1. Οι ολομέλειες των δικαστηρίων και εισαγγελιών, που αναφέρονται στα άρθρα 15 και 16 του Κώδικα Οργανισμού Δικαστηρίων και Κατάστασης Δικαστικών Λειτουργών, όπως αυτά αντικαταστάθηκαν με τον παρόντα νόμο, συνέρχονται αυτοδικαίως την 11η πρωϊνή ώρα του τέταρτου μετά την δημοσίευση του παρόντος νόμου Σαββάτου για να εκλέξουν τα μέλη των νέων συμβουλίων και τους διευθύνοντες τις εισαγγελίες. Αν κατά τη συνεδρίαση αυτή δεν υπάρχει η απαιτούμενη απαρτία, οι ολομέλειες συνέρχονται αυτοδικαίως την ίδια ώρα του επόμενου Σαββάτου και τα κατ’ αυτές παρόντα μέλη εκλέγουν τα μέλη των συμβουλίων και τους διευθύνοντες.
2. Τα εκλεγμένα μέλη των νέων συμβουλίων των άνω δικαστηρίων και οι εκλεγμένοι διευθύνοντες τις εισαγγελίες, αναλαμβάνουν αμέσως τα καθήκοντά τους, οπότε και λήγει η θητεία α) των τριμελών συμβουλίων που διευθύνουν τα πολιτικά εφετεία Αθηνών, Θεσσαλονίκης και Πειραιά, το διοικητικό εφετείο Αθηνών, τα πρωτοδικεία πολιτικά και διοικητικά Αθηνών, Θεσσαλονίκης και Πειραιά και τα ειρηνοδικεία Αθηνών και Θεσσαλονίκης και β) των διευθυνόντων τις εισαγγελίες εφετών Αθηνών και Θεσσαλονίκης και τις εισαγγελίες πρωτοδικών Αθηνών, Θεσσαλονίκης και Πειραιά, οι οποίοι επανέρχονται αυτοδικαίως στις θέσεις τους.
3. Η θητεία των μελών των νέων συμβουλίων των δικαστηρίων και των διευθυνόντων τις εισαγγελίες λήγει στις 30 Σεπτεμβρίου 2012.
Γιατί αυτή η σπουδή και η βιασύνη ;
Έχοντας διαβάσει πάλι και πάλι το προτεινόμενο νομοσχέδιο και τις παρατηρήσεις στην δημόσια διαβούλευση, προσπάθησα ματαίως να εντοπίσω τον λόγο, για τον οποίο με την μεταβατική διάταξη τού άρθρου 7 προβλέπεται η διακοπή τής θητείας τών Τριμελών Συμβουλίων που εκλέγηκαν στα μεγάλα Δικαστήρια τον Σεπτέμβρη τού 2008 και ενώ αυτά έχουν συμπληρώσει μόλις ενάμισυ χρόνο , το μισό δηλαδή τής θητείας για την οποία εξελέγησαν . Δυστυχώς ούτε η αιτιολογική έκθεση με διαφώτισε , αφού δεν αναφέρεται σ’ αυτήν ούτε μισή λέξη που να δικαιολογεί την βιαία σύντμηση τής θητείας των παραπάνω Συμβουλίων .
Η παρούσα Κυβέρνηση επαγγέλθηκε την θέσπιση νέου νόμου και πολύ καλά , συνεπέστατη στην υπόσχεσή της τον προωθεί ˙ χαιρόμαστε όλοι όσοι υποστηρίζουμε τον θεσμό τής αιρετής ανάδειξης των Συμβουλίων διεύθυνσης τών Δικαστηρίων . Όμως η Κυβέρνηση αυτή επαγγέλθηκε και ένα νέο πολιτικό ήθος μακρυά από κομματισμούς ˙ είναι αυτή η διακοπή τής θητείας Συμβουλίων που σχηματίσθηκαν νόμιμα και κατά κύριο λόγο (2/3) με την ψήφο Δικαστικών Ολομελειών σύμφωνη με αυτό το νέο πολιτικό ήθος ; Δεδομένου μάλιστα ότι ακόμη και τα μη εκλεγέντα πρόσωπα επελέγησαν από τα οικεία Ανώτατα Δικαστικά Συμβούλια , δηλαδή πάλι Δικαστές που ορίστηκαν από Δικαστές . Αυτά τα προς κατάργηση Συμβούλια προέκυψαν εν μέση Δημοκρατία και σύμφωνα με νόμο (έστω και με κάποιες διατάξεις εσφαλμένες και απορριπτέες) που ψηφίστηκε από το Ελληνικό Κοινοβούλιο ˙ από δημοκρατική , έστω και με σφάλματα , κυβέρνηση που με ελεύθερες δημοκρατικές εκλογές είχε εκλέξει ο Ελληνικός Λαός . Αυτός ο νόμος εφαρμόστηκε τον Σεπτέμβρη του 2008 και με βάση αυτόν προέκυψαν τα Συμβούλια με τριετή θητεία ˙ δεν διορίστηκαν από την χούντα , ούτε από κάποιο άλλο δικτατορικό μόρφωμα , ώστε ερχόμενη πλέον η Δημοκρατία να δικαιούται (οφείλει θα έλεγα) να καταλύσει τα σχήματα που διαμορφώθηκαν ερήμην της .
