Άρθρο 02: Η εφαρμογή και η προώθηση των Δικαιωμάτων του Παιδιού

2.1.Το γενικό πλαίσιο προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού

 Το παγκόσμιο διεθνές νομικό πλαίσιο για τα ανθρώπινα δικαιώματα περιλαμβάνει την Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και  έξι βασικές συνθήκες για τα ανθρώπινα δικαιώματα: το Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα, το Διεθνές Σύμφωνο για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα, τη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού, τη Σύμβαση κατά των βασανιστηρίων και άλλων τρόπων σκληρής, απάνθρωπης ή ταπεινωτικής μεταχείρισης ή τιμωρίας,  την Διεθνή Σύμβαση για την Εξάλειψη όλων των Μορφών Φυλετικών Διακρίσεων και την Σύμβαση για την Εξάλειψη όλων των Μορφών Διακρίσεων κατά των Γυναικών.

Εκτός του συστήματος αυτού (ΟΗΕ), δεσμευτικό πλαίσιο προκύπτει και από άλλους περιφερειακούς Οργανισμούς στους οποίους συμμετέχει η Ελλάδα (π.χ. Ευρωπαϊκοί Οργανισμοί)

Οι διεθνείς δεσμεύσεις αποτελούν σημαντική αλλά όχι αποκλειστική προϋπόθεση για τον σεβασμό, την προστασία και την υλοποίηση των δικαιωμάτων των ατόμων και των παιδιών εν προκειμένω και η εφαρμογή τους τελεί υπό τον όρο ότι οι υπεύθυνοι μίας κυβέρνησης αναλαμβάνουν τις ευθύνες που προκύπτουν από τις υποχρεώσεις της χώρας.

 2.1.1. Το σύστημα του ΟΗΕ 

Tα δικαιώματα του παιδιού προστατεύονται από τα διεθνή κείμενα προστασίας ανθρωπίνων δικαιωμάτων, με σημαντικότερο εξ αυτών τη Σύμβαση του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα του Παιδιού (ΔΣΔΠ), η οποία υιοθετήθηκε ομόφωνα από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών το 1989 και τέθηκε σε ισχύ στις 2 Σεπτεμβρίου 1990.

Μέχρι σήμερα έχει κυρωθεί από 194 χώρες. Από την Ελλάδα κυρώθηκε στις 2 Δεκεμβρίου 1992 με τον Ν. 2101/92 ως «Διεθνής Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού» (εφεξής ΔΣΔΠ) και αποτελεί εθνικό δίκαιο με αυξημένη τυπική ισχύ δηλαδή υπερισχύει σε περίπτωση αντίθετης διάταξης νόμου[1].

Η ΔΣΔΠ ρυθμίζει τις υποχρεώσεις των κρατών για την προστασία και την προαγωγή των δικαιωμάτων του παιδιού ενώ, παράλληλα, απορρέουν και διεθνείς υποχρεώσεις για τα κράτη μέλη όπως είναι η υποβολή εκθέσεων στα αρμόδια όργανα.

Το παιδί αναγνωρίζεται πλέον ως υποκείμενο δικαίου στο οποίο αναγνωρίζονται ατομικά, πολιτικά, οικονομικά, κοινωνικά και μορφωτικά δικαιώματα τα οποία διακρίνονται σε: 

  • Δικαιώματα προστασίας, παροχών και συμμετοχής.
  • Δικαιώματα προστασίας (από κάθε μορφής κακοποίηση, εκμετάλλευση, διάκριση, κλπ.)
  • Δικαιώματα παροχών (στην εκπαίδευση, την υγεία, την πρόνοια, την ψυχαγωγία, κλπ.)
  • Δικαιώματα συμμετοχής (δικαίωμα σε έκφραση γνώμης, πληροφόρηση, ελεύθερο χρόνο, κλπ.).

Η ΔΣΔΠ διέπεται από τέσσερεις αρχές,  με βάση τις οποίες πρέπει να ερμηνεύονται τα δικαιώματα του παιδιού:  1) το δικαίωμα σε μη διάκριση,  2) το δικαίωμα στη ζωή, την επιβίωση και την ανάπτυξη, 3) το δικαίωμα σε συμμετοχή, και 4) το υπέρτερο συμφέρον του παιδιού το οποίο αναζητείται σε περίπτωση σύγκρουσης των δικαιωμάτων του – πάντοτε υπό την οπτική της προστασίας της ευημερίας του παιδιού για το μέλλον.

Τα συμβαλλόμενα κράτη υποχρεούνται να παίρνουν όλα τα νομοθετικά, διοικητικά και άλλα μέτρα που είναι αναγκαία για την εφαρμογή των αναγνωρισμένων στη Σύμβαση δικαιωμάτων (ΔΣΔΠ αρ. 4).

