Πρώτο μέρος
Άμεση ξένη επένδυση σε ευαίσθητους τομείς
- Η άμεση ξένη επένδυση ελέγχεται για λόγους ασφάλειας ή δημόσιας τάξης, όταν αφορά σε υποδομές, περιουσιακά στοιχεία, αγαθά ή υπηρεσίες που είναι απαραίτητα για την παροχή βασικών υπηρεσιών στους τομείς της ενέργειας, των μεταφορών ή της ψηφιακής υποδομής και το ποσοστό συμμετοχής στην εταιρεία-στόχο ανέρχεται σε ποσοστό είκοσι πέντε τοις εκατό (25%) τουλάχιστον.
- Η άμεση ξένη επένδυση ελέγχεται, σε περίπτωση αύξησης της συμμετοχής στην εταιρεία-στόχο σε ποσοστό τριάντα τοις εκατό (30%), σαράντα τοις εκατό (40%), πενήντα τοις εκατό (50%) και εβδομήντα πέντε τοις εκατό (75%).
Δεύτερο μέρος
Άμεση ξένη επένδυση σε ιδιαιτέρως ευαίσθητους τομείς
Η άμεση ξένη επένδυση ελέγχεται για λόγους ασφάλειας ή δημόσιας τάξης, όταν το ποσοστό συμμετοχής στην εταιρεία-στόχο ανέρχεται σε ποσοστό δέκα τοις εκατό (10%) τουλάχιστον και η δραστηριότητα της εταιρείας-στόχου αφορά σε:
α) Υποδομές, περιουσιακά στοιχεία, τεχνολογίες, αγαθά, ή υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένων των υπηρεσιών έρευνας και ανάπτυξης, στους τομείς:
αα) άμυνας και εθνικής ασφάλειας, συμπεριλαμβανομένων των:
i) ειδών που παρατίθενται στο Παράρτημα I του Κανονισμού (ΕΕ) 2021/821 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 20ης Μαΐου 2021, για τη θέσπιση ενωσιακού συστήματος ελέγχου των εξαγωγών, της μεσιτείας, της τεχνικής βοήθειας, της διαμετακόμισης και της μεταφοράς ειδών διπλής χρήσης (L 206) (κοινός κατάλογος ειδών διττής χρήσης που υπόκεινται σε ελέγχους εξαγωγών),
ii) εξοπλισμού που καλύπτεται από την Κοινή θέση 2008/944/ΚΕΠΠΑ του Συμβουλίου, της 8ης Δεκεμβρίου 2008, για τον καθορισμό κοινών κανόνων που διέπουν τον έλεγχο των εξαγωγών στρατιωτικής τεχνολογίας και εξοπλισμού (Κοινός Στρατιωτικός Κατάλογος της Ευρωπαϊκής Ένωσης) (L 335),
αβ) κυβερνοασφάλειας,
αγ) τεχνητής νοημοσύνης,
β) λιμενικές υποδομές,
γ) κρίσιμες υποθαλάσσιες υποδομές,
δ) τουριστικές υποδομές σε παραμεθόριες περιοχές.
Η άμεση ξένη επένδυση ελέγχεται, σε περίπτωση αύξησης της συμμετοχής στην εταιρεία-στόχο σε ποσοστό είκοσι τοις εκατό (20%), είκοσι πέντε τοις εκατό (25%), τριάντα τοις εκατό (30%), σαράντα τοις εκατό (40%), πενήντα τοις εκατό (50%), εξήντα τοις εκατό (60%), εβδομήντα τοις εκατό (70%) και εβδομήντα πέντε τοις εκατό (75%).
– Σκόπιμο θα ήταν να προβλεφθεί ότι στις περιπτώσεις που μια επένδυση εγκρίνεται στο πλαίσιο του παρόντος νόμου, παρέλκει η εφαρμογή των ά. 25 και επόμενα του ν. 1892/1990 καθότι εξυπηρετούνται παρόμοιοι δικαιοπολιτικοί σκοποί και καλό είναι να αποφευχθεί η απασχόληση πολλαπλών υπηρεσιών για παρόμοια ζητήματα.
– Επίσης επ’ ευκαιρία θα ήταν χρήσιμο να διευκρινιστεί το πεδίο εφαρμογής των ως άνω διατάξεων του 1892/1990 και ενδεχομένως θα ήταν σκόπιμο να ενσωματωθούν οι σχετικές διατάξεις στο εν θέματι νομοθέτημα, ώστε να υπάρξει μια ενιαία και συνολική αντιμετώπιση όλων αυτών των ζητημάτων.