ΠΟΙΟΣ Ο ΛΟΓΟΣ ΤΗΣ ΚΑΤΑΡΓΗΣΗΣ ΤΟΥΣ ;;
Δεν είναι ορατός ο κίνδυνος να πέσουμε σε πισωδρομίσματα , τύπου «εποχών Κωλέττη και Κουμουνδούρου» , όταν η επόμενη Δημοκρατική Κυβέρνηση ζητάει από το Κοινοβούλιο να θεσπίσει διατάξεις που αποσκοπούν στην άμεση κατάργηση Συμβουλίων που εξελέγησαν σύμφωνα με τους νόμους που είχε ψηφίσει το αμέσως προηγούμενο Κοινοβούλιο ; και όταν μάλιστα τα Συμβούλια αυτά εξελέγησαν αποκλειστικά από Δικαστές (είτε με άμεση κατά τα 2/3/ψηφοφορία , είτε κατά τα λοιπά από Ανώτατα Δικαστικά Συμβούλια) .
Καμιά σκοπιμότητα δεν επιτρέπει τέτοιες δολιχοδρομίες που τραυματίζουν όχι απλά την σοβαρότητα τής Κυβέρνησης , αλλά και αυτής τής διεθνούς αξιοπιστίας τής Χώρας ˙ φαντάζεσθε τα χαιρέκακα σχόλια και ειρωνικά χαμόγελα όλων εκείνων που σπεύδουν και αναίτια να μάς χαρακτηρίσουν «τριτοκοσμικούς» και «ανώριμους για σύγχρονους ευρωπαϊκούς τίτλους» ;
Αξίζει και για ποιό λόγο , να αυτοδιασυρόμαστε και ως Κυβέρνηση και ως Κράτος ;
Ως προς το χρόνο της θητείας των εκλεγομένων λεκτέα τα εξής : Η διετία πάντοτε ήταν ένα χρονικό διάστημα που πέτυχε στην πράξη. Μάλιστα, ακόμα και όταν λάμβανε χώρα νομοθετική μεταρρύθμιση του καθεστώτος του αυτοδιοίκητου, πάντοτε η θητεία της προηγούμενης διοίκησης δεν μειωνόταν, αλλά αντίθετα παρατείνετο μέχρι να ισχύσει το νέο νομοθετικό καθεστώς. Εδώ παρατηρείται το φαινόμενο, ότι με τις μεταβατικές διατάξεις η θητεία της νέας αυτοδιοίκησης έχει μεγαλύτερη διάρκεια από τη θητεία της δοτής εν μέρει αυτοδιοίκησης, η οποία δεν έχει διαρκέσει ούτε καν δύο έτη από τον Οκτώβριο 2008. Θα μπορούσε να κατανοήσει κάποιος την πολιτική βούληση για την κατάργηση του δοτού προΐστάμενου, αυτό όμως δεν έχει καμία σχέση με τα υπόλοιπα μέλη της αυτοδιοίκησης που έχουν εκλεγεί με νόμιμη δημοκρατική διαδικασία από τους ίδιους τους συναδέλφους τους. Οποιαδήποτε δε πρόωρη κατάργηση της θητείας των ως άνω εκλεγέντων μελών, κάτι που επιχειρείται να γίνει για πρώτη φορά απ΄ όλες εκείνες που έγιναν εν μέσω νομοθετικών τροποποιήσεων, δεν είναι σύννομη αλλά ούτε και δημοκρατική. Διότι ανακύπτει το ερώτημα πώς μπορεί να δικαιολογηθεί η πρόωρη λήξη της θητείας νομίμως εκλεγέντων δικαστών προς πραγμάτωση ή κατ΄επιταγή του αυτοδιοίκητου, όταν η εκλογή των τελευταίων έγινε προς εξυπηρέτηση αυτού του αυτοδιοίκητου. Επομένως, ή θα πρέπει να ισχύσει η νέα ρύθμιση από τη λήξη της θητείας του μικτού αυτοδιοίκητου εν συνόλω, ή να μειωθεί η θητεία αυτών σε δύο χρόνια ή να εκλεγεί νέος μόνον προϊστάμενος, εφόσον κατά το στοιχείο αυτό έχει δημιουργηθεί επέμβαση στο αυτοδιοίκητο, ή να οριστεί ότι χρέη μεταβατικού προϊσταμένου για το χρονικό διάστημα μέχρι την τριετία ή τη διετία κατά τα ανωτέρω εκτελεί ο αρχαιότερος, ενδεχομένως και κατά βαθμό ανώτερος, από τους νομίμους εκλεγέντες δικαστές κατά το σύστημα του αυτοδιοίκητου με το νόμιμο αναπληρωτή του. Τούτο μάλιστα είχε γίνει δεκτό και σε προηγούμενα μεταβατικά νομοθετικά καθεστώτα και μάλιστα δίχως να υπάρχουν πρόσωπα που έχουν εκλεγεί με νόμιμη διαδικασία στο πλαίσιο του αυτοδιοίκητου. Σε κάθε δε περίπτωση θα πρέπει να αποκλειστεί