Επίσης, τα κράτη – μέλη έχουν την υποχρέωση να υποβάλλουν στην Επιτροπή Δικαιωμάτων του Παιδιού του ΟΗΕ, περιοδικές εκθέσεις σχετικά με τα μέτρα που έχουν υιοθετήσει για την εφαρμογή της ΔΣΔΠ (άρθ. 44). Οι Ανεξάρτητες Αρχές και οι ΜΚΟ μπορούν επίσης να υποβάλλουν εναλλακτικές εκθέσεις με τις δικές τους διαπιστώσεις και προτάσεις. Η Επιτροπή καλεί σε ακρόαση τους συντάκτες και μπορεί να στείλει ερωτήματα προς διευκρίνιση στα κράτη – μέλη. Σε ειδική συνεδρία της, θέτει τα τελικά ερωτήματα προς την εθνική αντιπροσωπεία. Τελικά εκδίδει τις Καταληκτικές Παρατηρήσεις της και ζητά από τα κράτη – μέλη να εξασφαλίσουν ότι οι Συστάσεις της θα εφαρμοσθούν και ότι θα είναι διαθέσιμες σε ανηλίκους και το ευρύ κοινό.

Η Σύμβαση του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα του Παιδιού συμπληρώνεται από το «Προαιρετικό Πρωτόκολλο στη Σύμβαση για τα δικαιώματα του Παιδιού σχετικά με την εμπορία παιδιών, την παιδική πορνεία και την παιδική πορνογραφία», το οποίο κυρώθηκε στην Ελλάδα από τον Ν. 3625/2007  καθώς και το  «Προαιρετικό Πρωτόκολλο της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού σε σχέση με την ανάμειξη των παιδιών σε ένοπλη σύρραξη, όπως αυτό κυρώθηκε με το Ν. 3080/2002.

H ΔΣΔΠ συμπληρώνεται και με το πρόσφατο «Προαιρετικό Πρωτόκολλο της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού για τη διαδικασία επικοινωνιών» σε σχέση με την υποβολή ατομικών ή συλλογικών αναφορών προς την Επιτροπή σε περιπτώσεις παραβιάσεων δικαιωμάτων του παιδιού, το οποίο δεν έχει επικυρωθεί προς το παρόν από την Ελλάδα.

2.1.2. Η διαδικασία αξιολόγησης της Ελλάδας στη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού – ΟΗΕ.

Το 2001 υποβλήθηκε στον ΟΗΕ η αρχική Εθνική Έκθεση της Ελλάδας και εκδόθηκαν οι πρώτες Καταληκτικές Παρατηρήσεις της Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Παιδιού το 2002. Τον Ιούλιο του 2009 συνυποβλήθηκαν η 2η και 3η περιοδική Έκθεση της Ελλάδας με τις αρχικές Εκθέσεις αναφορικά με την εφαρμογή των δύο Προαιρετικών Πρωτοκόλλων. Συμπληρωματικές πληροφορίες στάλθηκαν στην Επιτροπή, μετά από σχετικό αίτημά της προς την Ελλάδα. Εναλλακτικές Εκθέσεις υπέβαλαν στην Επιτροπή η Ανεξάρτητη Αρχή Συνήγορος του Πολίτη στο πλαίσιο της αποστολής της ως Συνήγορος του Παιδιού και το Δίκτυο των ΜΚΟ. Η Ελληνική Έκθεση εξετάσθηκε από την Επιτροπή του ΟΗΕ στις 6 Ιουνίου 2012 σε συνεδρίασή της στη Γενεύη με την συμμετοχή της ελληνικής αντιπροσωπείας, παρέστη δε και ο Βοηθός Συνήγορος του Πολίτη για τα Δικαιώματα του Παιδιού. Στις 15 Ιουνίου 2012 η Επιτροπή δημοσιοποίησε τις Καταληκτικές Παρατηρήσεις της για την εφαρμογή της Σύμβασης (ΔΣΔΠ) και των δύο Πρωτοκόλλων της στην Ελλάδα. Η επόμενη περιοδική αξιολόγηση της χώρας μας προβλέπεται για το 2017.

2.1.3.  Το Συμβούλιο της Ευρώπης έχει μια ευρεία βάση καθορισμού προτύπων και κειμένων των οποίων ο σκοπός είναι η προώθηση και προστασία των δικαιωμάτων των παιδιών, συμπεριλαμβανομένης της προστασίας από κάθε μορφή βίας.  Τα πλέον σημαντικά κείμενα,  είναι οι  διεθνείς συμβάσεις, οι οποίες είναι νομικά δεσμευτικές πράξεις.

  • Η Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου η οποία έχει θεσπίσει το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Τα φυσικά πρόσωπα (συμπεριλαμβανομένων των παιδιών) ή νομικά πρόσωπα που είναι θύματα παραβίασης των δικαιωμάτων και των εγγυήσεων που ορίζονται στη Σύμβαση μπορούν να υποβάλουν τις αιτήσεις τους προς το Δικαστήριο.  Η παραβίαση πρέπει να έχει διαπραχθεί σε ένα από τα 47 κράτη που δεσμεύονται από τη Σύμβαση.
  • Ο Ευρωπαϊκός Κοινωνικός Χάρτης εγγυάται την κοινωνική και οικονομική πλευρά των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Κοινωνικών Δικαιωμάτων (ΕΕΚΔ) είναι ο φορέας που είναι αρμόδιος για την παρακολούθηση της συμμόρφωσης των κρατών μερών στον Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Χάρτη. Σύμφωνα με ένα πρωτόκολλο το οποίο τέθηκε σε ισχύ το 1998, μπορεί να κατατεθούν και καταγγελίες για παραβιάσεις του Χάρτη και από ΜΚΟ.
  • Επίσης τα δύο  καταστατικά όργανα του Οργανισμού, η Επιτροπή των Υπουργών και η Κοινοβουλευτική Συνέλευση έχουν επίσης υιοθετήσει έναν ευρύ κατάλογο συστάσεων και ψηφισμάτων (μη δεσμευτικών νομικά κειμένων) σχετικά με τα δικαιώματα των παιδιών.
  • Σημαντικό ρόλο στη προστασία των δικαιωμάτων με ειδική δράση για τα παιδιά έχει και το Γραφείο του Επιτρόπου για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου με στοχευμένες παρεμβάσεις, εκθέσεις, έρευνες και θεματικές αναλύσεις.[2]

