγής και Φροντίδας στην Πρώιμη Παιδική Ηλικία συγκροτείται με κοινή απόφαση των Υπουργών Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας και Εσωτερικών και αποτελείται από τα εξής μέλη και τους αναπληρωτές τους:
α) τον Γενικό Γραμματέα Δημογραφικής και Στεγαστικής Πολιτικής του Υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, ως Πρόεδρο,
β) τον Γενικό Γραμματέα Αυτοδιοίκησης και Αποκέντρωσης του Υπουργείου Εσωτερικών, ως Αντιπρόεδρο,
γ) έναν (1) εκπρόσωπο από το Υπουργείο Εσωτερικών, αρμόδιο για ζητήματα οργάνωσης και λειτουργίας των βρεφικών, βρεφονηπιακών και παιδικών σταθμών,
δ), έναν (1) εκπρόσωπο από το Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, αρμόδιο είτε για ζητήματα εκπαιδευτικών πολιτικών στην προσχολική αγωγή, είτε για ζητήματα ειδικής αγωγής,
ε) έναν (1) εκπρόσωπο από το Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, αρμόδιο για ζητήματα οργάνωσης και λειτουργίας των βρεφικών, βρεφονηπιακών και παιδικών σταθμών,
στ) ένα (1) μέλος Διδακτικού Ερευνητικού Προσωπικού από κάθε Τμήμα Αγωγής και Φροντίδας στην Πρώιμη Παιδική Ηλικία των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων, το οποίο υποδεικνύεται από κάθε Τμήμα, ύστερα από πρόσκληση του Υπουργού Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας για τον ορισμό του,
ζ) έναν (1) εκπρόσωπο του Ινστιτούτου Υγείας του Παιδιού, ο οποίος υποδεικνύεται από το Ινστιτούτο, ύστερα από πρόσκληση του Υπουργού Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας για τον ορισμό του,
η) τρεις (3) ειδικούς εμπειρογνώμονες, με εξειδίκευση είτε σε ζητήματα παιδοψυχολογίας ή παιδοψυχιατρικής ή παιδονευρολογίας ή αναπτυξιολογίας, είτε σε ζητήματα παιδαγωγικών πολιτικών στην πρώιμη παιδική ηλικία και στη λειτουργία των βρεφικών, βρεφονηπιακών και παιδικών σταθμών,
θ) έναν (1) εκπρόσωπο του Πανελλήνιου Συνδέσμου Παιδαγωγών Πρώιμης Παιδικής Ηλικίας (ΠΑ.ΣΥ.Π.Π.Π.Η.), ο οποίος υποδεικνύεται από τον ΠΑ.ΣΥ.Π.Π.Π.Η., ύστερα από πρόσκληση του Υπουργού Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας για τον ορισμό του,
ι) έναν (1) εκπρόσωπο της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδος (Κ.Ε.Δ.Ε.), ο οποίος υποδεικνύεται από την Κ.Ε.Δ.Ε., ύστερα από πρόσκληση του Υπουργού Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας για τον ορισμό του, και
ια) έναν (1) εκπρόσωπο της δευτεροβάθμιας συνδικαλιστικής οργάνωσης των ιδιωτικών παιδικών σταθμών, ο οποίος υποδεικνύεται από την οργάνωση, ύστερα από πρόσκληση του Υπουργού Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας για τον ορισμό του.
Εάν εντός ενός (1) μηνός από την πρόσκληση του Υπουργού Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, οι φορείς των περ. στ), ζ), θ), ι) και ια) δεν προβούν σε υπόδειξη εκπροσώπου, ο Υπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας ορίζει εκπρόσωπο της επιλογής του.
Σε κάθε συνεδρίαση του Συμβουλίου προσκαλείται και μετέχει, με εκπρόσωπό της, χωρίς δικαίωμα ψήφου, η Ανεξάρτητη Αρχή «Συνήγορος του Πολίτη».
