Στον ν. 5006/2022 (Α’ 239) προστίθεται άρθρο 5Α ως εξής:
«Άρθρο 5Α
Δικαιούχοι μισθωτές κοινωνικής κατοικίας – Δικαίωμα προαίρεσης για εξαγορά
- Οι δικαιούχοι μισθωτές σε κοινωνικές κατοικίες επιλέγονται από τον Οργανισμό Προνοιακών Επιδομάτων Κοινωνικής Αλληλεγγύης (Ο.Π.Ε.Κ.Α.) με βάση κοινωνικά κριτήρια, στα οποία περιλαμβάνονται, ιδίως, το εισόδημα, η περιουσιακή και οικογενειακή κατάσταση και η ηλικία των τέκνων των δικαιούχων. Οι δικαιούχοι μισθωτές, οι σύζυγοι αυτών ή τα πρόσωπα με τα οποία αυτοί έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης, καθώς και τα εξαρτώμενα μέλη τους, εφόσον φιλοξενούνται από τους δικαιούχους μισθωτές, από τη σύναψη της σύμβασης μίσθωσης και εξής δεν δύνανται να λαμβάνουν το επίδομα στέγασης του άρθρου 3 του ν. 4472/2017 (Α’ 74), το επίδομα στεγαστικής συνδρομής σε ανασφάλιστους υπερήλικες της υποπερ. αα) της περ. στ) της παρ. 1 του άρθρου 4 του ν. 4520/2018 (Α’ 30) και το στεγαστικό επίδομα σε φοιτητές του άρθρου 10 του ν. 3220/2004 (Α’ 15) ούτε να είναι ωφελούμενοι άλλων προγραμμάτων ή παροχών που αποσκοπούν στην κάλυψη των στεγαστικών τους αναγκών.
- Τα κριτήρια επιλογής των δικαιούχων μισθωτών πρέπει να συντρέχουν, σωρευτικά, κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης για σύναψη της σύμβασης μίσθωσης κοινωνικής κατοικίας, κατά τον χρόνο σύναψης της σύμβασης μίσθωσης και κατά τον χρόνο παράτασης ή ανανέωσης της σύμβασης μίσθωσης.
- Το ύψος του μισθώματος που καταβάλλουν οι δικαιούχοι μισθωτές κοινωνικής κατοικίας υπολείπεται ουσιωδώς του μισθώματος που διαμορφώνεται σύμφωνα με τις συνθήκες της αγοράς για κατοικία αντίστοιχων ποιοτικών χαρακτηριστικών με την προς εκμίσθωση κοινωνική κατοικία.
- Στις οριζόντιες ή κάθετες ιδιοκτησίες των ακινήτων που ανεγείρονται ή ανακαινίζονται ή επισκευάζονται στο πλαίσιο σύμβασης κοινωνικής αντιπαροχής επιτρέπεται η σύναψη συμβάσεων μίσθωσης με δικαίωμα προαίρεσης για την εξαγορά τους (rent tο own) από τους δικαιούχους μισθωτές, μετά από την παρέλευση δέκα (10) ετών από τη σύναψη της αρχικής σύμβασης μίσθωσης. Στην περίπτωση αυτή, η σύμβαση μίσθωσης περιβάλλεται τον τύπο του συμβολαιογραφικού εγγράφου και το δικαίωμα προαίρεσης αγοράς ισχύει μόνο μετά από την καταχώριση της σύμβασης στο οικείο Κτηματολογικό Γραφείο, που διενεργείται ατελώς.».
Διεθνής Βέλτιστη Πρακτική:
Η Σιγκαπούρη με το Housing Development Board έχει επιτύχει στέγαση του 80% του πληθυσμού σε κοινωνικές κατοικίες μέσω του «Build-to-Order» συστήματος που απαιτεί 70% προ-πώληση πριν την κατασκευή, εξαλείφοντας το επενδυτικό ρίσκο (HDB Annual Report 2022). Παράλληλα, στη Γερμανία, 16 πόλεις εφαρμόζουν επιτυχώς τον Leerstandsabgabe (φόρος κενών ακινήτων) με ποσοστά 1-10% ετησίως της εκτιμώμενης αξίας, δημιουργώντας έσοδα για στεγαστικά προγράμματα (German Federal Ministry for Housing, 2023).
Συγκεκριμένη Πρόταση Τροποποίησης:
Άρθρο 4, παρ. 4 – Αντικατάσταση:
«Στις οριζόντιες ή κάθετες ιδιοκτησίες επιτρέπεται η σύναψη συμβάσεων
μίσθωσης με δικαίωμα προαίρεσης για την εξαγορά (rent to own) από τους
δικαιούχους μισθωτές μετά από την παρέλευση πέντε (5) ετών αντί δέκα,
εφαρμόζοντας το σιγκαπουριανό μοντέλο σταδιακής απόκτησης ιδιοκτησίας
που έχει αποδείξει την αποτελεσματικότητά του στη μείωση του κοινωνικού
αποκλεισμού.»
Η διάταξη αποκλεισμού από άλλα προγράμματα στέγασης είναι περιοριστική
Προτάσεις:
Συμπληρωματικότητα προγραμμάτων αντί αποκλεισμού
Δυνατότητα εξαγοράς μετά από 5 έτη αντί 10, με ευνοϊκούς όρους για εργαζόμενους
Προστασία από έξωση σε περιπτώσεις ανεργίας ή οικονομικής δυσχέρειας