- Στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος υπάγονται:
α) οι άμεσες ξένες επενδύσεις που πραγματοποιούνται στην Ελλάδα, όταν πληρούνται οι προϋποθέσεις του άρθρου 6,
β) οι άμεσες ξένες επενδύσεις που πραγματοποιούνται σε άλλα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποίες υπόκεινται σε αξιολόγηση για λόγους ασφάλειας ή δημόσιας τάξης σύμφωνα με το άρθρο 11.
- Από το πεδίο εφαρμογής του παρόντος εξαιρούνται:
α) Η απόκτηση εταιρικών τίτλων που προορίζονται αποκλειστικά για χρηματοοικονομικές επενδύσεις, χωρίς πρόθεση επηρεασμού της διαχείρισης και του ελέγχου της επιχείρησης (επενδύσεις χαρτοφυλακίου).
β) Οι πράξεις αναδιάρθρωσης εντός ομίλου εταιρειών ή η συγχώνευση περισσότερων νομικών οντοτήτων σε ενιαία νομική οντότητα, υπό την προϋπόθεση ότι δεν αυξάνονται οι μετοχές που κατέχουν αλλοδαποί επενδυτές ή η συναλλαγή δεν συνεπάγεται πρόσθετα δικαιώματα που έχουν ως αποτέλεσμα τη μεταβολή της πραγματικής συμμετοχής ενός ή περισσότερων ξένων επενδυτών στη διαχείριση ή τον έλεγχο της εταιρείας-στόχου.
γ) Οι επενδύσεις σε νεοφυείς επιχειρήσεις που απασχολούν λιγότερους από δέκα (10) υπαλλήλους και ο ετήσιος κύκλος εργασιών τους είναι χαμηλότερος των δύο εκατομμυρίων (2.000.000) ευρώ.
Γενικό σχόλιο επί του Σ/Ν: Προτείνεται, για λόγους ασφάλειας δικαίου, να υπάρξει απόλυτη σαφήνεια ως προς το πεδίο εφαρμογής του μηχανισμού ελέγχου. Στο πλαίσιο αυτό, προτείνεται όπως διερευνηθεί ιδίως:
(α) η περαιτέρω εξειδίκευση των τομέων που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής (Παράρτημα),
(β) επαρκής σαφήνεια ως προς το ότι καταλαμβάνονται επενδύσεις που υπερβαίνουν τα σχετικά ποσοστά συμμετοχής στο κεφάλαιο της εταιρείας-στόχου (share deals) και επιφέρουν έλεγχο (σωρευτικά), είτε πρόκειται για απευθείας επενδύσεις ξένων επενδυτών από τρίτη χώρα είτε για επενδύσεις από επιχειρήσεις εντός ΕΕ, και μόνο εφόσον οι τελευταίες ελέγχονται από οντότητες τρίτης χώρας,
(γ) ο προσδιορισμός της έννοιας του ελέγχου (λ.χ. αντιστοιχία με Κανονισμό (ΕΚ) 139/2004 και άρθρα 5 επ. Ν. 3959/2011), καθώς και των παραγόντων που προσμετρώνται για τον υπολογισμό των ποσοστών συμμετοχής,
(δ) ενδεχόμενη εισαγωγή οικονομικού ορίου για την υπαγωγή επένδυσης στο πεδίο εφαρμογής (λ.χ. κύκλος εργασιών στόχου),
(ε) αποσαφήνιση του χρονικού σημείου κατά το οποίο ενεργοποιείται υποχρέωση γνωστοποίησης,
(στ) εν γένει διευκρίνιση της σχέσης του νόμου με έτερες διατάξεις περί υπαγωγής επενδύσεων σε έλεγχο (τομεακές ή οριζόντιες) προς αποφυγή αλληλεπικαλύψεων.
Ειδικότερα, επί του άρθρου 4, παρ. 2:
1. Ως προς την περ. α’, κρίνεται πράγματι σκόπιμη η εξαίρεση μη-ελεγχουσών συμμετοχών, σε αντιστοιχία και με την πρόσφατη Πρόταση 2024/0017(COD) της Επιτροπής για την κατάργηση του Κανονισμού (ΕΕ) 2019/452. Για λόγους ασφάλειας δικαίου, εκτιμάται αναγκαίο να προκύπτει με σαφήνεια ότι, πέραν της υπέρβασης συμμετοχής 10%/25% στο κεφάλαιο της εταιρείας-στόχου, απαιτείται (σωρευτικά) η ύπαρξη ελέγχου.
2. Προτείνεται όπως διερευνηθεί η εισαγωγή επιπρόσθετων ρητών εξαιρέσεων από το πεδίο εφαρμογής για τις κατωτέρω περιπτώσεις, προκειμένου να μην υφίσταται ανασφάλεια δικαίου ως προς ορισμένες συνήθεις χρηματοοικονομικές συναλλαγές που κατά κανόνα δεν δημιουργούν σταθερούς και άμεσους δεσμούς και δεν συνεπάγονται έλεγχο επί της επιχείρησης-στόχου:
(α) Προσωρινή κατοχή τίτλων από πιστωτικούς/χρηματοοικονομικούς οργανισμούς ή ασφαλιστικές εταιρείες, στις συνήθεις δραστηριότητες των οποίων περιλαμβάνεται η εμπορία και η διαπραγμάτευση τίτλων για ίδιο λογαριασμό ή για λογαριασμό τρίτων, με σκοπό τη μεταπώλησή τους (κατ’ αντιστοιχία με το άρθρο 5, παρ. 6(α) Ν. 3959/2011 και το άρθρο 3, παρ. 5(α) Κανονισμού (ΕΚ) 139/2004 περί ελέγχου συγκεντρώσεων).