- Η θητεία του Προέδρου και των μελών του Συμβουλίου είναι τριετής, εκτός εάν πριν από τη λήξη της θητείας τους, κριθεί, με αιτιολογημένη κοινή απόφαση των Υπουργών Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας και Εσωτερικών, ότι αδυνατούν για λόγους που αφορούν στην αξιοπιστία που συνάδει με την άσκηση του ρόλου τους ή για λόγους υγείας, να ασκήσουν τα καθήκοντά τους.
- Με απόφαση του Συμβουλίου είναι δυνατόν να συνιστώνται ειδικές επιστημονικές επιτροπές και ομάδες εργασίας για την επεξεργασία ειδικότερων θεμάτων. Σε κάθε συνεδρίαση του Συμβουλίου δύναται να προσκαλούνται και να μετέχουν χωρίς δικαίωμα ψήφου, εμπειρογνώμονες για ζητήματα λειτουργίας των βρεφικών, βρεφονηπιακών και παιδικών σταθμών.».
“Άρθρο 29
ια)
Προτείνουμε στις ομάδες εργασίας να συμμετάσχει ένας (1) εκπρόσωπος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας μας ΠΟΣΙΠΣ με πολυετή εμπειρία στον χώρο, έχοντας ασχοληθεί με εμπεριστατωμένες έρευνες και αξιολογήσεις στην προσχολική ηλικία και ο οποίος θα μπορεί να ορίζεται από το τριτοβάθμιο όργανο ΓΣΒΕΕ
H Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ.) με το παρόν εκφράζει τη δυσαρέσκειά της διότι στο «Εθνικό Συμβούλιο Αγωγής και Φροντίδας στην Πρώιμη Παιδική Ηλικία» δεν προβλέπεται η συμμετοχή αντιπροσωπευτικού φορέα των παιδιών με αναπηρία, παρά το γεγονός ότι στη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες, την οποία η χώρα μας κύρωσε με τον ν.4074/2012 και ως εκ τούτου οφείλει να εφαρμόσει, προβλέπεται ότι: i) «Κατά την ανάπτυξη και εφαρμογή της νομοθεσίας και των πολιτικών, για να εφαρμοστεί η παρούσα Σύμβαση και σε άλλες διαδικασίες λήψης αποφάσεων που αφορούν ζητήματα σχετικά με τα άτομα με αναπηρίες, τα Συμβαλλόμενα Κράτη θα συμβουλεύονται συνεχώς και θα εμπλέκουν ενεργά τα άτομα με αναπηρίες, συμπεριλαμβανομένων και των παιδιών με αναπηρίες, μέσω των αντιπροσωπευτικών οργανώσεων τους» (άρθρο 4, παρ. 3), ii) τα Συμβαλλόμενα Κράτη υποχρεούνται να «λαμβάνουν υπόψη την προστασία και την προαγωγή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρίες σε όλες τις πολιτικές και τα προγράμματα» (άρθρο 4, παρ. 1, εδάφιο γ) και iii) τα Συμβαλλόμενα Κράτη πρέπει να «λαμβάνουν όλα τα απαιτούμενα μέτρα, προκειμένου να διασφαλίζουν την πλήρη απόλαυση, από τα παιδιά με αναπηρίες, όλων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών, σε ίση βάση με τα υπόλοιπα παιδιά» (άρθρο 7, παρ. 1).
Λαμβάνοντας υπόψη ότι η Πανελλήνια Ομοσπονδία Σωματείων Γονέων και Κηδεμόνων Ατόμων με Αναπηρία (Π.Ο.Σ.Γ.Κ.Α.μεΑ.), στο πλαίσιο του καταστατικού της ρόλου ως δευτεροβάθμια οργάνωση του αναπηρικού κινήματος της χώρας που εκπροσωπεί τα άτομα με νοητική αναπηρία, αυτισμό, σύνδρομο down, εγκεφαλική παράλυση, βαριές και πολλαπλές αναπηρίες και τα ανήλικα άτομα με κάθε μορφής αναπηρία, παρακολουθεί αδιαλείπτως τα ζητήματα θεσμικής και ουσιαστικής υποστήριξης και προστασίας των δικαιωμάτων των ως άνω ατόμων, καθώς και τα ζητήματα που άπτονται της πρώιμης παρέμβασης, ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης, διατυπώνοντας προτάσεις και συστάσεις με γνώμονα πάντοτε το συμφέρον και την ευημερία τους, προτείνουμε στις τροποποιήσεις του άρθρου 16 του ν. 4837/2021 να προστεθεί και η πρόβλεψη της συμμετοχής εκπροσώπου της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Σωματείων Γονέων και Κηδεμόνων Ατόμων με Αναπηρία (Π.Ο.Σ.Γ.Κ.Α.μεΑ.) στο «Εθνικό Συμβούλιο Αγωγής και Φροντίδας στην Πρώιμη Παιδική Ηλικία».