2.1.4. Ευρωπαϊκή Ένωση

Η προαγωγή και προστασία των δικαιωμάτων του παιδιού είναι ένας από τους κύριους στόχους της ΕΕ, ο οποίος απέκτησε ακόμη μεγαλύτερη βαρύτητα με τη Συνθήκη της Λισαβόνας.

Τα δικαιώματα των παιδιών αποτελούν τμήμα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τα οποία τόσο η Ευρωπαϊκή Ένωση, όσο και τα κράτη μέλη, δεσμεύονται να  σέβονται και να εφαρμόζουν βάσει των διεθνών και των ευρωπαϊκών συνθηκών, ιδίως βάσει της ΔΣΔΠ και των Προαιρετικών Πρωτοκόλλων της, καθώς και βάσει των Αναπτυξιακών Στόχων της Χιλιετίας).

 Η Ευρωπαϊκή Ένωση αναγνωρίζει ρητά τα δικαιώματα των παιδιών στον Ευρωπαϊκό Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ειδικότερα στο άρθρο 24.  Ειδικώτερα, το άρθρο 24 του Χάρτη αναγνωρίζει ότι τα παιδιά είναι ανεξάρτητοι και αυτοτελείς κάτοχοι δικαιωμάτων. Επίσης αναγορεύει το υπέρτατο συμφέρον του παιδιού σε πρωταρχικό μέλημα των δημόσιων αρχών και των ιδιωτικών οργανισμών.

Με γνώμονα την αποφασιστική και ενισχυμένη προσήλωση στα δικαιώματα του παιδιού σύμφωνα με τη Συνθήκη της Λισαβόνας και τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, η Επιτροπή φρονεί ότι είναι ώριμες οι συνθήκες για τη μετάβαση στο επόμενο στάδιο σε σχέση με τον μετασχηματισμό των στόχων πολιτικής σε δράσεις και αναφορικά με τα δικαιώματα του παιδιού και τον μετασχηματισμό των στόχων πολιτικής σε δράσεις.

 Η στρατηγική «Ευρώπη 2020» προσδιορίζει ένα όραμα για την Ευρώπη του 21ου αιώνα, όπου τα παιδιά του σήμερα θα απολαμβάνουν καλύτερη εκπαίδευση, θα έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες και τους πόρους που χρειάζονται για να αναπτυχθούν και θα οδηγήσουν την Ευρώπη στον 22ο αιώνα.

Ειδικές πολιτικές και δράσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής

Το δίκτυο εμπειρογνωμόνων για τα παιδιά

Οργανισμός Θεμελιωδών Δικαιωμάτων (FRA)

2.2. Επικύρωση διεθνών εργαλείων για τα ανθρώπινα δικαιώματα

Α. ΔΕΣΜΗ  ΔΡΑΣΕΩΝ ΠΡΟΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ

Α.1. «Σύμβαση για την πρόληψη και καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας»


[1] Σ. αρ.28, παρ.1.

[2] Βλ. Έκθεση Επιτρόπου Μούζνιεκς από επίσκεψή του στην Ελλάδα (2013), με ιδιαίτερες αναφορές για παιδιά, όπως ασυνόδευτα, αιτούντα άσυλο, κ.ά.

ΣΚΟΠΟΣ

Πρόληψη και καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας

ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ

Η Ελλάδα έχει υπογράψει  την «Σύμβαση για την πρόληψη και καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας» του Συμβουλίου της Ευρώπης, γνωστή ως Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης. Πρόκειται για το πρώτο νομικώς δεσμευτικό κείμενο, το οποίο ορίζει τις μορφές που προσλαμβάνει η βία κατά των γυναικών και παρουσιάζει ένα ολοκληρωμένο νομικό πλαίσιο για την πρόληψή της, την προστασία των θυμάτων καθώς και για την παύση της ατιμωρησίας.Στη Σύμβαση προβλέπεται η σύσταση διεθνούς ομάδας εμπειρογνωμόνων που θα παρακολουθεί την εφαρμογή της στα κράτη-μέλη (GREVIO).

ΔΡΑΣΕΙΣ

Το κείμενο της Σύμβασης έχει μεταφραστεί στην ελληνική γλώσσα κι έχουν δρομολογηθεί οι διαδικασίες επικύρωσής της. Συγκεκριμένα σε εξέλιξη είναι η συγκρότηση νομοπαρασκευαστικής επιτροπής. Η επιτροπή αυτή, για τη συγκρότηση της οποίας το Υπουργείο Εσωτερικών συνεργάζεται με τη Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων και με το Υπουργείο ΔΔΑΔ θα αναλάβει το έργο της εναρμόνισης του εσωτερικού δικαίου και της σύνταξης των απαιτουμένων από το Σύνταγμα  εκθέσεων (αιτιολογικής και δαπανών).