Για το Foreign Investors Council,
Ευ. Ν. Κουράκης, Γεν Γραμματέας του ΔΣ,
Εταίρος της Δικηγορικής Εταιρείας Κουταλίδη, Επικεφαλής Ενέργειας κ Υποδομών
Σχόλιο στο Δεύτερο Μέρος, περίπτωση δ): πριν τη φράση «τουριστικές υποδομές σε παραμεθόριες περιοχές» να προστεθεί η φράση «κατ’ εξαίρεση των προβλεπόμενων στον άρθρο 25 του Ν. 1892/1990″.
Επισημαίνεται ότι με το Ν. 1892/1990 (άρθρο 25) απαγορεύεται κάθε δικαιοπραξία εν ζωή με την οποία συνιστάται υπέρ φυσικών ή νομικών προσώπων με ιθαγένεια ή έδρα εκτός των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελευθέρων Συναλλαγών οποιοδήποτε εμπράγματο ή ενοχικό δικαίωμα, που αφορά ακίνητα, κείμενα στις παραμεθόριες περιοχές, καθώς και η μεταβίβαση μετοχών ή εταιρικών μεριδίων ή η μεταβολή του προσώπου εταίρων εταιρειών οποιασδήποτε μορφής που έχουν στην κυριότητα τους ακίνητα στις περιοχές αυτές. Διευκρινίστηκε δε με την τροποποίηση του 2011 ότι όσον αφορά νομικά πρόσωπα κρίσιμη είναι μόνο η «έδρα» του νομικού προσώπου που αποκτά το εμπράγματο ή ενοχικό δικαίωμα ή τις μετοχές, χωρίς να εξετάζεται ποιος ή από που ασκείται ο έλεγχος του νομικού προσώπου (θεωρία της καταστατικής έδρας, και όχι θεωρία της πραγματικής έδρας).
Με την προτεινόμενη ρύθμιση, όσον αφορά τις άμεσες ξένες επενδύσεις σε τουριστικές υποδομές σε παραμεθόριες περιοχές, προβλέπεται, εμμέσως, μέσω του ορισμού του «ξένου επενδυτή», ότι ελέγχονται πλέον και οι άμεσες ξένες επενδύσεις των ξένων επενδυτών που προέρχονται από κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης εφόσον ελέγχονται άμεσα ή έμμεσα από φυσικό ή νομικό πρόσωπο που προέρχεται από τρίτη χώρα, επανεισάγοντας για τις συγκεκριμένες επενδύσεις την θεωρία της πραγματικής έδρας του νομικού προσώπου (σε αντίθεση με τα προβλεπόμενα στον 1892/1990).
Συνεπώς, προς αποφυγή παρερμηνειών, κρίνεται σκόπιμο να ενσωματωθεί η προσθήκη «κατ’ εξαίρεση των προβλεπόμενων στον άρθρο 25 του Ν. 1892/1990», ειδικά όσον αφορά τις άμεσες ξένες επενδύσεις σε τουριστικές υποδομές σε παραμεθόριες περιοχές, καθώς και να διευκρινιστεί εν γένει ο συσχετισμός μεταξύ του άρθρου 25 του Ν. 1892/1990 και της σχετικής πρόβλεψης του παρόντος ΣΝ ως προς τις τουριστικές υποδομές σε παραμεθόριες περιοχές.
Ομοίως, προς αποφυγή παρερμηνειών, προτείνεται να διευκρινιστεί τι περιλαμβάνεται στην έννοια των τουριστικών υποδομών (π.χ. κύρια τουριστικά καταλύματα, μη κύρια, τουριστικά γραφεία, πρακτορεία).
Παραθέτω παρακάτω τους τομείς της οικονομίας που επικεντρώνονται τα Κράτη Μέλη της ΕΕ μετά από ενδελεχή έρευνα που έχω κάνει στο χώρο αυτόν (https://global.oup.com/academic/product/merger-control-national-security-and-foreign-direct-investment-screening-9780198837343?cc=gr&lang=en&). Οι περισσότερες χώρες έχουν αρκετά μεγάλη λίστα με τομείς της οικονομίας (μεγαλύτερη από αυτή στο υπάρχον σχέδιο νόμου
Τομείς όπως ΜΜΕ, ιδιοκτησία γης σε ευαίσθητες γεωγραφικά περιοχές και άλλοι τομείς να πρέπει να είναι στο νόμο.