η πρόωρη λήξη της θητείας των μελών που έχουν ήδη εκλεγεί από τους συναδέλφους τους κατ΄επιταγή διατάξεων του αυτοδιοίκητου. Όσοι δεν μπορούν να αποδεχθούν την άποψη αυτή, για να είναι συνεπείς, θα πρέπει να σκεφτούν, αν θα μπορούσε να νοηθεί πρόωρη λήξη της θητείας ορισμένων νομίμως εκλεγέντων μελών της τριμελούς διοίκησης σε εποχές όπου και ο πρόεδρος του τριμελούς εκλεγόταν από τους δικαστές. Αν η απάντηση είναι καταφατική, τότε υπάρχουν δύο μέτρα και δύο σταθμά. Βέβαια, οι παραπάνω σκέψεις περιττεύουν και η διαβούλευση καταλήγει να είναι υποκριτική, εάν η περισπούδαστη ταχύτητα που επιδεικνύεται για τη νομοθετική αλλαγή, ιδιαίτερα των υπαρχόντων μελών της διοίκησης, οφείλεται σε μη αποδοχή προσώπων που ασκούν τώρα τα καθήκοντά τους ή (και), συνακόλουθα σε αποδοχή προσώπων που δεν υπηρετούν τώρα το αυτοδιοίκητο, αλλά προσφέρονται να συμμετάσχουν σ΄αυτό !
Αξιότιμε Κύριε Υπουργέ,
Το αυτοδιοίκητο των δικαστηρίων, το οποίο αποτελεί και το αντικείμενο του παρόντος σχεδίου νόμου, καταργήθηκε με τροπολογία ( http://www.parliament.gr/ergasies/nomosxedia/Tropologies/607/E-DILI.260.pdf ) στο νομοσχέδιο περί Εθνικής Σχολής Δικαστικών Λειτουργών που συζητήθηκε και ψηφίστηκε στη Βουλή στο 1ο θερινό τμήμα του 2008 [Ιούλιος 2008, http://www.parliament.gr/ergasies/nomodetails.asp?lawid=607 , ήδη νόμος 3689/2008 – για την «Εθνική Σχολή Δικαστικών Λειτουργών και άλλες διατάξεις», όπου το (τεράστιο, 1,5 σελίδα ΦΕΚ!) άρθρο 52 των «άλλων διατάξεων» κατάργησε και το αυτοδιοίκητο θεσπίζοντας το νέο σύστημα διοίκησης].
Όμως, η κατάργηση του αυτοδιοίκητου δεν είναι το μόνο «ζήτημα» που παρουσιάζει ο ν. 3689. Επιτρέψτε μου να φέρω υπ’ όψιν σας ένα θέμα που δημιούργησε η μείωση των ανωτάτων και αύξηση των κατωτάτων ορίων ηλικίας για εισαγωγή στην ΕΣΔι, σε συνδυασμό με την παράλληλη εισαγωγής νεοπαγούς απαιτήσεως για δικηγορική προϋπηρεσία.
Κατ΄ αρχάς, με τον ν. 3689, εισήχθη πρώτη φορά απαίτηση για 2ετή δικηγορική εμπειρία για τη συμμετοχή στο διαγωνισμό (άρθρο 10 ν/σ: «»1. α. Στο διαγωνισμό γίνονται δεκτοί όσοι: αα. Έχουν την ιδιότητα του Ειρηνοδίκη ή έχουν ή είχαν διετή άσκηση δικηγορίας ή είναι κάτοχοι διδακτορικού διπλώματος Νομικού Τμήματος, με μονοετή άσκηση δικηγορίας»).
Αντιθέτως, οι προϊσχύσασες διατάξεις προέβλεπαν απλώς, κατά το γαλλικό πρότυπο, ότι «α. Στο διαγωνισμό γίνονται δεκτοί όσοι:
αα) έχουν πτυχίο νομικού τμήματος ανώτατου εκπαιδευτικού ιδρύματος» (Άρθρο 2, παρ. 2, ν. 2236/1994, όπως έχει αντικατασταθεί και ισχύει).
Επίσης, καταργήθηκαν με το νόμο του Ιουλίου 2008 οι δίκαιες προσαυξήσεις στο άνω όριο ηλικίας, οι οποίες είχαν θεσπιστεί ήδη με το ν. 2236/1994 περί Εθνικής Σχολής Δικαστών. Ο ιδρυτικός αυτός της Εθνικής Σχολής Δικαστών, στο άρθρο 2, παρ. γ’ αυτού προέβλεπε επίσης ότι:
«Το παραπάνω ανώτατο όριο ηλικίας παρατείνεται:
αα) για όσο διάστημα έχει διαρκέσει η υποχρεωτική στρατιωτική θητεία του υποψηφίου και
ββ) για τρία (3) ακόμη έτη, αν ο υποψήφιος είναι κάτοχος διδακτορικού διπλώματος, ή για ένα (1) έτος, αν είναι μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών.»