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ

ΦΟΡΕΑΣ

Υπουργείο Εσωτερικών – Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων-  Υπουργείο Δικαιοσύνης Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων

2.2.1. Συνεργασία με διεθνείς και περιφερειακούς φορείς

Η Ελλάδα συνεργάζεται με τα όργανα των διεθνών και περιφερειακών Οργανισμών, συμμετέχει ενεργά στη συζήτηση και διαμόρφωση των διεθνών κειμένων με θέμα τα παιδιά και σέβεται τις αποφάσεις και τις συστάσεις των Οργανισμών αυτών.

Ειδικότερες συνεργασίες: Η ΓΓΙΦ έχει αναπτύξει συνεργασία με διεθνείς οργανισμούς (ενδεικτικά με τη Διεθνή Οργάνωση Εργασίας, τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) , την UNESCO, National Report of Greece Beijing +5,-ΟΗΕ, κλπ), για θέματα: βίας, υιοθεσίας, εμπορίας παιδιών κ.ά.

2.3. Συντονισμός και παρακολούθηση της εφαρμογής των δικαιωμάτων

2.3.1. Η ύπαρξη Εθνικού Φορέα για τα Δικαιώματα του Παιδιού

Ο συντονισμός μεταξύ των συναρμόδιων υπουργείων και δημοσίων φορέων για την παρακολούθηση των δικαιωμάτων του παιδιού και την εκπόνηση μέτρων τα οποία αφορούν και επηρεάζουν τα παιδιά έχει κριθεί αναγκαίος τόσο από τους διεθνείς οργανισμούς (ΔΣΔΠ) όσο και ανεξάρτητες αρχές, όπως ο Συνήγορος του Παιδιού, ο οποίος έχει προτείνει τη συγκρότηση ενός εθνικού φορέα, με βάση ειδική νομοθετική ρύθμιση, στον οποίο θα εντάσσεται και η λειτουργία μίας Διυπουργικής Επιτροπής για τα Παιδιά, που θα είναι αρμόδιος και για την ανάπτυξη και την εποπτεία της εφαρμογής του εκάστοτε Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τα Δικαιώματα του Παιδιού[1].

Η λειτουργία Διυπουργικής Επιτροπής ως εθνικού φορέα για την παρακολούθηση των δικαιωμάτων του παιδιού θεωρείται απαραίτητη για την εφαρμογή της ΔΣΔΠ στο πλαίσιο της υποχρέωσης των κρατών μελών για έλεγχο του έργου και των υπηρεσιών τους καθώς και για αυτό-αξιολόγηση (self-monitoring and evaluation). Η λειτουργία αυτή διαφοροποιείται από την (ανεξάρτητη) παρακολούθηση η οποία έχει θεσμικά ανατεθεί σε Ανεξάρτητες Αρχές προστασίας ανθρωπίνων δικαιωμάτων όπως είναι ο Συνήγορος του Πολίτη / Συνήγορος του Παιδιού (independent monitoring of progress towards implementation)[2].

2.3.2. Το Εθνικό Παρατηρητήριο για τα Δικαιώματα του Παιδιού

Το Εθνικό Παρατηρητήριο για τα Δικαιώματα του Παιδιού ιδρύθηκε στη Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς με το νόμο 2909/2001.Στις αρμοδιότητές του προβλέπονται, μεταξύ άλλων, η παρακολούθηση και προώθηση της εφαρμογής της Διεθνούς Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού, η κατάρτιση ετήσιου εθνικού σχεδίου δράσης για τα δικαιώματα των παιδιών  και ετήσιας έκθεσης για την εφαρμογή της Σύμβασης με σκοπό την ανάλυση της πραγματικής κατάστασης σχετικά με την πραγμάτωση των δικαιωμάτων των παιδιών στη χώρα. Ωστόσο, το Εθνικό Παρατηρητήριο από τη σύστασή του έως σήμερα δεν έχει επιτελέσει το έργο του με βάση το ιδρυτικό θεσμικό του πλαίσιο[3].

2.3.3. Ο ρόλος της Ανεξάρτητης Αρχής «Συνήγορος του Πολίτη», ως συνήγορος του παιδιού.

Βάσει ειδικής νομοθετικής ρύθμισης (Ν. 3094/2003) στον Συνήγορο του Πολίτη έχει ανατεθεί και η αποστολή της προάσπισης και της προαγωγής των δικαιωμάτων του παιδιού, δηλαδή του Συνηγόρου του Παιδιού. Στο πλαίσιο αυτής της αποστολής ένας Βοηθός Συνήγορος του Πολίτη επικουρούμενος από διεπιστημονική ομάδα ειδικών επιστημόνων διερευνά υποθέσεις αναφορικά με τα δικαιώματα ανηλίκων και διαμεσολαβεί προκειμένου να αρθούν οι τυχόν παραβιάσεις, αναλαμβάνει πρωτοβουλίες για την αποτύπωση της πραγματικής κατάστασης των δικαιωμάτων των παιδιών, των απόψεων τους και των προσώπων που τα φροντίζουν ή εργάζονται μαζί τους, την ευαισθητοποίηση των επαγγελματιών και του ευρέως κοινού για τα δικαιώματα των ανηλίκων, εκπονεί εκθέσεις και προωθεί προτάσεις προς τα αρμόδια όργανα της Πολιτείας προκειμένου τα κατοχυρωμένα στη ΔΣΔΠ Δικαιώματα να διασφαλιστούν θεσμικά (στη νομοθεσία) και ουσιαστικά (στην πράξη).  Επίσης, στο πλαίσιο της προαγωγής των δικαιωμάτων του παιδιού, αναλαμβάνει συχνά συμβουλευτικό ρόλο προς υπουργικά και διυπουργικά όργανα τα οποία ασχολούνται με την εκπόνηση δράσεων και μέτρων για τα παιδιά.