Ως εκ τούτου, προτείνουμε στις τροποποιήσεις της παρ. 1 του άρθρου 16 να προστεθούν οι ακόλουθες (βλ. με έντονη γραμματοσειρά):
«Άρθρο 16
Σύνθεση του Εθνικού Συμβουλίου Αγωγής και Φροντίδας στην Πρώιμη Παιδική Ηλικία
1. Το Εθνικό Συμβούλιο Αγωγής και Φροντίδας στην Πρώιμη Παιδική Ηλικία συγκροτείται με κοινή απόφαση των Υπουργών Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας και Εσωτερικών και αποτελείται από τα εξής μέλη και τους αναπληρωτές τους:
α) τον Γενικό Γραμματέα Δημογραφικής και Στεγαστικής Πολιτικής του Υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, ως Πρόεδρο,
[…]
ια) έναν (1) εκπρόσωπο της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Σωματείων Γονέων και Κηδεμόνων Ατόμων με Αναπηρία (Π.Ο.Σ.Γ.Κ.ΑμεΑ.), ο οποίος υποδεικνύεται από την Ομοσπονδία, ύστερα από πρόσκληση του Υπουργού Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας για τον ορισμό του,
ια ιβ) έναν (1) εκπρόσωπο της δευτεροβάθμιας συνδικαλιστικής οργάνωσης των ιδιωτικών παιδικών σταθμών, ο οποίος υποδεικνύεται από την οργάνωση, ύστερα από πρόσκληση του Υπουργού Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας για τον ορισμό του.
Εάν εντός ενός (1) μηνός από την πρόσκληση του Υπουργού Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, οι φορείς των περ. στ), ζ), θ), ι) και ια) και ιβ) δεν προβούν σε υπόδειξη εκπροσώπου, ο Υπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας ορίζει εκπρόσωπο της επιλογής του.
[…]»
Αξίζει να σημειωθεί ότι η συμμετοχή της Π.Ο.Σ.Γ.Κ.ΑμεΑ. στο «Συμβούλιο Προσχολικής Αγωγής και Διαπαιδαγώγησης» του άρθρου 16 του ν.4837/2021 είχε ζητηθεί από την Ε.Σ.Α.μεΑ. με το υπ. αριθ. πρωτ. 1031/06.09.2021 έγγραφό της προς τον τότε Υπουργό Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων κ. Κ. Χατζηδάκη. Δυστυχώς όμως το αίτημά μας δεν έγινε αποδεκτό.
Αναφέρεται στο άρθρο 29 ότι θα πρέπει να υπάρχει εκπρόσωπος του Υπουργείου Παιδείας στο Εθνικό Συμβούλιο. Η προσχολική ηλικία όμως αφορά από 0-έως 4 ετών. Γιατί αυτό ;
Προτείνουμε στις ομάδες εργασίας να συμμετάσχει εκπρόσωπος της Ομοσπονδίας μας ΕΟΣΙΠΑΙΣ -ΣΙΜΜΙΠΑΣΕ με πολυετή εμπειρία στον χώρο, έχοντας ασχοληθεί τόσο με το παιδαγωγικό όσο και το τμήμα αξιολόγησης ,ανίχνευσης και παρέμβασης των νηπίων αποδεδειγμένα.