(β) Προσωρινές επενδύσεις μικρής διάρκειας, στις οποίες ο επενδυτής δεν έχει τη δυνατότητα να επηρεάσει τη διοίκηση της επιχείρησης-στόχου, επειδή λειτουργεί ως αναδόχος ή συν-αναδόχος εκδόσεων τίτλων και δημόσιων προσφορών για την πώληση ή εγγραφή τίτλων.
(γ) Επενδύσεις που πραγματοποιούνται από επιχειρήσεις των οποίων οι οντότητες άμεσων επενδύσεων είναι Ευρωπαίοι διαχειριστές εγκεκριμένων οργανισμών συλλογικών επενδύσεων (βλ. και την από 24.02.2024 Γνωμοδότηση της Επιτροπής Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου επί της πρόσφατης Πρότασης 2024/0017(COD) της Επιτροπής για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΕ) 2019/452).
3. Προτείνεται όπως διερευνηθεί η συνδυαστική εφαρμογή οικονομικού ορίου (λ.χ. κύκλος εργασιών στόχου) προκειμένου να καταλαμβάνεται η επένδυση. Σχετικές προβλέψεις εντοπίζονται, ενδεικτικά, στο βελγικό και αυστριακό πλαίσιο.
4. Προτείνεται όπως οριστεί η έννοια της «νεοφυούς» επιχείρησης, ιδίως προκειμένου να διευκρινιστεί η χρονική περίοδος (λ.χ. προβλεπόμενη διάρκεια 8 ετών υπό την ΚΥΑ 134622/2020 περί Εθνικού Μητρώου Νεοφυών Επιχειρήσεων).
Σχόλια στην περίπτωση 1β:
i.Από το πνεύμα του ΣΝ προκύπτει ότι ο νόμος θα τυγχάνει εφαρμογής σε άμεσες ξένες επενδύσεις σε εταιρείες – στόχους, μέσω της απόκτησης μετοχών / εταιρικών μεριδίων (share deals), και όχι σε άμεσες ξένες επενδύσεις σε ακίνητα εν γένει (asset deals). Σε περίπτωση που σκοπός του νομοθέτη είναι να εξαιρέσει από το πεδίο εφαρμογής του νόμου τις άμεσες ξένες επενδύσεις σε ακίνητα (asset deals), προτείνεται η σαφής εξαίρεσή τους, προς αποφυγή παρερμηνειών. Ομοίως, σε περίπτωση που σκοπός του νομοθέτη είναι να εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του νόμου και οι συγκεκριμένες συναλλαγές (asset deals), να διευκρινιστεί ρητώς.
ii.Προτείνεται για σαφήνεια να μπει πρωτογενώς στο ΣΝ ορισμός της έννοιας «αναδιάρθρωση», «έλεγχος» και «όμιλος». Ως προς την έννοια του «ομίλου» προτείνεται ο ορισμός να ακολουθήσει το πλαίσιο που τίθεται στον προληπτικό έλεγχο συγκεντρώσεων (βλ. Κανονισμό 139/2004 για τον έλεγχο των συγκεντρώσεων μεταξύ επιχειρήσεων, άρθρο 5, παρ. 4, και Νόμο 3959/2011 για την προστασία του ελευθέρου ανταγωνισμού, άρθρο 10, παρ. 4, για τον προσδιορισμό του κύκλου εργασιών μιας συμμετέχουσας επιχείρησης, ο οποίο πρέπει να περιλαμβάνει όλες τις επιχειρήσεις του ομίλου της). Δεδομένου ότι μια άμεση ξένη επένδυση μπορεί να οδηγήσει και σε συγκέντρωση κατά τα οριζόμενα στο ως άνω πλαίσιο για την προστασία του ελεύθερου ανταγωνισμού, κρίνεται εύλογο ορισμένες κοινές έννοιες να προσεγγίζονται με τον ίδιο τρόπο.
iii.Προστίθεται ο όρος της διάσπασης στις εξαιρούμενες περιπτώσεις με τη συμπλήρωση της φράσης «Οι πράξεις αναδιάρθρωσης εντός ομίλου εταιρειών, ή η συγχώνευση» με το εξής λεκτικό «Οι πράξεις αναδιάρθρωσης εντός ομίλου εταιρειών, ή νομικές οντότητες που προέρχονται από διάσπαση μιας νομικής οντότητας ή η συγχώνευση», ενώ διορθώνεται το «αλλοδαποί» σε «ξένοι» και προστίθεται το «υφιστάμενοι».
iv.Προτείνεται αντί για την πρόβλεψη ότι δεν αυξάνονται «οι μετοχές» να μπει «τα ποσοστά συμμετοχής», καθώς είναι πολύ πιθανό να αυξηθούν οι μετοχές λόγω ΑΜΚ αλλά τα ποσοστά συμμετοχής να παραμείνουν τα ίδια.
v.Προτείνεται να εξαιρεθούν ρητά οι ΑΜΚ και δανεισμός από μετόχους, όταν είναι ήδη μέτοχοι πριν την εφαρμογή του νόμου.
Σχόλιο στην περίπτωση 1γ:
Να προσδιοριστεί σαφώς σε ποιες εταιρείες αναφέρεται το ΣΝ όταν μιλά για «νεοφυείς». Π.χ., που είναι καταχωρημένες στο Εθνικό Μητρώο Νεοφυών Επιχειρήσεων ή που πληρούν τα κριτήρια για να εγγραφούν σε αυτό. Εναλλακτικά, προτείνεται και η απαλοιφή της λέξης «νεοφυείς» ώστε να βγουν οι μικρές επιχειρήσεις εκτός εφαρμογής του νόμου.