2.3.4. Η Εθνική Επιτροπή Δικαιωμάτων του Ανθρώπου

2.4. Κατανομή των πόρων

2.4.1. Οικονομική κρίση και προτεραιότητες δαπανών για τα παιδιά 

2.4.2. Διαδικασία στον προϋπολογισμό – παρακολούθηση – αξιολόγηση

2.4.3. Επενδύσεις για τα παιδιά

2.5. Συλλογή αριθμητικών δεδομένων

Α. ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ

Η καταγραφή και η συλλογή δεδομένων αποτελούν γενικότερο συστημικό πρόβλημα στη δημόσια διοίκηση στην Ελλάδα. Η βελτίωση των στατιστικών δεδομένων, πέραν της υφιστάμενης υποχρέωσης από τις παρατηρήσεις διεθνών οργάνων, αποτελεί και σημαντική παράμετρο για την αξιολόγηση και τη χάραξη πολιτικών για τα θέματα και των δικαιωμάτων των παιδιών. Από τις επιμέρους δραστηριότητες δημοσίων υπηρεσιών για τη χρήση στατιστικών δεδομένων για θέματα και ενέργειες σχετικά με παιδιά αναφέρονται περιστασιακά[4]:

  • Παροχή στατιστικών στοιχείων των θυμάτων εμπορίας ανθρώπων (ΠΚ 323) και σωματεμπορίας (ΠΚ 351) για το έτος 2013 από την εφαρμογή «σηματικές αναφορές» του συστήματος Police on Line: η Ομάδα Anti-trafficking της Διεύθυνσής Ασφάλειας του Κλάδου Ασφαλείας του Αρχηγείου Ελληνικής Αστυνομίας έχει οριστεί αρμόδια για την τήρηση στατιστικών στοιχείων επί των σχετικών υποθέσεων, στις οποίες επιλαμβάνονται οι επιχειρησιακές αστυνομικές υπηρεσίες της επικράτειας.  Από τον συνολικό αριθμό των 99 θυμάτων, οι 52 είναι άνδρες, οι 47 γυναίκες και οι 7 ανήλικοι, εκ των οποίων ένα κορίτσι με υπηκοότητα Ελληνική, ένα αγόρι με υπηκοότητα Μπαγκλαντές και πέντε αγόρια με υπηκοότητα Ρουμάνικη.
  • Παροχή στατιστικών στοιχείων των ανηλίκων – θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας (Ν. 3500/2006), με βάση τις σχετικές υποθέσεις των οποίων επιλήφθηκαν οι αστυνομικές υπηρεσίες της επικράτειας κατά το έτος 2013, τα οποία προκύπτουν από την ηλεκτρονική εφαρμογή Police on Line: 107 θύματα ηλικίας έως 12 ετών και 167 θύματα ηλικίας έως 18 ετών.

2.5.1. Ενίσχυση μηχανισμών συλλογής δεδομένων

Α. ΔΕΣΜΗ ΔΡΑΣΕΩΝ ΠΡΟΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ

Α.1. Ανάπτυξη δικτύου συνεργασίας μεταξύ των Φορέων παιδικής προστασίας


[1]Ειδικότερα προτείνεται η στελέχωση της Διυπουργικής Επιτροπής από τους Γενικούς Γραμματείς των Υπουργείων με συμμετοχή του Βοηθού Συνηγόρου για τα Δικαιώματα του Παιδιού σε ρόλο συμβουλευτικό / γνωμοδοτικό. Επιπλέον, θα πρέπει να προβλέπεται η κλήση σε ακρόαση εκπροσώπων δημοσίων οργανισμών ή Ανεξαρτήτων Αρχών αναλόγως των θεματικών της εκάστοτε συζήτησης. 

[2] CRC/GC/2003/5, General Comment no 5 (2003), General measures of implementation of the Convention on the Rights of the Child (arts. 4, 42 and 44 para.6), par. 46, 65),

[3] Ο Συνήγορος του Πολίτη έχει προτείνει την επανενεργοποίησή του και, τη συγκρότηση Επιστηµονικής Επιτροπής για τα ∆ικαιώµατα του Παιδιού, αποτελούµενης από πρόσωπα εγνωσµένου κύρους και εδραιωµένων γνώσεων στο πεδίο των δικαιωµάτων του παιδιού, τα οποία θα επιλέγονται με δημόσια διαδικασία, υπό την προϋπόθεση ότι η επιλογή και ο διορισμός τους θα γίνεται με αντικειμενικά και αξιοκρατικά κριτήρια, στο πλαίσιο του επανακαθορισμού της λειτουργίας του Εθνικού Παρατηρητηρίου. Σχετικά, προτείνεται και η ανάληψη της αρμοδιότητας κατάρτισης γενικότερων κατευθύνσεων για το περιεχόµενο του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τα Δικαιώματα του Παιδιού και ειδικότερων εισηγήσεων προς τον ανωτέρω αναφερθέντα εθνικό φορέα και τη Διυπουργική Επιτροπή.