Προτείνεται το εθνικό Συμβούλιο ως γνωμοδοτικό όργανο το οποίο θα εισηγείται για τις υλικοτεχνικές υποδομές των βρεφονηπιακών σταθμών. Ποια όμως μέλη γνωρίζουν τις υποδομές περισσότερο από τα μέλη της Ομοσπονδίας μας ΕΟΣΙΠΑΙΣ-ΣΙΜΜΙΠΑΣΕ που συμμετέχουν σε Α’θμιες επιτροπής αδειοδότησης επί σειρά ετών.
Όλα τα ανωτέρω επισημαίνονται, διοτι η θεωρία από την πράξη απέχουν κατά πολύ, όπως η επιμόρφωση από την εφαρμογή ομοίως κατά πολύ.
Ένα νομοθετικό πλαίσιο ,για να εφαρμοσθεί σωστά προέχει η εμπειρία και η γνώση λαμβανομένων των συνθηκών εφαρμογής , όπως κοινωνικά κριτήρια, χωροταξικά κριτήρια ,δυναμικό παιδιών και γονέων.
Οριζόντια εφαρμογή ενός πλαισίου και προγράμματος σε μια διαπολιτισμική χώρα πιθανόν να επιφέρει νέα προβλήματα τόσο στις δομές όσο και στην σχολική κοινότητα.
Απαιτείται ιδιαίτερη προσέγγιση και όχι βίαιη εφαρμογή ενός παιδαγωγικού προγράμματος και πλαισίου μόνο κατά θεωρία.
Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Σωματείων Γονέων και Κηδεμόνων Ατόμων με Αναπηρία (Π.Ο.Σ.Γ.Κ.ΑμεΑ) ιδρυτικό και ενεργό μέλος της Ε.Σ.Α.μεΑ., αποτελεί τη δευτεροβάθμια οργάνωση του αναπηρικού κινήματος, που εκπροσωπεί τα άτομα με νοητική αναπηρία, αυτισμό, σύνδρομο Down, εγκεφαλική παράλυση, βαριές και πολλαπλές αναπηρίες, και τα ανήλικα άτομα με κάθε μορφής αναπηρία, μέσω των Σωματείων Γονέων και Κηδεμόνων τους στην ελληνική επικράτεια, και έχει ως αποστολή της τη διεκδίκηση και προστασία των δικαιωμάτων τους.
Σε συνολικές γραμμές, η Ομοσπονδία, στην κατεύθυνση της αποκατάστασης προηγούμενων ρυθμίσεων, εντοπίζει θετικές προβλέψεις στο περιεχόμενο του σχεδίου νόμου, που συμβάλλουν στην άρση εμποδίων και αποκλεισμών για την ανωτέρω ευάλωτη πληθυσμιακή ομάδα που εκπροσωπεί.
Χαρακτηριστικό λ.χ. παράδειγμα, αποτελούν οι προωθούμενες τροποποιήσεις στο πιλοτικό πρόγραμμα υποστηριζόμενης απασχόλησης ατόμων με διαταραχές αυτιστικού φάσματος του ν.4997/2022 (άρθ.21), με τη δυνατότητα συμπερίληψης όλων των δυνητικά ωφελούμενων, υπό την προϋπόθεση καταχώρισής τους στο μητρώο της Δ.ΥΠ.Α. και ανεξαρτήτως καταχώρισής τους στο Ψηφιακό Μητρώο Ατόμων με Αναπηρία (με δεδομένα τα γνωστά προβλήματα που έχουν ανακύψει από τη στιγμή που δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί η ψηφιοποίηση για τα πιστοποιητικά αναπηρίας που εκδίδονται, από όλες ανεξαιρέτως τις υγειονομικές επιτροπές, και τους συνακόλουθους περιορισμούς που ενίοτε η συνθήκη επιφέρει ως προς τη δυνατότητα πρόσβασης σε μέτρα που εκ της φύσης της αναπηρίας τους περιπτώσεις φυσικών προσώπων δικαιούνται).