Τίθενται δύο σοβαρά ζητήματα:
* Το 1ο είναι η ratio αυτή καθ’ εαυτή της αλλαγής.
* Το 2ο είναι η παντελής έλλειψη μεταβατικής περιόδου (εκτός αν θεωρήσουμε μεταβατική περίοδο το διαγωνισμό που έγινε 4 μήνες μετά την ψήφιση του νόμου). Με τον τρόπο που έγινε η μετάπτωση, άλλα παιδιά π.χ. 27-28 ετών βρέθηκαν ξαφνικά να χρειάζονται να περιμένουν και 4 χρόνια για να μπορέσουν να δώσουν ξανά (αν δεν είχαν κάνει άσκηση), ή νομικοί σύμβουλοι στο δημόσιο ή ιδιωτικό τομέα που θα φιλοδοξούσαν να δώσουν για την ΕΣΔι δεν μπορούν να αφήσουν τη θέση τους για να κάνουν άσκηση ή/και δικηγορία. Επίσης άτομα πιο προχωρημένης ηλικίας που μπήκαν στη Νομική από κατατακτήριες, και είχαν ήδη ξεπεράσει το όριο των 33.5 ετών για εγγραφή στο σύλλογο ή ήταν 35-36 ετών και ενώ με τις προϊσχύσασες διατάξεις θα μπορούσαν να δώσουν ως τα 41, 42, ή 43 τους, «εν μία νυκτί» βρέθηκαν εκτός ΕΣΔι. Επίσης να σημείωσω την περίπτωση των διδακτόρων, οι οποίοι, καλούνται να κάνουν 1.5 χρόνο άσκηση + 1 δικηγορία.
Όσον αφορά δε το 1ο που είναι και το σπουδαιότερο:
* Οι Γάλλοι (των οποίων το πρότυπο της Ecole Nationale για τους δικαστές ακολουθούμε με την ΕΣΔι) *δεν* απαιτούν δικηγορική εμπειρία. Η προσέγγισή τους είναι – και ορθώς – ότι, «αφού έχουμε εθνική σχολή δικαστών, ό,τι είναι να μάθει ο φέρελπις λειτουργός της Θέμιδος, θα το μάθει στη σχολή». Έχουν δε 3 ροές εισόδου στη σχολή, για νέους σχετικά πτυχιούχους, για δημοσίους υπαλλήλους και για ιδιώτες με 8ετή εμπερία στον ιδιωτικό τομέα ή σε ΟΤΑ, με υψηλό όριο ηλικίας και χωρίς να απαιτείται δικηγορική εμπειρία (όντως «άνοιγμα στην κοινωνία»).
* Οι Γερμανοί δεν απαιτούν δικηγορική εμπερία. Όποιος γνωρίζει την Γερμανική μπορεί να πάει στο http://bundesrecht.juris.de/drig/BJNR01665…61BJNG000300666 και να διαβάσει τις προϋπόθεσεις για την πρόσβαση στο δικαστικό αξίωμα. Μάλιστα οι Γερμανοί πάνε ακόμα πιο πέρα, και ορίζουν ότι για να γίνει κανείς δικηγόρος *πρέπει να πληροί τις προϋποθέσεις για δικαστής*! (Bundesrechtsanwaltsordnung, § 4 Zugang zum Beruf des Rechtsanwalts: «Zur Rechtsanwaltschaft kann nur zugelassen werden, wer die Befaehigung zum Richteramt nach dem Deutschen Richtergesetz erlangt hat […] http://bundesrecht.juris.de/brao/__4.html ). Τώρα, όσον αφορά τις προϋποθέσεις για δικαστής, πέραν του πτυχίου νομικής, απαιτείται «υπηρεσία προετοιμασίας» και μια 2η κρατική εξέταση – η 1η αντιστοιχεί στο πτυχίο («einen anschliessenden Vorbereitungsdienst mit der zweiten Staatspruefung abschliesst»). Ο Vorbereitungsdienst κρατάει 2 χρόνια, μοιάζει με τη δική μας άσκηση, αλλά δεν είναι ακριβώς άσκηση, γιατί *δεν* απαιτείται άσκηση σε δικηγόρο, αλλά μπορεί κανείς να εξασκηθεί σε πολιτικό ή ποινικό δικαστήριο ή σε δημόσια υπηρεσία – όχι δηλ. απαραίτητα ως δικηγόρος, αλλά γενικότερα ως *νομικός* Οι Γερμανοί έχουν την έννοια του Volljurist.