EU Regulation
1. Scope of Investments Covered: The EU FDI Screening Regulation encourages member states to focus on investments that may impact security or public order. Specifically, it highlights critical sectors, including:
• Critical infrastructure (e.g., energy, water, transport, communications, data storage)
• Critical technologies (e.g., AI, robotics, semiconductors, cybersecurity)
• Supply of critical inputs (e.g., energy, raw materials, food security)
• Access to sensitive information, including personal data
• Media (due to its influence on public opinion)
Austria
Particularly sensitive sectors include defence goods and technologies; operation of critical energy infrastructure; and operation of critical digital infrastructure, in particular 5G infrastructure, water, research and development in regard to medicinal products, vaccines, medical devices and personal protective equipment.
Normal sensitive sectors include critical infrastructure, including information technology, health, data processing and storage; critical technologies and dual-use goods, including artificial intelligence, robotics, semiconductors, security of supply of critical resources, including energy supply and food supply; and access to and the ability to control sensitive information, including personal data.
Belgium
Covered sectors:
• Critical infrastructure (energy, transport, water, health, media, communications, data storage, aerospace, defence, electoral/financial infrastructure).
• Strategic technologies & raw materials (defence, AI, semiconductors, robotics, cybersecurity, quantum/nuclear tech, nanotech, dual-use items).
• Critical supply chains (energy, raw materials, food security).
• Access to sensitive data (Belgium’s defence, strategic interests, personal data).
• Private security (protection of people and assets).
• Media freedom and pluralism (news outlets, broadcasting, newspapers).
Bulgaria
FDI subject to screening must:
• Have potential effects in areas covered by Article 4, para. 1 of EU Regulation 2019/452: critical infrastructure, critical technologies, supply of critical inputs, access to sensitive information, and freedom and pluralism of the media.
Croatia N/A
Cyprus N/A
Czech Republic
Czech Republic FDI Screening Focus:
• Critical Infrastructure: Energy, transport, water, medical, data storage, defence.
• Strategic Technologies: AI, robotics, semiconductors, cybersecurity, aerospace, quantum, nuclear, biotech.
• Essential Supplies: Energy, raw materials, food security.
• Sensitive Information: Personal data, media influence, critical IT systems.
• State Security Assets: Non-military sites vital for national security.
Denmark Danish FDI filing obligations apply to:
• Foreign direct investments in Danish entities operating in particularly sensitive sectors, including:
– Defence
– IT security and classified information processing
– Production of dual-use items
– Critical technology
– Critical infrastructure
• Filing is mandatory if a foreign investor acquires at least 10% of shares or equivalent control in such entities.
• This applies to all foreign investors, including those from the EU and EFTA.
Estonia
Covered Sectors/Target Companies involve:
• Providers of vital services, including electricity, natural gas, liquid fuel, road operability, telecommunication services, data transmission, digital identification and signing, payment services, cash circulation, district heating, water supply, and sewerage.
• Companies with state-qualified holdings.
• Specific companies in the media and telecommunications sectors.
• Certain infrastructure companies.
• Companies involved in the production, supply, or technical services for military and dual-use goods.
Finland
• Defence Industry: Produces or supplies defence materials or dual-use items.
• Security Industry: Supplies critical products or services to Finnish authorities (e.g., Defence Forces, Border Guard, Police, Customs).
France
Sensitive Activities for French FDI Control:
• Activities impacting national defence, public authority, or public safety (e.g., military goods, dual-use technologies, cryptology, communication interception).
• Essential infrastructure, goods, or services for public safety and order (e.g., water, energy, transport, public health).
• R&D in dual-use goods or “critical technologies.”
Germany
Sensitive Activities (27 listed): Critical infrastructure, military items, high-tech goods, pharmaceuticals, raw materials, agriculture, media.
Particularly Sensitive Activities (4 listed): Includes critical military, intelligence, and advanced technology sectors.
Greece N/A
Hungary
• Strategic sectors in FDI Act include defence, finance, energy, water, and critical telecom services.
• Alternative FDI Regime expands to sectors like manufacturing, chemicals, food, health, waste, transport, and more if involving critical infrastructure.
Ireland
• The transaction is not an internal re-organization.
• It involves critical sectors like infrastructure, technology, inputs, sensitive information, or media freedom.
Italy
Critical sectors: National security and defence, 5G technology, energy, transportation, communication, water distribution, electoral services, health, finance (credit and insurance), AI, robotics, semiconductors, cybersecurity, nanotechnologies, biotechnologies, non-military space/aerospace, food, dual-use items, and audio-visual media services.