[4]. Καταγραφή των περιστατικών, όπως αυτά έχουν αναφερθεί από τις καθ’ ύλην αρμόδιες Υπηρεσίες της Ελληνικής Αστυνομίας

         ΣΚΟΠΟΣ

Βελτίωση του συντονισμού και της συνεργασίας μεταξύ των Φορέων παιδικής προστασίας
ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ
  • Λειτουργία Επιχειρησιακής Συντονιστικής Υπηρεσίας  Δράσεων Παιδικής Προστασίας
  • Συντονισμός Δικτύου Ομάδων Προστασίας Ανηλίκων
  • Λειτουργία Εθνικού Μητρώου Παιδικής Προστασίας
  • Λειτουργία Εθνικού Μητρώου Υιοθεσιών

ΔΡΑΣΕΙΣ

  • ·         Διαμόρφωση εντύπου για την προτυποποιημένη μορφή συγγραφής Εκθέσεων Κοινωνικής Έρευνας και διερεύνησης των συνθηκών διαβίωσης των ανηλίκων κατόπιν αναφορών/καταγγελιών.
  • ·         Αποστολή σχετικού με την παιδική προστασία, ενημερωτικού/ εκπαιδευτικού υλικό στις Ο.Π.Α. (π.χ. εκθέσεις Συνηγόρου του Παιδιού, βιβλία, εκθέσεις Ο.Η.Ε., νομοθετικά κείμενα, κλπ)
  • ·         Διαμόρφωση & αποστολή καταλόγων/ οδηγών με στοιχεία κρατικών φορέων & Μ.Κ.Ο. για βοήθεια των κοινωνικών λειτουργών των Ο.Π.Α. στο έργο τους
  • ·         Διοργάνωση Επιστημονικών Συναντήσεων Συνεργασίας με τους Κοινωνικούς Λειτουργούς των Ο.Π.Α για την αποτελεσματική λειτουργία του Δικτύου με στόχο την ενδυνάμωση, ενημέρωση, εξειδίκευση, εκπαίδευση των στελεχών παιδικής προστασίας (κύρια των Δήμων & των Περιφερειών της χώρας)
  • ·         Υποβολή προτάσεων στα αρμόδια Υπουργεία για τη βελτίωση και τη συμπλήρωση του θεσμικού πλαισίου της παιδικής προστασίας
  • ·         Τήρηση Εθνικού Μητρώου σε επίπεδο πιλοτικής λειτουργίας και καταχώρηση στοιχείων αναφορικά με κοινωνικές έρευνες που έγιναν από το Δίκτυο των ΟΠΑ με στόχο την προστασία ανηλίκων
  • Συγκέντρωση  στοιχείων  σχετικών με τις υιοθεσίες από τις αρμόδιες Δικαστικές Αρχές και καταχώρηση τους στο Εθνικό Μητρώο Υιοθεσιών. Στατιστική επεξεργασία και ενημέρωση της Εθνικής Στατιστικής Αρχής, του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας και άλλων αρμόδιων φορέων.

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ

ΦΟΡΕΑΣ

Υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης & Πρόνοιας –Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης

ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ

Πάγια δράση από το 2011

ΠΟΡΟΙ – ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ

Κρατικός προϋπολογισμός – ΕΚΚΑ

Α.2. «e-pronoia για τον πολίτη»- Υποσύστημα Ε.Κ.Α.Π. :Εθνικό Κέντρο Αναφοράς και Παρακολούθησης Δραστηριοτήτων Κοινωνικής Αλληλεγγύης για το παιδί

         ΣΚΟΠΟΣ Υποστήριξη λειτουργίας των επιχειρησιακών διαδικασιών των Μονάδων Κοινωνικής Φροντίδας Παιδιών για τις υπηρεσίες και Προγράμματα που παρέχουν, μέσω ενιαίου ηλεκτρονικού συστήματος αρχειοθέτησης και διαχείρισης προνοιακών Φακέλων Παιδιών
ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΛειτουργία του Υποσυστήματος Ε.Κ.Α.Π. (Εθνικό Κέντρο Αναφοράς και Παρακολούθησης Δραστηριοτήτων Κοινωνικής Αλληλεγγύης για το παιδί ).
ΔΡΑΣΕΙΣ
  • ·         Διαμόρφωση προτυποποιημένων δελτίων του ηλεκτρονικού φακέλου.
  • ·         Εξαγωγή έγκυρων δεικτών και στατιστικών στοιχείων
  • ·         Βελτίωση του συντονισμού και της συνεργασίας μεταξύ των Φορέων παιδικής προστασίας 
  • ·         Μηχανισμό on-line υποβολής στοιχείων Φακέλων Παιδιών από φορείς εκτός Μονάδων Κοινωνικής Φροντίδας Παιδιών
  • ·         Τήρηση και Διαχείριση των Μητρώων που προκύπτουν από τα στοιχεία του Ε.Κ.Α.Π., όπως Μητρώου Παιδιού, Φυσικών Γονέων, Αναδόχων, Θετών Γονέων, Δικαιούχων Επιδομάτων.
  • ·         Λειτουργία ουσιαστικά ηλεκτρονικού φακέλου παιδιού με καταγραφή στοιχείων από την 1η επαφή ενός παιδιού με μια προνοιακή υπηρεσία, από την πορεία του παιδιού στο προνοιακό σύστημα, κλπ. Παρακολουθεί τις μεταβολές που αφορούν την κοινωνική προστασία και φροντίδα των παιδιών σε κίνδυνο ή υπό κοινωνική προστασία
  • ·         Παρακολούθηση μέσω του Εθνικού Μητρώου Παιδικής Προστασίας των  μεταβολών που αφορούν την φροντίδα των παιδιών σε κίνδυνο ή υπό κοινωνική προστασία, έως την ενηλικίωση τους ή τη διακοπή του καθεστώτος παροχής υπηρεσιών ή παροχών ή προστασίας