* Οι Ιταλοί έχουν 11 κατηγορίες ατόμων που πληρούν τις προϋποθέσεις για δικαστής (http://www.giurdanella.it/8113 ) Π.χ. (πρβλ. ζήτημα μεταβατικών διατάξεων) όλοι οι προ του 1999 πτυχιούχοι Νομικής μπορούν να δώσουν άνευ άλλου τινός (προφανώς έως τότε αρκούσε αυτό -παρότι ως Ιταλοί θα νόμιζε κανείς κατ’ αρχήν ότι μας μοιάζουν… – ορθά, έδωσαν σ’ αυτούς τους ανθρώπους το δικαίωμα να δίνουν εσαεί, δηλ. δεν τους αφαίρεσαν το κεκτημένη προσδοκία δικαιώματος). Αλλά τους αρκεί και μεταπτυχιακό δίπλωμα 2 ετών. Ή διδακτορικό (όχι όπως εδώ που ζητήθηκε δικηγορική εμπειρία ακόμη και από τους διδάκτορες νομικής). Επίσης ειρηνοδίκες για *6 χρόνια* όχι μία ημέρα όπως εδώ. Φυσικά και οι δικηγόροι. Αλλά και οι ΠΕ Νομικής με διευθυντική θέση στο δημόσιο. Και οι καθηγητές Νομικής (ομοίως και στη Γερμανία)
* Το Αυστριακό σύστημα είναι όμοιο με το Γερμανικό: ούτε εκεί απαιτείται δικηγορία («Μετά το πέρας των νομικών σπουδών ακολουθεί η πρακτική άσκηση αφού ολοκληρωθεί η δικαστική άσκηση στο πλαίσιο της δικαστικής προπαρασκευαστικής υπηρεσίας σε εξωπανεπιστημιακά ιδρύματα.» – http://ec.europa.eu/civiljustice/legal_pro…prof_aus_el.htm )
* Στο Βέλγιο (αντί πολλών http://www.senat.fr/lc/lc164/lc1643.html ) απαιτείται τριετής επαγγελματική εμπειρία εκ των οποίων 3 ετών το 1 νομική εμπειρία (όχι απαραίτητη δικηγορική – απλά νομική) και ηλικία *τουλάχιστον* 35 ετών για δικαστής (δεν υπάρχει άνω όριο). Δεν έχουν σχολή.
Δικηγορία οπωσδήποτε θέλουν οι Αγγλοσάξωνες (π.χ. Κύπρος 6 χρόνια, Καναδάς 10 χρόνια, και αντίστοιχα σε Αγγλία, Σκωτία και Αμερική). Αλλά αυτό είναι άλλο σύστημα και οι Αγγλοσάξωνες είναι εμπειριστές. Και π.χ. το 10 χρόνια του Καναδά, σημαίνουν ότι 18 + 3 έτη τουλάχιστον 1ο πτυχίο + 3 έτη Law School + 1 έτος άσκηση = 25 έτη minimum για έναρξη δικηγορίας + 10 έτη δικηγορίας = 35 έτη *minimum* για να γίνει κανείς δικαστής.
Εμείς με το νόμο του Ιουλίου 2008 φτιάξαμε ένα sui generis υβριδικό σύστημα ανάμεσα στο Γαλλικό (Σχολή Δικαστών με άνω όρια ηλικίας – σύστημα που μόνο οι Ισπανοί και εμείς ακολουθούμε στο δυτικό κόσμο) και στο Αγγλοσαξωνικό (προϋπόθεση δικηγορικής εμπειρίας), και μάλιστα πολύ πιο «στενό» από το Γαλλικό, καθώς επιβάλλουμε επιπρόσθετα και δικηγορική εμπειρία, ενώ οι Γάλλοι *όντως* κάνουν το άνοιγμα στην κοινωνία με θέσεις για έμπειρους δημοσίους και ιδιωτικούς υπαλλήλους (ενώ σε εμάς το περιβόητο αυτό άνοιγμα είναι θαρρώ απλή πομφόλυγα, καθώς περιοριζόμαστε στενά σε δικηγόρους, άντε και σε γραμματείς δικαστηρίων) αλλά και από το Αγγλοσαξωνικό γιατί εκεί δίνοντας έμφαση στο εμπειρικό κομμάτι *δεν* βάζουν άνω όριο ηλικίας με τη λογική «όσο πιο έμπειρος (δικηγόρος) τόσο (κατά τεκμήριο) πιο καλός δικαστής». Και πάλι πρωτοτυπήσαμε λοιπόν, μια ακόμη νεοελληνική, τολμώ να πω «πατέντα», και μάλιστα στα γρήγορα-γρήγορα χωρίς ομαλή μετάβαση.
Καταλήγοντας, θεωρώ ως ορθότερη λύση την *κατάργηση* των εισαχθέντων με τον ν. 3689/2008 α) ορίων ηλικίας και β) απαιτήσεως δικηγορικής εμπειρίας (2 έτη + 1.5 άσκηση = 3.5 έτη) και *την επαναφορά εν ισχύι των προϊσχυσασών σχετικών διατάξεων* (minimum: 27 έτη, maximum: 40 έτη + προσαύξηση για διδακτορικό/μεταπτυχιακό και στρατό, και μη απαίτηση δικηγορικής εμπειρίας).
Θα με τιμούσε η εξέταση της προτάσεώς μου από πλευράς σας.