Πέραν τούτου ωστόσο, επί του συγκεκριμένου άρθρου υπ’ αριθμ. 29, η Ομοσπονδία σημειώνει, όπως έχει επισημάνει και στο παρελθόν, ότι διατηρείται η απουσία πρόβλεψης για τη συμμετοχή στο «Εθνικό Συμβούλιο Αγωγής και Φροντίδας στην Πρώιμη Παιδική Ηλικία», αντιπροσωπευτικού φορέα των παιδιών με αναπηρία, ενός πληθυσμού πρόσθετης ευαλωτότητας και μέρος του ευρύτερου πληθυσμού των βρεφών και νηπίων προς τον οποίο η θεσμοθέτηση του Προγράμματος «Αθηνά: Θεμελιώνοντας το μέλλον των παιδιών μας» απευθύνεται.
Στο πλαίσιο του θεσμικού της ρόλου, η ΠΟΣΓΚΑμεΑ παρακολουθεί αδιαλείπτως τα ζητήματα θεσμικής και ουσιαστικής υποστήριξης και προστασίας των δικαιωμάτων και της ευημερίας του παιδικού πληθυσμού με αναπηρία, συμπεριλαμβανομένων των ζητημάτων που άπτονται της πρώιμης παρέμβασης, ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης, διατυπώνοντας προτάσεις και συστάσεις με γνώμονα πάντοτε το υπέρτατο συμφέρον του.
Ενδεικτικά και μόνο, η ΠΟΣΓΚΑμεΑ έχει συμμετάσχει, μέσω εκπροσώπων της, στον διάλογο που έλαβε χώρα στο πλαίσιο του έργου: «Τεχνική υποστήριξη για την εφαρμογή μεταρρυθμίσεων που υποστηρίζουν την ανάπτυξη υπηρεσιών παρέμβασης στην πρώιμη παιδική ηλικία με επίκεντρο την οικογένεια στην Ελλάδα – ECI Greece», υπό την ανάθεση του Υπουργείου Εργασίας, στη συνεργασία φορέων με το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης – Εθνικός Συντονιστής της Εγγύησης για τα Παιδιά, στο πλαίσιο της εκπόνησης και παρακολούθησης Εθνικού Σχεδίου για την εφαρμογή της «Ευρωπαϊκής Εγγύησης για το Παιδί» (“EU Child Guarantee”), στην Ομάδα Εργασίας Εμπειρογνωμόνων για τους πυλώνες του Πιλοτικού Προγράμματος “Child Guarantee” στην Ελλάδα (Υπουργείο Εργασίας & Κοινωνικών Υποθέσεων – UNICEF) και συγκεκριμένα για τους πυλώνες 1: Υποστήριξη της αποϊδρυματοποίησης και ενίσχυση της κοινοτικής φροντίδας & 2: Ενίσχυση του συστήματος αναδοχής, σε ακροάσεις της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΕΔΑ), στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της ως ανεξάρτητου φορέα παρακολούθησης της εφαρμογής των διεθνών συμβάσεων από την ελληνική πολιτεία, περιλαμβανομένης της συμμόρφωσης της χώρας με τη Σύμβαση των ΗΕ για τα Δικαιώματα του Παιδιού κ.ά.
Ως εκ τούτου, και λαμβάνοντας υπόψη ότι το Πρόγραμμα «Αθηνά: Θεμελιώνοντας το μέλλον των παιδιών μας» σκοπεί στην αντιμετώπιση του ζητήματος της ολιστικής προσέγγισης στην πρώιμη παιδική αγωγή και υποστήριξη, περιλαμβανομένης της έγκαιρης ανίχνευσης τυχόν αναπτυξιακών διαταραχών, ώστε να πραγματοποιούνται εγκαίρως οι απαραίτητες παρεμβάσεις, προτείνεται η τροποποίηση του άρθρου 29 με την προσθήκη πρόβλεψης για την πρόσκληση και συμμετοχή και ενός/μίας (1) εκπροσώπου της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Σωματείων Γονέων και Κηδεμόνων Ατόμων με Αναπηρία (ΠΟΣΓΚΑμεΑ) στις συνεδριάσεις του «Εθνικού Συμβουλίου Αγωγής και Φροντίδας στην Πρώιμη Παιδική Ηλικία».
Bravo well done