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ

ΦΟΡΕΑΣ

Υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης & Πρόνοιας –Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης

ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ

Δράση με χρονοδιάγραμμα υλοποίησης της ηλεκτρονικής εφαρμογής τον 10ο/ 2015

ΠΟΡΟΙ – ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ

Έργο ενταγμένο σε ΕΣΠΑ, στα πλαίσια της ψηφιακής σύγκλισης –Κρατικός προϋπολογισμός – ΕΚΚΑ

2.5.2. Δημιουργία κεντρικής βάσης στατιστικών δεδομένων

2.6. Συνεργασία με την κοινωνία των πολιτών

2.6.1. Βελτίωση και σταθεροποίηση  στη συνεργασία  της Πολιτείας με  τις ΜΚΟ

Α.  ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ

Η ισχύουσα νομοθεσία για την πιστοποίηση περιορίζεται κυρίως στην εξέταση των τυπικών προϋποθέσεων των αιτούντων φορέων, χωρίς να αφήνει περιθώρια για την πιο ουσιαστική αξιολόγηση των φορέων παροχής υπηρεσιών κοινωνικής φροντίδας.

Β. ΔΕΣΜΗ ΔΡΑΣΕΩΝ ΠΡΟΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ

Β.1. Πιστοποίηση Φορέων

ΣΚΟΠΟΣ

Πιστοποίηση Φορέων Παροχής Υπηρεσιών Κοινωνικής Φροντίδας του Ιδιωτικού Τομέα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα και ΜΚΟ Εθελοντικού χαρακτήρα

ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ

Υποδοχή, αξιολόγηση και γνωμοδότηση αιτημάτων πιστοποίησης φορέων

ΔΡΑΣΕΙΣ

  • Γνωμοδότηση προς το Υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας προκειμένου να πιστοποιηθούν οι φορείς και να έχουν προϋποθέσεις για χρηματοδότηση
  • Δημιουργία και λειτουργία Πληροφοριακού Συστήματος Πιστοποίησης και Αξιολόγησης Φορέων παροχής κοινωνικής φροντίδας

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ

ΦΟΡΕΑΣ

Υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης & Πρόνοιας –Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης

ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ

Πάγια δράση από το 2011

ΠΟΡΟΙ – ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ

Κρατικός προϋπολογισμός – ΕΚΚΑ

2.7. Διάδοση και ευαισθητοποίηση

2.7.1. Συστηματικός τρόπος διάδοσης των δικαιωμάτων του παιδιού

2.7.2. Ομάδες που απευθύνεται (παιδιά, γονείς, ευρύ κοινό, επαγγελματίες που σχετίζονται με παιδιά) 

2.7.3. Μέσα που χρησιμοποιούνται

2.8. Επιμόρφωση

2.8.1. Ενίσχυση της επιμόρφωσης των επαγγελματιών που εργάζονται με παιδιά

2.8.2. Ειδικότερες κατηγορίες επαγγελματιώ

  • 9 Ιανουαρίου 2015, 10:06 | ΜΑΙΛΛΗ ΑΝΝΑ – ΓΙΑΤΡΟΙ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

    Στα πλαίσια της παρακολούθησης της εφαρμογής των δικαιωμάτων του παιδιού, θα μπορούσαν να ενταχθούν ως φορείς παρακολούθησης της Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Παιδιού και δομές και ΜΚΟ που έχουν στους καταστατικούς σκοπούς τους την προστασία των δικαιωμάτων του παιδιού. Επίσης, το ίδιο θα μπορούσε να ισχύσει και για το Εθνικό Παρατηρητήριο για τα Δικαιώματα του Παιδιού.

  • 8 Ιανουαρίου 2015, 15:04 | Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου

    Για το Εθνικό παρατηρητήριο για τα δικαιώματα του παιδιού (σελ.16): Γίνεται αναφορά στην ίδρυση, στους σκοπούς και στο γεγονός ότι δεν έχει επιτελέσει μέχρι σήμερα το έργο του, όντας στην ουσία ανενεργό, αλλά δεν γίνεται καμία αναφορά σε προβλεπόμενες ενέργειες ώστε να λειτουργήσει στο μέλλον. Παρατίθεται μόνο σε υποσημείωση η άποψη του Συνηγόρου του Πολίτη.