Μετά τιμής,
Παναγιώτης Βαρλάγκας
Στην επιστημόνικη εκδήλωση που διοργάνωσε ο Δικηγορικός Σύλλογος Θεσσαλονίκης στην πόλη μας στις 15-1-2010 για τα ίδια ακριβώς θέματα που αναφέρονται στο παρόν σχέδιο νόμου, ο κ. Υπουργός Δικαιοσύνης Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ανέφερε ότι θεωρεί ως αντισυνταγματική κάθε παρέμβαση του νομοθέτη, είτε για μείωση, είτε για παράταση θητείας δικαστικών οργάνων, τα οποία έχουν επιλεγεί από τα αρμόδια προς τούτο δικαστικά όργανα για συγκεκριμένη θητεία, με βάση το νομικό καθεστώς που ίσχυε κατά το χρόνο της επιλογής τους. Μάλιστα, ανέφερε ως χαρακτηριστικό παράδειγμα τέτοιας αντισυνταγματικής παρεμβάσεως του νομοθέτη τη μείωση της θητείας των Διευθυντών της Εθνικής Σχολής Δικαστικών Λειτουργών από 4 σε 3 έτη (άρθρο 6 παρ.1 Ν.3689/2008), καθώς και την παράταση της θητείας των ίδιων οργάνων έως 30-6-2010 (άρθρο 45 παρ.5 Ν.3689/2008), τονίζοντας ιδιαιτέρως ότι, προς αποκατάσταση της διασαλευθείσας με την παρέμβαση αυτή συνταγματικής νομιμότητας, δεν ακολούθησε τη νομοθετική οδό, διότι θα ενεργούσε και αυτός αντισυνταγματικώς, αλλά παρέπεμψε το ζήτημα της διάρκειας της θητείας των ως άνω οργάνων στα οικεία Ανώτατα Δικαστικά Συμβούλια, ως τα μόνα αρμόδια εκ του Συντάγματος όργανα να αποφανθούν.
Με τις προτεινόμενες μεταβατικές διατάξεις του άρθρου 7 διακόπτεται βιαίως η θητεία των σημερινών οργάνων διοικήσεως των μεγάλων δικαστηρίων της χώρας, τα οποία, με βάση τις έως τώρα ισχύουσες διατάξεις, επελέγησαν από τα αρμόδια δικαστικά όργανα (Ανώτατα Δικαστικά Συμβούλια και Ολομέλειες των Δικαστηρίων) για συγκεκριμένη θητεία που λήγει στις 30-9-2011.
Η διακοπή αυτή αποτελεί αντισυνταγματική παρέμβαση του νομοθέτη (κατά παράβαση των άρθρων 90 παρ.4 και 26 του Συντάγματος), αναμένουμε δε από τον κ. Υπουργό να ενεργήσει σύμφωνα με όσα, ως προς το ζήτημα αυτό, κατά συνείδηση πρεσβεύει, τα οποία και διακήρυξε στην προαναφερόμενη επιστημονική εκδήλωση, και να απαλείψει από το παρόν σχέδιο νόμου κάθε διάταξη που θα συνεπάγεται αλλοίωση της χρονικής διάρκειας της θητείας των νομίμως επιλεγέντων σημερινών οργάνων διοικήσεως των μεγάλων δικαστηρίων.
Αξιότιμοι κύριοι,
ένας θεσμός αλλάζει όταν αποτύχει ή θεωρείται αποτυχημένος ή κάποιος άλλος αξιολογείται ως καλύτερος. Στην συγκεκριμένη περίπτωση δεν αντιλαμβάνομαι το πρόβλημα. Ο δικαστικός λειτουργός πρέπει να ανεξάρτητος και έντιμος μέσα σε οποιοδήποτε θεσμικό πλάισιο και αν λειτουργεί. Ο διευθύνων την Εισαγελία ή τα Δικαστήρια πρέπει να έχει πανω από όλα διοικητικές ικανότητες, γιατί ουσιαστικά διοικηση ασκεί και δεν εξουσιάζει κανέναν. Ύστερα πρέπει να έχει όλα τα χαρακτηριστικά του δικαστικού λειτουργού, δηλαδή εντιμότητα, ήθος, ευσυνειδησία, ταπεινότητα, σεμνότητα, ευθυκρισία, ανεξάρτητο φρόνημα, πολύ καλή γνώση της επιστήμης του, να γνωρίζει και να αισθάνεται τους συναδέλφους του, να έχει συναδελφική αλληλεγγύη, να χαίρει εκτίμησης των συναδέλφων του και των δικαστικών υπαλλήλων, να είναι γλωσσομαθής και φυσικά να είναι ακομμάτιστος πράγμα που πρέπει να αποδεικνύεται από την μέχρι τουδε επαγγελματική του πορεία.Το αυτοδιοίκητο δεν νομίζω ότι θα λύσει το πρόβλημα αυτό. Είμαστε σίγουροι ότι το άτομο αυτό με τα ως άνω προσόντα υπάρχει κατ’ αρχήν μέσα στις εκλόγιμες θέσεις και έαν ναι θα γίνει αυτό γνωστό στους συναδέλφους του? Προεκλογικές ομιλίες δεν προβλέπονται και ψηφίζουν άτομα που πολλές φορές δεν γνωρίζουν ούτε στην όψη τους υποψηφίους. Πέραν δε τούτου πως θα ξεπεράσετε τον σκόπελο της αρχαιότητας? Δεν είναι όλοι οι αρχαιότεροι συνάδελφοι ακατάλληλοι όπως παρουσιάζονται, υπάρχουν και καλοί. Αυτοί οι άνθρωποι και δικαστές είναι καταδικασμένοι «υποχρεωτικά» σε επαγγελματική ανυποληψία και λοιδωρισμό απο τους νεότερους συναδέλφους του και μπορεί να οδηγηθουν σε παραιτήσεις ή αιτήσεις για μετάθεση σε άλλες εισαγγελίες ή δικαστήρια με ότι αυτό συνεπάγεται στην προσωπική τους ζωή. Ο κ. Υπουργός σε ομιλία του στην ένωση Εισαγγελέων είπε ότι το αυτοδιοίκητο δεν επαναφερθεί βελτιωμένο και κανένας δεν θα μπορεί να διατυπώσει παράπονο. Δεν είδα καμία βελτίωση, απλά επαναφέρεται το παλιό σύστημα. Η πρόταση μου είναι να ορίζεται κατά έναν βαθμό ανώτερος ο διευθύνων την εισαγγελία ή τα δικαστήρια από τον Προεδρο και τον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου με συνεργασία και φήφο και του Επιθεωρητή των Δικαστηρίων.