Latvia
The law provides no general obligation to notify foreign direct investments in Latvia. Sectoral rules in specific circumstances will trigger notification obligations or block such investments regarding companies of significance to national security, critical infrastructure and agricultural land acquisition, and gambling.
Agricultural Land:
Exemptions for acquisitions if:
• Land area ≤10 hectares (natural persons) or ≤5 hectares (legal persons).
• Land acquired through insolvency proceedings.
Gambling Companies:
• Foreign ownership capped at 49% (except for investors from EU, EEA, and OECD).
• No review procedures for this prohibition.
Lithuania
Lithuania requires FDI screening for sectors critical to national security. Screening applies to investments in:
• Strategically important companies (state-controlled, state-majority-owned, or privately owned).
• Assets or areas vital to security (e.g., airports, railways, data networks, LNG terminals).
Screening covers five key economic sectors:
1. Energy
2. Transport
3. IT, telecoms, and high-tech
4. Finance and credit
5. Military equipment
Government defines 52 specific activities within these sectors for case-by-case assessment.
Luxembourg
Critical Sectors (12): Dual-use goods, energy, transport, water, health, communications, data storage, aerospace, defence, finance, media, agribusiness.
Related Activities:
• Research and production tied to critical sectors.
• Activities granting access to sensitive information or premises related to critical sectors.
Malta
Applies to investments by foreign investors aiming for lasting links or control in Malta.
1. Critical Infrastructure: Energy, transport, water, health, media, data, defence, financial, electoral infrastructure, sensitive facilities, and related real estate.
2. Critical Technologies: AI, robotics, semiconductors, cybersecurity, aerospace, nuclear, biotech, nanotech, etc.
3. Critical Inputs: Energy, raw materials, food security.
4. Sensitive Information: Access/control of personal data.
5. Media: Freedom and pluralism.
Netherlands Sector-Specific Screening:
1. Telecommunications: Applies to providers of networks, hosting, internet nodes, and data centres; triggered by ≥30% voting rights, board control, or special rights.
2. Gas & Electricity: Notification required for changes in control of electricity plants (≥250 MW) or LNG plants; control defined by the Competition Act.
3. Mining: Dutch state entitled to 40% of mining concession proceeds; permits assessed under the Mining Act.
Exemptions:
• Vifo complements sector-specific mechanisms and applies where these do not.
• Telecommunications sector excludes asset purchases.
Poland
Covered Sectors:
• Energy (electricity, gas, oil, fuel production, transmission, storage).
• Chemicals, fertilizers, explosives, arms, military/police technology.
• Ports (sea and inland), telecommunications, rhenium production, metal ores.
• Medical equipment, pharmaceuticals, food processing (meat, milk, cereals, fruits).
• Heat production/distribution.
• Additional Coverage:
• Entities owning critical infrastructure.
• Listed entities.
• Developers of specialized software (e.g., power plants, hospital systems).
Portugal
Scope of Portuguese FDI Law: Government reviews transactions granting control over strategic assets. Strategic assets include key infrastructure/assets related to defence, national security, or essential services in energy, transport, or communications.
Romania
Relevant Sectors:
• Security (individuals, communities, frontiers, energy, transport, IT&C, financial systems, weapons, and critical infrastructure).
• Protection (against disasters, agriculture, environment, and state-owned company privatization).
Slovakia FDI Act Classification:
• Critical Foreign Investments (CFI): Involves sectors like firearms, military technology, dual-use items, biotechnology, critical infrastructure, digital services, and large content-sharing platforms (€2M+ turnover).
Slovenia
Triggering Activities:
1. Critical Infrastructure: Energy, transport, water, health, communications, media, data, defence, aerospace, financial, voting infrastructure, and related real estate.
2. Critical Technologies: AI, robotics, semiconductors, cybersecurity, aerospace, nuclear, biotech, and pharma.
3. Critical Resources: Energy, raw materials, food security, medical/protective equipment.
4. Sensitive Information: Access/control over personal data.
5. Media: Freedom and pluralism.
6. EU Projects/Programs: Defined under Regulation (EU) 2019/452 Annex I.
Spain
Covers investments in critical infrastructures, critical and dual-use technologies, supply of fundamental inputs, and with access to sensitive information and the media.
Sweden
Sensitive Sectors:
1. Essential services.
2. Protective security activities.
3. Critical raw materials and minerals.
4. Sensitive personal or geolocational data.
5. Dual-use products.
6. Military equipment.
7. Strategic or emerging technology.