  • 31 Δεκεμβρίου 2014, 18:35 | Μιχάλης

    Ευελπιστώ ότι οι συγκεκριμένες προτάσεις όσον αφορά την κοινή επιμέλεια να εφαρμοστούν μέσα από την ψήφιση σχετικών νομοθετημάτων όσο το δυνατόν συντομότερα. Η συγκεκριμένη πρωτοβουλία χαίρει άκρας επιδοκιμασίας και αξίζουν συγχαρητήρια σε όσους ήταν οι κινητήριοι μοχλοί για την έναρξη επίλυσης ενός τέτοιου πολύ σοβαρού θέματος. Είναι αλήθεια ότι όχι μόνο οι πατεράδες αλλά και ολόκληρη η κοινωνία επιζητά την επίλυση ενός τέτοιου σαβαρού θέματος. Είναι πλέον κοινωνική επιταγή. Εν έτη 2014, σε λίγο 2015 καθίσταται απολύτως αναγκαία η νομοθετική ρύθμιση για την κοινή επιμέλεια η οποία θα λυτρώσει στην κυριολεξία τις παιδικές ψυχές από γεγονότα αντιδικιών και λοιπών δυσμενών συμβάντων που λαμβάνουν χώρα ανάμεσα στο διαζευγμένο ζευγάρι λόγω της έλλειψης επικοινωνίας των τέκνων με έναν από τους 2 γονείς. Είναι καιρός λοιπόν να μπει προτεραιότητα το συμφέρον των παιδιών, μετά των γονιών και μετά οποιουδήποτε άλλου. Τα τέκνα έχουν ανάγκη να βλέπουν και τους 2 γονείς, το ίδιο. Μία είναι η μάνα και ένας ο πατέρας. Πρέπει να δοθεί δυνατότητα στις δικαστικές αρχές που τόσο εμπιστεύομαι, μέσα από θέσπιση νομοθετικών ρυθμίσεων να δίνει την κοινή επιμέλεια των τέκνων στους γονείς εκτός και αν συντρέχουν ειδικοί λόγοι να μην το πράξει. Στην συντριπτική πλειοψηφία οι πατεράδες λατρεύουν τα τέκνα τους όπως και οι μητέρες…υπάρχουν φυσικά και οι εξαιρέσεις… Έτσι η λογική επιτάσσει να δίδεται η κοινή επιμέλεια των τέκνων στους γονείς, πρωτίστως για το καλό της ψυχολογίας και της περαιτέρω εξέλιξης των παιδικών ψυχών. Είναι προς όφελος όλης της κοινωνίας και πρέπει να γίνει άμεσα.

  • 31 Δεκεμβρίου 2014, 13:09 | ΜΠΑΡΙΝΗΣ Μιχαήλ

    Ευελπιστώ σε ένα σχέδιο νόμου το οποίο θα λύσει οριστικά την αδικία που υφίστανται οι πατέρες έπειτα από διαζύγιο οι οποίοι αγάπουν και προσέχουν τα παιδιά τους και τα θέλουν κοντά τους. Φυσικά και οι μητέρες να τα έχουν κοντά τους και να τα ανατρέφουν όχι όμως με τον τρόπο που γίνεται σήμερα ο οποίος σε μεγαλώνει βαθμό χαλαρώνει τη σχέση τέκνων και πατέρα που αποβαίνει σε βάρος των δύο τελευταίων. Η κοινή επιμέλεια των τέκνων που έχει ως τεθεί ως πρόταση πιστεύω ακράδαντα ότι θα λύσει σε μέγιστο βαθμό το συγκεκριμένο πρόβλημα,θα αποκαταστήσει τις οικογενειακές σχέσεις και θα ενδυναμώσει τη σχέση πατέρα και τέκνων κάτι το οποίο συντελεί αποφασιστικά στην ψυχολογία των παιδιών για τη μετέπειτα εξέλιξή τους. Όσο συντομότερα ψηφιστεί ένα τέτοιο νομοθέτημα από τη Βουλή των Ελλήνων τόσο λυτρωτικά θα επιδράσει στη σημερινή μας κοινωνία που χρειάζεται τέτοιου είδους καινοτόμες μεταρρυθμίσεις. Χαιρετίζω και επικροτώ τη συγκεκριμένη πρωτοβουλία για τέτοιου είδους αλλαγές σε ένα τέτοιο σημαντικό κομμάτι της σύγχρονης κοινωνίας μας ενέτι 2014 η οποία εξελίσσεται με ταχύτατους ρυθμούς.

  • 24 Νοεμβρίου 2014, 13:48 | Γρηγόρης Κυριακού

    Στο πλαίσιο αυτό θα μπορούσε να ενεργοποιηθεί ή επανασυσταθεί (εφόσον καταργήθηκε) η διϋπουργική επιτροπή (με την ελπίδα να μην επιβεβαιώσει τον κανόνα που θέλει να μην λύνονται τα προβλήματα όταν δημιουργούνται επιτροπές) για τη νέα γενιά ώστε να προωθούνται πιο άμεσα για θεσμοθέτηση τα όποια μέτρα.