Ευχαριστώ για την προσοχή Σας.
Οι νέες διατάξεις περί εκλογής τών μελών τών Συμβουλίων Διεύθυνσης τών κατά τα προαναφερόμενα μεγάλων Δικαστηρίων πρέπει να ισχύσουν μετά την λήξη τής θητείας εκίνων που εκλέγηκαν κατά τις εκλογές τής 20ης Σεπτεμβρίου 2008 , ή τουλάχιστον αυτό πρέπει για λόγους δημοκρατικής συνέπειας και πολιτειακής συνέχειας , να ισχύσει για τα εκλεγέντα (αιρετά) μέλη των Συμβουλίων αυτών .
Ανεξάρτητα από τις άλλες καταργητέες τροποποιήσεις ως προς τον διορισμό τών Προέδρων τών Συμβουλίων Διοίκησης τών εν λόγω Δικαστηρίων , που επήλθαν με τις ατυχείς και εσφαλμένες αντίστοιχες διατάξεις τού ν. 3659/2008 , τα αιρετά μέλη των παραπάνω Συμβουλίων εξελέγησαν σύμφωνα με τις διατάξεις τού άρθρου 15 τού Κώδικα Οργανισμού Δικαστηρίων και Κατάστασης Δικαστικών Λειτουργών, που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν. 1756/1988 (Α΄ 35) και σύμφωνα με τις αρχές τού ν. 2173/1993 , με μόνη διαφοροποίηση την διάρκεια τής θητείας τους που θεσπίσθηκε τριετής (από την 1η Οκτωβρίου του έτους τής εκλογής τους μέχρι την 30η Σεπτεμβρίου τού τρίτου μετά την εκλογή έτους) . Κατόπιν αυτού είναι προφανές ότι η θητεία των εκλεγέντων μελών αυτών λήγει νομίμως στις 30 Σεπτεμβρίου 2011 ˙ ας σημειωθεί ότι ως προς το ζήτημα τής διάρκειας τής θητείας ουδέποτε προβλήθηκαν αμφισβητήσεις και δεν έχει τεθεί ποτέ (ούτε φαντάζομαι ποτέ να τεθεί) ζήτημα συνταγματικότητας τής αντίστοιχης διάταξης .
Νομίζω ότι , λόγοι αρχής επιβάλλουν να μην υποτιμηθεί η δημοκρατική και αντιπροσωπευτική ανάδειξη τών Δικαστών , στους οποίους ανατέθηκε με την ψήφο Δικαστών – συναδέλφων τους η διεύθυνση των αντίστοιχων Δικαστηρίων για τρία χρόνια , μέχρι 30/9/2011 . Όπως λόγοι αρχής επιβάλλουν την επάνοδο στο σύστημα τής εκλογής όλων ανεξαιρέτως των μελών των παραπάνω Συμβουλίων από τις αντίστοιχες Ολομέλειες , επίσης ζήτημα αρχής (συνέπειας προς τις δημοκρατικές διαδικασίες που προβάλλουμε και υποστηρίζουμε) είναι και ο σεβασμός των αποφάσεων που ελεύθερα , δημοκρατικά και ενσυνείδητα λάβαμε ως Δικαστικές Ολομέλειες . Και δεν είναι μόνο το γεγονός ότι κατά την ψηφοφορία τής 20/9/2008 ήταν ήδη δεδομένο ότι η θητεία για την οποία εκλέγονταν τα αιρετά μέλη των παραπάνω Συμβουλίων θα ήταν τριετής και επομένως για τέτοια θητεία και εν πλήρη επιγνώσει των εκλογέων εξελέγησαν οι αιρετοί εκπρόσωποι από τις Ολομέλειες των αντιστοίχων Δικαστηρίων ˙ η τριετία ως χρονικό διάστημα άσκησης τών καθηκόντων τών Συμβουλίων , άλλωστε , ούτε παράνομα θεσπίσθηκε , ούτε αμφισβητήθηκε από τις Δικαστικές Ενώσεις . Πέραν και πλέον αυτού , γίνεται από πολλού χρόνου δεκτό ότι , οι αποφάσεις των Ολομελειών των Δικαστηρίων ως αποφάσεις Δικαστών σε νομίμως συντεταγμένο όργανο είναι ισόκυρες προς όλες τις λοιπές Δικαστικές αποφάσεις . Η εκλογή επομένως των αιρετών Δικαστών στα εν λόγω Συμβούλια των παραπάνω μεγάλων Δικαστηρίων έχει περιβληθεί το κύρος Δικαστικής απόφασης ˙ ως εκ τούτου τροποποίηση οποιουδήποτε στοιχείου τής απόφασης αυτής (περιλαμβανομένου και εκείνου τής διάρκειας τής θητείας για την οποία εξελέγησαν οι Δικαστές αυτοί από τις αντίστοιχες Δικαστικές Ολομέλειες , πριν την λήξη τής τριετίας) με πράξη είτε τής Νομοθετικής είτε τής Εκτελεστικής Λειτουργίας συνιστά παραβίαση τής Συνταγματικής αρχής τής διάκρισης τών Λειτουργιών (Σ.26)˙ είναι αντισυνταγματική .
Για την κατά το δυνατόν πληρότητα τού προβληματισμού συμπληρώνω ότι θα μπορούσε ίσως να προβληθεί η άποψη ότι, έστω και έτσι πάλι οι Ολομέλειες των Δικαστηρίων θα ήταν δυνατόν να κληθούν να αποφασίσουν , εφαρμόζοντας αυτές νέα σχετική διάταξη και για την διακοπή τής θητείας των εκλεγμένων από αυτές πριν ενάμιση χρόνο συναδέλφων και για την επανεκλογή τους ή εκλογή άλλων , χωρίς έτσι να παραβιασθεί η αρχή τής διάκρισης των λειτουργιών˙ όμως η θέσπιση τέτοιας διάταξης από τον νομοθέτη , προϋποθέτει αιτιολογημένο αίτημα διακοπής τής θητείας των εκλεγέντων από τους συναδέλφους τους Δικαστών ˙ τέτοια αιτιολόγηση δεν μπορεί να αποτέσει βέβαια μόνη η αναφορά στην τυχόν εν τω μεταξύ προαγωγή τους στον επόμενο βαθμό, πρωτίστως διότι αυτά ήσαν γνωστά και βασίμως προσδοκόμενα κατά την εκλογή τους . Πολλώ μάλλον δεν μπορεί να θεωρηθεί τέτοιος λόγος η εκλογή τους υπό το καθεστώς που ίσχυε στις 20/9/2008, διότι ως προς τούς εκλεγέντες Δικαστές ίσχυσε η αρχή τής αυτοδιοίκησης – και όχι τού διορισμού (έστω και από ανώτατα Δικαστικά Συμβούλια), αλλά και ιδίως διότι όλοι ανεξαιρέτως εξελέγησαν “ως προμαχούντες” κατά τής απαράδεκτης τροποποίησης που εισήγαγε τον διορισμό τού προέδρου ˙ επομένως η “κατάργηση” (διακοπή τής θητείας) εκείνων των Δικαστών που πολέμησαν το παρεκκλιτικό καθεστώς και επιβραβεύθηκαν με την ψήφο τών συναδέλφων τους μεταξύ άλλων και γι’ αυτήν την αγωνιστική δράση και παρουσία τους , τελικά θα συνιστούσε (αφού θα τους συμπαρέσυρε μαζί με τούς “διορισμένους”) αντιμετώπισή τους ως εάν δήθεν να είχαν επωφεληθεί από εκείνο κατά τού οποίου αυτοί αντιθέτως αγωνίστηκαν !
Ορθή μεταβατική αντιμετώπιση τού ζητήματος θα ήταν η ανάλογη εφαρμογή τών διατάξεων τής παραγράφου 5 τού άρθρου 1 τού ισχύοντος νόμου , όπου προβλέπεται αναπλήρωση τού (διορισμένου από τα ανώτατα Δικαστικά Συμβούλια) προέδρου από το αρχαιότερο αιρετό μέλος και διενέργεια αναπληρωματικής εκλογής για το υπόλοιπο της τριετούς θητείας τού Συμβουλίου .
Δεν νοείται σε Δημοκρατικές Πολιτείες να διακόπτεται η θητεία αιρετών οργάνων ή αιρετών μελών νόμιμα λειτουργούντων μιτών οργάνων , εκλεγέντων δημοκρατικά και με ελεύθερη ψηφοφορία (και μάλιστα από Ολομέλειες Δικαστηρίων) χωρίς αιτιολογία που να αφορά αποκλειστικά το πρόσωπο ενός εκάστου και σύμφωνα με προϋφιστάμενο νόμο .